Οι αμπελώνες της Βασίλισσας Αμαλίας

Ο πηγαιμός στο Κτήμα Βασιλίσσης στο Ιλιον στην πραγματικότητα είναι ένα ταξίδι στο χρόνο, τη παράδοση, την Ιστορία. Αν κάνετε αυτό το ταξίδι – έχοντας τον χρόνο και τη διάθεση – κρατείστε έστω και για λίγο στα χέρια σας ένα από τα κρασιά του Κτήματος. Ας πούμε τον λευκό Επτάλοφος. Αν ήταν εκεί δίπλα σας η οινολόγος του Κτήματος, η κα Κωνσταντίνα Μάκρα θα μπορούσε κάλλιστα να σας πει λίγα λόγια για το κρασί: «Το κρασί Επτάλοφος λευκός προέρχεται από την κοσμοπολίτικη ποικιλία Chardonnay. Είναι σταφύλια χαμηλής στρεμματικής απόδοσης, οινοποιημένα με την μέθοδο της κρυοεκχύλισης τα οποία δίνουν ένα κρασί μεστό, με έντονα αρώματα μελιού και κεριού και μεγάλης διάρκειας επίγευση». Αλλά, το όνομα αυτό στην ετικέτα – όνομα βαρύ…- σημαίνει και άλλα πολλά και ενδιαφέροντα. Για παράδειγμα, «το όνομα Επτάλοφος δόθηκε από την Αμαλία στο πρότυπο αγρόκτημα που αυτή δημιούργησε, γι’ αυτό και είναι το όνομα που φέρει και ο ερυθρός οίνος του κτήματος».

Με λίγα λόγια, η παραγωγή εκλεκτών κρασιών στο κτήμα του Πύργου Βασιλίσσης «είναι μια παράδοση που συνεχίζεται από τα χρόνια της Βασίλισσας Αμαλίας».

Σήμερα ο αμπελώνας του κτήματος εκτείνεται σε 40 στρέμματα, περίπου στο σημείο που υπήρχε ο αρχικός αμπελώνας της Βασίλισσας και έχει αρχίσει ήδη η επέκτασή του σε ακόμα 20 στρέμματα.

Για τη διαμόρφωση του πρώτου αμπελώνα των 180 στρεμμάτων, η Βασίλισσα Αμαλία είχε προσλάβει έμπειρους αμπελουργούς από τα Μέγαρα.

Στο site του Κτήματος διαβάζουμε: «Η σημερινή καλλιέργεια είναι βιολογική και οι ποικιλίες σταφυλιών που φύονται είναι οινοποιήσιμες, ελληνικές και ξένες (ευρωπαϊκές), λευκές και ερυθρές.

Στις νέες φυτεύσεις φυτεύονται μόνο ελληνικές ποικιλίες, για περισσότερη διερεύνηση του δυναμικού του ελληνικού αμπελώνα. Στόχος είναι να παράγονται όσο το δυνατόν καλύτερης ποιότητας σταφύλια, από τα οποία μπορούν να παραχθούν εκλεκτής ποιότητας οίνοι, άλλοι αρωματικοί και νευρικοί, ιδανικοί για άμεση κατανάλωση και άλλοι στιβαροί, δυναμικοί και πολύπλοκοι οι οποίοι θέλουν παλαίωση για να αναδείξουν το χαρακτήρα τους. H συγκομιδή (τρύγος) των σταφυλιών γίνεται με το πρώτο φως της ημέρας, γιατί είναι η ώρα που ο καρπός είναι όσο δροσερότερος γίνεται, και διαρκεί έως τις 10,00 περίπου το πρωί.

Η γλευκοποίηση και η οινοποίηση γίνονται στο οινοποιείο του κτήματος, το οποίο στεγάζεται στο συντηρημένο διατηρητέο κτίριο που χρησίμευε και παλαιότερα ως οινοποιείο και είναι εξοπλισμένο με σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό. Η κάβα που παλαιώνουν τα κρασιά βρίσκεται κάτω από το οινοποιείο και είναι ένα θαυμάσιο δείγμα τοιχοδομής του 19ου αιώνα. Κάθε χρόνο κατά την τρυγική περίοδο, η προσπάθεια που γίνεται είναι να αναδειχθούν τα χαρακτηριστικά της χρονιάς στα κρασιά μας, τα οποία φέρουν πλέον τον χαρακτηρισμό «βιολογικοί οίνοι», σύμφωνα με την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία».

