CNN: Οι απροκάλυπτες τακτικές του Κρεμλίνου - Ο σκιώδης στόλος της Ρωσίας λειτουργεί και ως εργαλείο κατασκοπείας

Ρώσοι με δεσμούς με τις στρατιωτικές και τις υπηρεσίες ασφαλείας της χώρας φέρονται να έχουν εμπλακεί σε κατασκοπευτικές δραστηριότητες σε ευρωπαϊκά ύδατα, ενώ εργάζονται κρυφά σε πλοία που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο, σύμφωνα με πληροφορίες που έδωσαν στο CNN πηγές των δυτικών και ουκρανικών μυστικών υπηρεσιών.

Μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, η Μόσχα έχει δημιουργήσει έναν λεγόμενο «σκιώδη στόλο» εκατοντάδων δεξαμενόπλοιων. Αυτά τα πλοία μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο από τα λιμάνια της Βαλτικής και της Μαύρης Θάλασσας, παρά τις δυτικές κυρώσεις, αποφέροντας στο Κρεμλίνο εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, ουκρανικές υπηρεσίες παρατήρησαν ότι σε ορισμένα από αυτά τα πλοία, τα οποία συχνά εμφανίζονται καταγεγραμμένα σε τρίτες χώρες, προστίθενται «έκτακτα» μέλη πληρώματος λίγο πριν από τον απόπλου. Το CNN αναφέρει ότι είδε δύο καταλόγους πληρώματος, στους οποίους η πλειονότητα των μελών δεν ήταν ρωσικής υπηκοότητας, αλλά στο τέλος του καταλόγου υπήρχαν δύο ρωσικά ονόματα με στοιχεία ρωσικών διαβατηρίων.

Το αμερικανικό μέσο, σημειώνει ότι η προσθήκη Ρώσων με εμπειρία στον τομέα της ασφάλειας στα πληρώματα, προκαλεί ανησυχία σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ως ένδειξη ότι οι μέθοδοι του Κρεμλίνου γίνονται πιο ευθείες. Επικαλούμενο πολλαπλές πηγές πληροφοριών, το δίκτυο αναφέρει ότι αρκετοί από τους άνδρες αυτούς φέρονται να απασχολούνται στη Moran Security, μια ιδιωτική εταιρεία ασφαλείας. Μερικοί από αυτούς είναι μισθοφόροι, σύμφωνα με τις πηγές, οι οποίοι έχουν εργαστεί στο παρελθόν για ρωσικές ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες, όπως η διαβόητη ομάδα Wagner.

Το CNN αναφέρει ότι η Moran είχε τεθεί υπό κυρώσεις από το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών το 2024 για παροχή «ένοπλων υπηρεσιών ασφαλείας» σε ρωσικές κρατικές επιχειρήσεις. Οι ίδιες πηγές υποστηρίζουν ότι προσωπικό της Moran έχει τοποθετηθεί σε πολλαπλά τάνκερ της «σκιώδους» αρμάδας και, σύμφωνα με ουκρανικές και δυτικές εκτιμήσεις, είναι συχνά οι μόνοι Ρώσοι πάνω στο πλοίο. Ο Ολεξάντρ Σταχνεβίτς, από την Υπηρεσία Εξωτερικών Πληροφοριών της Ουκρανίας, φέρεται να δηλώνει ότι μεταξύ των ρόλων τους είναι και η επιτήρηση των πλοιάρχων, καθώς πολλοί δεν είναι Ρώσοι πολίτες.

Το αμερικανικό μέσο, σημειώνει ότι η προσθήκη Ρώσων με εμπειρία στον τομέα της ασφάλειας στα πληρώματα, προκαλεί ανησυχία σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ως ένδειξη ότι οι μέθοδοι του Κρεμλίνου γίνονται πιο ευθείες. Επικαλούμενο πολλαπλές πηγές πληροφοριών, το δίκτυο αναφέρει ότι αρκετοί από τους άνδρες αυτούς φέρονται να απασχολούνται στη Moran Security, μια ιδιωτική εταιρεία ασφαλείας. Μερικοί από αυτούς είναι μισθοφόροι, σύμφωνα με τις πηγές, οι οποίοι έχουν εργαστεί στο παρελθόν για ρωσικές ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες, όπως η διαβόητη ομάδα Wagner.

