Μενδώνη: Η πρόληψη και η ανθεκτικότητα κεντρικοί άξονες της πολιτιστικής μας πολιτικής για την κλιματική αλλαγή

Η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, χαιρέτισε σήμερα τις εργασίες της ημερίδας «Πολιτισμός και Κλιματική Πρόκληση», στην οποία παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα του ερευνητικού έργου «Συστήματα Καταγραφής και Παρακολούθησης της Επίδρασης της Κλιματικής Αλλαγής στις Συνθήκες Μικροπεριβάλλοντος για τη Διατήρηση της Επιφάνειας των Υλικών των Μνημείων» με ακρωνύμιο HERISKTAGE, το οποίο υλοποιήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού -δια της Διεύθυνησης Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων- και το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», με χρηματοδότηση 1.500.000 ευρώ από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, μέσω Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης.

Η ημερίδα ανέδειξε τις σύγχρονες προκλήσεις που φέρνει η κλιματική αλλαγή για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και τις δυνατότητες αξιοποίησης καινοτόμων τεχνολογικών λύσεων προς την κατεύθυνση αυτή.

Στον χαιρετισμό της, η Υπουργός υπογράμμισε τη σημασία της συντονισμένης Εθνικής Στρατηγικής για την πρόληψη, ανθεκτικότητα και ενεργητική προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, σημειώνοντας ότι: «Η σημερινή συνάντηση που διοργανώθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, δια της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων και τον ‘’Δημόκριτο’’ στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου παρέχει την εξαιρετική ευκαιρία άμεσου και ουσιαστικού διαλόγου, για το πώς οι επιφορτισμένοι με την προστασία και διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς φορείς, αλλά και ο ευρύτερος πολιτιστικός τομέας, μπορούν και οφείλουν να ανταποκριθούν σε μια από τις μεγαλύτερες και πιο πολυεπίπεδες προκλήσεις της εποχής μας: Την κλιματική αλλαγή».

Αναδεικνύοντας τη στενή σύνδεση φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, η κ. Μενδώνη επεσήμανε: «Ως άρρηκτα συνδεδεμένο με το φυσικό περιβάλλον, το πολιτιστικό περιβάλλον δεν μπορεί να αξιολογηθεί και να προστατευθεί, να διατηρηθεί και να αξιοποιηθεί αποκομμένο από αυτό. Απαιτείται συνεκτικός σχεδιασμός και ενιαίες στρατηγικές, που μπορούν να διασφαλιστούν μόνο μέσω της εκπόνησης και εφαρμογής ολοκληρωμένων σχεδίων βιώσιμης διαχείρισης».

Στο πλαίσιο αυτό, η Υπουργός παρουσίασε τους άξονες του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Προστασίας της Πολιτιστικής Κληρονομιάς από τις επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής, τονίζοντας τον πρωτοποριακό χαρακτήρα του:

«Το Υπουργείο Πολιτισμού καταρτίζει το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς από τις επιπτώσεις της Κλιματικής αλλαγής, ένα από τα λίγα Σχέδια που είναι διαθέσιμα σε διεθνές επίπεδο, το οποίο σε επτά βασικούς άξονες:

1. Διασυνδεσιμότητα, ώστε η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς να ενσωματώνεται σε όλες τις πολιτικές περιβάλλοντος και κλιματικής προσαρμογής.
2. Μακροπρόθεσμος σχεδιασμός, με ορίζοντα έως το 2050 και ενδιάμεσους στόχους ανά πενταετία.

3. Δομική αναδιάρθρωση, με στόχο την υιοθέτηση μετασχηματιστικών παρεμβάσεων σε θεσμούς, υποδομές και πολιτικές.
4. Πρόληψη, με συστηματική εκτίμηση κινδύνων και έγκαιρη διαχείριση συνεπειών.
5. Ευελιξία και προσαρμοστικότητα, ώστε το σχέδιο να αναθεωρείται ανάλογα με την εξέλιξη της κλιματικής κρίσης.
6. Εφαρμοστικότητα, καθώς περιλαμβάνει 20 ειδικά σχέδια προσαρμογής αρχαιολογικών χώρων.
7. Καινοτομία, με αξιοποίηση ψηφιακών τεχνολογιών και προηγμένων εργαλείων τεκμηρίωσης».

Όπως σημείωσε, «το συγκεκριμένο έργο δεν περιορίζεται στο παρόν. Είναι σχεδιασμένο με προοπτική. Το σύστημα που αναπτύχθηκε είναι επεκτάσιμο, τόσο ως προς τον αριθμό των μνημείων όσο και ως προς τις λειτουργίες του.

Αποτελεί βάση για μια την εθνική στρατηγική προληπτικής προστασίας, αλλά και για συνεργασίες σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, ιδιαίτερα στον μεσογειακό χώρο, όπου οι κλιματικές πιέσεις είναι έντονες και κοινές.

Η πρόληψη και η ανθεκτικότητα αποτελούν τους κεντρικούς άξονες της πολιτιστικής μας πολιτικής… Το Υπουργείο Πολιτισμού προωθεί, στην πράξη, την ενσωμάτωση περιβαλλοντικών κριτηρίων και βιοκλιματικών προδιαγραφών στα έργα προωθώντας ενεργά την περιβαλλοντική και πολιτιστική συνείδηση των πολιτών, ιδιαίτερα των νέων…

Τέλος, αξίζει να τονιστεί η σημασία της διάχυσης των αποτελεσμάτων και της εκπαίδευσης του προγράμματος… Το HERISKTAGE επένδυσε στην παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού, στην ενημέρωση επαγγελματιών και πολιτών και στη δημιουργία εργαλείων ανοιχτής πρόσβασης.

Η ανθεκτικότητα των μνημείων δεν είναι μόνο ζήτημα τεχνολογίας και επιστήμης. Είναι και ζήτημα γνώσης, συνείδησης και συλλογικής ευθύνης. Το HERISKTAGE δείχνει στην πράξη ότι η κλιματική πρόκληση μπορεί να αντιμετωπιστεί με σχέδιο, τεκμηρίωση και συνεργασία, μετατρέποντας την απειλή σε ευκαιρία για έναν πιο σύγχρονο, προληπτικό και βιώσιμο τρόπο διαχείρισης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς».

Χαιρετισμό απηύθυνε στην ημερίδα ο Διευθυντής του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» Ευάγγελος Καρκαλέτσης.