Γκάλοπ Marc: Τα πέντε όχι των πολιτών στον Αλέξη Τσίπρα

Χαρακτηριστικά γενικευμένης αποδοκιμασίας προσλαμβάνει η αμφισβήτηση από την κοινή γνώμη των θέσεων και των προσθέσεων της κυβέρνησης σε όλα τα μείζονα ζητήματα που απασχολούν τους πολίτες ή βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της τρέχουσας πολιτικής επικαιρότητας.

Από τα εθνικά θέματα, με αιχμή την ελληνοτουρκική κρίση και το Σκοπιανό, έως το ποδόσφαιρο, όπως και από το αφήγημα περί δήθεν εξόδου από το μνημόνιο και την επιτροπεία έως και το σκάνδαλο Novartis, η πλειοψηφία των Ελλήνων αποδοκιμάζει τους κυβερνητικούς χειρισμούς και την ίδια ώρα παραμένουν σε συντριπτικά υψηλά ποσοστά αυτοί που θεωρούν ότι οι ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. οδηγούν τη χώρα σε αρνητική τροχιά και εκφράζουν ανησυχία για την τροπή των πραγμάτων στη χώρα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, παρά την καταιγιστική προπαγάνδα των τελευταίων μηνών, βαίνει μειούμενος ο αριθμός των πολιτών που ασπάζονται τον κυβερνητικό μύθο, όπως αποδεικνύεται, ότι το φετινό καλοκαίρι θα βγούμε οριστικά από τα μνημόνια. Οπως προκύπτει από τη δημοσκόπηση που διενήργησε η εταιρεία Marc για το «ΘΕΜΑ», το ποσοστό εκείνων που είναι πεπεισμένοι ότι η χώρα θα συνεχίσει σε αυστηρή επιτροπεία αυξήθηκε και από 80,5% που ήταν τον περασμένο Ιανουάριο στη νέα έρευνα μετρήθηκε στο 83,2%.

Οι περί του αντιθέτου αισιόδοξοι κυβερνητικοί ισχυρισμοί φαίνεται ότι δεν πείθουν ούτε τους εναπομείναντες ψηφοφόρους του κυβερνώντος κόμματος, αφού επτά στους δέκα που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ στις τελευταίες εκλογές θεωρούν ότι θα συνεχιστεί η επιτροπεία, ποσοστό που φτάνει στο 90% όταν απαντούν στο ίδιο ερώτημα οι ψηφοφόροι της Νέας Δημοκρατίας και στο 91% εκείνοι των υπόλοιπων κομμάτων. 

Ακόμη πιο εντυπωσιακό, όμως, είναι το εύρημα για τη διεύρυνση του ποσοστού των Ελλήνων που αντιτάσσονται στη βούληση της κυβέρνησης να συμφωνήσει στην παραχώρηση του όρου «Μακεδονία» για την ονομασία της FYROM. Από 68% που ήταν στην αμέσως προηγούμενη μέτρηση του Ιανουαρίου το «όχι» σε σύνθετη ονομασία με τη λέξη «Μακεδονία» ανεβαίνει πλέον στο 74,5%, καθώς υποχωρούν από το 23,6% στο 21,8% οι θιασώτες του συμβιβασμού που επιδιώκει η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΑ-ΑΝΕΛ. Η προηγούμενη μέτρηση είχε γίνει πριν από τα συλλαλητήρια της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας και, όπως φαίνεται, το μέτωπο που άνοιξε η κυβέρνηση ενάντια σε όσους συμμετείχαν σε αυτά, με χαρακτηρισμούς περί «όχλου» από πρωθυπουργικά χείλη, αντί να κάμψει το φρόνημά τους, έφερε το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα.

