Νίκος Φελέκης

Ούτε στην κομματική ζωή της Κουμουνδούρου υπάρχει μέχρι και τον αγιασμό των υδάτων κάτι το αξιοπρόσεκτο. Η καραντίνα έχει ρίξει, σε όλα τα πεδία, τους ρυθμούς. Όλα λειτουργούν στο ρελαντί. Και θα συνεχίσει για πολύ. Τουλάχιστον μέχρι να αρθούν τα απαγορευτικά μέτρα. "Όταν η μόνη περιοδεία που μπορεί να κάνει ο Αλέξης Τσίπρας είναι στα νοσοκομεία και όλες οι κομματικές συναθροίσεις και συζητήσεις γίνονται εξ αποστάσεως, τι πολιτική να κάνεις, τι πρόγραμμα να φτιάξεις και τι διαδικασίες ανασυγκρότησης να δρομολογήσεις;" αναρωτιέται -και δικαίως- πρώην υπουργός και προβεβλημένος βουλευτής της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Όμως όταν δεν υπάρχει δουλειά ακόμη και ο διάβολος κάτι βρίσκει και κάνει. Στον ΣΥΡΙΖΑ η ...δουλειά που κάνουν (τώρα που και η Βουλή, λόγω διακοπών, κατεβάζει ρολά) είναι να σκέφτονται πότε θα τελειώσει η καραντίνα, τι θα έχει αφήσει πίσω του -και ιδιαίτερα στην οικονομία και την κοινωνική συνοχή- ο κορονοϊός και πότε θα στήσει κάλπες ο Μητσοτάκης. Είναι γεγονός ότι οι τελευταίες δημοσκοπήσεις και ιδιαίτερα οι Τάσεις της MRB δεν προκαλούν στο κομματικό απαράτ της Κουμουνδούρου τα αισθήματα έντονης απογοήτευσης που τους δημιουργούσαν οι παλαιότερες και οι οποίες έδειχναν τη ΝΔ να προηγείται με νταμπλ σκορ και με διαφορές που ξεπερνούσαν τις 20 μονάδες. Τώρα η διαφορά είναι στις 15 μονάδες. Αναμφίβολα μεγάλη, αλλά, όπως σημειώνουν, παρατηρείται αυξανόμενη πτώση της κυβέρνησης στα ποιοτικά ευρήματα, ενώ διαφαίνεται και μια μικρή ανάκαμψη του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία μπορεί να μην είναι η επιθυμητή όμως το γεγονός ότι η δεξαμενή των αναποφασίστων γεμίζει κυρίως από ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν πως μελλοντικά, όταν στηθούν οι κάλπες, είναι στα υπέρ τους. Εξάλλου, όπως επισημαίνεται από ιστορικό στέλεχος της ανανεωτικής αριστεράς, "το πολιτικό κύμα έπεται του κοινωνικού". Ένεκα αυτού, οι περισσότεροι από τους βουλευτές και τα κεντρικά στελέχη θεωρούν ότι το αργότερο μέχρι το Φθινόπωρο του 2021 θα έχουμε πρόωρες εκλογές. Η βεβαιότητά τους, όπως λένε, δεν είναι μόνο απότοκο αναλύσεων, αλλά και πληροφοριών από "σοβαρή κυβερνητική πηγή". Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι συνεργάτες του πρωθυπουργού όταν ακούνε το όνομα του πληροφοριοδότη υπουργού γελάνε και λένε "αυτός έχει δώσει όλες τις ημερομηνίες μέχρι τον Ιούλιο του 2023 ώστε όταν τελικά γίνουν εκλογές να ισχυριστεί ότι το είχε προβλέψει". Και προσθέτουν: "αν στον ΣΥΡΙΖΑ ακούνε τον (δεν έχει σημασία το όνομα του) θα καούν στο ζέσταμα".

