Γιώργος Ζαμπέτας: Τα χρόνια της φτώχειας, η σχέση εξάρτησης με τη γυναίκα του, η χρυσή εποχή του κινηματογράφου και η αχαριστία όσων βοήθησε

Πριν από έναν αιώνα, στις 16 Μαρτίου του 1925, γεννήθηκε σε μια γειτονιά της Ακαδημίας Πλάτωνος ένα αγόρι που έμελλε να σημαδέψει ανεξίτηλα την πορεία του ελληνικού τραγουδιού. Ήταν ο Γιώργος Ζαμπέτας, ο άνθρωπος που έβαλε το μπουζούκι στα μεγάλα σαλόνια, επέβαλε το λαϊκό τραγούδι ως βασικό τρόπο μουσικής έκφρασης και διασκέδασης και ανέδειξε με τις μελωδίες του κάποιους από τους δημοφιλέστερους Έλληνες ερμηνευτές.

Με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννησή του ανεβαίνει, στις 13 Ιουνίου στο Θέατρο Άλσος, η μουσικοθεατρική παράσταση του Πέτρου Ζούλια «Μάλιστα κύριε Ζαμπέτα!», με πρωταγωνιστές τους Βίκυ Σταυροπούλου,  Κώστα Κόκλα,  Γιάννη Τσιμιτσέλη,  Δανάη Μπάρκα, Ελένη Καρακάση Λευτέρη Ελευθερίου, Αντώνη Κρόμπα και Χριστίνα Τσάφου, που φιλοδοξεί να ξαναζωντανέψει τον «μάγκα» της ελληνικής μουσικής και να τον συστήσει στους νεότερους μέσα από τους σημαντικότερους σταθμούς της ζωής του και φυσικά τα αθάνατα τραγούδια του.

Πολύτιμο υλικό για την προετοιμασία της παράστασης αντλήθηκε από το βιβλίο της κόρης του, Κατερίνας Ζαμπέτα, με τίτλο «Γιώργος Ζαμπέτας,  Βαθιά στη θάλασσα θα πέσω», η οποία κατέγραψε στις σελίδες του σημαντικά γεγονότα, πολύτιμες μνήμες αλλά και άγνωστα στοιχεία σχετικά με τον καλλιτέχνη αλλά και τον άνθρωπο Γιώργο Ζαμπέτα.

Τα πρώτα δύσκολα χρόνια

Οι πρώτες μνήμες της προέρχονται από ένα καμαράκι στο Αιγάλεω: «Γεννήθηκα σε ένα φτωχόσπιτο στο Αιγάλεω το ‘54 που ούτε τζάκια είχαμε ούτε τίποτα. Σε ένα καμαράκι 2 Χ3 που είχε παραχωρήσει η γιαγιά μου η Μαρίκα στον πατέρα μου για να στεγάσει την οικογένεια του. Εκεί γεννήθηκε και ο αδελφός μου και η αδελφή μου. Πέντε άτομα σε ένα δωμάτιο κοιμόμασταν. Μέχρι το ‘60 μείναμε εκεί μέχρι τη στιγμή που ο πατέρας μου πήγε στις Κάννες, με τη συμμετοχή του στο «Ποτέ την Κυριακή».

Έχοντας θητεύσει στο πλευρό του σπουδαίου Βασίλη Τσιτσάνη στα πρώτα του βήματα, ο Ζαμπέτας έγραψε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ‘50 τα πρώτα του τραγούδια μεταξύ των οποίων τα «Σαν σήμερα, σαν σήμερα...» που ερμήνευσε ο Πρόδρομος Τσαουσάκης, «Σαν σήμερα, σαν σήμερα...» με τον Στέλιο Καζαντζίδη, «Όταν θα λάβεις αυτό το γράμμα» με τον με την Πόλυ Πάνου. Παρόλα αυτά η φήμη του δεν είχε ακόμη εξαπλωθεί: «Επαγγελματιζόταν» όπως έλεγε ο ίδιος από το ‘50. Δούλευε πολύ και ήταν πολύ αγχωμένος με τους συνεργάτες τα τραγούδια του Μέχρι το ‘60 έβλεπα εκεί ανθρώπους που καθόντουσαν και δημιουργούσαν τραγούδια. Θυμάμαι τον Μάρκο Βαμβακάρη, τον Βασιλειάδη, τον Κουγιουμτζή, τον Παπαϊωάννου, την Καίτη Γκρέυ, τη Ρία Κούρτη, τον Γαβαλά, τον Μπιθικώτση. Όλα γινόντουσαν μέσα σε αυτό το μικρό σπίτι. Έφευγε από το απόγευμα και πήγαινε και έπαιζε σε κουτούκια. Τότε δεν υπήρχαν ταβέρνες, ταβέρνες με πίστα, και κέντρα» θυμάται η Κατερίνα Ζαμπέτα.