Ηχηρότερο το πάνδημο «όχι» στο Σκοπιανό

Δεν περνά απαρατήρητο ότι κατά του προωθούμενου συμβιβασμού εκφράζονται έντονα και οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, από τους οποίους το 63,5% αντιδρά στο ενδεχόμενο της λεγόμενης «σύνθετης ονομασίας». Το «όχι» είναι πάνδημο, αφού συγκεντρώνει υψηλά ποσοστά σε όλη τη χώρα, ανεξαρτήτως φύλου ή ηλικίας. Συγκριτικά, πάντως, τα υψηλότερα ποσοστά όσων δεν θέλουν συμβιβασμό τα συναντούμε στη Μακεδονία και τη Θράκη (80,5%), στις ηλικίες 35-54 ετών (79,7%) και στις γυναίκες (76%).

Ηχηρά κατά της κυβέρνησης είναι τα μηνύματα που στέλνει η κοινή γνώμη και στα Ελληνοτουρκικά. Και ηχηρότερη είναι μάλλον η ανησυχία που εκφράζεται από το 69% για την πιθανότητα να υπάρξει θερμό επεισόδιο με την Τουρκία τους επόμενους μήνες. Σε υψηλά επίπεδα επίσης κυμαίνεται και το ποσοστό (60,1%) όσων πιστεύουν ότι η κυβέρνηση διαχειρίστηκε λανθασμένα την υπόθεση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών στον Εβρο, έναντι μόλις ενός στους τέσσερις (24,9%) που θεωρούν σωστούς τους χειρισμούς.

Μεγάλη αποδοκιμασία των κυβερνητικών χειρισμών καταγράφεται και στο ζήτημα του ποδοσφαίρου. Το 57,3% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι τα πρόσφατα γεγονότα επηρεάζουν αρνητικά την εικόνα της κυβέρνησης. Ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί το εύρημα σύμφωνα με το οποίο έξι στους δέκα πολίτες (61,4%) πιστεύουν ότι υπάρχουν κυβερνητικές παρεμβάσεις υπέρ ή κατά κάποιας ποδοσφαιρικής ομάδας. Είναι μια απάντηση-κόλαφος για την κυβέρνηση και τους ισχυρισμούς των αξιωματούχων της ότι τάχατες πασχίζουν για την εξυγίανση του πολύπαθου ελληνικού ποδοσφαίρου, αφού φαίνεται ότι οι πολίτες είναι πεπεισμένοι πως οι κυβερνητικοί χειρισμοί των κυβερνώντων σχετίζονται με τις ποδοσφαιρικές προτιμήσεις τους.

Πολύ «ισχνά κέρδη», εξάλλου, φαίνεται να καταγράφει το κυβερνητικό στρατόπεδο και στο ζήτημα του σκανδάλου Novartis που άνοιξε με τόσο πομπώδη τρόπο, χωρίς όμως να δικαιώνει μέχρι στιγμής τους βερμπαλιστικούς ισχυρισμούς περί «μεγαλύτερου σκανδάλου όλων των εποχών». Μόλις το 31,7% των ερωτηθέντων απάντησε ότι η παραπομπή των δέκα πολιτικών έγινε επειδή υπήρχαν επαρκή στοιχεία. Αντιθέτως, το 54,4% υιοθετεί την άποψη ότι όλα όσα συμβαίνουν έχουν στόχο να δημιουργηθούν εντυπώσεις εναντίον της αντιπολίτευσης.



Κατόπιν αυτών, το εύρημα σύμφωνα με το οποίο τρεις στους τέσσερις πολίτες αξιολογούν αρνητικά την έως τώρα πορεία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. μάλλον δεν πρέπει να προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση. Πολύ περισσότερο που η άποψη αυτή βρίσκει σύμφωνους περισσότερους από τους μισούς που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ στις τελευταίες εκλογές. Μόνη ίσως παρηγοριά για τους κυβερνώντες μπορεί να αποτελέσει το γεγονός ότι οι πολίτες δεν δείχνουν να ενθουσιάζονται από το ενδεχόμενο να γίνει κυβέρνηση η Νέα Δημοκρατία: το 33,9% θεωρεί ότι τα πράγματα θα ήταν «περίπου τα ίδια», το 32,5% «χειρότερα» και μόνο το 27,7% πιστεύει ότι θα ήταν «καλύτερα» αν είχαμε «γαλάζια» διακυβέρνηση.


