«Παγωμένη» πρωτοχρονιά για 1,5 εκατ. επαγγελματίες

Στον ασφυκτικό κλοιό του νέου συστήματος  καταβολής  εισφορών  θα βρεθούν  με το «καλημέρα» του νέου έτους  ελεύθεροι επαγγελματίες , αυτοαπασχολούμενοι επιστήμονες και αγρότες.  Στο παραπέντε πριν από την εφαρμογή του μέτρου υπεγράφησαν χθες το βράδυ δύο υπουργικές αποφάσεις  ( για επαγγελματίες και αγρότες)  , χωρίς να περιλαμβάνονται  κάποιες ελάχιστες βελτιώσεις όπως προσδοκούσαν οι ασφαλισμένοι.  Μικρή ελάφρυνση θα έχουν μόνο οι πολλαπλώς απασχολούμενοι  Οι εκπρόσωποι των ελεύθερων επαγγελματιών και των επιστημόνων χαρακτηρίζουν το νέο σύστημα κεφαλικό φόρο που οδηγεί στη δήμευση του εισοδήματός τους καθώς το κράτος παρακρατεί για φόρους και εισφορές  το 70% του εισοδήματος  τους .

Οι ασφαλισμένοι σε ΕΤΑΑ και ΟΑΕΕ που απασχολούνται με μπλοκάκια βρίσκονται υπό το κράτος πανικού και σπεύδουν να τα κλείσουν για να αποφύγουν την επιβάρυνση.
Σύμφωνα με τις αποφάσεις  που υπέγραψε ο υφυπουργός κοινωνικών ασφαλίσεων κ. Αναστάσιος Πετρόπουλος  από την 1/1/2017 οι επαγγελματίες  θα κληθούν να ξεχάσουν τις « ασφαλιστικές κλάσεις» και να καταβάλουν εισφορές βάσει του πραγματικού καθαρού φορολογητέου εισοδήματος  του προηγούμενου έτους.  Συγκεκριμένα καλούνται να καταβάλουν εισφορά για κύρια σύνταξη 20%  , 6,95% για υγειονομική περίθαλψη και όπου προβλέπεται 7% για επικούρηση και 4% για εφάπαξ.
Ως  καθαρό φορολογητέο εισόδημα νοείται το ποσό που αντιστοιχεί στο εισόδημα από τη δραστηριότητα η την ιδιότητα που δημιουργεί υποχρέωση υπαγωγής στην ασφάλιση.

Μηνιαία βάση υπολογισμού των εισφορών αποτελεί το ποσό που προκύπτει από τη διαίρεση του καθαρού φορολογικού αποτελέσματος του προηγούμενου φορολογικού έτους δια του δώδεκα. Η ανώτατη καταβλητέα εισφορά για σύνταξη θα είναι 1.172 ευρώ το μήνα και η κατώτατη 157.
Οι νέες εισφορές θα είναι πληρωτέες κάθε μήνα και ειδικότερα μέχρι το τέλος του επόμενου, οπότε η πρεμιέρα των πληρωμών με το νέο σύστημα θα γίνει στο τέλος Φεβρουαρίου.

Η βάση υπολογισμού προκύπτει «από το πιο πρόσφατο εκκαθαρισμένο φορολογικό έτος», που για τον επόμενο έτος είναι  το 2015. Τυχόν διαφορά που θα προκύψει όταν εκκαθαριστεί το εισόδημα του 2016 «αναζητείται και συμψηφίζεται ισομερώς κατανεμημένη σε μηνιαία βάση ως τον Δεκέμβριο».

Οι ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ και του ΕΤΑΑ για τον καθορισμό της μηνιαίας βάσης υπολογισμού, θα πρέπει να συνυπολογίζουν τυχόν ποσά που έχουν καταβληθεί με δελτίο επαγγελματικής δαπάνης.

Υποχρέωση για εισφορές με βάση το κατώτατο πλαφόν εισοδήματος ( 586 ευρώ/μήνα μικτά ) έχουν επίσης  όσοι δηλώνουν ζημιές, μηδενικά κέρδη ή υποχρεωτική ασφάλιση λόγω ιδιότητας χωρίς άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας, οι δικηγόροι σε αναστολή κ.α.

Σε περίπτωση μη υποβολής  εκ μέρους του υπόχρεου φορολογικής δήλωσης , οι ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται προσωρινά με το κατώτατο πλαφόν «έως ότου καταστεί δυνατός ο εντοπισμός του φορολογητέου εισοδήματος».
Για όσους ασφαλίζονται για πρώτη φορά μετά την 1.1.2017, μηνιαία βάση υπολογισμού των εισφορών τους για τους μήνες που μεσολαβούν από το μήνα έναρξης των εργασιών τους μέχρι το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, αποτελεί το ποσό που αντιστοιχεί στο βασικό μισθό του άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών ( 586 ευρώ).

