Ο Χρήστος Ζούπας στον Δανίκα: «Ο ένας στους δέκα είναι σαν τον Τράγκα»

Τον είδα τυχαία. Αμέσως μου ήρθε να τον αγκαλιάσω. Θυμήθηκα τον θρίαμβο της μπασκετικής ΑΕΚάρας, τότε που μαζί με όλους τους άλλους παικταράδες σήκωσαν το μεγαλύτερο τρόπαιο της Ευρώπης κερδίζοντας τη Σλάβια Πράγας. Το σημερινό και περίφημο Νο 1. Οταν εκείνος έπαιζε φορούσε τη φανέλα με το νούμερο 8. Ο playmaker της ομαδάρας εκείνης της ιστορικής χρονιάς.

Είδα την ταινία «1968» του Τάσου Μπουλμέτη και ανατρίχιασα, του λέω. «Η σύλληψη της ιδέας έγινε στο ιατρείο μου». Είσαι ο θεός για όλους εμάς τους αμετανόητους κιτρινόμαυρους. Αλλά τώρα μαύρα χάλια. Και στο μπάσκετ και στο ποδόσφαιρο. Εχουμε καταντήσει πρωινό για τον Ολυμπιακό, του λέω. «Ασ’ τα», μου απαντάει, «θα τα πούμε κάποια άλλη ώρα». Ούτε με τους αγκώνες δεν χαιρετηθήκαμε.

Οταν του ξαναείπα ότι για όλους εμάς είναι ένας μικρός θεός, εκείνος αμέσως ανταπάντησε: «Υπερβολές, πάντα ταπεινός και σεμνός». Και συμπλήρωσε: «Η μεγάλη κόρη μου είναι φανατική σινεφίλ». Μετά η σκέψη μου καρφώθηκε στο γνωστό και τραγικό ονοματεπώνυμο «Γιώργος Τράγκας». Μα φυσικά ο Χρήστος Ζούπας υπήρξε κολλητός του και θεράπων ιατρός του. Ενας από τους καλύτερους διαβητολόγους. Είναι 77, «γεννήθηκα στις 26 Νοεμβρίου του 1944, είμαι Τοξότης, που λέει και η γυναίκα μου».

Οι «οικογένειες»

-Πρώτα να μιλήσουμε γι’ αυτό το τραγικό χρονικό του θανάσιμου εναγκαλισμού Τράγκα με COVID-19.

«Θα αρχίσω από τη δεκαετία του ’80. Οταν γνωριστήκαμε και όταν έφτασε ταλαιπωρημένος και με υψηλό σάκχαρο στο “Υγεία”, τόσο υψηλό που είχε σπάσει όλα τα κοντέρ, με φοβερή φλεγμονή στα γεννητικά όργανα, δηλαδή με βαλανοποσθίτιδα. Ενα από τα πιο χαρακτηριστικά πρώιμα συμπτώματα του διαβήτη. Επειδή κατουράς πολύ σάκχαρο, παθαίνεις σακχαρουρία, και αυτή αναπτύσσει μύκητες στο πέος ή στο αιδοίο. Και μετά σου πρήζονται τα σχετικά και γίνεται μπάχαλο η ιστορία. Πριν γνωριστούμε καλύτερα, εγώ παρακολουθούσα τη μητέρα του, η οποία μου έλεγε να φροντίζω τον γιο της - κι έτσι έγινε όταν ο Γιώργος έφτασε στα χέρια μου».

-Πότε έγινε αυτό;

«Κάπου στα τέλη δεκαετίας του ’80. Μόλις με είχαν διώξει από το πανεπιστήμιο».

-Σε διώξανε; Οι αθεόφοβοι το έκαναν κι αυτό;

«Οταν είσαι πάρα πολύ καλός δεν σε σηκώνει το κλίμα. Το πανεπιστήμιο είναι αιχμάλωτο οικογενειακών καταστάσεων. Πρέπει να σου πω ότι ήμουν πολλά χρόνια επιμελητής και κάπως έτσι έγινα διευθυντής στο διαβητολογικό κέντρο της θεραπευτικής κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κατέθεσα κι εγώ την αίτησή μου για τη θέση του επίκουρου καθηγητή Διαβητολογίας. Τότε κουμάντο έκανε κάποιος καθηγητής ονόματι Ράπτης. Ενα απίθανο πλάσμα. Φαντάσου εγώ στο ενεργητικό μου είχα εκατό εργασίες και οι άλλοι ούτε δέκα. Και παρ’ όλα αυτά, με στείλανε σπίτι μου. Αυτή είναι η Ελλάδα. Στο πανεπιστήμιο δυστυχώς αν δεν είσαι της “οικογένειας” ή οσφυοκάμπτης την έχεις πατήσει».