Εξίσωση με περισσότερους αγνώστους

Εχουν ήδη περάσει δυόμισι χρόνια από τις τελευταίες εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015. Χρόνια με ένα σχετικά σταθερό τοπίο όσον αφορά στους πολιτικούς συσχετισμούς και με το θέμα της πορείας της οικονομίας να μονοπωλεί την επικαιρότητα και να θεωρείται ως ο καθοριστικός παράγοντας που θα επιδρούσε στο εκλογικό αποτέλεσμα των επόμενων εκλογών.

Αυτό που διαφοροποιεί τη σημερινή συγκυρία από όλη την προηγούμενη περίοδο είναι ότι εκτός από την πορεία της οικονομίας προστέθηκαν, με την ίδια ή μεγαλύτερη ένταση, στην ατζέντα και άλλα ζητήματα, όπως το Σκοπιανό, οι εξελίξεις στα Ελληνοτουρκικά, η υπόθεση Novartis, η κράτηση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών, τα γεγονότα στο ποδόσφαιρο κ.ά. Η εξίσωση ως προς τις μελλοντικές εξελίξεις αποκτά περισσότερους αγνώστους, που δημιουργούν ένα περιβάλλον αστάθειας, πιο ανοιχτό σε οποιεσδήποτε μεταβολές, συμπεριλαμβανομένων και των διαθέσεων της κοινής γνώμης.

Τα σημάδια σχετικής ανάκαμψης που εμφάνισε ο ΣΥΡΙΖΑ από το περασμένο φθινόπωρο φαίνεται να εξανεμίζονται κάτω από την πίεση των νέων γεγονότων. Η κυβέρνηση, ενώ είχε την πρωτοβουλία των κινήσεων (βλέπε: κοινωνικό μέρισμα, έξοδος στις αγορές, Σκοπιανό, υπόθεση Novartis), αντιμετωπίζει πλέον σοβαρές δυσκολίες στην ανάπτυξη του αφηγήματός της.

Η μεγάλη πλειοψηφία πιστεύει πως η χώρα θα συνεχίσει να βρίσκεται σε αυστηρή οικονομική επιτροπεία, είναι αντίθετη με τον όρο «Μακεδονία» στη νέα ονομασία της ΠΓΔΜ, θεωρεί λάθος τη διαχείριση της κυβέρνησης στην υπόθεση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών, ενώ αντιλαμβάνεται την παραπομπή των δέκα πολιτικών για την υπόθεση Novartis ως κίνηση δημιουργίας εντυπώσεων εναντίον της αντιπολίτευσης.

Αν και η κοινή γνώμη τοποθετείται γενικώς κατά των πρόωρων εκλογών, σημειώνεται ότι σε μια πιθανή αποχώρηση των ΑΝ.ΕΛ. από την κυβέρνηση, η διεξαγωγή πρόωρων εκλογών προκρίνεται ως το πιο επιθυμητό ενδεχόμενο. 

Η Ν.Δ. διατηρεί ισχυρό προβάδισμα στην πρόθεση ψήφου, πλεονεκτεί στους ποιοτικούς δείκτες της έρευνας, αλλά εξακολουθεί να δυσκολεύεται να πείσει ένα μεγαλύτερο ακροατήριο ότι τα πράγματα θα ήταν καλύτερα αν ήταν στην κυβέρνηση. Αυξάνει ακόμη περισσότερο τη συσπείρωσή της, αλλά εμφανίζει μικρές απώλειες στα κέρδη από εισροές ψηφοφόρων που είχαν επιλέξει άλλα κόμματα στις προηγούμενες εκλογές και κυρίως τον ΣΥΡΙΖΑ.

