Atlantic: Η αλλαγή στάσης του Κιέβου και οι επιθέσεις σε πλοία του ρωσικού «σκιώδους στόλου» φέρουν αμερικανική υπογραφή

Ήταν μια νύχτα του Αυγούστου του 2023, όταν ο Ολεξάντρ Κουμπράκοβ, ο τότε υπουργός Υποδομών της Ουκρανίας, ταξίδευε με τρένο από το Λβιβ προς το Κίεβο και έλαβε ένα τηλεφώνημα από την κεντρική υπηρεσία πληροφοριών της χώρας, τη SBU. Οι πράκτορές της είχαν αναπτύξει ναυτικά drones στη Μαύρη Θάλασσα και είχαν εντοπίσει ένα ενδιαφέρον στόχο: ένα τεράστιο πετρελαιοφόρο κοντά στο ρωσικό λιμάνι του Νοβοροσίσκ. Ζήτησαν την άδεια να το βυθίσουν.

«Τους είπα, “Περιμένετε”», ανέφερε ο Κουμπράκοβ. «“Ποια σημαία έχει;”». Η κάμερα νυχτερινής όρασης του drone δυσκολευόταν να το δείξει, αλλά ήταν φανερό ότι η σημαία δεν ήταν ρωσική. «“Αυτός δεν είναι ο στόχος μας”», θυμάται ότι είπε στον αξιωματικό. «“Αυτό θα ήταν πειρατεία. Αυτά δεν είναι τα μέσα μας. Δεν αγγίζουμε πολιτικά σκάφη, ειδικά όταν φέρουν άλλη σημαία”».

Τα drones αποσύρθηκαν για να συνεχίσουν να κυνηγούν ρωσικά πολεμικά πλοία. Για περισσότερα από δύο χρόνια, οι ουκρανικές δυνάμεις ακολούθησαν αυτή την αρχή, στοχεύοντας μόνο ρωσικά ναυτικά πλοία, καταστρέφοντας ή προκαλώντας ζημιές σε δεκάδες από αυτά, συμπεριλαμβανομένου ενός ρωσικού πετρελαιοφόρου που χρησιμοποιούνταν για την εφοδιαστική υποστήριξη του στρατού. Ωστόσο, οι Ουκρανοί απέφυγαν να χτυπήσουν πολιτικά πλοία, ακόμη και όταν μετέφεραν ρωσικό πετρέλαιο από τα ρωσικά λιμάνια για να χρηματοδοτήσουν τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.



Μόνο τις τελευταίες δύο εβδομάδες, η Ουκρανία παρέκαμψε αυτούς τους κανόνες εμπλοκής. Στο πλαίσιο της νέας αμερικανικής πίεσης για διπλωματική επίλυση του πολέμου, εκρήξεις σημειώθηκαν σε τέσσερα πετρελαιοφόρα μέσα σε διάστημα έξι ημερών. Οι στόχοι ήταν μέρος του λεγόμενου «σκιώδους στόλου», που η Ρωσία χρησιμοποιεί για τη μεταφορά αργού πετρελαίου παραβιάζοντας τις δυτικές κυρώσεις. Δύο από τις επιθέσεις σημειώθηκαν κοντά στις ουκρανικές ακτές στη Μαύρη Θάλασσα, ενώ άλλες δύο σημειώθηκαν μακρύτερα: μία κοντά στη βόρεια ακτή της Τουρκίας και μία άλλη στη δυτική ακτή της Αφρικής. Η SBU ανέφερε ότι ήταν υπεύθυνη για τις δύο πρώτες επιθέσεις, ενώ αρνήθηκε να σχολιάσει τις άλλες δύο.

Αυτές οι επιθέσεις ήρθαν σε μια χρονική στιγμή που η Ουκρανία προσπαθεί να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα για τις δυνατότητες που διαθέτει, εν μέσω του διπλωματικού στρατηγικού παιχνιδιού που διεξάγεται για τον τερματισμό του πολέμου. Οι επιθέσεις στα πετρελαιοφόρα δείχνουν την κλιμάκωση του στρατηγικού σχεδίου, το οποίο ξεκίνησε με τη χρήση drones κατά των ρωσικών στρατηγικών υποδομών.

Η Ουκρανία, μέχρι τώρα, αποφεύγει να πλήξει πολιτικά πλοία σε διεθνή ύδατα λόγω των υψηλών περιβαλλοντικών κινδύνων και των πιθανών επιπτώσεων στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας, καθώς και στην οικονομία της ίδιας της Ουκρανίας. Ωστόσο, οι τελευταίες επιθέσεις φανερώνουν την αποφασιστικότητα του Κιέβου να ασκήσει πιέσεις και να δείξει τις στρατιωτικές της δυνατότητες, ιδίως μετά από την πίεση που ασκήθηκε από την κυβέρνηση Τραμπ για τη λήψη ενός ειρηνικού σχεδίου που περιλάμβανε σοβαρές ρωσικές απαιτήσεις.