Το CNN αναφέρει ότι η Moran είχε τεθεί υπό κυρώσεις από το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών το 2024 για παροχή «ένοπλων υπηρεσιών ασφαλείας» σε ρωσικές κρατικές επιχειρήσεις. Οι ίδιες πηγές υποστηρίζουν ότι προσωπικό της Moran έχει τοποθετηθεί σε πολλά τάνκερ του ρωσικού σκιώδους στόλου. Μια δυτική πηγή πληροφοριών πρόσθεσε ότι, σε μια περίπτωση, το προσωπικό της Moran τράβηξε φωτογραφίες ευρωπαϊκών στρατιωτικών εγκαταστάσεων από ένα από τα πλοία του σκιώδους στόλου. Η πηγή δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες. Οι Ρώσοι που βρίσκονται στο πλοίο έχουν επίσης την αποστολή να παρακολουθούν τους καπετάνιους των πλοίων, καθώς οι περισσότεροι από αυτούς δεν είναι Ρώσοι πολίτες, σύμφωνα με τον Ολεξάντρ Σταχνεβίτς της Υπηρεσίας Εξωτερικών Πληροφοριών της Ουκρανίας.

Στο ίδιο πλαίσιο, δυτική πηγή πληροφοριών που επικαλείται το CNN υποστηρίζει ότι «στην περίπτωση της Moran, δεν εμπλέκονται σε άμεση σύγκρουση. Διασφαλίζουν ότι οι εργολάβοι τους ενεργούν σύμφωνα με τα συμφέροντα του Κρεμλίνου». Η παρουσία και οι δραστηριότητες των Ρώσων επί αυτών των πλοίων προκαλούν αυξανόμενη ανησυχία στις ευρωπαϊκές υπηρεσίες ασφαλείας, δεδομένου του αριθμού των πλοίων του σκιώδους στόλου που πλέουν κοντά στις ακτές της ηπείρου και της πιθανότητας κατασκοπείας.

Το δίκτυο μεταφέρει την εκτίμηση ότι η παρουσία ένοπλων ομάδων με στρατιωτικό υπόβαθρο σε τέτοια πλοία εντάσσεται σε τεχνικές «υβριδικού πολέμου», με στόχο τη δημιουργία αναταράξεων στην Ευρώπη.

Κεντρική αναφορά του ρεπορτάζ είναι το δεξαμενόπλοιο Boracay, το οποίο περιγράφεται ως υπό κυρώσεις και ως πλοίο που έχει αλλάξει κατ’ επανάληψη όνομα και νηολόγιο τα τελευταία τρία χρόνια.

Το CNN αναφέρει ότι στις 20 Σεπτεμβρίου δύο Ρώσοι επιβιβάστηκαν στο Boracay στο λιμάνι Πριμόρσκ, κοντά στην Αγία Πετρούπολη, και ότι δορυφορικές εικόνες και δεδομένα παρακολούθησης πλοίων επιβεβαίωναν την παρουσία του πλοίου στο λιμάνι εκείνη την ημερομηνία. Κατά το ίδιο δημοσίευμα, οι δύο άνδρες καταγράφονταν ως «τεχνικοί» και ήταν οι μόνοι Ρώσοι, με το υπόλοιπο πλήρωμα να αποτελείται από πολίτες Κίνας, Μιανμάρ και Μπανγκλαντές. Το CNN αναφέρει ότι ουκρανικές υπηρεσίες ταυτοποίησαν τους δύο άνδρες και ότι επιβεβαίωσε τα ονόματά τους μέσω δυτικών πηγών.

Ο ένας από τους δύο είναι πρώην αστυνομικός που προηγουμένως εργαζόταν για τη Wagner, σύμφωνα με πηγή των δυτικών υπηρεσιών πληροφοριών. Κανένας από τους δύο άνδρες δεν έχει μεγάλο διαδικτυακό προφίλ και οι δραστηριότητές τους στο Boracay δεν είναι σαφείς.

Σε άλλο σημείο, το ρεπορτάζ μεταφέρει ότι, κατά τη διέλευση τέτοιων πλοίων από τη Βαλτική, Δανοί πλοηγοί που ανεβαίνουν στα τάνκερ για να τα καθοδηγήσουν στα στενά αναφέρουν συχνά παρουσία Ρώσων που «φαίνεται να έχουν τον έλεγχο» και να είναι εχθρικοί απέναντι σε επιθεωρητές. Γίνεται αναφορά και σε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, το οποίο – κατά το CNN – εστάλη από τη δανική υπηρεσία πλοήγησης DanPilot προς τις αρμόδιες αρχές, με περιγραφή ότι υπάρχουν ολοένα και περισσότερες αναφορές για πλοία με «επιπλέον» μέλη πληρώματος, πιθανότατα Ρώσους, που φορούν στρατιωτικές στολές και φωτογραφίζουν μεταξύ άλλων περιοχές γύρω από τη γέφυρα του πλοίου.

