O «άγνωστος πόλεμος» στην Ουκρανία: Η Ρωσία στρατολογεί εφήβους, για να γίνουν ανθρώπινες «βόμβες» - Η προσέγγιση μέσω Telegram και οι αμοιβές των 1.000 δολαρίων

Ρώσοι πράκτορες, όπως αποκαλύπτει ο Guardian, στρατολογούν Ουκρανούς εφήβους και ανέργους μέσω Telegram, υποσχόμενοι εύκολα δολάρια για απλές «δουλειές». Πίσω από τις αποστολές κρύβονται βόμβες που μετατρέπουν ανυποψίαστους νέους σε βομβιστές αυτοκτονίας -φυσικά, εν αγνοία τους.

Ένα μυστικό δίκτυο φτώχειας, φόβου και ψυχολογικής παγίδας ξετυλίγεται στη σκιά του πολέμου -και η SBU προειδοποιεί πως η νέα αυτή τακτική ίσως ταξιδέψει σύντομα στη Δύση.

Ο Όλεγκ, μόλις 19 ετών, έψαχνε εναγωνίως τρόπο να θρέψει το νεογέννητο παιδί του. Άνεργος για χρόνια, περνούσε ώρες σε κανάλια Telegram, που υπόσχονταν εύκολες δουλειές με μεροκάματα σε δολάρια. Ανάμεσα σε αμφιλεγόμενες αγγελίες ξεχώρισε μία: 1.000 δολάρια για λίγες ώρες «δουλειάς» στη δυτική Ουκρανία.

Η «αποστολή», γράφει ο Guardian, φαινόταν ακίνδυνη: να πάει από την περιοχή Σούμι στο Ρίβνε, να παραλάβει ένα σακίδιο με δοχείο μπογιάς και να το ψεκάσει έξω από το τοπικό αστυνομικό τμήμα. Ούτε λέξη για εκρηκτικά, ούτε υποψία ότι πίσω από την «δουλειά» κρυβόταν ένας μηχανισμός θανάτου.



Ένας άντρας, με το όνομα «Αλεξάντερ», του είπε μέσω Telegram: «Πάρε το σακίδιο, ψέκασε το δοχείο και φύγε». Φοβούμενος να πάει μόνος, ο Όλεγκ έπεισε τον φίλο του, Σεργκέι, να τον συνοδεύσει. Δύο νέοι, άνεργοι, με παιδιά, κατευθύνθηκαν στο Ρίβνε. Ο «Αλεξάντερ» τους έστειλε 200 δολάρια για έξοδα -σε κρυπτονόμισμα.

Το πρωί, οι οδηγίες ήρθαν με GPS pin: ένα συνεργείο γκαράζ, ένα λάστιχο που έκρυβε το σακίδιο και μια πλαστική σακούλα. «Μην τα ανοίξετε, κατευθείαν στο αστυνομικό τμήμα» τους είπε ο «επιμελητής».

Λίγα μέτρα πριν από την είσοδο του αστυνομικού τμήματος, οι δύο φίλοι αντάλλαξαν ανήσυχες ματιές. Ο Σεργκέι είχε δει ξανά το ίδιο αυτοκίνητο να τους ακολουθεί. Ο Όλεγκ, βασανισμένος από αμφιβολίες, παραβίασε την εντολή. Άνοιξε το κουτί. Αντί για μπογιά, είδε καλώδια, κινητό τηλέφωνο και βίδες -όλα δεμένα σε ένα σπιράλ θανάτου, που θα ενεργοποιούνταν με ένα τηλεφώνημα. Πανικόβλητος, έτρεξε στον πρώτο αστυνομικό και φώναξε: «Κουβαλάω βόμβα». Η SBU, που τους παρακολουθούσε μέρες, έδρασε ακαριαία: πράκτορες άρπαξαν τη βόμβα, ακινητοποίησαν τους δύο νέους στο έδαφος.

Αν δεν είχαν επέμβει οι Ουκρανοί πράκτορες, το αποτέλεσμα θα ήταν αιματοχυσία. Λίγες μέρες πριν, στο ίδιο Ρίβνε, παρόμοιο σχέδιο στοίχισε τη ζωή σε έναν 21χρονο, που επίσης είχε στρατολογηθεί μέσω Telegram: η βόμβα εξερράγη, σκοτώνοντάς τον και τραυματίζοντας οκτώ στρατιώτες.