Η χρυσή εποχή

Κι έπειτα, τη δεκαετία του ‘60, ήρθε η αναγνώριση, οι μεγάλες επιτυχίες, από τα «Δειλινά» και τα «Ξημερώματα» μέχρι το «Δεν έχει δρόμο να διαβώ», οι συνεργασίες με τα πρώτα ονόματα, οι περιοδείες στο εξωτερικό και φυσικά ο ελληνικός κινηματογράφος όπου άφησε ανεξίτηλο το μουσικό στίγμα του. Η Κατερίνα Ζαμπέτα δεν θα ξεχάσει ποτέ την ημέρα που ήρθε στο καινούργιο πλέον σπίτι τους στο Αιγάλεω, το πιο διάσημο κινηματογραφικό ζευγάρι της εποχής, η Αλίκη Βουγιουκλάκη με τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ: «Είχε γίνει χαμός. Είχε έρθει πιο πριν ο Παπαμιχαήλ. Η Αλίκη όταν σταμάτησε στο περίπτερο να ρωτήσει «που είναι το σπίτι του Ζαμπέτα» δόθηκε σήμα σε όλο το Αιγάλεω. Την περιμέναμε στο σπίτι η μάνα μου η θεία μου Νότα, χαμός. Έξω από το σπίτι ήταν σαν προεκλογική διαδήλωση. Τα παιδιά στο σχολείο που ήταν ακριβώς δίπλα στο σπίτι μας είχαν βγει από τις τάξεις κρεμόντουσαν στις μάντρες και τραγουδούσαν.»

Παρά το γεγονός όμως ότι ο Γιώργος Ζαμπέτας συμμετείχε σε περισσότερες από 160 ταινίες, δεν είχε οικονομικό όφελος, όπως αποκαλύπτει η κόρη του: «Ο πατέρας μου δεν έπαιρνε λεφτά από τις ταινίες. Το μόνο που ζητούσε ήταν να μπαίνει το όνομα του στις αφίσες. Θεωρούσε ότι διαφημιζόταν από τον κινηματογράφο. «Αφού τους αρέσει να βλέπουν την φάτσα μου γιατί να μην το κάνω;» έλεγε».

Η στενή ισόβια σχέση με τη γυναίκα του

Ο Γιώργος Ζαμπέτας παντρεύτηκε με την Αργυρώ το 1952 όταν εκείνη ήταν μόλις 15 ετών. Παρά το νεαρό της ηλικίας της ωστόσο στάθηκε βράχος δίπλα του σε όλο τον κοινό τους βίο, απέκτησαν μαζί τρία παιδιά, τον ακολουθούσε παντού και πάντα στις δουλειές του, κάτι σαν προσωπική του μάνατζερ ενώ παράλληλα είχε και την αποκλειστική ευθύνη του σπιτιού τους: «Δεν πήγαινε πουθενά ο πατέρας μου χωρίς τη μάνα μου. Τον ανέβαζε πολύ η μάνα μου. Ήταν μάνατζερ. Αυτή πήγαινε και έπαιρνε τα λεφτά από τα μαγαζιά όχι ο Ζαμπέτας. Αυτά τα άτομα σαν τον πατέρα μου, είναι ιδιαίτερα χαρισματικά και ζουν σε άλλο κόσμο. Μπορούσες να ζητήσεις από τον πατέρα μου να γράψει ένα τραγούδι αλλά αν του έλεγες να πάει να πληρώσει τον λογαριασμό της ΔΕΗ τρελαινόταν. Δεν μπορούσε να το διαχειριστεί. Μην του έλεγες χάλασε η πρίζα τα έχανε. Έβρεχε τα έχανε. Δεν άντεχε το πρακτικό κομμάτι της ζωής. Όλοι οι δημιουργοί είναι σαν μικρά-μεγάλα παιδιά. Στα πρακτικά θέματα χανόταν ο πατέρας μου. Και εκεί μπαίνει η «απαραίτητη» γυναίκα να τους βάζει σε κάποια όρια» εξηγεί η Κατερίνα Ζαμπέτα αναφέροντας στη συνέχεια κάτι που ο ίδιος έλεγε σχετικά με τη γυναίκα που επιλέγει ο καθένας να μοιραστεί τη ζωή του: « Ρε μάγκα είναι ανάλογα τι γυναικά θες:Να κάνεις τον ερωτιάρη, να κάνεις τον μάγκα πολλές τέτοιες υπάρχουν όμως ποια γυναίκα έχεις ανάγκη; Έχεις ανάγκη την απαραίτητη. Αυτή πρέπει να ψάχνεις στη ζωή σου και όταν την βρεις να μην την αφήσεις ποτέ...»

