Κώστας Μπακογιάννης στο ΘΕΜΑ: Η Ομόνοια είναι μόνο η αρχή

Μια πλατεία που επισκέπτεσαι, δεν προσπερνάς, και ταυτόχρονα ένα «αεροπλανικό» έργο για την Αθήνα είναι η Οµόνοια, λέει στο «ΘΕΜΑ» ο δήµαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης, και εξηγεί ότι η ανάπλαση της ιστορικής πλατείας αποτελεί ταυτόχρονα κρίσιµο τεστ για τη νέα αντίληψη της δηµοτικής αρχής, κόντρα σε κατεστηµένες νοοτροπίες και στεγανά δεκαετιών. Ο δήµαρχος, αφού ευχαριστεί τους ιδιώτες που ανέλαβαν το κόστος της ανάπλασης, µιλά για το πρόγραµµα «Υιοθέτησε την πόλη σου». Με αυτό καλούνται όσοι νοιάζονται για την πρωτεύουσα να συνεισφέρουν, µε δεδοµένη την πεποίθηση ότι ο δηµόσιος χώρος ανήκει στους πολίτες και στο συγκεκριµένο µοντέλο ο ρόλος των ιδιωτών είναι καθοριστικός.

Στη «νέα Οµόνοια», εκτός από το σιντριβάνι, για πρώτη φορά θα λειτουργήσει και ο Πεντάκυκλος, το γλυπτό του Ζογγολόπουλου. Ο Κώστας Μπακογιάννης αναφέρεται όµως και στο γκέτο κάτω από την Οµόνοια και παραδέχεται ότι δεν είναι δουλειά µόνο της Αστυνοµίας να το σπάσει. «Τίποτα σε µια πρωτεύουσα δεν είναι δουλειά ενός φορέα ή µιας Αρχής. Αυτό αλλάζουµε», λέει. Ο δήµαρχος περιγράφει και τις προσπάθειες για να βελτιωθεί η κατάσταση στο βασικότερο, ίσως, πρόβληµα της πόλης, δηλαδή την καθαριότητα, για να εκτιµήσει ότι πιστεύει βάσιµα πως «η εικόνα θα είναι πολύ καλύτερη τον επόµενο χρόνο». Καταλήγοντας µας λέει ότι στόχος του είναι να υπηρετήσει τους Αθηναίους, και αυτό δεν θα σταµατήσει να το πιστεύει «µε καµία κυβέρνηση». Aκολουθεί η συνέντευξη του κ. Μπακογιάννη:

Η πολύπαθη πλατεία Οµονοίας αλλάζει ξανά πρόσωπο. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της ανάπλασης και πώς µπορεί ο δήµος να βοηθήσει ώστε να αποκτήσει τον αρχικό ρόλο της ως πλατεία, του τόπου συναναστροφής και σηµείου αναφοράς των Αθηναίων;

 Η ανάπλασή της σηµατοδοτεί την επανένωση της πόλης. Το σχήµα «πάνω από την Οµόνοια-καλή περιοχή και κάτω από την Οµόνοια-γκέτο» τελειώνει. Αλλωστε, αυτή τη στιγµή αναπτύσσονται νέα ξενοδοχεία και εµπορικές δραστηριότητες πέριξ της πλατείας. Η Οµόνοια ξαναγίνεται κέντρο αναφοράς έπειτα από χρόνια παρακµής και εγκατάλειψης. Θέλουµε πολύ να ξαναγίνει σηµείο συνάντησης των πολιτών. Για µας η Οµόνοια αποτελεί ένα πρώτο δείγµα της αστικής συµφιλίωσης που επιδιώκουµε: µια πλατεία που συνδέει, που δεν αποτελεί σύνορο, µια πλατεία που συνθέτει τις νοσταλγικές επιθυµίες και τα σύγχρονα τεχνολογικά επιτεύγµατα. Αυτό που βρήκαµε µπροστά µας όταν αναλάβαµε ήταν ένα έργο στάσιµο. Οµως είχαµε υποσχεθεί στους Αθηναίους ότι θα προχωρήσει, ότι θα ολοκληρωθεί άµεσα. Και δεν ταιριάζει καθόλου στη φιλοσοφία µας, πιστέψτε µε, να καλύπτουµε τις αδυναµίες χρόνων πίσω από τη γραφειοκρατία και ταυτόχρονα να φωνάζουµε ότι φταίνε οι προηγούµενοι. Αν αποφασίζαµε να αρχίσει το έργο από µηδενική βάση θα απαιτούνταν επιπλέον τρία χρόνια µε τις διαδικασίες του ∆ηµοσίου και, φυσικά, νέα χρηµατοδότηση. Πήραµε λοιπόν τη µεγάλη και δύσκολη απόφαση, αλλά αναλάβαµε και την ευθύνη. Απευθύναµε κάλεσµα σε ιδιώτες δωρητές, τους οποίους και ευχαριστώ, ώστε να ολοκληρώσουµε την πλατεία. Και είµαι περήφανος για το τελικό αποτέλεσµα. Το παραδοσιακό σιντριβάνι επιστρέφει από το µέλλον: νοσταλγικό ίσως, αλλά και εκσυγχρονισµένο. Η Οµόνοια γίνεται µια πλατεία που επισκέπτεσαι, όχι που προσπερνάς.