Στην τρίτη θέση εμφανίζεται και πάλι το Κίνημα Αλλαγής με σχετικά μικρότερο ποσοστό από την προηγούμενη έρευνα και ακολουθούν η Χρυσή Αυγή και το ΚΚΕ. Η Ενωση Κεντρώων διεκδικεί την επανείσοδό της στη Βουλή με περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας από τα υπόλοιπα κόμματα. Αξιοσημείωτη είναι η εμφάνιση περισσότερων κομμάτων σε ποσοστά μεγαλύτερα της μιας ποσοστιαίας μονάδας, η αύξηση της αποχής και του άκυρου/λευκού, καθώς και η καταγραφή των αναποφάσιστων για ακόμη μία φορά σε υψηλά επίπεδα.

Σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα της MARC τα ποσοστά όλων των κοινοβουλευτικών κομμάτων καταγράφονται σχετικά μειωμένα, με εξαίρεση το ποσοστό της Χρυσής Αυγής που εμφανίζεται ελαφρώς αυξημένο. Το ποιοι όμως τελικά θα είναι οι κερδισμένοι και οι χαμένοι δεν θα εξαρτηθεί σχεδόν μονοσήμαντα από την πορεία της οικονομίας, αλλά από την έκβαση ενός συνόλου σοβαρών θεμάτων που βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη και πιθανόν ακόμη και άλλων που ενδεχομένως προκύψουν. Αυτά θα κρίνουν την τελική τοποθέτηση των αναποφάσιστων και ίσως την επανατοποθέτηση πολλών αποφασισμένων.

Η ΝΔ σταθερά σε τροχιά αυτοδυναμίας

Στο κενό φαίνεται να πέφτει (και) η νέα επικοινωνιακή αντεπίθεση που εξαπέλυσε η κυβέρνηση, καθώς όλα δείχνουν ότι δεν αποδίδει τα προσδοκώμενα εκλογικά οφέλη για τους ΣΥΡΙΖA-ΑΝ.ΕΛ. το colpo grosso με τη Novartis που επιχειρήθηκε να εμφανιστεί ως «το μεγαλύτερο σκάνδαλο από συστάσεως ελληνικού κράτους». 

Η όξυνση του πολιτικού κλίματος που επήλθε σε μια περίοδο με πολλά μείζονα ανοιχτά ζητήματα (Ελληνοτουρκικά, Μακεδονικό κ.ά.) προκάλεσε, όπως προκύπτει από τη μεγάλη δημοσκόπηση που διενήργησε η εταιρεία Marc για λογαριασμό του «ΘΕΜΑτος», μικρές πολιτικές μετακινήσεις, οι οποίες, όμως, δεν δείχνουν ικανές να απειλήσουν τη σχεδόν παγιωμένη εδώ και δύο χρόνια σειρά κατάταξης των πολιτικών δυνάμεων. Από τα ευρήματα της μέτρησης συνάγεται ότι ο θόρυβος γύρω από τη Novartis και η αντιπαράθεση για το κατά πόσο είναι σκάνδαλο ή σκευωρία έπληξε, σε σχετικά μικρό βαθμό, το σύνολο των κοινοβουλευτικών δυνάμεων, με εξαίρεση τη Χρυσή Αυγή. Ταυτόχρονα ενίσχυσε τις ένθεν κακείθεν εξωκοινοβουλευτικές - αντισυστημικές δυνάμεις και αύξησε την αδιευκρίνιστη ψήφο. Δεν κατάφερε, ωστόσο, να ανατρέψει το σκηνικό του ισχυρού διψήφιου προβαδίσματος που διαθέτει η αξιωματική αντιπολίτευση και να κάμψει την τροχιά αυτοδυναμίας στην οποία εξακολουθεί να κινείται. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην πρόθεση ψήφου υποχωρούν, σε σύγκριση με την αντίστοιχη έρευνα του Ιανουαρίου, τα ποσοστά της Ν.Δ., που φτάνει στο 25,2% (-1%), του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος προσεγγίζει το 16,3% (-0,7%), του Κινήματος Αλλαγής, που βρίσκεται στο 7% (-1,2%), αλλά και του ΚΚΕ, που κινείται στο 5,6% (-0,2%), της Ενωσης Κεντρώων με 2,3% (-0,2%) και των ΑΝΕΛ με μόλις 1,5% (-0,7%).