-Εσύ όμως το πάλεψες και το κατάφερες.

«Οταν ασχολείσαι με τον αθλητισμό, πρέπει να παλέψεις και να αγωνιστείς για να γίνεις αυτό που είσαι. Ξεκινάς, όπως εγώ, από μια μικρή ομάδα όπως ο Αμύντας του Υμηττού και φτάνεις εκεί που έφτασα. Για να διακριθείς στον αθλητισμό πρέπει να αγωνίζεσαι διαρκώς. Ετσι δομείται μέσα σου ένας κόσμος ανταγωνιστικός. Ο αθλητισμός είναι ευεργέτης και του σώματος και του πνεύματος και της ισορροπίας αλλά και της κοινωνικής παιδείας. Σε μαθαίνει να συνεργάζεσαι με ανθρώπους που δεν τους ήξερες πριν και σου διαμορφώνει έναν χαρακτήρα ικανό να αντιμετωπίζει και να αντιπαλεύει όλες τις καταστάσεις - και τις αρνητικές και τις θετικές. Και όταν κατορθώνεις να φτάσεις ψηλά αισθάνεσαι και πετάς σαν ελεύθερο πουλί».

Παλιά η ιστορία με τον διαβήτη

-Μετά λοιπόν ο Τράγκας σε επισκεπτόταν συχνά;

«Οπως όλοι οι άνθρωποι που όταν έρχονται στο νοσοκομείο σε ημι-κωματώδη κατάσταση, έτσι συνέβη και με την ψυχολογία του Γιώργου. Τότε, σε αυτές τις ακραίες δοκιμασίες, αρχίζεις και γίνεσαι ένας φοβισμένος, τρομοκρατημένος άνθρωπος. Πώς να σ’ το πω; Σου φεύγει όλη η μαγκιά. Ο Γιώργος, λοιπόν, ενώ φώναζε δημοσίως στις εκπομπές του, εκεί στο νοσοκομείο έμοιαζε με απροστάτευτο, τρομοκρατημένο ζωάκι. Οι ανασφάλειές του είχαν βαρέσει κόκκινο».

-Δηλαδή η ιστορία με τον διαβήτη ήταν παλιά.

«Φυσικά. Εκείνος τότε ήταν πάνω στην άνοδο της καριέρας του. Κάπως έτσι γνωριστήκαμε και δεθήκαμε. Τα πρώτα χρόνια, όταν συνήλθε, απέφευγε να κάνει τη θεραπεία που του πρότεινα εγώ. Εννοώ την ινσουλινοθεραπεία. Τότε που στην ελληνική κοινωνία ήταν εξαιρετικά διαδεδομένος ο φόβος για την ινσουλίνη. Κάποιοι άλλοι γιατροί του λέγανε “τι τη θέλεις τώρα την ινσουλίνη, πάρε καλύτερα αυτά τα χάπια”. Κι εκείνος μου έλεγε: “εσύ είσαι ινσουλινάκιας, εκείνοι είναι χαπάκηδες”. Κάπως έτσι τα πρώτα πέντε χρόνια ψιλοτσακωνόμασταν. Εγώ, από την άλλη, δεν μπορούσα να εξηγήσω μια αντίφασή του. Ενώ φαινόταν λογικός, ταυτόχρονα έψαχνε δεξιά και αριστερά και συνήθως κατέφευγε σε αλχημείες. Θυμάμαι που του έλεγα: “Δεν θέλεις να κάνεις ινσουλίνη; Ωραία, κόψε την, πάρε χαπάκια να δούμε αν θα γίνεις καλά. Αν μπορείς να τα βγάλεις πέρα με τα χάπια, μην την πάρεις τη ρημάδα την ινσουλίνη. Με γεια σου και χαρά σου”. Εκείνη την εποχή τον θυμάμαι να ξυπνάει καθημερινά στις 4 τα χαράματα για τη ραδιοφωνική εκπομπή του. Οταν αργότερα με φοβερή εξάντληση και κόπωση δεν μπορούσε να πάρει τα πόδια του, τότε κατάλαβε ότι η θεραπεία που του είχα προτείνει ήταν η μοναδική και απαραίτητη λύση για το αδιέξοδό του. Και εκεί που πριν ξιφουλκούσε εναντίον, μετά έγινε φανατικός οπαδός της ινσουλίνης. Και μάλιστα στους ακροατές του που έπασχαν από διαβήτη τούς πρότεινε να καταφεύγουν στην ινσουλίνη. Από εχθρός έγινε προπαγανδιστής αυτής της θεραπείας. Κάναμε και μερικές εκπομπές μαζί με θέμα τον διαβήτη».

