Εντυπωσιακή πρεμιέρα για το “Ντον Τζοβάννι” από την Εθνική Λυρική Σκηνή

Εντυπωσιακή πρεμιέρα για το “Ντον Τζοβάννι” από την Εθνική Λυρική Σκηνή

Το protothema.gr βρέθηκε στην πρεμιέρα της μεγάλης παραγωγής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής σε μια κατάμεστη αίθουσα που έκλεψε τις εντυπώσεις. Καθώς η παράσταση ήταν sold out, προστέθηκε μια νέα ημερομηνία

Don_Giovanni_2
Μια άκρως εντυπωσιακή πρεμιέρα, με σπουδαίες ερμηνείες σε μια πολυαναμενόμενη, εδώ και χρόνια συμπαραγωγή, σε μια κατάμεστη αίθουσα παρουσιάστηκε χτες από την Εθνική Λυρική Σκηνή στο ΚΠΙΣΝ η αριστουργηματική όπερα του Βόλφκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, Ντον Τζοβάννι για τα όρια των ανθρωπίνων σχέσεων και τις σκοτεινές όψεις του έρωτα.

Το έργο παρουσιάστηκε σε μια σύγχρονη, ευφυή εκδοχή από τον Τζων Φούλτζεϊμς, πρώην καλλιτεχνικό διευθυντή της Βασιλικής Όπερας της Δανίας, αναπληρωτή καλλιτεχνικό διευθυντή της Βασιλικής Όπερας του Λονδίνου και ιδρυτή και καλλιτεχνικό διευθυντή της πρωτοποριακής βρετανικής καλλιτεχνικής ομάδας The Opera Group κλέβοντας τις εντυπώσεις. Ο Φουλτζειμς έχει σκηνοθετήσει στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του πλανήτη, όπως η Σκάλα του Μιλάνου, το Κόβεντ Γκάρντεν, το Ρεάλ της Μαδρίτης, το Λισέου της Βαρκελώνης, το Σατλέ στο Παρίσι κ.ά.

221021_1743p__1_

Αναδεικνύοντας σκηνοθετικά όλο αυτό το σύνολο των επιθυμιών και των φόβων που βιώνουν οι άνθρωποι, τις κρυφές στιγμές που λαμβάνουν χώρα στα δωμάτια ξενοδοχείων-ακρως εντυπωσιακό το σκηνικό του Ντικ Μπερντ!-ο Φουλτζέιμς έδωσε την ελευθερία στους μονωδούς να ξεδιπλώσουν όχι μόνο τις ερμηνευτικές μουσικά αλλά και τις υποκριτικές τους ικανότητες εμμένοντας στο παιχνίδι ανάμεσα στο σκοτάδι και το φως αλλά και δίνοντας, επίσης, έμφαση στο χιούμορ που διακρίνει το κείμενο του Ντα Πόντε σε ιδανικό συνδυασμό με τις εναλλαγές της μουσικής του Μότσαρτ και τον αυθορμητισμό των ρετσιτατίβων.
GNO_Don_Giovanni_-_photo_Andreas_Simopoulos__9_

Μέσα από τις πιο ωραίες στιγμές της όπερας, τις οποίες ο σκηνοθέτης φώτισε με τον πιο ζωντανό τρόπο και αναδεικνύοντας όλα όσα μπορούν να συμβαίνουν σε έναν σκοτεινό κόσμο μιας σύγχρονης ευρωπαικης πόλης, μετέτρεψε τον Ντον Τζοβάννι σε μια εκδοχή πανούργου μαφιόζου-μοναδική η ερμηνεία από τον Διονύση Σούρμπη, ο οποίος έχει παρουσιάσει μια εντυπωσιακή, ανοδική πορεία-που προσπαθεί να βιάσει την Ντόννα Άννα (εξαιρετική στον ρόλο η Μυρσίνη Μαργαρίτη). Αυτομάτως έρχονται στο νου όλες οι συζητήσεις και τα περιστατικά των βιασμών και ίσως δεν θα μπορούσε να βρεθεί πιο συγκλονιστική συγκυρία για όσα συμβαίνουν από αυτή την όπερα του Μότσαρτ. Ας μην ξεχνάμε ότι εκείνος ήταν πάντοτε με την πλευρά των κατώτερων χαρακτήρων, του υπηρετικού προσωπικού το οποίο είχε αναδείξει στις όπερες του όσο κανείς, την πλευρά της ευάλωτης και πάσχουσας γυναίκας. Σε αυτή την όπερα, άλλωστε, αποδίδεται εν τέλει δικαιοσύνη αφού ο Ντον Τζοβάννι πληρώνει στο τέλος για τις πράξεις του.
GNO_Don_Giovanni_-_photo_Andreas_Simopoulos__14_
Κλείσιμο