Ελαφρώς κερδισμένη εμφανίζεται η Χ.Α., η οποία με 6,4% (+0,4%) προσεγγίζει ξανά την τρίτη θέση απειλώντας το ΚΙΝ.ΑΛ., ενώ περνούν το φράγμα του 1% μικρότεροι σχηματισμοί από τον χώρο της Δεξιάς, όπως η Εθνική Ενότητα των Γιώργου Καρατζαφέρη και Τάκη Μπαλτάκου και η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου, αλλά και της Αριστεράς, όπως η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, που συνοδεύουν τη Λαϊκή Ενότητα του Παναγιώτη Λαφαζάνη και την Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου. Αυξημένα είναι και τα ποσοστά όσων στρέφονται στο λευκό ή στο άκυρο (6,7%), την αποχή (6%) και εκείνων που δηλώνουν ότι δεν έχουν αποφασίσει (15,7%).



Το προβάδισμα και οι έδρες 

Από την αναγωγή των συγκεκριμένων αποτελεσμάτων επί των εγκύρων προκύπτει ότι η δύναμη της Νέας Δημοκρατίας μπορεί να κυμανθεί στην περιοχή του 28,9%, ποσοστό που της δίνει προβάδισμα 10,3 εκατοστιαίων μονάδων έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος κινείται στο 18,6%. Με βάση αυτά τα ποσοστά και με αναλογική κατανομή των αναποφάσιστων η Νέα Δημοκρατία εξασφαλίζει οριακή αυτοδυναμία 151 εδρών σε εξακομματική Βουλή. 

Το «γαλάζιο» προβάδισμα παραμένει ισχυρό ακόμη και στην περίπτωση που υπολογιστεί ότι οι εμφανιζόμενοι ως αναποφάσιστοι επανακάμψουν στην πολιτική εστία από την οποία προέρχονται. Τότε, κατά τους αναλυτές της Marc, η δύναμη της Ν.Δ. θα βρεθεί στο 32,7% και οι 7,6 μονάδες που θα τη χωρίζουν από τον ΣΥΡΙΖΑ θα της δώσουν 148 έδρες στην επόμενη Βουλή που σύμφωνα με αυτό το σενάριο θα είναι πεντακομματική, καθώς δεν θα περνά το κατώφλι του 3% το κόμμα του Βασίλη Λεβέντη.



Σε κάθε περίπτωση, κρίσιμος παράγοντας για την ψαλίδα που χωρίζει τα δύο μεγαλύτερα κόμματα αποτελούν οι μετακινήσεις και οι συσπειρώσεις των ψηφοφόρων τους. Ο ΣΥΡΙΖΑ παρουσιάζει χαμηλή συσπείρωση της τάξης του 45,3% και οι προσδοκίες του να καλύψει το χαμένο έδαφος δύσκολα θα εκπληρωθούν, αφού το 26,6% έχει μετακινηθεί σε άλλα κόμματα. Εκείνο που μπορεί να ελπίζει είναι να καταφέρει να πείσει μέρος από όσους δηλώνουν αναποφάσιστοι (11,6%) ή τάση για λευκό, άκυρο ή αποχή (16,5%). Αντιθέτως, η Νέα Δημοκρατία που διατηρεί πολύ υψηλή συσπείρωση (83,1%) χάνει πολύ μικρό μέρος από τους παλιούς ψηφοφόρους: το 4,9% κάνει άλλες επιλογές, το 4,5% στρέφεται στο άκυρο ή στο λευκό, ενώ το 7,5% είναι αναποφάσιστοι.