Για τους αγρότες , τους ασφαλισμένους του ΕΤΑΑ με λιγότερα από 5 χρόνια ασφάλισης, καθώς και για τους αυταπασχολούμενους που είναι εγγεγραμμένοι σε επιστημονικούς συλλόγους ή επιμελητήρια που έχουν μορφή ΝΠΙΔ, η ελάχιστη μηνιαία βάση υπολογισμού των εισφορών αντιστοιχεί στο 70% επί του εκάστοτε κατώτατου μισθού  άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών , δηλαδή τα 410 ευρώ.
Στο νέο σύστημα θα ενταχθούν μέλη ή μέτοχοι Οργανισμών, Κοινοπραξιών,  μέλη ΔΣ  των ΑΕ εφόσον είναι μέτοχοι κατά 3% τουλάχιστον, κάτοχοι ονομαστικών μετοχών ΑΕ με αυτοκίνητα ΔΧ, διαχειριστές Ιδιωτικής Κεφαλαιουχικής Εταιρείας και ο μοναδικός εταίρος μονοπρόσωπης ΙΚΕ καθώς  και ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων  δυναμικότητας έως και 5 δωματίων  που έφυγαν από τον ΟΓΑ

Μικρή ανάσα για τους πολλαπλώς απασχολούμενους

Στις περιπτώσεις πολλαπλής απασχόλησης  δεν θα εφαρμόζονται αυτοτελή πλαφόν, αλλά θα αθροίζεται το συνολικό εισόδημα για να εφαρμοστεί το πλαφόν μηνιαίου ασφαλιστέου εισοδήματος (στα 586 ευρώ το κατώτατο και στα 5.860 ευρώ το ανώτατο). Η μισθωτή εργασία προηγείται της αυτοαπασχόλησης για την συμπλήρωση των πλαφόν. Σε περίπτωση δυο ελεύθερων επαγγελμάτων (π.χ. ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ ή/και ΟΓΑ) προηγείται αυτό που αποφέρει το μεγαλύτερο εισόδημα. Μισθωτός που δραστηριοποιείται και ως ελευθεροεπαγγελματίας θα απαλλάσσεται από το κατώτατο πλαφόν για το ελεύθερο επάγγελμα αρκεί να καλύπτονται συλλήβδην τα 586 ευρώ το μήνα. Για παράδειγμα αν εισπράττει μισθό 1.500 ευρώ και εισπράττει από ελεύθερο επάγγελμα 300 ευρώ, θα πληρώσει εισφορές ως μισθωτός και 26,95% επί των 300 ευρώ και όχι επί του κατώτατου πλαφόν των 586 ευρώ.

 Πως θα γίνεται ο συμψηφισμός

Στην πράξη  , τους πρώτους μήνες του 2017 οι εισφορές θα υπολογιστούν με βάση το εισόδημα του 2015. Το δεύτερο εξάμηνο, όταν εκκαθαριστεί το εισόδημα του 2016 θα γίνεται  συμψηφισμός.
Αν από τον συμψηφισμό προκύψει πως ο ασφαλισμένος έχει πληρώσει το πρώτο 6μηνο μεγαλύτερες εισφορές από αυτές που του αναλογούν, θα μειωθούν αναλογικά οι εισφορές των τελευταίων μηνών του 2017.
Αυτή η πολύπλοκη διαδικασία  όμως εγκυμονεί κινδύνους , καθώς η διετής απόσταση δεν εξασφαλίζει πως τα εισοδήματα του 2015 επαναλήφθηκαν το 2016. Είναι σύνηθες φαινόμενο ένας ελεύθερος επαγγελματίας να είχε δηλώσει μεγάλο εισόδημα το 2015 αλλά το 2016 ο τζίρος του να έχει δραματική συρρίκνωση.

Για παράδειγμα αυτοαπασχολούμενος επιστήμονας με εισόδημα 25.000 € το 2015 και 12.000 € το 2016 θα πληρώσει το πρώτο 6μηνο του 2017 561,46 € για κάθε μήνα, δηλαδή θα καταβάλει 3.368,75 € μείον 1.246,43 € (37% έκπτωση) ίσον 2.122,31 € για το διάστημα αυτό. Βάσει του εκκαθαριστικού του 2016, οι εισφορές του 2017 ανέρχονται τελικά σε 3.234 € μείον 1.617 € (50% έκπτωση) ίσον 1.617 € συνολικά, ήτοι 134,75 € μηνιαίως. Δηλαδή το πρώτο εξάμηνο του 2017 πληρώνει περισσότερες εισφορές από όσες του αναλογούν για ολόκληρο το έτος. Οπότε θα έπρεπε κανονικά  να του επιστραφεί ποσό των 505,31 ευρώ .Δηλαδή σ΄αυτή την περίπτωση ο ασφαλισμένος  βγαίνει χαμένος καθώς προπληρώνει το κράτος .

