Γιώργος Καραγιάννης

Σε ένα από τα σχόλια μιας δημοσίευσης στο protothema.gr για κάποιο από τα θανατηφόρα τροχαία των τελευταίων ημερών, διατυπώνεται αυτή η αλήθεια. Τις τελευταίες μέρες, η κοινωνία συγκλονίζεται από απανωτές ειδήσεις οι οποίες έχουν δύο κοινούς παρονομαστές: “Τροχαίο δυστύχημα” και “νεκροί”.

Το γεγονός ότι οι Έλληνες από τότε που θυμόμαστε τους εαυτούς μας, έχουμε μάθει να ζούμε με αυτό, μας κάνει να νομίζουμε πως ζούμε τη… “Μέρα της Μαρμότας”. Δεκαετίες ολόκληρες, γενιές ολόκληρες αφήνουν την τελευταία τους πνοή στην άσφαλτο. Μία στο τόσο συμβαίνει ένα τροχαίο που φέρνει το θέμα στην επικαιρότητα, η κοινωνία (υποκρίνεται πως) συγκλονίζεται και τελικά τίποτα δεν αλλάζει.

“Φταίει το κράτος”, θα πουν πολλοί. “Να μπουν όρια ταχύτητας 30 χ.α.ω. και κάμερες σε όλους τους δρόμους”. “Να βγει η Τροχαία να αστυνομεύσει”. Καλές είναι αυτές οι προτάσεις, αλλά υπάρχουν ακόμα καλύτερες. Για παράδειγμα, να προσληφθεί ένας τροχονόμος για κάθε οδηγό. Ο τροχονόμος θα έχει ως μοναδική δουλειά να ακολουθεί, καταγράφει, καθοδηγεί και να βεβαιώνει τις παραβάσεις του “πελάτη” του, παραβάσεις οι οποίες θα βεβαιώνονται και με κάμερες που θα είναι τοποθετημένες σε ειδικές κολώνες κάθε 5 μέτρα.

Επιπλέον, μπορεί να οριστεί η μέγιστη επιτρεπόμενη ταχύτητα στα 2 χιλιόμετρα την ώρα και οι παραβάτες να τιμωρούνται με αφαίρεση όλων των τροχοφόρων που υπάρχουν στην κατοχή τους.

Αν υπάρχει κάποιος που συμφωνεί ότι οι παραπάνω προτάσεις είναι βιώσιμες, μπορεί απλά να σταματήσει εδώ. Οι υπόλοιποι, θα πρέπει να συμφωνήσουμε ότι πρόκειται για χρόνιο πρόβλημα το οποίο έχει τις ρίζες του στην υποκουλτούρα που χαρακτηρίζει την οδική συμπεριφορά του Έλληνα. Και, για να αλλάξει αυτή η υποκουλτούρα, χρειάζεται αρκετή δουλειά.
Είμαι από αυτούς που θεωρούν ότι η τιμωρία δεν αποτελεί βιώσιμο σύστημα εκμάθησης. Αντιθέτως, τέτοιο είναι η παιδεία και η ενημέρωση.

Προς επίρρωση τούτης της οπτικής, μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι σε έναν μεγάλο αριθμό από τα τελευταία θανατηφόρα τροχαία δυστυχήματα, τα θύματα δεν φορούσαν ζώνη ασφαλείας, ή κράνος, εάν μιλάμε για δικυκλιστές. Και να αναρωτηθούμε: Είναι δυνατό να είμαστε στο 2023, να έχουμε τέτοια πρόσβαση στη γνώση και να μην τηρούνται ούτε τα αυτονόητα; Είναι δυνατό να κυκλοφορούμε με οχήματα που φέρουν δισεκατομμύρια ευρώ και δεκαετίες εξέλιξης επάνω τους, με ζώνες ελεγχόμενης παραμόρφωσης, αισθητήρες συγκρούσεων, αερόσακους κλπ και να μην κάνουμε το ελάχιστο -δηλαδή χρήση της ζώνης ασφαλείας;

Είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι η κακή, κάκιστη οδική συμπεριφορά παρατηρείται και στις νεότερες γενιές, καθώς σημαίνει ότι υπάρχει μηδενική οδηγική και οδική παιδεία. Πραγματικά, αρκεί να κοιτάξουμε γύρω μας και να διαπιστώσουμε το χάος του παραλογισμού που επικρατεί στους ελληνικούς δρόμους.