Η υπεροχή της Ν.Δ. γίνεται σαφής και από την απόσταση που χωρίζει στην καταλληλόλητα για την πρωθυπουργία τον Αλέξη Τσίπρα από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο πρόεδρος της Ν.Δ. βρίσκεται στο 30,7%, 9 μονάδες μπροστά από τον αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ που είναι στο 21,7%. Αν και σε αυτή την έρευνα ενισχύεται ο «Κανένας ιδιαίτερα» με 47,6%, δείγμα, ενδεχομένως, και αυτό της σκανδαλοθηρικής διαμάχης.



Εκλογές αν φύγουν οι ΑΝ.ΕΛ.

Ενα από τα πλέον ενδιαφέροντα ευρήματα της μέτρησης αποτελεί η απάντηση που δίνουν οι πολίτες στο ερώτημα για το τι μέλλει γενέσθαι εφόσον επέλθει ρήξη στον κυβερνητικό συνασπισμό που έχουν συμπήξει ο ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝ.ΕΛ. Η κοινή γνώμη, παρά το γεγονός ότι εδώ και καιρό είναι αντίθετη σε προκήρυξη πρόωρων εκλογών, φαίνεται να προτιμά την «καθαρή λύση» της προσφυγής στις κάλπες στην περίπτωση αποχώρησης των βουλευτών του Πάνου Καμμένου από το κυβερνητικό σχήμα.

Ειδικότερα, το 65,3% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι τυχόν οριστικοποίηση της διαφαινόμενης διάστασης μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων πρέπει να οδηγήσει σε εκλογές. Περιορισμένο στο 19% είναι το ποσοστό όσων προκρίνουν τη λύση του σχηματισμού κυβερνητικής πλειοψηφίας με βουλευτές άλλων κομμάτων και ακόμη χαμηλότερα, στο 6,6%, κινείται το ποσοστό όσων θέλουν στήριξη των ΑΝ.ΕΛ. σε κυβέρνηση μειοψηφίας του ΣΥΡΙΖΑ.     

 

Με ποιον να πάει το ΚΙΝ.ΑΛ. 

Ενδιαφέρον, πάντως, παρουσιάζουν και τα αντισυριζαϊκά ανακλαστικά από τα οποία φαίνεται να διακατέχονται οι οπαδοί του νεοσύστατου Κινήματος Αλλαγής. Στο ερώτημα ποιον πιστεύουν ότι πρέπει να στηρίξει το κόμμα τους για να σχηματιστεί κυβέρνηση στην περίπτωση που δεν επιτευχθεί αυτοδυναμία στις επόμενες εκλογές, η πλειονότητα εκείνων που δηλώνουν ότι ετοιμάζονται να ψηφίσουν ΚΙΝ.ΑΛ. φαίνεται ότι προτιμά τη Νέα Δημοκρατία, σε ποσοστό 39,5%.

Αν και υπάρχει ένα αξιοπρόσεκτο 37% που δεν θέλει συνεργασία με κανέναν, εντύπωση προκαλεί ότι τα αντιδεξιά ανακλαστικά που θέλουν να ενεργοποιήσουν οι κυβερνώντες δεν βρίσκουν πρόσφορο έδαφος, καθώς μόνο το 16% θέλει συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ. Η εικόνα αυτή αλλάζει ελαφρώς όταν το ίδιο ερώτημα απευθύνεται στο σύνολο των ψηφοφόρων, καθώς υπερτερούν μεν εκείνοι που δεν θέλουν καμία συνεργασία, ποσοστό 38,3%, αλλά προτιμούν να τα βρουν με τη Ν.Δ. το 31,7% και με τον ΣΥΡΙΖΑ μόνο το 16,9%.