Τα προϊόντα του αμπελώνα είναι τρεις λευκοί οίνοι και ένας ερυθρός. Ίλιον ( λευκός οίνος, συνδυασμός του γηγενή Ροδίτη και της γαλλικής ποικιλίας Sauvignon Blanc), Μαλαγουζιά ( λευκός οίνος από την οινοποίηση της ομώνυμης ελληνικής αναβιωμένης αρωματικής ποικιλίας), Επτάλοφος ερυθρός (από συνοινοποίηση των Cabernet Sauvignon και Merlot) και Επτάλοφος λευκός (από την κοσμοπολίτικη ποικιλία Chardonnay).

Στο site του Κτήματος (το οποίο ανήκει ΓΕΩΡΓΟΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΚΤΗΜΑΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΙΛΙΟΥ Α.Ε.) διαβάζουμε για την ιστορία του Κτήματος: «To κτήμα του Πύργου Βασιλίσσης γεννήθηκε από το όραμα της βασίλισσας Αμαλίας για την δημιουργία μιας πρότυπης αγροτικής εγκατάστασης, στην οποία θα δοκιμάζονται καινούριες παραγωγικές μέθοδοι για τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής γεωπονίας. Τα αμπέλια ήταν μια από τις πρώτες καλλιέργειες του κτήματος. Για την διαμόρφωση του πρώτου αμπελώνα των 180 στρεμμάτων, προσελήφθησαν έμπειροι αμπελουργοί από τα Μέγαρα. Ο χαρακτήρας του πρότυπου κέντρου γεωργίας που είχε δώσει η εμπνευστής του κτήματος, εξακολουθεί να υπάρχει μέχρι και σήμερα.

Η καλλιέργεια του αμπελώνα των 40 στρεμμάτων είναι βιολογική, όπως και των υπόλοιπων καλλιεργειών του κτήματος (φιστικιές, ελιές). Ο αμπελώνας βρίσκεται περίπου στο ίδιο σημείο στο οποίο βρισκόταν ο αμπελώνας την εποχή της Βασίλισσας Αμαλίας και γίνεται προσπάθειά επέκτασής του σε 20 ακόμα στρέμματα ενώ γίνεται προσπάθεια ολοκληρωμένης διαχείρισης των προϊόντων και υποπροϊόντων του κτήματος (κομποστοποίηση, επεξεργασία κοπριάς αλόγων, κ.α.). Οι ποικιλίες των σταφυλιών που φύονται είναι οινοποιήσιμες, ελληνικές και ξένες (ευρωπαϊκές), λευκές και ερυθρές.

Στις νέες φυτεύσεις φυτεύονται μόνο ελληνικές ποικιλίες, για περισσότερη διερεύνηση του δυναμικού του ελληνικού αμπελώνα. Στόχος είναι να παράγονται όσο το δυνατόν καλύτερης ποιότητας σταφύλια, από τα οποία μπορούν να παραχθούν εκλεκτής ποιότητας οίνοι, άλλοι αρωματικοί και νευρικοί, ιδανικοί για άμεση κατανάλωση και άλλοι στιβαροί, δυναμικοί και πολύπλοκοι οι οποίοι θέλουν παλαίωση για να αναδείξουν τον χαρακτήρα τους.

Πέρα από τις καλλιέργειες η Βασίλισσα Αμαλία είχε δημιουργήσει επίσης στο κτήμα ένα πρότυπο κέντρο κτηνοτροφίας με πολλά οικόσιτα ζώα.

Πηγές αναφέρουν ότι στο κτήμα υπήρχαν αγελάδες, κότες, μελίσσια αλλά και πρόβατα της ράτσας «μερινό» καθώς και ένα ζευγάρι καμηλοπαρδάλεις. Για τις αγροτικές εργασίες και το όργωμα χρησιμοποιούνταν γέρικα άλογα της βασιλικής οικογένειας τα οποία με αυτό τον τρόπο προσέφεραν για μεγαλύτερο διάστημα τις υπηρεσίες τους όπως αναφέρει η Αμαλία σε επιστολή της προς τον πατέρας της.

