Μιχάλης Στούκας

Ο ΛΕΞ, κατά κόσμο Αλέξης Λαναράς, γεννημένος στη Θεσσαλονίκη στις 25 Σεπτεμβρίου 1984, είναι Έλληνας ράπερ, ο οποίος χαίρει ιδιαίτερης δημοφιλίας μεταξύ της νεολαίας και όχι μόνο. Οι συναυλίες του είναι sold out (ο αγγλικός όρος υπάρχει από το 1903), ενώ αυτό που έγινε πριν λίγες μέρες με την ανακοίνωση της συναυλίας του στο ΟΑΚΑ στις 28 Ιουνίου δεν έχει προηγούμενο. Το ότι τα «μαγικά χαρτάκια», όπως λέγαμε κάποτε εξαντλήθηκαν σε χρόνο dt ήταν αναμενόμενο. Η «διαδικτυακή ουρά» για ένα εισιτήριο της συναυλίας έφτασε κάποια στιγμή τα 53.000 (!) άτομα. Αν και γύρω στις 100.000 θα έχουν την τύχη να απολαύσουν τον LEX σε δύο περίπου μήνες, η… ΛΕΞομανία δεν ικανοποιείται. Η εταιρεία παραγωγής αναζητά τρόπο και χώρο για να δώσει και άλλες συναυλίες ο ΛΕΞ. Φαίνεται ότι χαλαρά μπορεί να γεμίσει… στο καπάκι άλλες δύο φορές το ΟΑΚΑ. Αναμένουμε τις εξελίξεις για το θέμα το οποίο τείνει να επισκιάσει άλλα, πολύ πιο σοβαρά γεγονότα των ημερών. Και βέβαια, όπως διαβάσαμε στο agrinionews.gr, το αθάνατο ελληνικό δαιμόνιο «δούλεψε» κι εδώ. Κάποιοι φρόντισαν να αγοράσουν περισσότερα από ένα εισιτήρια για τη συναυλία του ΛΕΞ, τα οποία πωλούνται πλέον προς 50-60€ σε γνωστή εφαρμογή, ενώ αγοράστηκαν έναντι 12Ε!Οι μαυραγορίτες της Ομόνοιας έδωσαν τη θέση τους στους μαυραγορίτες-αεριτζήδες του διαδικτύου…

Με τη ραπ, τη μουσική που διακονεί ο ΛΕΞ, είναι η αλήθεια ότι δεν είχα ποτέ πώρωση. Μπαλάντες, ίταλο ντίσκο και ελεκτροπόπ, όχι απλά ακούω κατά κόρον, αλλά έχω και αρκετά σιντί από τα συγκεκριμένα είδη. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει απολύτως τίποτα. Η ραπ, που ξεκίνησε ουσιαστικά στα τέλη της δεκαετίας του ’70 (ραπ<αμερικ. rap, 1979) έχει εκατομμύρια λάτρεις σε όλο τον κόσμο. Έχει τις ρίζες της στην αφρικανική μουσική που έφεραν στην Αμερική οι μαύροι που έγιναν σκλάβοι. Πηγή έμπνευσης της είναι η καθημερινή ζωή των περιθωριοποιημένων έγχρωμων («μαύρων») των Η.Π.Α. Βασικά θέματα της, ορίτζιναλ, ραπ είναι η βία, η οπλοχρησία, τα ναρκωτικά, η ερωτική διάθεση, αλλά και κοινωνικά και πολιτικά θέματα.

Τώρα βέβαια, πώς σχετίζονται οι περιθωριοποιημένοι μαύροι των Η.Π.Α. με τα δεκαπεντάχρονα Ελληνόπουλα που έχουν πανάκριβα smartphone, ντύνονται με επώνυμα ρούχα, έχουν ένα χαρτζιλίκι από γονείς, παππούδες, γιαγιάδες, θείους κ.λπ. και κλασαυχενίζονται(καμαρώνουν) ανεβάζοντας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φωτογραφίες μετά την επίσκεψή τους σε κομμωτήρια και nail artists (νυχούδες για τους κακοπροαίρετους) ή άλλες από νυχτερινές εξόδους, αποτελεί ένα ερώτημα για μας. Το πενιχρό IQ μας(<30), δεν μας βοηθά άλλωστε να καταλάβουμε και πολλά…

Θα πουν τώρα τα νέα παιδιά που ίσως διαβάζουν αυτό το άρθρο: «Άντε ρε εσχατόγηρε που θα κάνεις κριτική εσύ στη ραπ και τον θεό ΛΕΞ». Ίσως κάποιες και κάποιοι να ρωτήσουν: «Εσύ πονηρίδη τι άκουγες στην ηλικία μας;». Θα αναφερθώ στη δεκαετία του 1980 που οι μεγαλύτεροι από μένα, έχοντας απίστευτα ακούσματα από τις δεκαετίες του 1960 (κυρίως) και του 1970 (κατά δεύτερο λόγο) χλεύαζαν. Αμυδρά θυμάμαι τους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού που διοργάνωσε για δύο συνεχόμενες χρονιές (1981 και 1982) στην Κέρκυρα ο Μάνος Χατζιδάκις. Μπορείτε να βρείτε στο ίντερνετ τα 50 και πλέον τραγούδια που ακούστηκαν στο «Νησί των Φαιάκων» τα δύο αυτά χρόνια και θα δείτε ακόμα και οι πιο νέοι, ονόματα που ξεκίνησαν την καριέρα τους τότε.