Αντίθετα, με τους βουλευτές και τα στελέχη του ο Αλέξης Τσίπρας δεν συμμερίζεται αυτή την άποψη. Παλαιότερα, η αλήθεια είναι ότι και αυτός, είχε τη γνώμη πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης, με τον αέρα των δημοσκοπήσεων, θα επιχειρούσε να αιφνιδιάσει την αντιπολίτευση με πρόωρες εκλογές. Αφενός για να "κάψει" την απλή αναλογική και αφετέρου για να διαγράψει από το κυβερνητικό κοντέρ την περίοδο της καραντίνας. Πλέον, ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι πριν το Φθινόπωρο του 2022 ο πρωθυπουργός δεν θα στήσει κάλπες. Μάλιστα σε συνομιλίες που έχει υποστηρίζει ότι το επιχείρημα να "καεί" η απλή αναλογική όχι μόνο δεν συνιστά εκλογικό διακύβευμα, αλλά μπορεί να γίνει και μπούμερανγκ για τον πρωθυπουργό, επειδή δεν αφορά τους πολίτες. Τον Ιούλιο του 2019 οι ψηφοφόροι έδωσαν στη ΝΔ την εντολή να κυβερνήσει κι όχι να ψάχνει ευκαιρίες και να σκαρφίζεται κόλπα για να ξανακερδίσει τις εκλογές. Επιπροσθέτως, συμφωνεί και με όσους διατείνονται ότι "θα ήταν ακατανόητο εκ μέρους του πρωθυπουργού, ενώ έχει άνετη πλειοψηφία 158 βουλευτών, μονοκομματική κυβέρνηση και ακόμη 2,5 χρόνια διακυβέρνησης, να τα παίξει όλα αυτά στα ζάρια". Με το σύστημα της απλής αναλογικής ούτε 158 βουλευτές πρόκειται να εκλέξει ούτε αυτοδυναμία μπορεί να λάβει. Και το χειρότερο είναι ότι θα γίνει όμηρος των άλλων κομμάτων και πρωτίστως της Φώφης Γεννηματά ή του Κυριάκου Βελόπουλου αν δεν έχουμε κι άλλα δεξιόστροφα κόμματα που θα επιχειρήσουν να εκμεταλλευτούν την απλή αναλογική για να εισέλθουν στη Βουλή.

Στις συνομιλίες που έχει ο πρώην πρωθυπουργός διατυπώνονται κι άλλες προσεγγίσεις, αποτρεπτικές στα σενάρια της κάλπης: η πρώτη σχετίζεται με τα λεγόμενα "γκρι κοστούμια της εξουσίας", δηλαδή τους παράγοντες που επηρεάζουν τον δημόσιο βίο και πρωτίστως τους μεγαλοεπιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο των της ενέργειας, των κατασκευών, της ψηφιοποίησης του κράτους και γενικά στους κλάδους που θα απορροφήσουν τα δεκάδες δις των κοινοτικών κονδυλίων και πρωτίστως του Ταμείου Ανάκαμψης. Με βάση τις εξαγγελίες, τις υποσχέσεις και τις προτεραιότητες του Κυριάκου Μητσοτάκη και της κυβέρνησής του θα ήταν προβληματικό να τεθεί εν αμφιβόλω η πολιτική σταθερότητα της χώρας πριν κατανεμηθούν, επικυρωθούν και το σπουδαιότερο αρχίσουν να απορροφώνται τα χρήματα από τις επιχειρήσεις για τα έργα που σχεδιάζεται να αλλάξουν τις δομές και το παραγωγικό πρόσωπο της χώρας. Τον Ιούνιο από τα 32 δις μόνο το 10% της προκαταβολής θα είναι διαθέσιμο. "Αυτοί που περιμένουν ή θα πάρουν τις δουλειές δεν θα τον αφήσουν να κάνει εκλογές", μάς λέει ένα από τα πλέον προβεβλημένα στελέχη της αντιπολίτευσης που ασχολείται με τα θέματα της οικονομίας και εκ των διασυνδέσεων που έχει γνωρίζει και όλα όσα τεκταίνονται στο παρασκήνιο.

