Βρετανία: Οι πιο κρίσιμες εκλογές στην σύγχρονη ιστορία της

Οι σημερινές εκλογές θα είναι ένα κρίσιμο τεστ για την Τερέζα Μέι με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις να δείχνουν πως η πρωθυπουργός της Βρετανίας και ηγέτης των Συντηρητικών δεν θα κάνει έναν απλό ...περίπατο. Χθες αποδοκιμάστηκε έντονα από κρεοπώλες, σήμερα την κρίνουν οι Βρετανοί ψηφοφόροι. Άραγε, η 8η Ιουνίου θα είναι "Mayday" ("SOS") για την Τερέζα Μέι; διερωτάται η γερμανική εφημερίδα "Bild" βασιζόμενη στις προβλέψεις των δημοσκόπων, σύμφωνα με τις οποίες η αυτοδυναμία που ονειρευόταν στο κοινοβούλιο μπορεί να είναι... άπιαστη.

Mε νωπές τις μνήμες από το τελευταίο τυφλό χτύπημα στην καρδιά του Λονδίνου, οι Βρετανοί οδηγούνται εκ νέου στις κάλπες, με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις να δημιουργούν εύλογα ερωτήματα για τη στάση του εκλογικού σώματος. Δείχνουν μια κάμψη των συντηρητικών που όμως δεν φαίνεται ικανή να ανατρέψει άρδην τα δεδομένα.  Άραγε, τρεις φονικές τρομοκρατικές επιθέσεις σε τρεις μήνες, με την τελευταία λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές, θα παίξουν κρίσιμο ρόλο στις σημερινές κάλπες; Πόσο θα επηρεάσει ο ισλαμιστικός τρόμος τους ορθολογιστές Βρετανούς απέναντι σε τέτοιες απειλές στον δρόμο για μια αναμέτρηση που άρχισε σαν περίπατος για το κυβερνών συντηρητικό κόμμα και τελειώνει με τους Εργατικούς να ισχυρίζονται ότι έχουν κλείσει αρκετά την ψαλίδα της διαφοράς και τον ηγέτη του κόμματος, Τζέρεμι Κόρμπιν, να τρίβει τα χέρια του;

Η αδράνεια της Τερέζα Μέι και η ανικανότητα της κυβέρνησής της να ανταποκριθεί στα καθημερινά προβλήματα είναι εμφανής στους ψηφοφόρους και αποτυπώνεται στις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Για τους πολιτικούς αναλυτές όμως, οι εκλογές θα κριθούν στα σημεία που αφορούν την ευρωστία της βρετανικής οικονομίας, στην Παιδεία και στην στέγαση, στα κοινωνικά δικαιώματα, στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, αλλά και στην αστυνόμευση όσον αφορά τους ανθρώπινους πόρους και όχι τόσο την ασφάλεια. 

Η πρωθυπουργός της Βρετανίας Τερέζα Μέι, προκήρυξε πρόωρες εκλογές με στόχο να ενισχύσει την πλειοψηφία των Συντηρητικών ενόψει των διαπραγματεύσεων για την αποχώρηση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και αυτό εξακολουθεί να είναι το μεγάλο διακύβευμα των εκλογών.

Αν και η Μέι έκανε, κατά γενική ομολογία, μία κακή προεκλογική εκστρατεία, που σημαδεύτηκε από τις υπαναχωρήσεις της στον λεγόμενο «φόρο άνοιας» για τους ηλικιωμένους και από την άρνησή της να συμμετέχει σε τηλεμαχία έχοντας απέναντί της τον πολιτικό της αντίπαλο και ηγέτη των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν, η συντριπτική πλειοψηφία των αναλυτών προβλέπει  νίκη των Συντηρητικών, αλλά όχι με την ενισχυμένη πλειοψηφία στην οποία ήλπιζαν.

Μεγάλες αποκλίσεις στις δημοσκοπήσεις

Οι δημοσκοπήσεις έχουν μεγάλο εύρος αποκλίσεων, προβλέποντας αποτελέσματα που κυμαίνονται από σαρωτική πλειοψηφία για τους Τόρις στη νέα βουλή μέχρι ποσοστά που δεν θα επιτρέψουν σχηματισμό αυτοδύναμης κυβέρνησης (χρειάζονται 326 έδρες).

Το κόμμα των Συντηρητικών εμφανίζεται αποδυναμωμένο έναντι του Εργατικού Κόμματος με την Μέι να κατηγορείται δριμύτατα από τους πολιτικούς της αντιπάλους για τις περικοπές στον αριθμό των αστυνομικών που έκανε όταν ήταν υπουργός Εσωτερικών της Βρετανίας. Πριν από ένα μήνα, η διαφορά των δύο κομμάτων έφθανε τις 20 μονάδες, ωστόσο, τα τελευταία 24ωρα είδαν το φως της δημοσιότητας δημοσκοπήσεις που «πάγωσαν» το χαμόγελο στα χείλη της Μέι.

