Οι στόχοι του νομοσχεδίου για τα ΑΕΙ

Το νομοσχέδιο για την Παιδεία και οι κινητοποιήσεις των φοιτητών «κονταροχτυπιoύνται» για την πρωτιά στην επικαιρότητα με τις κινητοποιήσεις των αγροτών, αφήνοντας για λίγο στο «περιθώριο» τη συζήτηση για τα ομόφυλα ζευγάρια και την τεκνοθεσία από αυτά.

Η δημόσια διαβούλευση του νομοσχεδίου πυροδότησε εκ νέου αντιδράσεις καθώς, όπως έγινε γνωστό, για την εισαγωγή των φοιτητών στα μη κρατικά πανεπιστήμια τίθεται ως προϋπόθεση η συμμετοχή στις Πανελλαδικές και η εξασφάλιση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής, με τα σενάρια για εγγραφή «στις Ιατρικές με βαθμολογία 8,34’ να ‘φουντώνουν».

Στο χθεσινό πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο δεν έλειψαν οι συμπλοκές ενώ σημειώθηκαν επεισόδια το απόγευμα στη Νομική Αθηνών, που τέθηκε εκ νέου υπό κατάληψη. Χρειάστηκε η επέμβαση των ΜΑΤ.

Το νομοσχέδιο με μία ματιά

Από χθες (8/2) και έως τις 18 Φεβρουαρίου, τέθηκε σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση το νομοσχέδιο με τίτλο «Ενίσχυση του Δημόσιου Πανεπιστημίου –Πλαίσιο λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων».

«Στο δίλημμα ανάμεσα στην κίνηση και την ακινησία, επιλέγουμε το πρώτο. Θέτουμε τη χώρα σε κίνηση, με πνεύμα συνεργασίας αλλά και προσήλωση στην εντολή που έχουμε λάβει από τους πολίτες», δηλώνει ο υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Κυριάκος Πιερρακάκης σε ανάρτησή του στο Facebook, αναφερόμενος στο ‘ιστορικό βήμα προς τα εμπρός’, που έγινε σε σχέση με τις ρυθμίσεις για τα μη κρατικά πανεπιστήμια, που περιλαμβάνει το νέο νομοσχέδιο. «Την ‘ακινησία’ πλήρωσε η χώρα μας. Επειδή μπορεί να μην υπάρχει κόστος στο παρόν, είναι όμως κοστοβόρο για το μέλλον. Λύνουμε εκκρεμότητες δεκαετιών», υπογράμμισε ο ίδιος μιλώντας για το διαχρονικό δίλημμα των κυβερνήσεων κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, που παραχώρησε για την παρουσίαση του νομοσχεδίου. Οι αλλαγές στην ανώτατη εκπαίδευση αφορούν, επίσης, τη χρηματοδοτική και θεσμική θωράκιση των Δημοσίων Πανεπιστημίων.



Συνοψίζοντας τα κεντρικά σημεία του πολυνομοσχεδίου, αποτελείται από 200 άρθρα κατανεμημένα σε πέντε μέρη. Τα 170 άρθρα αναφέρονται στη δημόσια Παιδεία όλων των βαθμίδων, τα 30 στην ίδρυση παραρτημάτων μη κρατικών πανεπιστημίων.