Η δεύτερη, αποτρεπτική της πρόωρης κάλπης, προσέγγιση είναι "η πρωτοφανής τύχη του Μητσοτάκη". Όπως λέγεται στις συνομιλίες που έχει ο Αλέξης Τσίπρας "τόσο πολύ και τόσο φθηνό χρήμα δεν έχει ξαναδεί η Ελλάδα. Δεν είναι μόνο το Ταμείο Ανάκαμψης, το ΕΣΠΑ, ο κοινοτικός προϋπολογισμός, η ρευστότητα της ΕΚΤ. Πλέον η χώρα δανείζεται ακόμη και με αρνητικό επιτόκιο. Δημοσιονομικοί περιορισμοί δεν υφίστανται και πιθανότατα η δημοσιονομική χαλαρότητα θα επεκταθεί και πέραν του 2021, ενώ προς διαπραγμάτευση είναι και η χρονική υποχρέωση για πρωτογενή πλεονάσματα". Στον επόμενο έτος, σύμφωνα με την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, οι επιπτώσεις από την πανδημία δεν θα έχουν εξαλειφθεί και το κλίμα θα είναι κακό για την κυβέρνηση. Από το 2022 και μετά θα αρχίσουν τα πράγματα να βελτιώνονται και υπό την προϋπόθεση ότι θα γίνει σωστή διαχείριση των οικονομικών και κοινωνικών υποθέσεων. Κατά συνέπεια το κλίμα για προσφυγή στην κάλπη θα αρχίσει να γίνεται εύκρατο για την κυβέρνηση εάν περάσει με επιτυχία ή έστω χωρίς μεγάλες απώλειες το 2021, στο οποίο ο κορονοϊός, παρά τα όσα αισιόδοξα ακούγονται για τα εμβόλια, θα συνεχείσει να μας ταλαιπωρεί επί μακρόν. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές ο χρόνος εμβολιασμού θα παραταθεί. Αντί να ολοκληρωθεί μέχρι το καλοκαίρι, ενδέχεται να φτάσει μέχρι και τα τέλη του Φθινοπώρου προκειμένου να πιάσει και τον επόμενο χειμώνα. Αυτή είναι, όπως λέγεται, ευρωπαϊκή απόφαση. Προφανώς σε συνδυασμό και με τις αμφισβητήσεις και την, προσώρας, μικρή παραγωγή από τις αδειοδοτημένες εταιρείες των εμβολίων. Ανεξαρτήτως του τι θα συμβεί με τα εμβόλια το σίγουρο είναι ότι θα ήταν παράλογο ακόμη και να υποστηριχθεί, να στηθούν, εν μέσω πανδημίας, κάλπες. Μόνον ένας αυτόχειρας, όχι πάντως ιδανικός, θα το αποτολμούσε. "Και τέτοιος σίγουρα ο Μητσοτάκης δεν είναι", λέει άνθρωπος που γνωρίζει καλά και από μακρού χρόνου τον πρωθυπουργό.