Χαμένοι και κερδισμένοι με το νέο σύστημα

Η επιβάρυνση για τους ελεύθερους επαγγελματίες αρχίζει να γίνεται  αισθητή για εισοδήματα από 19.000 ευρώ και πάνω.
Για παράδειγμα : έμπορος στην 9η ασφαλιστική κλάση πληρώνει  σήμερα 5.788 ευρώ. Με καθαρό εισόδημα 70.000 θα κληθεί να πληρώσει 18.865 ευρώ (+225%). Αν συνυπολογιστούν και οι φόροι η επιβάρυνση θα φτάσει το 54%.
Στα χαμηλότερα εισοδήματα , η επιβάρυνση χαλαρώνει . Για παράδειγμα έμπορος  με εισόδημα 30.000 ευρώ ,πληρώνει σήμερα στην κλάση Π4 ,που είναι η πιο « δημοφιλής» ετήσια εισφορά  5.788 ευρώ και φόρο 8.220. Συνολική επιβάρυνση 14.008 ευρώ ή το 46,6% του εισοδήματός του. Του χρόνου θα πληρώνει 8.085 ευρώ σε εισφορές (αύξηση 2297 ευρώ) και 7.976 σε φόρους (μείωση 244 ευρώ). Συνολική επιβάρυνση 16.061 ευρώ ή το 53,5% του εισοδήματός του.

Τα 410 ευρώ το κατώτατο ασφαλιστέο εισόδημα για τους αγρότες

Από την 1η Ιανουαρίου η βάση υπολογισμού των εισφορών για τους 650.000 αγρότες του ΟΓΑ  καθορίζεται με βάση «το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα από την άσκηση της δραστηριότητάς τους το προηγούμενο φορολογικό έτος». Και στον κλάδο των αγροτών θα ισχύσει το σύστημα του συμψηφισμού.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις των ειδικών  το κόστος για το πρώτο 6μηνο του 2017 αναμένεται να είναι μειωμένο σε σύγκριση με το πρώτο 6μηνο του 2016, για την πλειοψηφία των αγροτών που ανήκουν στην  3η ασφαλιστική κατηγορία.
Η υπουργική απόφαση ορίζει πως το κατώτατο ασφαλιστέο εισόδημα ειδικά για τους αγρότες είναι το 70% του κατώτατου μισθού, δηλαδή 410,2 ευρώ το μήνα, αντί 586 που είναι για τους υπόλοιπους. Με βάση αυτό το ελάχιστο πλαφόν υπολογίζονται οι εισφορές όσων αγροτών :
 
-έχουν μικρότερο εισόδημα από 410,2 ευρώ το μήνα
 
-έχουν μηδενικό εισόδημα
 
-δεν υποβάλλουν φορολογική δήλωση και «έως ότου καταστεί δυνατός ο εντοπισμός του φορολογητέου εισοδήματος».

-οι νέοι αγρότες που ξεκινούν την δραστηριότητά τους εντός του 2017 ως τον Δεκέμβριο
 
Ως ανώτατο ασφαλιστέο εισόδημα ορίζεται το 10πλάσιο του κατώτατου μισθού ήτοι 5.860 ευρώ το μήνα. Για τους /τις συζύγους, και τα ενήλικα τέκνα, στις περιπτώσεις οικογενειακής εκμετάλλευσης, η μηνιαία βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών αποτελεί το πηλίκο της διαίρεσης του συνολικού εισοδήματος της εκμετάλλευσης, δια του αριθμού των μελών, διαιρούμενο δια 12. Δηλαδή, μαζεύεται όλο το εισόδημα της εκμετάλλευσης, διαιρείται με το πλήθος των μελών της οικογένειας που απασχολούνται ώστε να προκύψει το μερίδιο του καθενός και ακολούθως αυτό διαιρείται δια του 12 για το μηνιαίο εισόδημα. Και σε αυτή την περίπτωση ισχύει το κατώτατο πλαφόν του ασφαλιστέου εισοδήματος στα 410 ευρώ για κάθε μέλος της οικογένειας ανά μήνα.
 
Όταν υπάρχει πολλαπλή απασχόληση, η μηνιαία βάση υπολογισμού των εισφορών είναι το άθροισμα του καθαρού φορολογητέου αποτελέσματος από κάθε δραστηριότητα. Για να διαμορφωθεί αυτή η βάση λαμβάνεται κατά προτεραιότητα υπόψη το καθαρό εισόδημα από τη δραστηριότητα που προκύπτει ότι αποτελεί τη βασική πηγή βιοπορισμού (το εισόδημα που είναι μεγαλύτερο) και σε αυτό προστίθεται το εισόδημα των άλλων δραστηριοτήτων (που αποφέρουν μικρότερα κέρδη) με φθίνουσα πορεία, ώστε η βάση να μην ξεπερνά το ανώτατο πλαφόν.