«Cabin fever»: «Ο πυρετός της καμπίνας» (ή ο πυρετός επιβίωσης στην εποχή του κορωνοϊού)

*Έλσα Μπάρδα - Κλινικός Ψυχολόγος - Αναλύτρια Εφαρμοσμένης Συμπεριφοράς

Ο «cabin fever - πυρετός της καμπίνας» αναφέρθηκε από τον Ντοστογιέφσκι στο «Έγκλημα και Τιμωρία». Η ορολογία χρονολογείται από το 1900 και χρησιμοποιήθηκε, για να περιγράψει τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι κάτοικοι της Βόρειας Αμερικής, όταν αναγκάστηκαν να βιώσουν εγκλεισμό στο σπίτι, προκειμένου να αντιμετωπίσουν το ψύχος.

Μία άλλη εξίσου ενδιαφέρουσα εκδοχή σχετικά με την προέλευση του ονόματος αφορά στην περίοδο του πυρετού του τύφου, στις αρχές του 1800.

Σύμφωνα με την επιστήμη της ψυχολογίας, το φαινόμενο «cabin fever» δεν εντάσσεται στις ψυχολογικές διαταραχές, όμως παραλληλίζεται με σύνδρομο, το οποίο εξελίσσεται σε φοβία. Με λίγα λόγια, αφορά στα αρνητικά συναισθήματα που οφείλονται στον χωροταξικό περιορισμό, όπως ευερεθιστότητα, ανησυχία, δυσκολία συγκέντρωσης και πλήξη.

Άλλες διαταραχές που σχετίζονται με τον «πυρετό της καμπίνας» είναι η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή, που επηρεάζεται από τις απότομες μεταβολές του κλίματος, οι εναλλαγές μανίας και υποτονικότητας, που ομοιάζουν με διπολική διαταραχή, η κατάθλιψη που πυροδοτείται από την μειωμένη έκθεση στο ηλιακό φως κατά τους χειμερινούς μήνες και η κλειστοφοβία.

Ακόμη, οι διαταραχές ύπνου -π.χ. εξαιτίας της έλλειψης σωματικής άσκησης ενδεχομένως κάποιος να διαταράξει το βιολογικό ρόλοι του και να μην ξεκουράζεται επαρκώς, συνεπώς να νιώθει υπνηλία.

Τελευταίο, οι διαταραχές πρόσληψης τροφής, όπου συνήθως, σε περιπτώσεις εγκλεισμού ή καραντίνας, κάποιος «τρώει τα συναισθήματά» του, με συνέπεια να βάλει κιλά, τα οποία θα «πυροδοτήσουν» το ενοχικό σύνδρομο, δίνοντας το έναυσμα να ξεκινήσει ένας φαύλος κύκλος αρνητικής αυτοεικόνας...

Ο «πυρετός της καμπίνας» δεν άφορα μόνο στην περίπτωση της καραντίνας, αλλά και κάθε μορφή απομόνωσης από τον πολιτισμό -π.χ. σε μια κατοικία απομακρυσμένη. Δεν υπάρχει πρόγνωση σχετικά με το συγκεκριμένο φαινόμενο, διότι δεν αποτελεί ασθένεια. Τα συμπτώματα, όμως, όπως η απογοήτευση, η νευρικότητα, το ψυχολογικό στρες και η ανυπομονησία μπορούν να οδηγήσουν τον άνθρωπο ο οποίος τα βιώνει σε παρορμητική συμπεριφορά -π.χ. κατάχρηση αλκοόλ κτλ.

Σαφώς η καραντίνα ή η απομόνωση επηρεάζουν διαφορετικά τον κάθε άνθρωπο, καθώς η προσωπικότητα παίζει μεγάλο ρόλο. Πιο συγκεκριμένα, για μια εξωστρεφή προσωπικότητα ο περιορισμός στο σπίτι είναι ψυχολογικά πιο επώδυνος. Εξίσου σημαντικό ρόλο παίζει το ιστορικό μάθησης του κάθε ανθρώπου, το οποίο επηρεάζει την ψυχική του ανθεκτικότητα, καθώς και ο τύπος προσκόλλησης της παιδικής ηλικίας. Η πιο σημαντική επίδραση είναι σίγουρα από το περιβάλλον, εάν για παράδειγμα υπάρχει ψυχολογική υποστήριξη ή όχι.