Η Οµόνοια είναι «πιλότος» για αναπλάσεις και σε άλλα τοπόσηµα της πρωτεύουσας;

Θα µου επιτρέψετε τον νεολογισµό: η Οµόνοια δεν είναι µόνο πιλότος, αλλά ένα «αεροπλανικό» έργο. Είναι ένα crash test για τη νέα αντίληψη της δηµοτικής αρχής που προσπαθεί µε αποφασιστικότητα να αναµετρηθεί µε κατεστηµένες νοοτροπίες, να σπάσει στεγανά και αγκυλώσεις δεκαετιών. Παραλάβαµε ένα έργο βαλτωµένο επί δέκα µήνες. Μια πλατεία αδικαιολόγητα κλειστή µε τσίγκους µόνο και µόνο για µια απλή συντήρηση µε αλλαγή υλικών, την οποία παραδίδουµε σε χρόνο-ρεκόρ στους πολίτες. Και αν όλοι µιλούν για το σιντριβάνι, είναι γιατί όλοι το ήθελαν το σιντριβάνι. Και γιατί για εµάς είναι πολύ σηµαντικό να σχεδιάζουµε την πόλη µε βάση τα «θέλω» και τις ανάγκες των ανθρώπων. Το σιντριβάνι λοιπόν γίνεται σήµα κατατεθέν και αποτελεί ταυτόχρονα τεχνολογικό και αισθητικό πρότυπο ενός νέου τρόπου σκέψης. Γιατί οι εντυπωσιακοί όγκοι νερού µε τους επιβλητικούς σχηµατισµούς, το συνεχώς µεταβαλλόµενο σχήµα και ο φωτισµός συνθέτουν µια αξία ιδιαίτερης δηµιουργίας και κατασκευής. ∆ιότι η εξελιγµένη τεχνολογία επιτρέπει τη χρήση µικρής αναλογικά ποσότητας νερού, µειώνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωµα. Το κυκλικό πράσινο έκτασης ενός στρέµµατος που το περιβάλλει µαζί µε το έργο του Ζογγολόπουλου που επισκευάζεται και θα λειτουργήσει για πρώτη φορά από τότε που µπήκε συµπληρώνουν µια σύγχρονη και ταυτόχρονα βιώσιµη πλατεία. Σας κάνω αυτή την περιγραφή για να δείξω ότι η Οµόνοια είναι η αποτύπωση της στρατηγικής και της φιλοσοφίας µας σε όλα τα ανάλογα έργα για τον δήµο. ∆εν µπορούµε να φτιάξουµε πολλές «Οµόνοιες», αλλά µπορούµε να δώσουµε το ανάλογο αισθητικό, πρακτικό και περιβαλλοντικό αποτέλεσµα σε πολλές περιπτώσεις. Το πρόγραµµα «Υιοθέτησε την πόλη σου» και εν προκειµένω το σχήµα των τριών δωρητών πέτυχε και αποδείχθηκε ότι µπορεί να επαναληφθεί και σε µικρότερης κλίµακας έργα. Θέλω να πω ότι µπορούµε να προχωρήσουµε και να κάνουµε πολλά όταν ο δήµος συνεργάζεται µε όσους αγαπούν την πόλη και θέλουν να προσφέρουν σε αυτήν.