Ένα χρόνο πριν, το 1980, ο σπουδαίος Κώστας Τουρνάς είχε κυκλοφορήσει το L.P. «Τώρα». Σε αυτό, ανάμεσα στα άλλα, υπάρχει και ένα από τα πρώτα, αν όχι το πρώτο, ελληνικό τραγούδι με θέμα την ανδρική ομοφυλοφιλία («Ο Αχιλλέας απ’ το Κάιρο»). Αν και ο δίσκος έχει πολλά εξαιρετικά τραγούδια αγαπημένο μου είναι ένα, όχι ιδιαίτερα γνωστό, το «Πίσω μην ξαναγυρνάς».

Το 1981, κυκλοφόρησαν «Τα Μπαράκια» του Βαγγέλη Γερμανού, ένας δίσκος σταθμός, με καθοριστική συμβολή του Διονύση Σαββόπουλου, που τότε δεν ήταν ακόμα ούτε 40 ετών. Ο Σαββόπουλος κυκλοφόρησε δύο χρόνια αργότερα (1983) το L.P. «Τραπεζάκια Έξω», ένα ακόμα ιστορικό άλμπουμ. Ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου κυκλοφόρησε το 1982 το «Φοβάμαι». Το 1985 ο Χάρης και ο Πάνος Κατσιμίχας κυκλοφόρησαν το εκπληκτικό L.P. «Ζεστά Ποτά». Την ίδια εποχή, αρχές δεκαετίας του ’80, έκαναν την εμφάνισή τους συγκροτήματα αλλά και μεμονωμένοι καλλιτέχνες με τραγούδια σε αγγλικό στίχο: Scraptown (μέλος τους ο Μιχάλης Ρακιντζής), Κώστας Χαριτοδιπλωμένος, που με το τραγούδι του «Lost in the Night» κατέκτησε όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και την υπόλοιπη Ευρώπη, ο Κώστας Μπίγαλης που ως Big Alice με το «I miss you» γνώρισε τεράστια επιτυχία, οι… κουκουλοφόροι «Dreamer and the Full Moon» (Μάνος Ξυδούς κ.ά.) που τάραξαν τα νερά με το «Sadrina», οι «Sharp Ties» που γνώρισαν τεράστια επιτυχία με το «Get that Beat» (από το συγκρότημα έκανε ένα πέρασμα λίγων μηνών και ο Νίκος Καρβέλας), οι «P.L.J. Band» του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, που μετά την αποτυχία του πρώτου τους δίσκου «Armageddon» στράφηκαν στον ελληνικό στίχο, αλλάζοντας και το όνομά τους σε «Τερμίτες», οι «Φατμέ» του Νίκου Πορτοκάλογλου κ.ά. Το «Armageddon» μπορεί να πούλησε μόλις 400 «κομμάτια» το 1982-83, σήμερα όμως, εκτός από το ότι θεωρείται διεθνώς ως συλλεκτικό άλμπουμ, με την ανάλογη τιμή, αποτελεί ένα από τα πλέον σπουδαία L.P. της progressive rock μουσικής…

Αυτά τα ολίγα για το πρώτο μισό τουλάχιστον της δεκαετίας του 1980. Σίγουρα υπήρξαν και άλλοι με… παρελθόν, όπως οι «Σπυριδούλα», που το 1982 κυκλοφόρησαν το άλμπουμ «Νάυλον ντέφια και ψόφια κέφια». Και βέβαια για τους… μερακλήδες, η δεκαετία του ’80 έχει να παρουσιάσει χιλιάδες λαϊκά(και σκυλάδικα βέβαια)τραγούδια, κάποια από τα οποία ακούγονται μέχρι σήμερα, ενώ άλλα, όπως η «Ταραχή» ακούγονται σε διαφημίσεις 36 χρόνια μετά την κυκλοφορία τους. Με τη ευκαιρία, να αναφέρουμε ότι το συγκεκριμένο τραγούδι του Κώστα Γιοβάνη που έφυγε πρόωρα από τη ζωή (αν κάποιος αναγνώστης γνωρίζει την αιτία του θανάτου του ας μας ενημερώσει), ερμήνευσε πρώτος ο Γρηγόρης Στανίσης. Έγινε όμως μεγάλη επιτυχία όταν το ερμήνευσε το 1989 ο Λευτέρης Πανταζής. Ήταν η εποχή που τα νυχτερινά κέντρα λειτουργούσαν 6 ή και 7 μέρες την εβδομάδα… Σημειωτέον, ότι μπορεί οποιοσδήποτε και οποιαδήποτε να κρίνει αρνητικά όλα όσα αναφέραμε, δεν υπάρχει όμως σε κανένα από τα τραγούδια των έιτις βωμολοχία. Εξαίρεση για τους στίχους των τραγουδιών αποτελούν οι «Μουσικές Ταξιαρχίες» που είχαν και δικαστικές περιπέτειες. Μια απ’ όλες, ξεκίνησε όταν ένας Εισαγγελέας μπήκε στο δωμάτιο της κόρης του που άκουγε ένα L.P. τους. Έφριξε με αυτά που άκουσε και άσκησε ποινική δίωξη εναντίον του Τζίμη Πανούση και των άλλων μελών του συγκροτήματος.