Ο άνθρωπος ως κοινωνικό ον από τη φύση του λαχταράει την εγγύτητα και επιδιώκει την σύνδεση με τους συνανθρώπους του, γι' αυτό και η επιβεβλημένη απομόνωση έχει ψυχικό κόστος. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι, όταν η μοναχικότητα είναι κατ' επιλογή, ενδεχομένως να στιγματίζεται από τον κοινωνικό περίγυρο ως αδυναμία του ανθρώπου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της κοινωνίας. Σε αυτή την περίπτωση, η μοναξιά αποτελεί ενός είδους αποστασιοποίηση, ώστε να υπάρξει χρόνος ο άνθρωπος να αφουγκραστεί τον εσωτερικό του πόνο, να ανασυνταχθεί και να εξελιχθεί.

Όταν ο άνθρωπος βιώνει την μοναξιά ως τιμωρία, τότε αρχίζουν οι αρνητικές ψυχολογικές συνέπειες, ιδίως για τους ανθρώπους που βιώνουν τον φόβο της μοναξιάς και αναζητούν συνεχώς την επιβεβαίωση μέσα από την αποδοχή των άλλων. Σε αυτή την περίπτωση, η απομόνωση π.χ. για λόγους υγείας αντιπροσωπεύει ένα είδος εγκατάλειψης, που δημιουργεί πανικό.

Σύμφωνα με ευρήματα ψυχολογικών ερευνών, η οικονομική απώλεια και η παρατεταμένη έκθεση σε ψυχοπιεστικές καταστάσεις, ο θυμός, το άγχος και η κατάθλιψη κατά την διάρκεια ένας τραυματικού γεγονότος μπορεί να δημιουργήσουν μετα-τραυματικό στρες.

Η ζωή των ανθρώπων με τη νόσο Covid-19 μας δίδαξε ένα σπουδαίο μάθημα: τίποτα δεν είναι δεδομένο και οι ανθρωπινές επαφές που μετράνε δεν είναι οι επιφανειακές, αλλά οι ουσιαστικές. Τελικά, η εγγύτητα είναι ένα από τα υπέρτατα αγαθά.

Σε έναν κόσμο που συνεχώς μεταβάλλεται, η προσαρμοστικότητα και η ικανότητα ελιγμού στις αλλαγές των συνθηκών μπορούν να βοηθήσουν τον άνθρωπο να εξελιχθεί και να βγει πιο δυνατός μέσα από μια δοκιμασία.

Η ελπίδα δεν χρειάζεται να αντιμάχεται καθημερινά με τον φόβο (στο βαθμό επαγρύπνησης και όχι πανικού), αλλα να συνυπάρχει αρμονικά. Το αντίδοτο για τον «cabin fever» στην εποχή του κορωνοϊού είναι η ψυχική ισορροπία και το «κλειδί» της, η ψυχική ανθεκτικότητα.

- Βρείτε την Έλσα Μπάρδα στις σελίδες της στο Facebook, πατώντας εδώ και εδώ - Twitter: https://twitter.com/elsa_barda
- email. elsabardapsychologist@hotmail.com

*Η Ελσα Μπάρδα έχει βασικό πτυχίο ψυχολογίας (BSc Honours), μετεκπαίδευση πρώτο μάστερ στην Κλινική Ψυχολογία (MSc Clin. Psy.) και δεύτερο μάστερ στην Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς MSc (MSc ABA ). Η εκπαίδευση και μετεκπαίδευσή της έγινε στη Μ. Βρετανία. Έχει αναγνώριση πτυχίων από το ΔΟΑΤΑΠ και άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου.



Ειδήσεις σήμερα:

Αναδρομικά και αυξήσεις στις συντάξεις: Ποιοι και πόσα θα πάρουν

Συνεχίζεται η καταβολή των συντάξεων - Ποιοι θα δουν χρήματα στο λογαριασμό τους

Ακτοπλοΐα: Τα σχολεία συμπιέζουν σε μόλις 45 ημέρες τoν εσωτερικό τουρισμό