-Και το τελευταίο, το ακραίο και δραματικό «επεισόδιο» πώς έγινε;

«Ολα αυτά, λοιπόν, μέχρι την παραμονή της μεταφοράς του στο νοσοκομείο. Οταν ο Γιώργος και η γυναίκα του η Μαρία είχαν κάποιο πρόβλημα μου τηλεφωνούσαν και μου ζητούσαν τη συμβουλή μου. Α, ξέχασα να σου πω ότι η μητέρα του ήταν διαβητική. Και όταν η μητέρα πάσχει από διαβήτη, το μεταδίδει συνήθως στον γιο της. Η υγεία του Γιώργου ήταν αρκετά βεβαρημένη επειδή ήταν βουλιμικός και ασυγκράτητος γλυκατζής. Κοντά με όλα αυτά ήταν και υπέρβαρος».

-Και φυσικά ανεμβολίαστος.

«Τι να σου πω. Eχασα την αδελφούλα μου έναν μήνα πριν. Και το βράδυ της ίδιας ημέρας αυτής της τραγικής απώλειας με πήρε τηλέφωνο για να μου ζητήσει να του δώσω ιατρική βεβαίωση για να μπορέσει να ταξιδέψει στο εξωτερικό. Του λέω “ρε Γιώργο, πουθενά δεν θα σε δεχτούν ανεμβολίαστο, γι’ αυτό πήγαινε αγόρι μου να κάνεις εμβόλιο, σε παρακαλώ. Να προστατεύσεις τον οργανισμό σου”. Και αφού μιλήσαμε λίγο, τελειώσαμε την κουβέντα με την υπόσχεση να τα ξαναπούμε την άλλη μέρα. Αλλά του τόνισα ακόμα μία φορά ότι χωρίς εμβόλιο δεν μπορείς να πας πουθενά».

«Χτες βράδυ με μια παλιοπαρέα κόλλησα τον ιό»

-Δηλαδή, αν κατάλαβα καλά, το πρόβλημα που τον απασχολούσε δεν ήταν ο κορωνοϊός και το εμβόλιο, το μείζον, αλλά κάποιο ταξίδι στο εξωτερικό και κάποια έγγραφα που θα του επέτρεπαν να το κάνει.

«Εκείνος, για να μπορέσει να δικαιολογήσει την άρνησή του για τον εμβολιασμό, ισχυρίστηκε ότι επειδή ο οργανισμός του ήταν απορρυθισμένος με υψηλό δείκτη γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, πρότεινε να του δοθούν μερικά χρονικά περιθώρια ώστε πρώτα να καταφέρει να ρυθμίσει το σάκχαρό του κι έτσι μετά να μπορέσει να ταξιδέψει. Θυμάμαι την κουβέντα μας. “Γιατί”, του είπα, “να ταλαιπωρείσαι τόσο; Καλύτερα πήγαινε να κάνεις έστω το μονοδοσικό εμβόλιο της Johnson να ησυχάσεις και να μπορέσεις να ταξιδέψεις στην Αμερική”. Κι εκείνος καθυστερούσε και κάθε μέρα με πληροφορούσε γι’ αυτά που του λέγανε οι αρμόδιες υπηρεσίες από την πρεσβεία των ΗΠΑ».

-Οπως τα λες, μοιάζει με σενάριο ανατριχιαστικού θρίλερ τρόμου.