Πρόκειται για μια όπερα που συνδέει το τραγικό χαρακτήρα του μεταφυσικού-υπάρχει μάλιστα η ψυχαναλυτική εκδοχή ότι στη σκηνή του φαντάσματος ο Μότσαρτ συνομιλούσε σαν σύγχρονος Αμλετ με τον ίδιο του τον πατέρα-με το κωμικο στοιχείο της ιταλικής όπερας. Ειδικά, όμως, στην εκδοχή που μας προσφέρει ο Τζων Φουλτζειμς, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον ρόλο του Λεπορέλλο-μοναδικός στο ρόλο ο μπασοβαρύτονος Γιάννης Γιαννίσης- αφού αυτός είναι που πρέπει να διαχειριστεί τον Ντον Τζοβάννι, με τις διαρκείς απειλές, αλλά και να αντιμετωπίσει τις συνέπειες όλων αυτών των ευάλωτων ανθρώπων και τις μεταπτώσεις των συναισθημάτων του. Τις εντυπώσεις επίσης έκλεψε και καταχειροκροτήθηκε στο τέλος, η σπουδαία Ρουμάνα υψίφωνος Τζέλια Κοστέα στον ρόλο της Ντόννα Ελβίρα.

221021_1819p__1_

Στον Ντον Τζοβάννι –ένα από τα ορόσημα του οπερατικού ρεπερτορίου– ο Μότσαρτ υπογράφει μια σύγχρονη τραγωδία μιλώντας για όλες τις εκδοχές της πορείας του ανθρώπου που τα βάζει με τον Θεό και παίρνει την τύχη του στα χέρια του. Ο Ντον Τζοβάνι μπορεί να τιμωρείται τελικά αλλά είναι αυτός που ξεπερνά τα ανθρώπινα μέτρα αψηφώντας τον θάνατο, δοκιμάζοντας όλες τις εκδοχές της επιθυμίας και της ηδονής-ωραία η μετατροπή του δείπνου στο τέλος σε μια σύγχρονη εκδοχή οργίου που καθιστά τον Τζοβάνι έναν σύγχρονο Ντε Σαντ από τον Φουλτζέιμς-αλλά και εξαπατώντας τους ανθρώπους (η εξαπάτηση είναι κάτι που επανέρχεται με πολλαπλούς τρόπους στις όπερες του Μότσαρτ). Στην εκδοχή που είδαμε στη Λυρική το μοντέρνο στοιχείο ήταν απόλυτα συνδεδεμένο με τις καλύτερες στιγμές της όπερας και δεν έμοιαζε καν ως μια παράταιρη ερμηνευτική προσέγγιση, που έχουμε δει κατά καιρούς δίνοντας την ευκαιρία στους μονωδούς να αναδείξουν το παιχνίδι ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι αλλά και το στοιχείο της έκπληξης που αποκαλύπτουν οι σύγχρονες πόλεις. Ο σκηνοθέτης, σχολιάζοντας την απόφασή του να τοποθετήσει τη δράση της όπερας σε ένα σημερινό ξενοδοχείο, στον μικρόκοσμο μιας πόλης όπου το ιδιωτικό γίνεται δημόσιο και ο χρόνος παραμονής είναι περιορισμένος, δηλώνει σχετικά: «Ο θάνατος διατρέχει ως ατμόσφαιρα τον Ντον Τζοβάννι – το προφανές είναι ότι ο Διοικητής πεθαίνει, αλλά και η Ντόννα Άννα σκέφτεται να αφαιρέσει τη ζωή της, ο Ντον Οττάβιο λέει ότι είναι πρόθυμος να θυσιάσει τη δική του για να πάρει εκδίκηση γι’ αυτήν, ο Λεπορέλλο σχεδόν σκοτώνεται, ο Μαζέττο σχεδόν σκοτώνεται, φοβόμαστε για την Τσερλίνα… Αλλά φυσικά ο θάνατος που αποτελεί την πολυαναμενόμενη κορύφωση στην οποία οδηγείται η όπερα είναι αυτός του ίδιου του Ντον Τζοβάννι –γίνεται αναπόφευκτος και μάλιστα επιθυμητός από τον ίδιο, καθώς επιλέγει τον θάνατο, ακόμη και την Κόλαση, από το να απαρνηθεί το ποιος είναι– καθώς η ατομικιστική απειλή της πλήρους, ανεξέλεγκτης ελευθερίας την οποία αυτός αντιπροσωπεύει μπορεί να εξαφανιστεί μόνο με τον θάνατό του. Ο θάνατός του είναι μια έκφραση τάξης που επαναβεβαιώνεται. Όλα τα ίχνη του εξαφανίζονται και η κοινωνία συνεχίζει. Μια μικρογραφική εκδοχή αυτής της επαναδιακήρυξης της τάξης συμβαίνει κάθε φορά που αφήνουμε ένα ξενοδοχείο, καθώς τα δωμάτιά μας απολυμαίνονται και γίνονται και πάλι καινούρια για να δημιουργήσουν ξανά την ψευδαίσθηση ότι ένας νέος ένοικος, απόψε, θα είναι ο πρώτος. Τα ξενοδοχεία είναι σκηνές στις οποίες ζούμε ζωές αψηφώντας τη θνητότητα. Το χάος που δημιουργούμε καθαρίζεται, καμία πράξη δεν έχει συνέπειες και υπάρχουν καθαρά σεντόνια κάθε μέρα.