Οδηγοί δικύκλων που περνάνε τα κόκκινα φανάρια και τα STOP χωρίς αύριο, ή κινούνται πάνω σε πεζοδρόμια και σε αντίθετη κατεύθυνση. Οδηγοί αυτοκινήτων που συμπεριφέρονται σαν μεθυσμένοι επειδή τσατάρουν στο Facebook, ή ακόμα και… βλέπουν ταινίες την ώρα που οδηγούν. Πεζοί που πηδάνε τα διαζώματα για να περάσουν απέναντι, ή πετάγονται στον δρόμο χωρίς να ελέγξουν. Και επειδή όλα αυτά δεν έφταναν, ανήλικοι και ενήλικοι οι οποίοι κυκλοφορούν με πατίνια -χωρίς φώτα και κράνος- πέρα από κάθε λογική.

Γονείς που ανεβάζουν τα δύο ή τρία παιδιά τους στο “παπάκι” για να τα παραλάβουν, ή να τα αφήσουν στο σχολείο.

Ουδείς αναμάρτητος: Μέσα σε αυτά και σε πολλά ακόμα στραβά και ανόητα που συμβαίνουν στους ελληνικούς δρόμους, μπορούμε να αναγνωρίσουμε κάπου και τον εαυτό μας. Και, να σταματήσουμε να πετάμε ένα “φταίει η υπερβολική ταχύτητα” για τα πάντα. Άλλωστε, τι είναι υπερβολική ταχύτητα; Είναι τα 130 χ.α.ω στην Εθνική Οδό Αθηνών- Λαμίας ή μήπως είναι τα 60 χ.α.ω. σε ένα στενό μιας πολυσύχναστης περιοχής που μπορεί να πεταχτεί ανά πάσα στιγμή ένα παιδί; Και, μήπως είναι τρομακτικό το γεγονός ότι, πηγαίνοντας με 60 σε ένα στενάκι, όταν κοιτάζουμε το κινητό για 1 δευτερόλεπτο, έχουμε διανύσει περίπου 10 μέτρα χωρίς να βλέπουμε τι γίνεται μπροστά μας;

Αφού αναγνωρίσουμε ότι η συμπεριφορά μας είναι αντικοινωνική και της λείπει το υποτυπώδες ένστικτο αυτοσυντήρησης, καιρός είναι να προχωρήσουμε σε λύσεις. Αλλά βιώσιμες λύσεις. Προφανώς μια καμπάνια ενημέρωσης του κοινού για τον τρόπο με τον οποίο θα έπρεπε να συμπεριφέρεται στο δρόμο, είναι βασικό ζητούμενο.

Ώστε να γίνει δακτυλοδεικτούμενος ο γονιός που αγοράζει πατίνι στο παιδί του και του επιτρέπει να βγαίνει στον Κηφισό με αυτό, ο ντελιβεράς που κινείται αντίθετα στον μονόδρομο μην τυχόν και φάει ο πελάτης το φαγητό μισό βαθμό Κελσίου πιο κρύο, ο/η οδηγός που ασχολείται με το κινητό του ενώ οδηγεί και ούτω καθεξής.

Και το κράτος; Το κράτος έχει τη δική του ευθύνη, ουσιαστικά εθίζοντας στην παρανομία τον μέσο οδηγό. Όταν υπάρχουν αναχρονιστικοί κανόνες τους οποίους η καθημερινότητα καταργεί, δημιουργείται η εντύπωση ότι όλοι οι κανόνες μπορούν να παραβιαστούν. Κάτι τέτοιο συμβαίνει με τα μη λογικά, σε αρκετά σημεία, όρια ταχύτητας.

Η Πολιτεία, λοιπόν, οφείλει να δώσει βιώσιμες, αλλά ριζοσπαστικές και προσαρμοσμένες στις πραγματικές συνθήκες λύσεις. Η επιβολή, πχ, ορίου ταχύτητας 30 χ.α.ω. παντού, θα προκαλούσε ένα τεράστιο κυκλοφοριακό χάος και “έκρηξη” της ρύπανσης. Η δική μου πρόταση θα ήταν να επιβληθούν αυστηρότατα όρια ταχύτητας με βαρύτατες ποινές και βαρύτατη αστυνόμευση σε “ευαίσθητες” περιοχές, όπως έξω από σχολεία, σημεία με μεγάλη κίνηση πεζών κ.α., από τα οποία θα γίνει μια αρχή για ένα καλύτερο αύριο.

Έπειτα, να εξορθολογιστούν με βάση τις πραγματικές συνθήκες τα όρια ταχύτητας στις αστικές περιοχές και να απελευθερωθούν τα όρια ταχύτητας σε κάποια σημεία των εθνικών οδών που είναι κορυφαίων ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Έτσι, κανείς δεν θα έχει καμία δικαιολογία. Όχι ότι τώρα υπάρχουν δικαιολογίες για το χάος εκεί έξω…