Η τρίτη προσέγγιση αφορά την (βασίμως πιθανολογούμενη) αντίδραση μερίδας βουλευτών και στελεχών της ΝΔ για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Σύμφωνα με τα όσα λέγονται στην Κουμουνδούρου είναι αρκετοί οι γαλάζιοι βουλευτές που αρνούνται ακόμη και να συζητήσουν την πιθανότητα πρόωρων εκλογών. Και ακόμη περισσότεροι είναι όσοι ανέλαβαν κυβερνητικά και κρατικά πόστα. Μετά από μια δεκαετία η ΝΔ για πρώτη φορά έχει "καθαρή" την κρατική εξουσία. Επί πρωθυπουργίας Σαμαρά (Ιούνιος 2012 - Δεκέμβριος 2014) υπήρχε και άλλος κυβερνητικός εταίρος. Τώρα που έχει αυτοδυναμία είναι ευκαιρία, λένε, να δημιουργήσει εκ νέου σοβαρά ερείσματα στο κράτος, τη διοίκηση, τους μηχανισμούς, το ευρύτερο επιχειρηματικό και χρηματοπιστωτικό συστημα, όπως είχε τις προηγούμενες δεκαετίες όταν εναλλάσσονταν με το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση. Τα ερείσματα αυτά θα τις παρέχουν, ως είναι φυσικό, και εκλογικά πλεονεκτήματα έναντι των αντιπάλων της. Πρωτίστως έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και για να προσεταιριστεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κομμάτι από το ΚΙΝΑΛ. Η άλωση της Χαριλάου Τρικούπη, σύμφωνα με την ηγεσία της Κουμουνδούρου, αποτελεί στρατηγικό στόχο του Μητσοτάκη. Όσο περιοριστεί η δύναμή του τόσο πιο εύκολο (και ειδικά αν υπάρξει αλλαγή ηγεσίας που δεν διακατέχεται από αντιδεξιά και αντιμητσοτακικά αισθήματα) θα μετατραπεί, όπως είναι ο στόχος, σε μικρό δορυφόρο της ΝΔ, που ανάλογα με τις συγκυρίες θα εξυπηρετεί και τις ανάγκες διακυβέρνησης από τη δεξιά παράταξη.

Φυσικά και ο Τσίπρας έχει τον ίδιο στόχο με τον Μητσοτάκη: την διείσδυση στο κέντρο και τη συνακόλουθη απίσχναση του ΚΙΝΑΛ. Όσο στη Χαριλάου Τρικούπη κυριαρχούσε το αντισυριζα και όχι το αντικυβερνητικό μέτωπο ο Τσίπρας αισθανόταν ασφαλής. Οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ που είχαν πάει στον ΣΥΡΙΖΑ ήταν κατά βάση αντιδεξιοί και αριστερόστροφοι και ως εκ τούτου δύσκολα θα επέστρεφαν σε ένα κόμμα στο οποίο οι προτιμήσεις προς την κεντροδεξιά έχουν προβάδισμα έναντι της αριστεράς. Τώρα που η Φώφη φαίνεται να στρέφει το τιμόνι αντικυβερνητικά και προς τα αριστερά είναι λογικό να εμβάλει σε σκέψεις και προβληματισμό την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Αν το ΚΙΝΑΛ αρχίσει να έχει ροές είτε από δυσαρεστημένους πρώην ΠΑΣΟΚους είτε από τους μικρομεσαίους που πλήττονται από την οικονομική καταστροφή που συντελείται και οι οποίοι είχαν επίσης πληγεί από τη διακυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα τότε ένα αξιόλογο τμήμα της διαρροής ψηφοφόρων από το κυβερνών κόμμα ενδέχεται να μην κατευθυνθεί εξ ολοκλήρου στην αξιωματική αντιπολίτευση. Κάτι τέτοιο θα καθήλωνε τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ. Το κυριότερο όμως είναι ότι θα στερήσει, κι αυτό είναι που απασχολεί έντονα τον Αλέξη Τσίπρα, τη δυνατότητα να παρουσιάσει στους πολίτες ένα κυβερνητικό αφήγημα έναντι του Μητσοτάκη.