Τα ξενοδοχεία είναι σημαντικά και για άλλους λόγους. Είναι μέρη όπου συναντώνται διαφορετικά άτομα και τάξεις – είτε πρόκειται για μια αστική εκδήλωση, είτε για έναν γάμο όπου η οικογένεια ξοδεύει τις αποταμιεύσεις της ζωής της, είτε για έναν εύπορο ένοικο που φιλοξενείται εκεί επί μακρόν, είτε για έναν ταξιδιώτη που επισκέπτεται μια πόλη. Μέρη όπου υπάρχει τόσο οικειότητα όσο και ανωνυμία, τόσο ιδιωτικοί όσο και δημόσιοι χώροι. Μέρη στα οποία μεγάλο κομμάτι της λειτουργίας προσανατολίζεται γύρω από αυτό που συμβαίνει αφού πέσει το σκοτάδι. Αλλά πάνω απ’ όλα είναι μέρη από τα οποία μια μέρα πρέπει να κάνουμε check-out. Γι’ αυτό, παρακαλούμε να αισθανθείτε σαν στο σπίτι σας, να κάνετε check-in, να παραλάβετε το κλειδί του δωματίου σας, να κλειδώσετε τα τιμαλφή σας και να αφήσετε τον κόσμο έξω».Την παραγωγή διευθύνει ο διεθνώς αναγνωρισμένος αρχιμουσικός Οντρέι Όλος, τον οποίο το ελληνικό κοινό γνώρισε από τις προηγούμενες συνεργασίες του με την ΕΛΣ στις όπερες του Γιάνατσεκ Η πονηρή αλεπουδίτσα και Υπόθεση Μακρόπουλου. Στο αμιγώς ελληνικό καστ θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε και να ακούσουμε καταξιωμένους και νεότερους πρωταγωνιστές της ΕΛΣ.