«Μέσα στο διάστημα αυτού του μήνα απλώς ασχολούμασταν με τη γραφειοκρατία και τα χαρτιά του επειδή δεν είχε εμβολιαστεί. Οπότε την ημέρα που με πήρε τηλέφωνο και μου είπε “βρε μα@@@α, χτες βράδυ με την παλιοπαρέα που ήμουν κάποιος εμβολιασμένος μάς κόλλησε τον ιό”, εγώ έμεινα κάγκελο. Μα είσαι εντελώς τρελός; Με τέτοια επιπολαιότητα αντιμετωπίζεις αυτό το πρόβλημα; Δεν σε πιστεύω. Και η Μαρία κόλλησε. Εκείνος συνέχιζε με το ίδιο τροπάρι: “Μα πώς κάνεις έτσι, μια γριπούλα είναι”. Ο οργανισμός σου είναι ταλαιπωρημένος, Γιώργο μου. Είναι άτιμος αυτός ο ιός...».

-Πώς το εξηγείς όλο αυτό; Από πού προέρχεται μια τέτοια αυτοκαταστροφική επιλογή;

«Θα σου πω. Πρώτα, όμως, δεν θα ξεχάσω την παροιμιώδη επιπολαιότητά του, που μου μιλούσε τόσο ελαφρά και μου έλεγε ότι θα περάσει σαν μια γριπούλα. Τον είχε κυριεύσει αυτό το αίσθημα του νεανικού, του άτρωτου ανθρώπου. Με τη βολική ψευδαίσθηση ότι τίποτα δεν θα το αγγίξει. Ελα, μωρέ, κι αυτό θα περάσει έτσι. Ηταν αδύνατον και αδιανόητο για την ψυχολογία και τον χαρακτήρα του να συνειδητοποιήσει ότι ο δικός του οργανισμός είναι πιο φθαρμένος από τον αντίστοιχο κάποιου υγιούς εβδομηντάρη που δεν πάσχει από διαβήτη. Ασε το άλλο. Επασχε και από κάποια προβλήματα με τα αγγεία στην καρδιά του».

«Ελα, μωρέ, πώς κάνεις έτσι...»

-Εγώ στη θέση σου θα τα έλεγα όλα μαύρα και θα τον τρομοκρατούσα προκειμένου να τον συνετίσω και να τον προσγειώσω.

«Οχι, δεν το έκανα. Και ξέρεις γιατί; Επειδή ο Γιώργος ήταν σαν ένα μικρό παιδί. Αν τον τρομοκρατήσεις και τον καταβάλεις, θα πέσει σε μελαγχολία και σε κατάθλιψη. Τότε ήταν που θα εγκατέλειπε ολοσχερώς τον εαυτό του. Η αισιοδοξία και η πίστη ότι μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα δημιουργεί αίσθημα κάποιας αισιοδοξίας, πράγμα που τροφοδοτεί την ψυχολογία σου. Οτι μπορείς να αντιμετωπίσεις όλες τις καταστάσεις. Αν τον τρομοκρατούσα θα πάθαινε τραμπάκουλο. Αυτός ήταν ο χαρακτήρας του».

-Τελικά, εκείνος εξακολουθούσε να πορεύεται με τις αυταπάτες του.

«Ολα αυτά συμβαίνουν τις πρώτες τρεις ημέρες του Δεκέμβρη. Και μάλιστα ήθελε να μου εξηγήσει πώς θα καταφέρει να καθυστερήσει τη χορήγηση του εμβολίου έτσι ώστε να μπορέσει να ταξιδέψει. Του έλεγα, μην τα παίρνεις όλα τόσο επιπόλαια, ρε φίλε. Θα πάρω, μου έλεγε, Zithromax. Η Μαρία, από την άλλη, διαφωνούσε μαζί του και του πρότεινε να πάρει μονοκλωνικά. Εγώ τους έλεγα ότι πρέπει να απευθυνθούν σε κάποιο ιατρικό κέντρο. Εκείνος το βιολί του, “έλα, μωρέ” και “έλα, μωρέ, πώς κάνεις έτσι”. Αυτά έγιναν 3 ή 4 Δεκέμβρη. Αυτή ήταν η τελευταία μας επικοινωνία».

-Και μετά;

«Μετά ήρθε η απότομη προσγείωση. Μετά άκουσα να μου λένε, “ο φίλος σου μπήκε στο νοσοκομείο με λοίμωξη του αναπνευστικού”. Και στη συνέχεια διαβάζω στο δικό σας σάιτ ότι ο Γιώργος Τράγκας έπαθε οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και οι γιατροί κατόρθωσαν να τον σώσουν κάνοντάς του αγγειοπλαστική και βάζοντας δύο ή τρία στεντ».