Τα ΑΕΙ αποκτούν περισσότερη ευελιξία σε ό,τι αφορά την ίδρυση, τις συγχωνεύσεις και τις καταργήσεις τμημάτων, με προϋπόθεση τη σύμφωνη γνώμη της Ανεξάρτητης Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης. Εισάγεται η απαλλαγή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από τη γραφειοκρατία και δημιουργείται ένας μηχανισμός για χρηματοδότηση των καινοτόμων ιδεών. Το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο αυτονομείται. Το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (ΔΠΘ) αναβαθμίζεται με την ίδρυση νέων σχολών και τμημάτων. Επίσης, στο ΔΠΘ εντάσσονται τα τμήματα του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος (ΔΙΠΑΕ) της Δράμας και της Καβάλας ενώ ενισχύεται σε αριθμό φοιτητών, διδακτικό προσωπικό , χρηματοδότηση και υποδομές. Πρόκειται για μία έμπρακτη στήριξη στα περιφερειακά πανεπιστήμια και στον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι λόγοι της ενίσχυσης του ΔΠΘ είναι πρωτίστως εκπαιδευτικοί αλλά και εθνικοί, καθώς το ακαδημαϊκό ίδρυμα διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην ευαίσθητη Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση των Πανεπιστημίων, σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο, πλέον, το εβδομήντα τοις εκατό (70%) της τακτικής επιχορήγησης στα ΑΕΙ κατανέμεται με αντικειμενικά κριτήρια (αντί του ογδόντα τοις εκατό (80%) μέχρι σήμερα). ​Το υπόλοιπο τριάντα τοις εκατό (30%) της τακτικής επιχορήγησης στα ΑΕΙ κατανέμεται με βάση ενδεικτικούς δείκτες ποιότητας και επιτευγμάτων, στους οποίους αξιολογείται κάθε ΑΕΙ, όπως η αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας ή η ερευνητική δραστηριότητα. Να σημειωθεί, πως ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στην ενίσχυση της διεθνοποίησης των δημοσίων πανεπιστημίων.

Τα μη κρατικά πανεπιστήμια – ο βασικός κορμός

Σε ό,τι αφορά τα μη κερδοσκοπικά μη κρατικά πανεπιστήμια, θα έχουν τη μορφή νομικών προσώπων, συγκεκριμένα θα φέρουν τον τίτλο ‘Νομικό Πρόσωπο Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης’ (ΝΠΠΕ) και θα συνδέονται με το μητρικό Πανεπιστήμιο, το οποίο θα έχει την ευθύνη των Προγραμμάτων Σπουδών. Τα ΝΠΠΕ θα έχουν ως αποκλειστικό στόχο την παροχή υπηρεσιών ανώτατης εκπαίδευσης. Όπως υπογράμμισε ο υπουργός Παιδείας, τα κριτήρια για την ίδρυσή τους θα είναι τα πιο αυστηρά στην Ευρώπη ενώ θα ελέγχονται από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ). Τα ΝΠΠΕ θα αναπτύσσουν ερευνητική δραστηριότητα, η οποία συσχετίζεται με τα προσφερόμενα προγράμματα σπουδών, καθώς και με τα αντίστοιχα προγράμματα του μητρικού ιδρύματος.

Οι υποψήφιοι θα εισάγονται σε αυτά μέσω Πανελλαδικών Εξετάσεων, με την προϋπόθεση ότι εξασφαλίζουν την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ) του πεδίου ενδιαφέροντος και όχι του Τμήματος. Η έναρξη λειτουργίας τους αναμένεται το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026 ενώ έως τότε, προβλέπεται να έχουν ολοκληρωθεί όλες οι απαραίτητες ενέργειες εκ μέρους τους για τις επαρκείς υποδομές. Αν και δεν ανακοινώθηκαν συγκεκριμένα πανεπιστήμια, τα οποία έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για να ιδρύσουν παραρτήματα στη χώρα μας, βρίσκονται σε εξέλιξη οι σχετικές συζητήσεις.

Επισημάνθηκε από τον υπουργό πως πρόκειται για γνωστά και έγκριτα ξένα πανεπιστήμια. Επίσης, τα μη κρατικά πανεπιστήμια θα παρέχουν διπλή πιστοποίηση και δεν θα απαιτείται αναγνώριση από το ΔΟΑΤΑΠ.

Υπενθυμίζεται πως υπάρχουν πολλά παραδείγματα ξένων διεθνώς αναγνωρισμένων πανεπιστημίων, που έχουν ιδρύσει παραρτήματα σε άλλες χώρες. Ενδεικτικά, το πανεπιστήμιο Sorbonne λειτουργεί από το 2006 παράρτημα στο Άμπου Ντάμπι (Η.Α.Ε.). Το πανεπιστήμιο Yale ίδρυσε το 2013 στη Σιγκαπούρη το Yale-NUS College. Το πανεπιστήμιο Johns Hopkins University λειτουργεί από το 1955 παράρτημα στην Μπολόνια, ενώ από το 1986 λειτουργεί παράρτημα και στην πόλη Nanjing της Κίνας. Το πανεπιστήμιο Duke ίδρυσε το 2005 παράρτημα ιατρικής σχολής στη Σιγκαπούρη και το 2013 δεύτερο παράρτημα στο Kunshan της Κίνας.