Οι δρόµοι κάτω από την Οµόνοια έχουν γίνει αυτό που λέµε «πίσω αυλή»: µε χαρακτηριστικά γκέτο, διακίνηση ναρκωτικών, λαθρεµπόριο και πορνεία, µε κορυφαίο επεισόδιο την πρόσφατη δολοφονία στην οδό Μενάνδρου. Είναι µόνο δουλειά της Αστυνοµίας να σπάσει το γκέτο;

Η λειτουργία του νέου ενιαίου συντονιστικού κέντρου του ∆ήµου Αθηναίων και του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη αρχίζει να αποδίδει καρπούς. ∆εν λέω ότι λύσαµε το πρόβληµα, έχουµε πολύ δρόµο µπροστά µας. Εχουν γίνει όµως τα πρώτα βήµατα για να πολεµήσουµε ένα πρόβληµα  µε ρίζες δεκαετιών. ∆εν είναι εύκολο και η λύση δεν είναι µόνο στην αύξηση του αριθµού των αστυνοµικών. Αλλάζουµε τον τρόπο που το αντιµετωπίζουµε. Αυτός είναι ο λόγος που βλέπετε να γίνονται τόσο µεγάλες επιχειρήσεις που όµοιές τους είχαν να συµβούν πάνω από µία δεκαετία. Ο δήµος πλέον έχει σταθερή, µόνιµη παρουσία στα σηµεία αυτά για να τα αναβαθµίσουµε. Να τους δώσουµε ζωή µε φως, καθαριότητα και πράσινο, αλλά και µε παρεµβάσεις που ήδη έχουν δροµολογηθεί, όπως για παράδειγµα στην πλατεία Θεάτρου, την οποία και θα δείτε να αλλάζει. Το ίδιο θα δείτε και στην ευρύτερη περιοχή της Οµόνοιας. Οχι, δεν είναι δουλειά µόνο της Αστυνοµίας να σπάσει τα γκέτο και τίποτα σε µία πρωτεύουσα δεν είναι δουλειά µόνο ενός φορέα ή µιας Αρχής. Αυτό αλλάζουµε. Ο δήµος συντονίζεται και συνεργάζεται µε όλους για όλα. Μόνο έτσι θα αντιµετωπίσουµε την εγκληµατικότητα, τα ναρκωτικά, το παρεµπόριο και όλα όσα υποβαθµίζουν την ποιότητα ζωής στις γειτονιές.

Τα Χριστούγεννα παρακολουθήσαµε τη «µάχη του χριστουγεννιάτικου δέντρου» στα Εξάρχεια. Οι παρεµβάσεις του δήµου τελείωσαν στη συγκεκριµένη γειτονιά;

Ούτε αρχίζουν, ούτε τελειώνουν εκεί. Μακάρι να ήταν το θέµα µας το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Θα προµηθευόµασταν δέντρα µιας χρήσης, που θα καίγονταν κάθε βράδυ και δεν θα υπήρχε διαφωνία ή µάλλον παρεξήγηση. Αστειεύοµαι βέβαια, γιατί αυτό που άλλαξε στην πλατεία Εξαρχείων δεν ήταν το δέντρο. Τους τελευταίους µήνες έγιναν όσες παρεµβάσεις δεν είχαν γίνει τα τελευταία πέντε χρόνια. Με λίγα λόγια, ο δήµος δεν είναι στα Εξάρχεια για να εκδικηθεί κανέναν, αλλά για να αναβαθµίσει ολόκληρη την περιοχή. Είµαστε µε τους κατοίκους που θέλουν αξιοπρέπεια και ποιότητα ζωής σε µια ζωντανή γειτονιά. Σε µία γειτονιά πολιτισµού, διανόησης και, γιατί όχι, αµφισβήτησης. Αυτό σηµαίνει ότι θα συνεχίσουµε να είµαστε εκεί κάθε µέρα.

Πόσο εφικτή είναι η συνδροµή της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στην αναµόρφωση µιας πόλης µε δεδοµένες τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις;

Επιτρέψτε µου να πω ότι το αποδείξαµε περίτρανα και τα Χριστούγεννα, αλλά και στην περίπτωση της Οµόνοιας. Και ήδη δροµολογούµε την άµεση ενεργοποίηση και άλλων δωρητών και δωρεών. Με το πρόγραµµά µας «Υιοθέτησε την πόλη σου», µε το οποίο καλούµε όσους νοιάζονται και αγαπούν την Αθήνα να συνεισφέρουν σε είδος ή χρηµατικά. Είναι απλή αλλά καθόλου απλοϊκή η λογική αυτού του νέου µοντέλου άσκησης δηµόσιας πολιτικής: ό,τι είναι δηµόσιο δεν είναι κρατικό. Ο δηµόσιος χώρος ανήκει στους πολίτες. Ναι, δεν το κρύβουµε. Ο ρόλος των ιδιωτών στο µοντέλο αυτό είναι καθοριστικός. Μέσα από την αλληλεπίδραση του δηµόσιου µε τον ιδιωτικό τοµέα και την κοινωνία των πολιτών, µέσα από τη διαφάνεια και τη συµπληρωµατικότητα περιµένουµε πολλά.