Με τα σημερινά δεδομένα είναι κοινός τόπος ότι το εκλογικό προβάδισμα το έχει η ΝΔ αφού οι δημοσκοπήσεις τις δίνουν ποσοστό περί το 37%. Ο ΣΥΡΙΖΑ με ποσοστά κάτω από το 24% είναι λογικό να μην μπορεί να πλασαριστεί ως η επόμενη κυβερνητική λύση. Σταθεροπείται ως το δεύτερο μεγάλο κόμμα όμως για να διεκδικήσει την κυβέρνηση είναι απαραίτητο να έχει συμμάχους. Το ΚΚΕ δεν πρόκειται να συμμετάσχει σε κυβερνητικό σχήμα, ενώ το ΜΕΡΑ25 είναι για τον ΣΥΡΙΖΑ ότι και η Ελληνική Λύση για τη ΝΔ: αποκούμπι σε περίπτωση που δεν υπάρχει αυτοδυναμία. Ο μοναδικός σύμμαχος που θα μπορούσε να του δώσει κυβερνητικό αέρα είναι το ΚΙΝΑΛ. Η πιθανότητα ανασυγκρότησης της Προοδευτικής Παράταξης μέσω συνεργασίας και κοινού κυβερνητικού προγράμματος ΣΥΡΙΖΑ - ΚΙΝΑΛ, στις δεύτερες εκλογές μετά την απλή αναλογική, αναμφίβολα προσφέρει στον Αλέξη Τσίπρα το πολιτικό και κυβερνητικό αφήγημα που χρειάζεται για να πετάξει το κόμμα του σε υψηλότερα ποσοστά. "Ο Μητσοτάκης θέλει το ΚΙΝΑΛ για υποπόδιο της δεξιάς, εμείς το βλέπουμε ως σοβαρό κυβερνητικό εταίρο για προοδευτικές λύσεις στα οικονομικά, κοινωνικά και εθνικά προβλήματα", λέγεται ότι είναι το μήνυμα που ματαφέρεται από την Κουμουνδούρου στη Χαριλάου, μέσω του Αλέκου Φλαμπουράρη και άλλων διαύλων επικοινωνίας που επιχειρείται να στηθούν, το τελευταίο διάστημα, μεταξύ Φώφης και Αλέξη.

Μάλιστα, σημαντικό στέλεχος της λεγόμενης προεδρικής πλειοψηφίας αποφαίνεται: "Η Φώφη και το ΚΙΝΑΛ με αριστερή αντιπολίτευση μπορούν να αποσπάσουν ποσοστό από εμάς, ενώ με το αντισυριζα μέτωπο και την πολιτική των ίσων αποστάσεων το μόνο που καταφέρνουν είναι να γεμίζουν το σακούλι του Μητσοτάκη. Οι ψηφοφόροι στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση -που θα είναι ανάμεσα στη δεξιά και την αριστερά, την προοδευτική και τη συντηρητική παράταξη- όταν πάνε στην κάλπη θα προτιμήσουν να ρίξουν την ψήφο τους στο αυθεντικό κεντροδεξιό κόμμα. Η προσέγγιση με το ΚΙΝΑΛ και την ηγεσία του είναι λοιπόν στις προτεραιότητες του Τσίπρα. Όχι μόνο γιατί επενδύει, έστω και εξ ανάγκης, στη συγκρότηση πολιτικών συμμαχιών αφού,είπα ο η μόνη που μπορεί να του προσφέρει σοβαρό κυβερνητικό αφήγημα, αλλά και επειδή η πολυδιαφημιζόμενη διεύρυνση προς το κέντρο μάλλον έφαγε τα ψωμιά της. Σε κάθε πάντως περίπτωση όλα θα εξαρτηθούν από την πανδημία. Εάν ελεγχθεί εγκαίρως και αποτραπεί η ολοκληρωτική οικονομική καταστροφή των μικρομεσαίων στρωμάτων τότε ο Τσίπρας θα έχει την άνεση στην επόμενη διετία να ανασχεδιάσει την στρατηγική του με πρώτο στόχο να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών ότι μπορεί να μεγαλώσει το ΑΕΠ, να φέρει επενδύσεις και να δημιουργήσει δουλειές και θέσεις εργασίας. Προσώρας, στον τομέα αυτό -όπου, σημειωτέον, κερδίζονται και χάνονται οι εκλογές- ηττάται κατά κράτος από τον Μητσοτάκη και ο ΣΥΡΙΖΑ από τη Νέα Δημοκρατία...