-Από τον διαβήτη στην καρδιά και τη λοίμωξη στο αναπνευστικό είχε αρχίσει η μη αναστρέψιμη κατηφορική πορεία.

«Κάνοντας αυτή την προσπάθεια περιμένεις η καρδιά του αρρώστου να αναλάβει αμέσως. Επειδή όμως ο Γιώργος έπασχε από σάκχαρο και είχαν δημιουργηθεί επιπλοκές στα αγγεία της καρδιάς του, η καρδούλα του δεν πήρε εκατό τοις εκατό μπροστά. Ηταν ακόμα ασταθής η λειτουργία της καρδιάς του. Το μεγαλύτερο πρόβλημα προκύπτει από τον συνδυασμό αγγειοπλαστικής με στεφανιογραφία. Αφού του κάνανε αγγειοπλαστική, έπρεπε να του κάνουν και στεφανιογραφία. Ετσι την επόμενη μέρα έπαθε νεφροτοξικότητα, δηλαδή ανουρία από νεφρική ανεπάρκεια. Μετά απ’ όλα αυτά, πώς να τα βγάλει πέρα ο οργανισμός του; Από εκείνη τη στιγμή και μετά όλα τα πράγματα καταλήγουν ένα βήμα πριν από την τελική πτώση».

«Δεν τον έπεισα να εμβολιαστεί»

-Με απλά λόγια, ο Τράγκας έπεσε θύμα των πεποιθήσεών του εναντίον του εμβολιασμού.

«Μια έλεγε ναι, μια όχι. Μια στο καρφί και μια στο πέταλο. Ηταν αδύνατον να τον καταλάβεις και να τον ερμηνεύσεις. Δεν ξέρω. Είχα την εντύπωση ότι θα μπορούσα να τον πείσω πολύ εύκολα. Διαψεύστηκα. Πρώτη φορά είδα τέτοια και τόση αρνητική στάση πάνω σ’ ένα θέμα που στο δικό μου το μυαλό είναι τόσο ξεκαθαρισμένο και τόσο κρυστάλλινο».

-Και η απήχηση απ’ αυτή την τραγωδία στο δικό σου περιβάλλον;

«Μετά απ’ αυτή την τραγωδία με τον Γιώργο, πολλοί ασθενείς μου και μάλιστα παλιοί άρχισαν να μου τηλεφωνούν και να μου ζητούν να τους πάρω από το χεράκι και να τους συνοδεύσω σε κάποιο εμβολιαστικό κέντρο. Ελα μαζί μου κι εγώ θα πάω. Απίστευτος παλιμπαιδισμός».

-Ασθενείς και γνωστοί από παντού;

«Μου τηλεφωνούσαν από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Αρκετοί, ιδιαίτερα οι παχύσαρκοι αντεμβολιαστές, κάνανε αστειάκια. Τι να σου λέω τώρα. Να είσαι παχύσαρκος και κάποιας ηλικίας και να μην πιστεύεις στην ύπαρξη του κορωνοϊού, αδιανόητο. Αρκετοί εξ αυτών κατέληξαν είτε διασωληνωμένοι σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, είτε στη χειρότερη περίπτωση στον άλλο κόσμο. Θυμάμαι, φίλος ταβερνιάρης από τους Παξούς που με πήρε να με ενημερώσει ότι βρίσκεται έξω από εμβολιαστικό κέντρο, εξακολουθώντας να μαδάει τη μαργαρίτα “να το κάνω ή να μην το κάνω;”. Τι να σου πω τώρα, άσε καλύτερα...».

-Με πρόχειρους υπολογισμούς πόσοι είναι αυτοί οι τρελοί;

«Τους υπολογίζω στο 10%, δηλαδή ένας στους δέκα. Αλλά οι χειρότεροι, οι πιο πεισματάρηδες και ξεροκέφαλοι και μάλιστα παχύσαρκοι προέρχονται από Αχαΐα, από Ηλεία και από τη Βόρειο Ελλάδα. Αυτοί οι πιο φανατικοί αρνητές του εμβολιασμοί. Οι πρωταγωνιστές. Και αυτοί είναι που την πατήσανε και στον άλλον κόσμο φύγανε».