Βασικό στοίχηµα για κάθε δήµαρχο, όχι µόνο στην Αθήνα, είναι η καθαριότητα. Είστε ικανοποιηµένος από την εικόνα της πόλης µετά την ανάληψη των καθηκόντων σας;

Στον τοµέα της καθαριότητας, που αποτελεί ίσως το βασικότερο πρόβληµα της πόλης, µπήκαµε από την πρώτη κιόλας µέρα όσο πιο δυναµικά µπορούσαµε, αξιοποιώντας προσωπικό και τεχνολογική υποδοµή. Ποτέ δεν θα πω ότι είµαι ικανοποιηµένος, αλλά νοµίζω πως η προσπάθεια είναι µεγάλη και θα γίνει ακόµα µεγαλύτερη. Ξεκινήσαµε το πλύσιµο των κάδων για πρώτη φορά µετά από χρόνια, ώστε κάθε κάδος να πλένεται τουλάχιστον µία φορά το δίµηνο. Περιµένουµε τις επόµενες εβδοµάδες περίπου 5.000 οργανικούς κάδους απορριµµάτων και άλλους 3.000 κάδους ανακύκλωσης. Τρεις φορές την εβδοµάδα τουλάχιστον γίνονται συνδυασµένες παρεµβάσεις καθαριότητας σε πλατείες και πεζόδροµους. Κάθε Κυριακή εδώ και δύο µήνες γίνεται σε ένα δηµοτικό διαµέρισµα µία παρέµβαση καθαριότητας πάρα πολύ µεγάλου µεγέθους, µε πέντε πλυστικά, πέντε σάρωθρα, υδροφόρες και πολλούς εργάτες καθαριότητας.

Ξεκινήσαµε αντι-γκράφιτι σε περιοχές όπως το Πάρκο Ελευθερίας, το Πεδίον του Αρεως, η Αµαλίας, αλλά και σε µνηµεία και αγάλµατα, κάτι που θα ενταθεί το αµέσως επόµενο διάστηµα. Μαζέψαµε ήδη περισσότερα από 800 δίκυκλα σε όλη την Αθήνα που αποτελούσαν και εστία µόλυνσης, απελευθερώνοντας δηµόσιο χώρο. Σε µερικές εβδοµάδες παραλαµβάνουµε νέα πλυστικά µηχανήµατα και η διαφορά στο ζήτηµα της καθαριότητας δρόµων και πεζοδροµίων µε τη χρήση τους θα γίνει αισθητή σε όλη την πόλη.

Παράλληλα, επεκτείνεται το πρόγραµµα κοµποστοποίησης που είναι κοµβικό για την ανακύκλωση, πέρα από ξενοδοχεία, λαϊκές αγορές, νοσοκοµεία κ.λπ., σε περιοχές µε καταστήµατα υγειονοµικού ενδιαφέροντος. Πιστεύω βάσιµα ότι η εικόνα θα είναι πολύ καλύτερη τον επόµενο χρόνο.

Παραδοσιακά ο «καβγάς» ανάµεσα στην Αυτοδιοίκηση και την εκάστοτε κυβέρνηση έχει να κάνει µε τη χρηµατοδότηση. Πόσο εύκολο είναι να διεκδικεί ένας δήµαρχος που προέρχεται κοµµατικά από την κυβερνώσα παράταξη;

Αυτή είναι η ερώτηση-παγίδα; Είναι στη φύση της δουλειάς του δηµάρχου να διεκδικεί, είναι ο ρόλος τέτοιος που µε δέκα χρόνια στην Αυτοδιοίκηση µάλλον έχω µάθει πολλά δίνοντας όλες τις µάχες, κι ας µην τις κέρδιζα πάντα.

Από εκεί και πέρα το δίπολο Κυβέρνηση - ΟΤΑ πιστεύω πως είναι ξεπερασµένο. Πολλές φορές ρίχνει ο ένας το µπαλάκι στον άλλον, πλέον όµως δεν υπάρχουν περιθώρια να µπούµε σε αυτό το κλασικό αλλά ντεµοντέ παιχνίδι. Στόχος µας είναι να υπηρετήσουµε την πόλη και κυρίως τους πολίτες της. Και αυτό δεν θα σταµατήσω να το πιστεύω, µε... καµία κυβέρνηση.