GNO_Don_Giovanni_-_photo_Andreas_Simopoulos__7___1_


Ο Ντον Τζοβάννι με μια ματιά

Ο συνθέτης / Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Μότσαρτ υπήρξε ένας διανοούμενος, μια από τις σημαντικότερες, πιο ανήσυχες και ενδιαφέρουσες προσωπικότητες της εποχής του, χαρισματικός, ευαίσθητος, με υψηλά ιδανικά. Η σύγχρονη μουσικολογική έρευνα προσθέτει καθημερινά ψηφίδες σε ένα πορτρέτο του οποίου διαρκώς αποκαλύπτονται νέες, όλο και πιο συναρπαστικές όψεις.
Το έργο / Το δίπρακτο ποιητικό κείμενο του Ντα Πόντε βασίστηκε σε προγενέστερο του Τζοβάννι Μπερτάτι για την όπερα του Τζουζέππε Γκατσανίγκα Ντον Τζοβάννι ή Ο πέτρινος συνδαιτυμόνας, που πρωτοπαρουσιάστηκε στη Βενετία το 1787.
Κωμωδία ή δράμα; / Ο Ντα Πόντε χαρακτήρισε το ποιητικό του κείμενο με τον όρο dramma giocoso, ο οποίος αποδόθηκε αρκετά νωρίς ως παιγνιώδες δράμα. Ο ίδιος ο Μότσαρτ καταχώρισε την όπερα στον ιδιόχειρο κατάλογο των έργων του ως opera buffa, δηλαδή κωμική όπερα. Εκτός από τα ουσιαστικά στοιχεία του έργου, θέματα δομής, μουσικού χαρακτηρισμού προσώπων κ.ά., που παραπέμπουν ευθέως σε κωμική όπερα, σήμερα πλέον οι μουσικολόγοι συμφωνούν και ως προς το τυπικό μέρος: δέχονται, δηλαδή, ότι στα τέλη του 18ου αιώνα ο όρος dramma giocoso δεν σήμαινε παρά μουσική κωμωδία, τίποτε διαφορετικό από τον όρο opera buffa. Την εποχή του Μότσαρτ οι όροι δεν χρησιμοποιούνταν με την αυστηρότητα στην οποία συχνά επιμένουμε σήμερα.
GNO_Don_Giovanni_-_photo_Andreas_Simopoulos__8___1_

Πρεμιέρες / Ο Ντον Τζοβάννι ακούστηκε για πρώτη φορά στις 29 Οκτωβρίου 1787 στην Πράγα, στο Θέατρο των Τάξεων –σημερινό Θέατρο Τυλ–, το οποίο το 1848 προσαρτήθηκε στο Εθνικό Θέατρο. Για την πρεμιέρα της όπερας στη Βιέννη (7 Μαΐου 1788), ο Μότσαρτ προσάρμοσε την παρτιτούρα στους νέους τραγουδιστές, συνέθεσε επιπροσθέτως ορισμένα μουσικά μέρη και αφαίρεσε άλλα. Ο Ντον Τζοβάννι περιελήφθη στο ρεπερτόριο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στις 30 Μαρτίου 1962 σε μουσική διεύθυνση του Αντίοχου Ευαγγελάτου με τον Κώστα Πασχάλη στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Στη νέα συμπαραγωγή της ΕΛΣ η όπερα δίδεται στην αρχική εκδοχή της Πράγας.

Τέλος, να σημειωθεί πως καθώς τα εισιτήρια για τις πέντε πρώτες παραστάσεις έχουν εξαντληθεί, η Εθνική Λυρική Σκηνή ανακοινώνει μία επιπλέον παράσταση του Ντον Τζοβάννι, την Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2022 στις 18.30. Το αριστούργημα του Μότσαρτ σε μουσική διεύθυνση Οντρέι Όλος και σκηνοθεσία Τζων Φούλτζεϊμς κάνει πρεμιέρα αύριο Παρασκευή 21 Οκτωβρίου και το οριστικό πρόγραμμα των παραστάσεων διαμορφώνεται ως εξής: 21, 23, 25, 27, 29 και 30 Οκτωβρίου 2022.
GNO_Don_Giovanni_-_photo_Andreas_Simopoulos__4_


Ειδήσεις σήμερα:

Ψάχνουν τους βιαστές της 12χρονης μέσα από 367 συνομιλίες - Έρχονται νέες συλλήψεις

Ικανοποίηση στην Αθήνα για τον ευρω-συμβιβασμό για το αέριο, αλλά ο «διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες»

Αντίστροφη μέτρηση για την «πολιορκία» της Χερσώνας - Πώς κινούνται οι Ουκρανοί και τι ετοιμάζουν οι Ρώσοι
Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ειδήσεις Δημοφιλή Σχολιασμένα
ΔΕΙΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

BEST OF NETWORK

Δείτε Επίσης