-Και η γυναίκα του η Μαρία;

«Και η Μαρία έχει κολλήσει. Πάντως, όλοι οι φίλοι καθώς και τα μέλη της οικογένειας έχουν βουβαθεί. Από την πλευρά τους επικρατεί δικαιολογημένη σιωπή. Φαντάζομαι θα υποφέρουν από τύψεις. Ομως ορισμένα πράγματα δεν μπορείς να τα γυρίσεις πίσω. Στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα. Το καλύτερο φάρμακο τώρα είναι η σιωπή. Και ας αναλογιστούν όλοι στο περιβάλλον του ποιο το περιεχόμενο, ποια η ουσία και ποιο το δίδαγμα απ’ αυτή την τραγωδία. Εγώ έκανα το καθήκον μου».

Η τακτική του ΣΥΡΙΖΑ

-Κάποιος ψυχίατρος, ο Στάθης Μπαρτζώκας, μίλησε για πανδημία παράνοιας.

«Πολύ σωστά. Μήπως θα έπρεπε σε αυτούς τους απίστευτους τύπους να τους κάνουμε εγκεφαλογραφία ή μαγνητική τομογραφία ώστε να δούμε τι σόι πράγμα κουβαλάει ο εγκέφαλός τους; Να δούμε, δηλαδή, αν υπάρχουν μερικά κύτταρα παράνοιας και αθεράπευτης, ανίκητης ανοησίας. Πρόκειται για φαινόμενο ενός απίστευτου και μαζικού παραλογισμού. Φαντάσου πού φτάσαμε, να καίνε βιβλία του Τριβιζά! Ποια μυαλά μπορούν να σκέφτονται και να συμπεριφέρονται έτσι, μ’ αυτόν τον τρόπο; Θεέ μου, απίθανα πράγματα. Μεσαίωνας. Και το τραγικό είναι ν’ ακούς ιστορίες από αρνητές που μετά καταλήγουν στον άλλον κόσμο. Και παρ’ όλα αυτά, δεν πείθονται. Από το ένα αυτί μπαίνει και από το άλλο βγαίνει. Ν’ ακούς όλες αυτές τις αρλούμπες, αυτή την ασυμμάζευτη αερολογία!».

-Μια και το έφερε η κουβέντα, δεν μπορώ να αντισταθώ και να σε ρωτήσω για την αντιφατική και διπρόσωπη πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ.

«Αυτοί έχουν σύγχυση μεταξύ τους. Δίνουν την εντύπωση ότι δεν ξέρουν τι λένε και τι ακριβώς θέλουν. Πατάνε σε δύο βάρκες. Αλλα λέει ο ένας, άλλα ο άλλος. Εγώ στην αρχή νόμιζα πως θα βάζανε πλάτη. Στοιχειώδες. Η πανδημία καμία σχέση με παρατάξεις, κόμματα και ιδεολογία. Ολοι είμαστε ευάλωτοι στον κορωνοϊό. Γαλάζιοι, πράσινοι, κόκκινοι, φτωχοί και πλούσιοι. Ολοι είμαστε γυμνοί απέναντι σ’ αυτό το πρόβλημα. Η τακτική του ΣΥΡΙΖΑ, δείγμα και απόδειξη ανωριμότητας και επιπολαιότητας. Σαν να μην έχουν καμία επαφή μεταξύ τους. Και ξαφνικά ψάχνουν να βρούνε κάθε στραβό που υπάρχει στο σύστημα υγείας για να το κατακρίνουν. Δηλαδή, τι περιμένανε, να λυθούν όλα αυτά τα “προαιώνια” προβλήματα στη στιγμή, ως διά μαγείας; Εδώ δεν βλέπεις τι γίνεται σε χώρες με ανεπτυγμένο σύστημα Υγείας, όπως στη Γερμανία; Ασε τι γίνεται στις ΗΠΑ».

-Τι εννοείς;