Η δημοσκόπηση, που διεξήχθη από το ινστιτούτου "Survation" για λογαριασμό του βρετανικού τηλεοπτικού δικτύου "ITV" έδειξε ότι οι Συντηρητικοί έχουν προβάδισμα έναντι των Εργατικών μία μόλις μονάδα. Μία εβδομάδα νωρίτερα, στην ίδια δημοσκόπηση η διαφορά των δύο κομμάτων ήταν έξι μονάδες. 

Ωστόσο, οι περισσότερες δημοσκοπήσεις στη Βρετανία δείχνουν ότι το κόμμα της Μέι θα κερδίσει στις σημερινές εκλογές και αυτό που μένει ανοιχτό είναι το θέμα της αυτοδυναμίας. Μετά το κλείσιμο της κάλπης και αν όλα έχουν πάει ρολόι για τη Μέι, η πρωθυπουργός της χώρας θα σηκώσει τα «μανίκια» για το Brexit. H ίδια έχει διαβεβαιώσει τον βρετανικό λαό ότι δεν θα υπάρξει καθυστέρηση στις διαπραγματεύσεις για το Brexit, που θα αρχίσουν τη 19η Ιουνίου, έντεκα ημέρες μετά τις εκλογές . 

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις  δίνουν διαφορές από πέντε έως δώδεκα μονάδες

Το προβάδισμα του Συντηρητικού Κόμματος της πρωθυπουργού της Βρετανίας Τερέζας Μέι έναντι της αξιωματικής αντιπολίτευσης του Εργατικού Κόμματος παρέμεινε σταθερό στις οκτώ εκατοστιαίες μονάδες, σύμφωνα με μια δημοσκόπηση της εταιρείας Panelbase η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα αργά χθες το βράδυ και ενώ απέμεναν μερικές ώρες για να ανοίξουν οι κάλπες για τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές.

Σύμφωνα με την έρευνα αυτή της Panelbase, το ποσοστό των Τόρις βρίσκεται στο 44%, αμετάβλητο από την προηγούμενη δημοσκόπηση της ίδιας εταιρείας, η οποία είχε δημοσιευθεί την 1η Ιουνίου. Οι Εργατικοί συγκεντρώνουν το 36% της πρόθεσης ψήφου, ποσοστό που επίσης παρέμεινε αμετάβλητο.

Η έρευνα αυτή σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 3.018 ψηφοφόρων διεξήχθη από τη 2α ως την 7η Ιουνίου, τόσο πριν όσο και μετά την πολυαίμακτη επίθεση ισλαμιστών εξτρεμιστών στο Λονδίνο, την 3η Ιουνίου.

Άλλες τρεις δημοσκοπήσεις που δημοσιοποιήθηκαν χθες το βράδυ κατέδειξαν επίσης προβάδισμα των Συντηρητικών έναντι των Εργατικών, το οποίο κυμάνθηκε μεταξύ των πέντε και των δώδεκα εκατοστιαίων μονάδων.

Η Kantar ανέφερε ότι το ποσοστό των Τόρις βρίσκεται στο 43%, παρέμεινε δηλαδή αμετάβλητο από την προηγούμενη δημοσκόπηση της ιδίας, την 31η Μαΐου, όμως το ποσοστό των Εργατικών αυξήθηκε στο 38%, δηλαδή κατά πέντε εκατοστιαίες μονάδες.

«Από τη δημοσκόπηση της περασμένης εβδομάδας είδαμε μια φυγή (των ψηφοφόρων) από τους Συντηρητικούς προς τους Εργατικούς στις ηλικίες κάτω των τριάντα ετών, αλλά και μεταξύ των προχωρημένων μεσηλίκων», διευκρίνισε η εταιρεία.

Οι «κομπάρσοι»

Στις συγκεκριμένες εκλογές, το δεξιό αντιευρωπαϊκό Κόμμα Ανεξαρτησίας Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP) φαίνεται να πληρώνει την... επιτυχία του στο δημοψήφισμα υπέρ του Brexit, καθώς οι ψηφοφόροι φαίνεται να θεωρούν ότι χάθηκε ο βασικός λόγος ύπαρξής του.

Οι κεντρώοι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, μολονότι ήταν το μόνο κόμμα που εκστράτευσε με πάθος υπέρ της παραμονής της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν φαίνεται να κερδίζουν το στοίχημα που είχαν θέσει να κερδίσουν την ευρωπαϊστική βάση των Εργατικών, που έβλεπε με σκεπτικισμό την ριζοσπαστική αριστερή ρητορεία του Κόρμπιν.

Το εθνικιστικό - κεντροαριστερό Σκωτσέζικο Εθνικό Κόμμα, το οποίο στις εκλογές του 2015 είχε κερδίσει σχεδόν το σύνολο των μονοεδρικών περιφερειών στη Σκωτία, δεν φαίνεται να ενισχύεται περαιτέρω και μάλιστα αναμένεται να χάσει μερικές εξ αυτών.

Η διαδικασία της ψηφοφορίας

Οι κάλπες άνοιξαν στις 7 το πρωί τοπική ώρα (09.00 ώρα Ελλάδας) και θα κλείσουν στις 10 το βράδυ (24.00 ώρα Ελλάδας). Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική. 