Η βόμβα του Όλεγκ ήταν φτιαγμένη με βίδες και καρφιά για μέγιστη ζημιά. Η κάμερα στο κουτί μετέδιδε σε πραγματικό χρόνο εικόνα στον «επιμελητή», που θα πυροδοτούσε τη βόμβα, όταν θα ήταν βέβαιος ότι θα υπήρχαν πολλά θύματα. Ειδικός εξοπλισμός της SBU μπλόκαρε το σήμα, αποτρέποντας την έκρηξη.

Η μέθοδος: υποσχέσεις, εκβιασμός και ψυχολογική παγίδα

Η SBU (η Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας) έχει χαρτογραφήσει δεκάδες παρόμοιες περιπτώσεις από το 2023. Νέοι, άνεργοι ή ευάλωτοι οικονομικά, δελεάζονται αρχικά με μικροδουλειές: φωτογραφίες στρατολογικών γραφείων, κρεμασμένα φυλλάδια, μικρές πράξεις βανδαλισμού. Οι «επιμελητές» που δρουν για λογαριασμό των ρωσικών υπηρεσιών πληροφοριών εμφανίζονται φιλικοί, μιλούν τη γλώσσα των νέων, καλλιεργούν σχέση εμπιστοσύνης.

Κι όταν έρθει η ώρα της «δουλειάς», αν κάποιος διστάσει, ακολουθεί εκβιασμός. Σε τουλάχιστον μία περίπτωση, έφηβη στρατολογημένη εκβιάστηκε με προσωπικά της βίντεο, που χάκαραν οι «επιμελητές».

Η νέα στρατηγική δολιοφθοράς

Από εμπρησμούς, η Μόσχα έχει περάσει σε μεθοδικά τρομοκρατικά πλήγματα εντός Ουκρανίας. Πάνω από 700 στρατολογημένοι συνελήφθησαν το 2024, με εφήβους να αποτελούν το 25%. Ο μικρότερος; Ένα 11χρονο κορίτσι από την Οδησσό.

Στο παρασκήνιο, η SBU υποψιάζεται ότι οι βόμβες φτιάχνονται από άλλους ανήλικους στρατολογημένους. Σε παλιότερη υπόθεση, ανήλικη λάμβανε βίντεο-οδηγίες για το πώς να φτιάξει εκρηκτικά από προϊόντα καθημερινής χρήσης.

Η μεγάλη ανησυχία είναι αν η Ρωσία θα εξάγει την τακτική στρατολόγησης εφήβων-βομβών στη Δύση. Μέχρι τώρα, οι επιθέσεις σε χώρες της ΕΕ περιορίζονταν σε εμπρησμούς και δολιοφθορές υποδομών. Ο φόβος είναι ότι το επόμενο βήμα είναι αίμα στους δρόμους.

«Η Ουκρανία είναι πεδίο δοκιμών για ό,τι σκοπεύει να κάνει η Ρωσία στη Δύση» προειδοποιεί υψηλόβαθμος αξιωματικός της SBU. Από κυβερνοεπιθέσεις μέχρι εκρήξεις, όλα δοκιμάζονται πρώτα στην Ουκρανία.

«Το μόνο δωρεάν τυρί είναι στη φάκα»

Για τον Όλεγκ και τον Σεργκέι, η σύλληψη ίσως τους έσωσε τη ζωή. Πίσω τους, όμως, άφησαν ό,τι ήξεραν: συγγενείς που τους είπαν «είσαι ηλίθιος» και μια σύντροφο, ο πρώτος, που τον διέγραψε. Στη φυλακή τους περιμένει μια ποινή έως 12 χρόνια.

Η SBU στήνει τώρα καμπάνιες ενημέρωσης σε σχολεία και chatbot αναφορών. Ένα μήνυμα στο Telegram μπορεί να είναι το... τυρί στη φάκα ενός νέου Ψυχρού Πολέμου, που παίζεται στα κινητά τηλέφωνα.