«Η Αμερική δεν έχει σύστημα Υγείας. Εκεί όποιος δεν έχει λεφτά, πεθαίνει. Ο παλαβός ο Τραμπ διέλυσε το Obama Care. Αν δεν έχεις εργασία και δεν είσαι ασφαλισμένος, έχεις τελειώσει. Ασε που το κόστος των φαρμάκων είναι πολλαπλάσιο από το δικό μας. Η Ελλάδα είναι ίσως η καλύτερη χώρα στην Ευρώπη στον τομέα κάλυψης φαρμάκων. Φαντάσου ότι στους διαβητικούς προσφέρει όλα τα φάρμακα χωρίς ιδιαίτερο κόστος. Μόνο στην Ελβετία και το Λουξεμβούργο συμβαίνει το ίδιο. Και γι’ αυτή τη θηριώδη προσφορά στο κοινωνικό σύνολο κανείς δεν λέει κάτι. Κάθε καινούρια θεραπευτική ανακάλυψη που γίνεται κάπου στον κόσμο σχεδόν αμέσως αρχίζει να εφαρμόζεται στην Ελλάδα. Δηλαδή σε όλους τους πάσχοντες χορηγούνται φάρμακα τελευταίας τεχνολογίας. Κι όμως, όλοι γκρινιάζουμε σ’ αυτό τον τόπο. Θα σου φέρω μερικά παραδείγματα. Στη Γερμανία για να σου χορηγηθεί ινσουλίνη τελευταίας τεχνολογίας πρέπει απαραιτήτως να λάβεις άδεια από ειδική επιτροπή. Εδώ, κάθε δόση ινσουλίνης κοστίζει γύρω στα 70 ευρώ, στη Γερμανία 300 και στις ΗΠΑ 800. Στον τομέα της φαρμακευτικής κάλυψης είμαστε από τις πιο ευνοούμενες χώρες του κόσμου για τη φαρμακευτική αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη».

-Επαιξες, θριάμβευσες με την ΑΕΚ, είσαι και ΑΕΚ;

«Μα τι λες τώρα, σου κάνω για Παναθηναϊκός; Φυσικά είμαι ΑΕΚάρα. Αλλά φέτος δεν μπορώ να τη δω γιατί άλλαξαν την ομάδα και τώρα μοιάζει με ομαδούλα της γειτονιάς. Αν οι ίδιοι παίκτες δεν καταφέρουν να συνυπάρξουν για τρία με τέσσερα χρόνια ώστε να μάθει ο ένας το χνότο του άλλου, δεν μπορεί να δέσει η ομάδα. Ετσι έγινε η μεγάλη, η τεράστια, η ιστορική ΑΕΚ που ξεκίνησε το 1962 και μεγαλούργησε μεταξύ 1966 και 1968. Τότε που στις 4 Απριλίου του 1968 κατατροπώσαμε την Σλάβια Πράγας και κερδίσαμε το Ευρωπαϊκό».

-Πες μας για να θυμηθούν οι αναγνώστες τα ονόματα εκείνης της ιστορικής πεντάδας.

«Η βασική πεντάδα ήταν: Αμερικάνος, Τρόντζος, Βασιλειάδης, Ζούπας, Λαρεντζάκης».

-Και ο Μόσχος;

«Ο Μόσχος “έφυγε” το 1966 από λεμφοσάρκωμα, από κακοήθεια του αίματος. Μεγάλη ψυχή, παρέσυρε όλη την ομάδα. Διαρκώς μας ντοπάριζε με τη συμπεριφορά του. Πρωτόγνωρο πάθος για την εποχή».

-Και ποιοι ήταν οι προπονητές που έχτισαν εκείνη την ομαδάρα;

«Πρώτα ο Πανταζόπουλος και το 1968 ο Νίκος ο Μήλας».

-Ποιος ο καλύτερος, Διαμαντίδης ή Σπανούλης;

«Πώς μπορεί κανείς να ξεχωρίσει δύο μεγάλα ταλέντα; Αλλά χαρίσματα ο ένας και άλλα ο άλλος. Και ο Παπαλουκάς είναι πολύ καλός και ισάξιος με αυτούς».

-Και το ύψος των παικτών;

«Στην εποχή τη δική μας, ο μέσος όρος ήταν 1,70 με 1,80. Παιχταράδες δίμετροι δεν υπήρχαν. Μόνο ο Γιώργος ο Τρόντζος ήταν κάπου 2,17. Σπάνια περίπτωση. Για να καταλάβεις, πόσο έχει εξελιχθεί το ανθρώπινο είδος. Ο Μόσχος ήταν 1,70 κι εγώ 1,80. Σπάνιο φαινόμενο και είδος ο δίμετρος για εκείνη την εποχή. Μη βλέπεις τώρα τα παιδιά που μεγαλώνουν με τρομερή ανάπτυξη. Δείγμα καλύτερης διατροφής και γονιδιακής εξέλιξης του ανθρώπινου είδους. Σ’ το ξαναείπα. Ολα θέλουνε αγώνα .Πρέπει να είσαι σκληρό καρύδι για να επιβιώνεις στον αθλητισμό και στη ζωή».