Ας επανέλθουμε όμως στον ΛΕΞ. Οι στίχοι του θεωρούνται επαναστατικοί. Χωρίς να πέφτει σε καμία περίπτωση στο επίπεδο της τραπ, δεν παραλείπει να χρησιμοποιεί λέξεις που προκαλούν. Π.χ. στο τραγούδι του «Νυχτερίδες» (τις αράχνες κάποιος τις εξόντωσε): «Για τις νέον ταμπέλες στην Εγνατία. Από τα ξενοδοχεία που γ@@μάν οι μυστικοί … Οι πιο πολλοί συμμαθητές μου χαίρονται με μ@@@κίες» (και οι υπόλοιποι τις ακούν…). «Εγώ μάλλον γεννήθηκα μπάσταρδος. Οι βάλτοι με τραβάνε μέσα τους σαν να ‘μαι βάτραχος». Άλλο χιτ του ΛΕΞ, οι «Πολυκατοικίες»: «2 νύχτες πριν ληστέψανε τον νταλαβερτζή (προφανώς το βαποράκι ναρκωτικών). Τώρα ποιος φτιάχνει τον απέναντι που θέλει να πιει; Τι ‘ναι ο θάνατος αγόρι μου, μπροστά στην ντροπή; (έλα ντε, τι ‘ναι ο θάνατος Αλέξη;) … Το rap μου είναι γκάνι (όπλο) στο στόμα μου η κάννη. Εκλεκτό ντουμάνι για όποιον τ' απολαμβάνει».

Cognac (Κονιάκ), άλλο ένα χιτ του ΛΕΞ (2024): «Αμφισβητούνε τα ρεκόρ που καταρρίπτω» (μήπως σε πιάσανε ντοπέ;). Αλλάζω τα παπούτσια και πηδάω σαν τον Μίλτο» (Τεντόγλου) (κι εγώ τα αλλάζω ρε συ ΛΕΞ, αλλά δεν πηδάω ούτε εφημερίδα…). «Πάνω από το χώμα που μέσα θάβουν τις ελπίδες μας» (πραγματικά ενδιαφέρων στίχος, αλλά μήπως βοηθάμε και εμείς λίγο στο θάψιμο;).

Πάντως ο ΛΕΞ έχει σχεδόν σε όλα τα τραγούδια του που ακούσαμε ομοιοκατάληκτους στίχους. Δεν γράφει ό, τι να ‘ναι. Σε κάθε περίπτωση, τελικός κριτής είναι το κοινό. Κι όταν ένας καλλιτέχνης γεμίζει, χαλαρά, το ΟΑΚΑ, ακόμα κι αν η Αθήνα έχει 5,5 εκ. κατοίκους όπως είπε ο Γιώργος Νταλάρας, σίγουρα «μιλάει» στις καρδιές και το μυαλό πολλών νέων και όχι μόνο. Μπορεί να χλευάσαμε κάποιους στίχους του, συμμεριζόμαστε όμως τις ανησυχίες της νέας γενιάς. Περίπου τις ίδιες είχαμε κι εμείς στην ηλικία τους. Το θέμα είναι τι γίνεται μετά. Τι θα κάνουν όταν θα πάρουν τη ζωή και τις τύχες της χώρας στα χέρια τους; Θα καταφέρουν οι… ΛΕΞομανείς να τα αλλάξουν όλα; Αν κρίνουμε όμως απ’ όσα βλέπουμε μέχρι σήμερα, το… κόβουμε χλομό. Χωρίς γκάνια, χόρτα κ.λπ. Μακάρι πάντως να διαψευστούμε. Θα χαρούμε, ειλικρινά, περισσότερο ακόμα κι από τους ίδιους και τις ίδιες…

ΥΓ. Για την ιστορία. «Λεξομανία» ήταν ο τίτλος ενός περιοδικού με σταυρόλεξα που κυκλοφόρησε στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Εκδότες του ήταν μία από τις πλέον ισχυρές επιχειρηματικές οικογένειες της χώρας. Το περιοδικό αυτό, όπως και το «Σταυρολύνω» που κυκλοφόρησε περίπου την ίδια εποχή από τον Όμιλο Λαμπράκη, δεν μακροημέρευσαν.