Μυστηριώδη drones στην ΕΕ

Παράλληλα, το CNN συνδέει τη διέλευση του Boracay με χρονική συγκυρία αναφορών για drones στη Δανία. Αναφέρει ότι δύο ημέρες μετά την αναχώρηση από το Πριμόρσκ, το πλοίο βρισκόταν ανοιχτά των δανικών ακτών όταν καταγράφηκαν περιστατικά που επηρέασαν την κίνηση στο αεροδρόμιο της Κοπεγχάγης, ενώ έγιναν αναφορές για drones κοντά σε στρατιωτικές βάσεις. Το δίκτυο σημειώνει ότι η δανική αστυνομία είχε ερευνήσει τότε αν πλοία στην περιοχή είχαν εκτοξεύσει drones, χωρίς να κατονομάσει συγκεκριμένα σκάφη, και μεταφέρει την εκτίμηση δυτικής πηγής ότι η σύμπτωση μπορεί να θεωρηθεί «ύποπτη».

Ακολούθως, τις ημέρες μετά τα περιστατικά οι γαλλικές ένοπλες δυνάμεις επιβιβάστηκαν στο Boracay ανοιχτά της Βρετάνης, καθώς το πλοίο δεν παρείχε αποδεικτικά της εθνικότητάς του. Κατά το ρεπορτάζ, δεν βρέθηκαν drones στο πλοίο, όμως τότε διαπιστώθηκε η παρουσία των δύο Ρώσων στο πλήρωμα, οι οποίοι – σύμφωνα με δυτικές πηγές ασφαλείας – ανακρίθηκαν. Γίνεται επίσης αναφορά ότι ο Κινέζος πλοίαρχος συνελήφθη και κατηγορήθηκε από τις γαλλικές Aρχές για «ανυπακοή σε εντολές», ενώ οι εισαγγελείς ερευνούσαν την έλλειψη τεκμηρίωσης για την εθνικότητα και τη σημαία του πλοίου, το οποίο δήλωνε ότι πλέει υπό σημαία Μπενίν από τον Σεπτέμβριο.

Το αμερικανικό μέσο, αναφέρει ότι επικοινώνησε με τον Αλεξέι Μπαντίκοφ, ο οποίος είχε καταγραφεί από το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών ως διευθύνων σύμβουλος της Moran, και ότι εκείνος δήλωσε πως είναι αναπληρωτής διευθυντής του ομίλου, με έδρα κυρίως την Αγία Πετρούπολη, χωρίς να σχολιάσει κατηγορίες περί συντονισμού με ρωσικές υπηρεσίες.

Στο ερώτημα αν μπορεί να επιβεβαιώσει ότι οι δύο άνδρες στο Boracay εργάζονταν για τη Moran, απάντησε ότι δεν είναι σε θέση να το επιβεβαιώσει και, όταν πιέστηκε, είπε ότι «δεν έχει ιδέα». Για το ενδεχόμενο εκτόξευσης drones από τάνκερ, το CNN μεταφέρει ότι ο ίδιος το χαρακτήρισε «εντελώς τρελό», υποστηρίζοντας ότι αν κάποιος ήθελε να χρησιμοποιήσει drones θα το έκανε από αλιευτικά και όχι από μεγάλο δεξαμενόπλοιο, επειδή είναι τεχνικά επικίνδυνο και κανείς δεν θα το κάνει

Οι στενοί δεσμοί της Moran με την Wagner

Τέλος, το ρεπορτάζ παραθέτει εκτενή αναφορά στη Moran, σημειώνοντας ότι ιδρύθηκε το 2009 και ότι, κατά δυτικές πηγές, είχε ισχυρούς δεσμούς με τη Wagner και με ρωσικές στρατιωτικές και πληροφοριακές δομές.

Γίνεται αναφορά ότι στο διαδικτυακό της υλικό ζητά ενεργούς ή απόστρατους αξιωματικούς με εμπειρία σε ειδικές δυνάμεις, ότι ο πρόεδρός της περιγράφεται ως απόστρατος αντισυνταγματάρχης της FSB, και ότι στους διαφημιζόμενους τομείς της περιλαμβάνονται φυσική ασφάλεια σε θάλασσα και ξηρά, διεθνής εφοδιαστική και επιχειρήσεις πληροφοριών.

Το CNN αναφέρει ακόμη ότι, σύμφωνα με ουκρανικές υπηρεσίες, ομάδες ασφαλείας εντάχθηκαν στη «σκιώδη» αρμάδα περίπου έξι μήνες πριν από τις παρατηρήσεις που περιγράφονται, ενώ καταγράφει το δίλημμα που περιγράφεται από δανική πλευρά για το αν πρέπει να υπάρξει πιο σκληρή κοινή ευρωπαϊκή δράση απέναντι σε πλοία χωρίς ασφάλιση και ορθή καταχώριση, δεδομένης της πιθανής ρωσικής αντίδρασης.