Πάντα με την Ιλεάνα

-Θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην αναφερθούμε στην περίπτωση του Γιάννη, του «Greek Freak».

«Ο Γιάννης είναι φαινόμενο της εποχής. Υπόδειγμα ήθους, επιμονής, υπομονής και σκληρής, ακατάπαυστης δουλειάς. Οταν κάποιος περιθωριακός από ταπεινή καταγωγή πέφτει πάνω σε πακτωλό χρημάτων χάνει κάθε επαφή με την πραγματικότητα. Κι όμως, ο Γιάννης παραμένει σεμνός, σέβεται την οικογένειά του και δεν ξεχνάει όλους όσοι τον βοηθήσανε. Και είναι απορίας άξιον, τόσα χρόνια στην ελληνική πραγματικότητα, κανένας από τους ανθρώπους του χώρου, μα κανείς δεν κατάφερε να ανακαλύψει το σπάνιο ταλέντο αυτού του παιδιού; Ξέρεις ποιοι τον ανακάλυψαν; Οι Ισπανοί της Σαραγόσα. Αυτοί τον ανακάλυψαν και τον πήραν. Από τη Σαραγόσα τον πήρανε οι Αμερικανοί. Εμείς περί άλλα τυρβάζαμε. Κανείς δεν διέκρινε το ταλέντο αυτού του παιδιού. Απίστευτο. Ρεκόρ τύφλωσης και ανικανότητας».

-Για να μιλήσουμε και για την ιδιωτική σου ζωή. Για πες, πόσες φορές έβαλες στεφάνι;

«Μόνο μία. Πάντα παντρεμένος με την ίδια Ιλεάνα».

-Από έρωτα;

«Από τι άλλο; Παντρεμένοι εδώ και 50 χρόνια. Για να φτάσει κάποιος εκεί που είναι, για την επιτυχία του φροντίζει μια γυναίκα. Η σύντροφός του. Η Ιλεάνα με στηρίζει και με φροντίζει. Αλλά κυρίως φροντίζει τα εγγονάκια της».

-Με την ΑΕΚ κι αυτή;

«Από την Κωνσταντινούπολη είναι, βαμμένη ΑΕΚτζού».

-Πόσα εγγονάκια;

«Τέσσερα: δύο κορίτσια, δύο αγοράκια. Η μεγάλη, Ιλεάνα κι αυτή, είναι 17, η Αλεξάνδρα 15, ο Πολύβιος, από τον ιστορικό της Αρχαίας Ρώμης, είναι 13 και ο βενιαμίν ο Χρήστος μόλις 11. Και αυτή τη στιγμή που μιλάμε η γυναίκα μου στην κουζίνα φτιάχνει άπειρα καλούδια για τα εγγόνια».

-Τυχερά εγγονάκια. Και τα παιδιά σου;

«Δύο κόρες. Δύο εγγόνια από καθεμία».

Προτού τον αποχαιρετήσω -βιαζόταν, έπρεπε να ανοίξει το ιατρείο του- επανήλθα στον θρίαμβο και στις μπασκετικές αρετές του.

«Μη λες μεγάλες κουβέντες. Πάντα είχα στόχο στη ζωή μου να ευχαριστώ και να ευγνωμονώ τους ανθρώπους που με βοηθήσανε. Να περάσει κανείς ωραία σ’ αυτό το ταξίδι της ζωής. Ο αθλητισμός με βοήθησε πολύ. Ημουν καλός και στη μουσική. Τραγούδαγα στην εκκλησία. Ημουν 12 χρόνων όταν με πήρανε στη χορωδία την Ανακτόρων. Αλλά μια μέρα που έπρεπε η χορωδία να εμφανιστεί γύρω στις 11 το πρωί, εγώ έφυγα για να προπονηθώ. Τότε ο ιερέας μού είπε: “Τέκνον μου, πρέπει να αποφασίσεις, ή το ένα ή το άλλο, ή χορωδία ή μπάσκετ”. Κι εγώ απάντησα: “Θέλει και ρώτημα, φυσικά μπάσκετ”. Κάθε στιγμή η ζωή σού βάζει διλήμματα κι εσύ πρέπει να διαλέξεις. Οπως τώρα, εμβολιασμένος ή αρνητής, ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο δηλαδή».