Η Βρετανία είναι κοινοβουλευτική δημοκρατία. Η βασική αρχή για κάθε εν δυνάμει κυβέρνηση είναι να έχει την υποστήριξη της πλειοψηφίας των βουλευτών που εκλέγονται στην κάτω βουλή του Κοινοβουλίου, τη Βουλή των Κοινοτήτων.

Οι εθνικές εκλογές είναι επομένως οι εκλογές για τη Βουλή των Κοινοτήτων. Οι ψηφοφόροι καλούνται να εκλέξουν ένα μέλος του κοινοβουλίου που θα εκπροσωπεί την τοπική τους εκλογική περιφέρεια, η οποία κατά μέσο όρο έχει περίπου 72.000 ψηφοφόρους.

Βάσει του εκλογικού συστήματος της Βρετανίας, εκλέγεται όποιος λάβει τις περισσότερες ψήφους. Δεν υπάρχει σύστημα αναλογικής εκπροσώπησης για τους υποψηφίους που έρχονται δεύτεροι σε κάθε εκλογική περιφέρεια.

Προκειμένου να προκύψει μια πλειοψηφική κυβέρνηση, το μεγαλύτερο κόμμα πρέπει θεωρητικά να κερδίσει τουλάχιστον 326 έδρες από τις 650 περιφέρειες του Ηνωμένου Βασιλείου. Πρακτικά, το όριο για την πλειοψηφία είναι περίπου 326, καθώς το ιρλανδικό εθνικιστικό κόμμα Σιν Φέιν δεν καταλαμβάνει στο κοινοβούλιο του Λονδίνου τις έδρες που κερδίζει στη Βόρεια Ιρλανδία.

Το κόμμα που θα κερδίσει την πλειοψηφία θα επιδιώξει να εφαρμόσει τις πολιτικές που εξήγγειλε κατά την προεκλογική του εκστρατεία. Κατά συνθήκη, το μη αιρετό σώμα της άνω βουλής, η Βουλή των Λόρδων, δεν παρεμποδίζει πολιτικές που εξαγγέλθηκαν κατά τη διάρκεια της εκστρατείας.

Εάν η κυβέρνηση έχει μια μικρή πλειοψηφία ή πρέπει να συμμετάσχει σε κάποιο συνασπισμό, η ικανότητά της να ηγηθεί της χώρας τυπικά θα τεθεί σε δοκιμασία κατά τη διάρκεια μιας ψηφοφορίας με αφορμή την Ομιλία της Βασίλισσας – μια ομιλία στην αρχή της κοινοβουλευτικής θητείας που παρουσιάζει την νομοθετική ατζέντα που έχει προετοιμαστεί από την μελλοντική κυβέρνηση.

  

Το εκλόγικό σώμα και η συμμετοχή

Η συμμετοχή στις εθνικές εκλογές στη Βρετανία έχει μειωθεί από τη δεκαετία του 1950, όταν ήταν πάνω από 80%. Ο αριθμός των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων στις γενικές εκλογές του 2015 ήταν 46,4 εκατ. Η συμμετοχή ήταν 66,4%, η υψηλότερη από το 1997.

Η συμμετοχή ήταν υψηλότερη στο δημοψήφισμα του 2016 για την παραμονή ή την αποχώρηση από την ΕΕ, με το 72,2% των 46.500.001 ψηφοφόρων να προσέρχονται στις κάλπες. Η προθεσμία για την εγγραφή ψηφοφόρων ήταν η Δευτέρα 22 Μαΐου. Μόνο σε μία ημέρα, η εκλογική επιτροπή έλαβε 622.000 αιτήσεις.

Η μεγαλύτερη αύξηση στις αιτήσεις εγγραφής παρατηρήθηκε μεταξύ των νέων, καθώς την τελευταία ημέρα της σχετικής προθεσμίας κατατέθηκαν σχεδόν 250.000 αιτήσεις από ψηφοφόρους κάτω των 25 ετών. Το 2015, η συμμετοχή ψηφοφόρων ηλικίας 18-24 ετών ήταν μόλις 43%.

Το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα έχει δημοσκοπικά μεγαλύτερη απήχηση στους νέους ψηφοφόρους, ενώ οι Συντηρητικοί της Μέι είναι πιο δημοφιλείς στις μεγαλύτερες ηλικίες.

Συνολικά, περισσότερα από ένα εκατομμύριο άτομα κάτω των 25 ετών έχουν εγγραφεί για να ψηφίσουν μετά την ανακοίνωση των εκλογών τον Απρίλιο, σε σύγκριση με περίπου 700.000 την ίδια περίοδο πριν από τις εκλογές του 2015. Λιγότεροι ψηφοφόροι άνω των 55 ετών έχουν εγγραφεί αυτή τη φορά σε σύγκριση με πριν από δύο χρόνια.

Η Εκλογική Επιτροπή δήλωσε ότι περίπου το 30% των ατόμων κάτω των 34 ετών δεν είχε εγγραφεί σε σύγκριση με το 4% των ψηφοφόρων άνω των 55 ετών.