Σήμερα στο κτήμα συναντούμε άλογα, κότες και μελίσσια. Η ενοικίαση των στάβλων δίνει τη δυνατότητα στα άλογα να φιλοξενούνται και να αθλούνται σε ένα ιδανικό περιβάλλον. Στο κτήμα του Πύργου πέρα από τις ελιές και τις φιστικιές συναντούμε αμυγδαλιές, μουριές, πεύκα και κυπαρίσσια ενώ καλλιεργούνται και αρωματικά φυτά τα οποία πωλούνται στο πωλητήριο του πύργου.

Το κτήμα του Πύργου Βασιλίσσης υπήρξε πρότυπο κτήμα όχι μόνο στα χρόνια της Βασίλισσας Αμαλίας αλλά και μετά την δημιουργία της πρώτης εταιρίας «Αγροτική Εταιρεία Πύργος Βασιλίσσης A.E.» το 1931. Είναι χαρακτηριστικό το απόσπασμα της εφημερίδας Καθημερινή με ημερομηνία 23 Ιουνίου του 1937:

“Συνεχίζομεν την επίσκεψίν μας εις την Πανελλήνιον Γεωργικής Έκθεσιν. Ένα καλλιτεχνικόν περίπτερον, έργον του αρχιτέκτονος κ. Ανδρέα Ρονκάν παρουσιάζει ποικίλον ενδιαφέρον. Είναι το περίπτερον της Αγροτικής Εταιρείας Πύργος Βασιλίσσης. Ένα έργον το οποίον ήρχισεν η Βασίλισσα Αμαλία, συνεχίσθη από διαφόρους και έγινε σήμερον ένα πρώτης τάξεως αγροτικόν και κτηνοτροφικόν κέντρον, το οποίο όχι μόνον προμηθεύει την πρωτεύουσαν, την Ελλάδα και το εξωτερικόν με τα εκλεκτότερα προϊόντα του, αλλά και αποτελεί πρότυπον καλώς και επιστημονικώς καλλιεργουμένου κτήματος δι’ όλους τους πέριξ γεωργούς, ποικιλοτρόπως βοηθηθέντες…

…Αλλά το σπουδαιότερον προϊόν, που γνωρίζει όλος ο κόσμος είναι τα περίφημα κρασιά της εταιρείας «Πύργου Βασιλίσσης», που έχουν αποκτήσει όχι μόνον πανελλήνιον, αλλά παγκόσμιον φήμην. Δεν υπάρχει ξενοδοχείον, δεν υπάρχει εστιατόριον, δεν υπάρχει κέντρον όπου να μην ακούτε «Τουρ λα Ρεν» ή «Σατώ λα Ρεν»…

… Μια σπουδαιοτάτη υπηρεσία της εταιρείας εις την πόλιν είναι η κατ’ οίκον διανομή λαχανικών, των οπωρικών, του γάλακτος, των αυγών, προϊόντων όλων του κτήματος. Τα λαχανικά είναι φημισμένα και πολυζήτητα, διότι είναι εξαιρετικά νόστιμα ποτιζόμενα από το νερό της Πάρνηθος, που διοχετεύουν τα παλαιά υδραγωγεία του κτήματος, διότι τρώγονται ωμά χωρίς κίνδυνον μολύνσεως, αφού το νερό είναι απολύτως καθαρό, διότι τα έχετε σπίτι σας φρέσκα κομμένα προ μιας ώρας. Επίσης και τα οπωρικά. Δεν υπάρχουν εδώ φρούτα μαζεμένα από χάμω, αλλά κομμένα από το δένδρο, ούτε άγουρα, ούτε μισοσαπισμένα. Το γάλα είναι επίσης εξαιρετικό. Αι αγελάδες αναπνέουν τον καθαρόν αέρα της Πάρνηθος, ζούν υπό συνθήκας όσον ημπορεί πιο υγιεινάς. Τα αυγά είναι 3 έως 4 το πολύ ωρών και πωλούνται προς 2,5 δραχμάς έκαστον. Ενωρίς την αυγήν κάθε μέρα ξεκινούν από το κτήμα «Πύργος της Βασιλίσσης» φορτηγά αυτοκίνητα τα οποία κάμουν την κατ’ οίκον διανομήν εις τους πελάτας της Εταιρείας λαχανικών, φρούτων, γάλακτος, αυγών, ενώ άλλα αυτοκίνητα μεταφέρουν κρασιά είτε εις τας Αθήνας είτε εις τον Πειραιά δια τας επαρχίας ή το εξωτερικόν”».