Και η Αργυρώ, όμως, τού είχε τεράστια αδυναμία γι΄ αυτό και δεν τον άφηνε ποτέ μόνο του, ούτε καν στα νυχτερινά μαγαζιά που δούλευε: «Η μάνα μου φοβόταν μην χάσει τον πατέρα μου. Τον ζήλευε. Είχε οικογένεια ο Ζαμπέτας, είχε τρία παιδιά και έπρεπε να δουν οι αντίζηλες να το δουν. Δεν υπήρχε νύχτα που να μην πηγαίναμε. Καθόμασταν και περιμέναμε καρτερικά να τελειώσει να τον πάρουμε να γυρίσουμε οικογενειακώς στο σπίτι. Και τότε τα κέντρα δούλευαν κάθε μέρα» διηγείται η Κατερίνα Ζαμπέτα.

Και ως πατέρας όμως ο Γιώργος Ζαμπέτας ήταν παρών, τρυφερός, έδινε στα παιδιά του το καλό παράδειγμα και τα θωράκιζε για το μέλλον με τις πολύτιμες συμβουλές του: «Δεν ήθελε να μας χαλάει χατίρι. Κάθε πρωί τον έβλεπα, ήξερα ότι ο μπαμπάς μου φτιάχνει τραγούδια και μετά ερχόταν σπίτι και μας έβαζε και τα ακούγαμε. Μετά όταν μεγαλώσαμε η μαμά μας έπαιρνε εμένα και τα αδέλφια μου και μας πήγαινε στο κέντρο που έπαιζε ο μπαμπάς . Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Απόκριες όλες τις γιορτές κάναμε στο κέντρο με τον πατέρα μας. Το Πάσχα γυρνούσαμε όλες τις στρατιωτικές μονάδες. Επίσης μάς έδινε πολλές συμβουλές. Πάντα ήταν διορατικός ο πατέρας μου και πολύ έμπειρος στη ζωή. Ήταν σε πολλά πιο μπροστά από την εποχή του. Θυμάμαι που έλεγε πως η μουσική του μέλλοντος θα είναι η μουσική του παρελθόντος. Και όντως συμβαίνει τώρα. Είναι αξιοσημείωτο το ότι κράτησε την οικογένεια του ενωμένη. Κάτι δύσκολο για έναν άνθρωπο που δουλεύει τη νύχτα.

Η πτώση και οι λίγοι που του στάθηκαν

Ο Γιώργος Ζαμπέτας συνέχισε να κάνει επιτυχίες τη δεκαετίας του ‘70. Υιοθέτησε μάλιστα τότε ένα σατιρικό ύφος στο πάλκο ερμηνεύοντας τραγούδια όπως τα «Μάλιστα κύριε», «Ο πενηντάρης», «Ο Θανάσης». Ήρθε όμως η στιγμή που το ελληνικό τραγούδι έκανε μια στροφή προς κάτι διαφορετικό, το λεγόμενο έντεχνο, το οποίο χρησιμοποιούσε μεν τον λαϊκό ήχο αλλά με ένα εντελώς διαφορετικό τρόπο. Οι προτάσεις που δεχόταν ο Ζαμπέτας ολοένα και λιγόστευαν ενώ ελάχιστοι ήταν εκείνοι που τον στήριξαν τότε, παρά το γεγονός ότι του χρωστούσαν την καριέρα του.

Η Κατερίνα Ζαμπέτα θυμάται από εκείνη την εποχή: «Ξεκίνησε το έντεχνο παραμερίστηκε το λαϊκό. Έλεγε ο πατέρας μου «το βάφτισαν έτσι ενώ το λαϊκό τραγούδι είναι ένα και μοναδικό. Ποιοι είναι αυτοί οι κουλτουρονονοί;» Και έτσι παραμερίστηκε αλλά και πάλι δεν το έβαλε κάτω. Τραγουδιστές και συνεργάτες του χρόνια δεν τον ήθελαν μαζί τους πάνω στο πάλκο. Αντιθέτως ενώ εδώ δεν είχε προτάσεις στο εξωτερικό γινόταν χαμός. Είχε προτάσεις από όλο τον κόσμο. Αυστραλία, Αμερική, μέχρι Τεχεράνη είχε παίξει στον Σάχη της Περσίας...»

Ακόμη κι όταν αρρώστησε, το 1992, πολύ λίγοι ήταν οι επώνυμοι φίλοι του που στάθηκαν στον ίδιο και στην οικογένειά του: «Όλους αυτούς που ακούνε να λένε για το πόσο σπουδαίος ήταν ο Ζαμπέτας, μην τους ακούς. Δεν θυμάμαι κανέναν να του στάθηκε εκείνη τη περίοδο. Στο νοσοκομείο συγκεκριμένοι άνθρωποι ήρθαν και τους ξέρω και τους θυμάμαι. Ερχόταν η Μοσχολιού ο Μητροπάνος και τέλος. Από το ‘85 και μετά ούτε ένας δεν πήρε τηλέφωνο» εξομολογείται με πικρία η Κατερίνα Ζαμπέτα.