Το διδακτικό προσωπικό

Θα υπάρχει ασυμβίβαστο για το διδακτικό προσωπικό των Δημόσιων Πανεπιστημίων στο να υπηρετήσουν παράλληλα και σε Μη Κρατικό Πανεπιστήμιο. Όπως δε δήλωσε νωρίτερα σήμερα στην ΕΡΤ, ο Γενικός Γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης, Οδυσσέας – Ιωάννης Ζώρας, «ο αριθμός των διδασκόντων δεν θα είναι λιγότερος από 30 ανά σχολή. Οι καθηγητές σε μεγάλο ποσοστό (80%) θα πρέπει να διαθέτουν διδακτορικό σε θέμα συναφές με το αντικείμενο διδασκαλίας και να είναι εγκεκριμένο από το μητρικό Ίδρυμα. Για την επιλογή των καθηγητών, θα έχει λόγο το μητρικό πανεπιστήμιο κατ’αρχήν, επειδή πρόκειται για πολύ σοβαρά πανεπιστήμια, που θα θέσουν πολύ αυστηρούς κανόνες - όπως αυστηρούς κανόνες θα θέσουμε κι εμείς. Οι καθηγητές των μη κρατικών δεν θα μπορούν να διδάσκουν και σε δημόσια πανεπιστήμια. Θα μπορούν να έρθουν Έλληνες και ξένοι Καθηγητές από το εξωτερικό, πάντα σε μόνιμη βάση».

Για τους καθηγητές το προβλεπόμενο όριο διδασκαλίας είναι 12 ώρες εβδομαδιαίως. Υπογραμμίζεται δε πως όλα τα κριτήρια πρόσληψης και οι διαδικασίες εξέλιξης του διδακτικού προσωπικού, θα είναι αντίστοιχα με αυτά που ισχύουν στο μητρικό ίδρυμα και θα υπόκεινται σε έγκριση από αυτό.

Το κόστος ίδρυσης παραρτήματος μη κρατικού πανεπιστημίου

Το ελάχιστο κόστος για την ίδρυση παραρτήματος πανεπιστημίου από το εξωτερικό, θα είναι 2 εκατομμύρια ευρώ. Συγκεκριμένα, απαιτούνται 500.000 ευρώ για κάθε μία από τις τρεις σχολές, που θα ιδρύονται υποχρεωτικά και 500.000 ευρώ για υποβολή αίτησης άδειας λειτουργίας. Στην περίπτωση, που κάποιο Ίδρυμα επιθυμεί να ιδρύσει περισσότερες σχολές, προβλέπεται κλιμακούμενο παράβολο. Εξαίρεση στην υποχρέωση για έναρξη λειτουργίας με μίνιμουμ τρεις σχολές, θα ισχύει για τα 20 πρώτα Πανεπιστήμια στη διεθνή κατάταξη, τα οποία θα μπορούν να ιδρύσουν μια σχολή – αρκεί να πληρούνται όλες οι υπόλοιπες προϋποθέσεις.

Η εισαγωγή των φοιτητών στα μη κρατικά

Σε φλέγον ζήτημα έχει εξελιχθεί εκείνο της πρόσβασης των φοιτητών στα μη κρατικά πανεπιστήμια. Όπως προαναφέρθηκε, δικαίωμα πρόσβασης στα μη κρατικά παραρτήματα των ξένων πανεπιστημίων στη χώρα μας, θα αποκτούν οι ενδιαφερόμενοι υποψήφιοι αποκλειστικά μέσω Πανελληνίων εξετάσεων και εφόσον εξασφαλίζουν την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ) στο πεδίο, που τους ενδιαφέρει.

Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο υπουργός «η διαδικασία των Πανελλαδικών Εξετάσεων επιλέχθηκε για να υπάρχει ένα καθεστώς ισονομίας ανάμεσα σε δημόσια και μη κρατικά-μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια όσον αφορά στην εισαγωγή των Ελλήνων φοιτητών στα μη κρατικά ΑΕΙ. Προκειμένου να είναι κάποιος υποψήφιος προς φοίτηση στα μη κρατικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα, θα πρέπει να καλύπτει την ελάχιστη βάση εισαγωγής (ΕΒΕ) του επιστημονικού πεδίου που τον ενδιαφέρει. Αυτή ταυτίζεται με τον χαμηλότερο μέσο όρο ΕΒΕ του επιστημονικού πεδίου (και όχι τμημάτων) επί συντελεστή 0,8». Επομένως, από τα τέσσερα επιστημονικά πεδία, στα οποία σήμερα εξετάζονται οι υποψήφιοι με τις Πανελλήνιες, θα ισχύσει για το καθένα η χαμηλότερη βάση εισαγωγής, για λόγους συνταγματικής ισότητας. Και επειδή την χαμηλότερη ΕΒΕ, εμφανίζει το 4ο πεδίο με 8,34, αυτό σημαίνει ότι η ΕΒΕ για όλα τα πεδία θα είναι 8,34.

Αν και τα ανωτέρω μπορούν να οδηγήσουν στο γρήγορο συμπέρασμα ότι ‘θα μπαίνεις στην Ιατρική με 8,34’, ο υπουργός Παιδείας τόνισε πως «το κάθε μητρικό Πανεπιστήμιο, που θα ιδρύσει παράρτημα στην Ελλάδα θα μπορεί να ορίσει βαθμό ανώτερο από τη Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής. Θεωρείται βέβαιο ότι στις περιζήτητες σχολές , όπως οι Ιατρικές, από τα μητρικά Πανεπιστήμια, για λόγους φήμης, θα τεθεί ως προϋπόθεση εγγραφής τουλάχιστον κοντά στη χαμηλότερη βάση των Ιατρικών Σχολών στην Ελλάδα».

Ανάλογη διαβεβαίωση έδωσε και ο κ.Ζώρας: «Πολλά πανεπιστήμια του εξωτερικού, όπως της Κύπρου ή της Γερμανίας, ζητούν ο φοιτητής να έχει περάσει από Πανελλήνιες, ζητούν βαθμολογία. Από κει και πέρα, οι ενδιαφερόμενοι θα υποβληθούν και στα κριτήρια που θα θέσουν τα μη κρατικά. Για παράδειγμα, ένα πανεπιστήμιο από το εξωτερικό, μπορεί να πει ‘εντάξει η ΕΒΕ αλλά θέλουμε και απολυτήριο με 19’, ενώ σίγουρα θα υπάρχει συνέντευξη. Η ΕΒΕ δεν είναι το τελικό, είναι ένα σημείο αναφοράς. Τα κριτήρια θα είναι αυστηρά, κανένα ισχυρό πανεπιστήμιο δεν θα διακινδυνεύσει τη φήμη του. Το Yale παίρνει την crème de la crème των φοιτητών. Επίσης, ο μεγάλος ανταγωνισμός είναι στα διεθνή rankings, στις διεθνείς κατατάξεις - τα ασιατικά πανεπιστήμια πάνε και αγοράζουν νόμπελ για να μπορούν να έχουν καλή θέση στις κατατάξεις…».

Ως εναλλακτικός τρόπος εισαγωγής, εισάγεται το International Baccalaureate (IB) ή άλλο ισότιμο με το απολυτήριο της Ελλάδας απολυτήριο Λυκείου άλλης χώρας, για να μπορεί κάποιος να εγγράφεται χωρίς εξετάσεις στα μη κρατικά Πανεπιστήμια.

Η υποβολή αιτήσεων για τα μη κρατικά πανεπιστήμια θα ξεκινήσει το Σεπτέμβριο του 2025, ενώ οι τίτλοι σπουδών θα σφραγίζονται από το υπουργείο Παιδείας και δεν θα χρειάζεται αναγνώριση από το ΔΟΑΤΑΠ.


Κατά την παρουσίαση του νομοσχεδίου, ο υπουργός Παιδείας τόνισε σχετικά με τα μη κρατικά πανεπιστήμια τα εξής:

«Με την ίδρυση των μη κρατικών πανεπιστημίων, γίνεται μία άσκηση κυριαρχίας σε ένα χώρο που ως τώρα έμενε αρρύθμιστος ενώ το πλαίσιο εποπτείας τους θα είναι ‘σφιχτό’».

