«Καφκικό» περιβάλλον στη Ρουμανία πριν τις προεδρικές κάλπες: Ο πόλεμος των τρολ, η λογοκρισία, τα βαριά πρόστιμα και οι φόβοι για ενίσχυση της ακροδεξιάς

Η ρουμανική κυβέρνηση αντιμετωπίζει κατηγορίες για λογοκρισία εν όψει των επαναληπτικών προεδρικών εκλογών της Κυριακής, με αυστηρούς νόμους που εισήχθησαν για την καταπολέμηση της ρωσικής προπαγάνδας με bots και τρολ, μετά την ακύρωση των εκλογών του περασμένου Νοεμβρίου.

Όπως γράφει το Politico, φιλελεύθερες οργανώσεις και κεντρώοι πολιτικοί προειδοποιούν ότι οι νέοι κανονισμοί εμποδίζουν τους πολίτες να εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θεωρώντας τους άδικα ως «πολιτικούς παράγοντες». Οι νόμοι απαιτούν την αφαίρεση περιεχομένου εντός πέντε ωρών και επιβάλλουν πρόστιμα που ξεπερνούν το ήμισυ του μέσου ετήσιου μισθού, με πάνω από 4.000 εντολές αφαίρεσης να έχουν ήδη εκδοθεί από τις 4 Απριλίου.

Σύμφωνα με αποχαρακτηρισμένα έγγραφα των υπηρεσιών πληροφοριών, που επικαλείται το Bloomberg, ένα δίκτυο 25.000 λογαριασμών στο TikTok φέρεται να αξιοποίησε τους αλγόριθμους της πλατφόρμας για να προωθήσει την καμπάνια του υπερεθνικιστή Κάλιν Γκεοργκέσκου, χρησιμοποιώντας hashtags, emojis και σχόλια για να ενισχύσει την αλληλεπίδραση. Επιπλέον, μια εταιρεία μάρκετινγκ φέρεται να πλήρωσε περισσότερους από 100 Ρουμάνους με μεγάλη απήχηση στο TikTok για να δημοσιεύουν φαινομενικά ουδέτερα βίντεο σχετικά με τα χαρακτηριστικά που θα ήθελαν σε έναν μελλοντικό πρόεδρο.

Ωστόσο, αναλυτές όπως η Μανταλίνα Μποτάν από το Παρατηρητήριο Ψηφιακών Μέσων της ΕΕ υποστηρίζουν ότι τα στοιχεία δεν επαρκούν, για να συνδέσουν άμεσα τη διαδικτυακή παραπληροφόρηση με το εκλογικό αποτέλεσμα.

Παρά τις ανησυχίες για τις επιπτώσεις των ψευδών πληροφοριών, η επιστημονική έρευνα, γράφει το Bloomberg, δεν έχει καταφέρει να αποδείξει ξεκάθαρα ότι οι ψεύτικοι λογαριασμοί μπορούν να αλλάξουν τα εκλογικά αποτελέσματα. Έρευνες από το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια και το Ντιουκ δείχνουν ότι η επιρροή των trolls περιορίζεται κυρίως σε άτομα με ήδη διαμορφωμένες απόψεις, χωρίς ουσιαστικό αντίκτυπο στις πολιτικές τους πεποιθήσεις.

Για τους επικριτές της απόφασης ακύρωσης των εκλογών στη Ρουμανία, το κεντρικό ζήτημα δεν είναι τόσο η ίδια η παρέμβαση, αλλά το πώς αυτή επηρέασε την εμπιστοσύνη των πολιτών στο σύστημα. Ο αποκλεισμένος Γκεοργκέσκου αντικαταστάθηκε στην κορυφή των δημοσκοπήσεων από τον εθνικιστή Γκεόργκι Σίμιον, ενώ πολλοί Ρουμάνοι θεωρούν πλέον το σύστημα αναξιόπιστο. «Ακόμα κι αν οι υποψήφιοι δεν ήταν οι καλύτεροι, υπήρχε τουλάχιστον εμπιστοσύνη στη διαδικασία» σημειώνει ο ειδικός εκλογικός αναλυτής Σεπτίνιους Πάρβου, τονίζοντας ότι η ακύρωση των εκλογών έχει κλονίσει αυτή την εμπιστοσύνη.

Πολιτικές ανησυχίες και απουσία δικαστικής προστασίας

Μετά τον αποκλεισμό του υπερεθνικιστή Κάλιν Γκεοργκέσκου από την επαναληπτική αναμέτρηση του Μαΐου, ο 38χρονος εθνικιστής Γκεόργκι Σίμιον προηγείται, αλλά οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μείωση της διαφοράς με τον μετριοπαθή Νικουσόρ Νταν.

Ο Νταν Μπάρνα, Ρουμάνος ευρωβουλευτής, προειδοποίησε ότι οι επείγοντες κανόνες μπορεί να δημιουργήσουν ένα «καφκικό» περιβάλλον, όπου απλοί πολίτες βλέπουν τις αναρτήσεις τους να διαγράφονται, χωρίς ουσιαστική δυνατότητα προσφυγής. Η πρόεδρος της μη κυβερνητικής οργάνωσης Funky Citizens, Έλενα Κάλιστρου, σημείωσε ότι τα προσωρινά εκλογικά όργανα λειτουργούν χωρίς νομικό έλεγχο, κάτι που εντείνει τις ανησυχίες για τη διαφάνεια των εκλογών.

Αντιδράσεις για τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα των μέτρων

Οι επικρίσεις για την έλλειψη διαφάνειας ενισχύθηκαν έπειτα από απόφαση του Εφετείου του Βουκουρεστίου, το οποίο έκρινε ότι οι επείγουσες νομοθεσίες θα έπρεπε να είχαν προηγουμένως εξεταστεί από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ρουμανίας. Παράλληλα, οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης φαίνεται να διστάζουν να εφαρμόσουν τις νέες οδηγίες, με πολλές να ζητούν περισσότερο χρόνο για να αξιολογήσουν τις αποφάσεις των εκλογικών αρχών.

Καθώς η Ρουμανία ετοιμάζεται για την κρίσιμη αναμέτρηση της Κυριακής, αυξάνονται οι ανησυχίες ότι οι περιοριστικοί κανονισμοί μπορεί να ενισχύσουν τις ακροδεξιές φωνές, που επικρίνουν τις προσπάθειες καταπολέμησης της παραπληροφόρησης.

Ο εκλογολόγος Σεπτίμιους Πάρβου, άλλωστε, προειδοποίησε ότι τα επείγοντα μέτρα εγκρίθηκαν με αδιαφανείς διαδικασίες, επιδεινώνοντας τις εντάσεις σε ένα ήδη τεταμένο πολιτικό σκηνικό...