Στο τέλος Νοεμβρίου, η κυβέρνηση Τραμπ πίεσε την Ουκρανία να αποδεχτεί ένα ειρηνικό σχέδιο 28 σημείων, το οποίο περιλάμβανε πολλές από τις πιο σφοδρές απαιτήσεις της Ρωσίας. Ο Ζελένσκι αρνήθηκε και οι εκπρόσωποί του κατάφεραν να «μαλακώσουν» τους όρους κατά τη διάρκεια αρκετών γύρων συνομιλιών με τους Αμερικανούς. Ωστόσο, η διπλωματική πίεση στον Ζελένσκι τον έκανε να επιθυμεί να δείξει τα στρατιωτικά «χαρτιά» που μπορεί να χρησιμοποιήσει εναντίον των Ρώσων.

Η Ουκρανία, εκμεταλλευόμενη την κατάσταση, ξεκίνησε επιθέσεις κατά του «σκιώδους στόλου» της Ρωσίας. Παράλληλα, έδειξε πώς οι προσπάθειες ειρηνικής επίλυσης του ουκρανικού από τον Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να προκαλέσουν μια σειρά επιθέσεων και αντεπιθέσεων, καθώς και οι δύο πλευρές (Κίεβο και Μόσχα) προσπαθούν να μεγιστοποιήσουν τη δύναμή τους πριν καθίσουν για διαπραγματεύσεις.

Η αντίδραση του Βλαντιμίρ Πούτιν, στις τελευταίες επιθέσεις δεν άργησε να έρθει. «Αυτό που κάνουν οι Ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις τώρα είναι πειρατεία», δήλωσε ο Πούτιν σε τηλεοπτική του ομιλία στις 2 Δεκεμβρίου, ημέρα που χτυπήθηκε το τέταρτο πετρελαιοφόρο. Προειδοποίησε ότι η Ρωσία θα μπορούσε να ανταποδώσει καταβυθίζοντας πλοία που μεταφέρουν σιτηρά, μέταλλα και άλλα εμπορεύματα από τα ουκρανικά λιμάνια, συμπεριλαμβανομένων πλοίων που ανήκουν σε εμπορικούς εταίρους της Ουκρανίας. «Η πιο ριζοσπαστική λύση είναι να αποκόψουμε την Ουκρανία από τη θάλασσα. Τότε η πειρατεία θα είναι αδύνατη», δήλωσε ο Πούτιν.

Στην Ουάσινγκτον, η κυβέρνηση Μπάιντεν είχε λάβει σκληρή στάση απέναντι στις προσπάθειες της Ουκρανίας να πλήξει τη ρωσική πετρελαϊκή βιομηχανία, εν μέρει λόγω του φόβου ότι τέτοιες επιθέσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν έναν κύκλο κλιμάκωσης που θα εντείνει τον πόλεμο. Οι διαταραχές στην παγκόσμια προσφορά πετρελαίου θα μπορούσαν επίσης να προκαλέσουν αύξηση των τιμών της βενζίνης, κάτι που θα αδυνάτιζε τις πιθανότητες επανεκλογής του Τζο Μπάιντεν. Από την άλλη, από τότε που ανέλαβε την εξουσία ο Τραμπ, οι ΗΠΑ έχουν υιοθετήσει πιο επιεική στάση, παρέχοντας στην Ουκρανία πληροφορίες και στόχους για επιθέσεις κατά της ρωσικής ενεργειακής υποδομής, σύμφωνα με αξιωματούχους των ΗΠΑ και της Ουκρανίας.

Ο Λευκός Οίκος αρνήθηκε να σχολιάσει τις πρόσφατες επιθέσεις κατά του ρωσικού σκιώδους στόλου. Ωστόσο, η κυβέρνηση Τραμπ δεν έχει εκφράσει αντίρρηση για αυτές τις επιθέσεις, όπως ενημέρωσε το Atlantic ένας Αμερικανός αξιωματούχος. Αν και ο Αμερικανός πρόεδρος έχει δείξει πολλές φορές σεβασμό προς τον Πούτιν, έχει υποστηρίξει τις προσπάθειες της Ουκρανίας να υποβαθμίσει την ενεργειακή οικονομία της Ρωσίας. Έχει υπογράψει μέτρα για να βοηθήσει την Ουκρανία να στοχεύσει διυλιστήρια πετρελαίου στο εσωτερικό της Ρωσίας και ενέκρινε τον Οκτώβριο κυρώσεις κατά των δύο μεγαλύτερων πετρελαϊκών εταιρειών της Ρωσίας.

Από την πλευρά της, η Ουκρανία που είναι απογοητευμένη από τον τρόπο με τον οποίο η Μόσχα και οι σύμμαχοί της παρακάμπτουν τις κυρώσεις, ζητά να γίνει χρήση οποιωνδήποτε διαθέσιμων μέσων για να σταματήσουν αυτά τα πλοία. Στο μέλλον, η επιτυχία της στρατηγικής αυτής θα εξαρτηθεί από το πόσο αποτελεσματικά μπορεί να πλήξει η Ουκρανία την ενεργειακή βιομηχανία της Ρωσίας, ενώ παράλληλα θα πρέπει να αντέξει τις συνέπειες τόσο από τους συμμάχους όσο και από τους εχθρούς της, τονίζει στο Atlantic ο Κουμπράκοβ.