Σχετικά με τη θετική αποτίμηση της συνεισφοράς των μη κρατικών Πανεπιστημίων στη χώρα μας, ο ίδιος εξηγεί πως «θα περιοριστεί ο αριθμός φυγής των Ελλήνων για σπουδές στο εξωτερικό, οι οποίοι σήμερα είναι περίπου 40.000. Αναμένεται να λειτουργήσουν ως πόλος έλξης αλλοδαπών φοιτητών ενώ οι συνέργειες, που θα δημιουργηθούν θα οδηγήσουν στην αναβάθμιση της ποιότητας του εκπαιδευτικού συστήματος και θα ενισχυθεί η ερευνητική δραστηριότητα. Οι ευκαιρίες, που ανοίγονται για ακαδημαϊκή καριέρα στην Ελλάδα θα είναι πολυπληθείς, με αποτέλεσμα αφενός να περιοριστεί η ακαδημαϊκή διασπορά με περισσότερους Έλληνες Καθηγητές να παραμένουν στη χώρα μας, αφετέρου να προσελκύονται ακαδημαϊκοί υψηλού προφίλ από το εξωτερικό.
Ειδικότερα, οι Έλληνες ακαδημαϊκοί που δραστηριοποιούνται σήμερα στο εξωτερικό, είναι βασικός πυλώνας στην επικοινωνία με τα υπό ίδρυση παραρτήματα και πρόκειται να παίξουν καθοριστικό ρόλο ως ‘γέφυρες’ με τα πανεπιστήμια του εξωτερικού. Μάλιστα, με συγκινεί το ενδιαφέρον της ελληνικής ακαδημαϊκής διασποράς», δήλωσε ο υπουργός, αναφερόμενος στις επαφές με τα πανεπιστήμια του εξωτερικού.

Τέλος, σύμφωνα με τον ίδιο, «η Ελλάδα θα γίνει ένα σημαντικό περιφερειακό εκπαιδευτικό κέντρο, κάτι που έχει ως τώρα επιτύχει η Κύπρος αλλά εμείς δεν το είχαμε πετύχει».


Το πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο, οι καταλήψεις και οι διαδικτυακές εξετάσεις - απολογισμός

Η συμμετοχή των φοιτητών στο χθεσινό πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο κατά της ίδρυσης μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων, στο κέντρο της Αθήνας αποτιμάται σε περίπου 15.000 άτομα.

Στο ξεκίνημα του συλλαλητηρίου δεν έλειψαν οι συμπλοκές μεταξύ των ίδιων των φοιτητών, καθώς υπήρξε διαφωνία σχετικά με το ποιος θα ηγηθεί αυτού. Από τη σύγκρουση μεταξύ μελών της φοιτητικής παράταξης του ΚΚΕ και αριστεριστών, προέκυψαν τραυματισμοί 8 ατόμων. Σε γενικές γραμμές, ωστόσο, το συλλαλητήριο ήταν μαζικό και ειρηνικό.

Οι κλειστοί δρόμοι μέχρι τουλάχιστον τις 16.00 ταλαιπώρησαν τους οδηγούς.

Μετά τη λήξη του συλλαλητηρίου, συγκεντρώθηκαν φοιτητές στη Νομική Σχολή Αθηνών, προκειμένου να συντονίσουν τις γενικές συνελεύσεις για το μέλλον των κινητοποιήσεων.
Το απόγευμα, σημειώθηκε συμπλοκή των φοιτητών έξω από τη Νομική, η οποία τελεί ξανά υπό κατάληψη. Ένας αστυνομικός τραυματίστηκε ενώ έγιναν τρεις προσαγωγές. Χρειάστηκε η επέμβαση των ΜΑΤ για να απεγκλωβίσουν 13 άτομα, τα οποία βρίσκονταν αποκλεισμένα σε πάρκινγκ απέναντι από τη Νομική.

Όσο για την εικόνα που επικρατεί αυτή τη στιγμή στα πανεπιστήμια, τα περισσότερα, που τελούν υπό κατάληψη, βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαδικτυακές εξετάσεις. Η κατάσταση είναι δυναμική, οι γενικές συνελεύσεις θα συνεχιστούν.

Νέες κινητοποιήσεις προγραμματίζονται για την ερχόμενη εβδομάδα.