Πάνος Λουκάκος

Τους άμεσους στόχους του προφανώς τους έχει ήδη επιτύχει, καθώς βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, έγινε και θα παραμείνει για αρκετές εβδομάδες ακόμη κεντρικό πρόσωπο της δημοσιότητας, με τις παρουσιάσεις του βιβλίου του ανά την Ελλάδα, τις ομιλίες που θα τις συνοδεύουν, τις επιδοκιμασίες των φίλων του και τις δηλητηριώδεις αποδοκιμασίες όσων για διάφορους και διαφορετικούς λόγους βρίσκονται απέναντί του, με πρώτους και καλύτερους πρώην στενούς συνεργάτες του στην κυβέρνηση και το κόμμα.

Ετσι, βασικό ερώτημα παραμένει ποιους μακροπρόθεσμους στόχους, που ασφαλώς έχει ο Τσίπρας, μπορεί να υπηρετήσει το βιβλίο του. Ξεκινώντας από το αυτονόητο ότι αυτό που φανερά επιδιώκει είναι η επάνοδός του στην ενεργό πολιτική σε ηγετικό ρόλο, που θα καλύπτει τον χώρο από τις αριστερές παρυφές του Κέντρου έως τη Κεντροαριστερά, την Αριστερά και ένα τμήμα της Αποχής, διερωτάται εύλογα κανείς κατά πόσον μπορεί να έχει επιτυχία το νέο πολιτικό εγχείρημά του με αφετηρία την πανηγυρική έκδοση του βιβλίου ή αποτελεί η αφετηρία αυτή ένα ακόμη μεγάλο πολιτικό λάθος του.

Ανατρέχοντας στο παρελθόν του, μπορεί κανείς να ανιχνεύσει ορισμένα δεδομένα που αποτέλεσαν τις σταθερές στις οποίες κινήθηκε σε όλη την πολιτική πορεία του - από τα χρόνια της αντιπολίτευσης στα πρώτα χρόνια των μνημονίων, στην κυβερνητική του θητεία, στις τέσσερεις διαδοχικές εκλογικές του ήττες κατόπιν, την ασυνάρτητη αντιπολιτευτική του τακτική έως το 2023 και την αιφνιδιαστική παραίτησή του από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, που οδήγησε τελικά στις πολυδιασπάσεις και στη διάλυση του κόμματος.

Μία από τις κυριότερες ικανότητες του Τσίπρα σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα ήταν να επιλέγει συνήθως σωστά και γρήγορα τη τακτική που τον συνέφερε. Ωστόσο, όσο επιτυχημένος ήταν στην επιλογή της άμεσης τακτικής τόσο αποτυχημένος αποδεικνυόταν στη χάραξη της μακροπρόθεσμης στρατηγικής. Με άλλα λόγια, είχε την ικανότητα να κινείται άνετα στη μικρή εικόνα αλλά σκόνταφτε, χανόταν μέσα στη μεγάλη. Δεν μπορούσε δηλαδή να χαράξει μία σταθερή στρατηγική πορεία και να την ακολουθήσει σε βάθος χρόνου με συνέπεια και συνέχεια. Σκεπτόταν κάθε φορά πώς θα χειριστεί την επόμενη μέρα και δεν προετοιμαζόταν για ό,τι θα έφερνε η μεθεπομένη. Και τούτο αποδείχτηκε από όλες τις κινήσεις του στο εσωτερικό και το εξωτερικό στα δύσκολα χρόνια της δεκαετούς κρίσης.

Νομίζω λοιπόν ότι η έκδοση του βιβλίου αποτελεί τη συνέχεια και την απόλυτη επιβεβαίωση αυτού του κεντρικού πολιτικού χαρακτηριστικού του Τσίπρα, σύμφωνα με το οποίο οι φαινομενικά επιτυχείς βραχυπρόθεσμες κινήσεις του οδηγούσαν κατόπιν τον ίδιο και το κόμμα του σε στρατηγικά αδιέξοδα.

Αξιοποίησε με επιτυχείς τακτικές κινήσεις το αντιμνημονιακό ρεύμα για να φτάσει ως την εξουσία, αλλά δεν ήξερε κατόπιν ούτε πώς να τη διαχειριστεί, ούτε πώς να επιλέξει αξιόπιστους και ικανούς συνεργάτες. Διότι αυτοί τους οποίους κυρίως λοιδορεί σήμερα -μεταξύ άλλων την Κωνσταντοπούλου, τον Βαρουφάκη, τον Λαφαζάνη, τον Παππά, τον Πολάκη, τον Τσακαλώτο- υπήρξαν δικές του προσωπικές επιλογές για τους κεντρικούς μοχλούς του κυβερνητικού, κομματικού και κοινοβουλευτικού συστήματος.

Το ίδιο και πολλοί άλλοι που αποδείχτηκαν εξίσου προβληματικοί. Τους επέλεξε με το βραχυπρόθεσμο όφελος να εμφανιστεί συνεπής με την έως τότε αντιμνημονιακή και αριστερόστροφη ρητορική του, αλλά και για να τηρήσει διάφορες εσωκομματικές ισορροπίες. Μακροπρόθεσμα, όμως, αυτοί υπήρξαν που κατέστησαν αδύνατη την ομαλή διακυβέρνηση της χώρας και στο τέλος κινήθηκαν πρώτοι για να τον ανατρέψουν.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται πιθανότατα και ο Τσίπρας της «Ιθάκης». Επανήλθε με το βιβλίο στην επικαιρότητα, εξασφαλίζοντας μία εντυπωσιακή δημοσιότητα. Βραχυπρόθεσμα είναι φανερό πως έχει επιτύχει τον αρχικό στόχο του. Αλλά ποια μπορεί να είναι τα επόμενα βήματά του, ποια θα είναι η επόμενη κίνησή του όταν πολύ σύντομα κορεστεί το ενδιαφέρον για τα όχι και τόσο ενδιαφέροντα γραφόμενά του και αναγκαία θα επανέλθουν στο προσκήνιο τα πολλά και μεγάλα ερωτήματα για τη συνολική πολιτική θητεία του; Ερωτήματα που θα θέσουν πρώτοι και καλύτεροι οι πρώην στενοί συνεργάτες του που τώρα λοιδορεί.

Είναι φανερό ότι πίσω από την κίνηση τακτικής να επανέλθει κάπως άγαρμπα στην επικαιρότητα δεν κρύβεται κάποια συγκροτημένη στρατηγική για τη συνέχεια. Και τούτο διότι η αναμόχλευση ενός παρελθόντος που έχει περάσει εντελώς αρνητικά στην κοινή γνώμη, όπως απέδειξαν άλλωστε και οι τέσσερις πρόσφατες εκλογικές ήττες του από τον Μητσοτάκη, ασφαλώς δεν τον ωφελεί. Ετσι, αν υπάρχει κάποιος κερδισμένος από την ενασχόληση με το βιβλίο του αυτή είναι κυρίως η Νέα Δημοκρατία και όχι ο ίδιος. Διότι της παρέχει την ευκαιρία να ανασυστήσει το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο, επαναφέροντας τη συζήτηση στα πεπραγμένα των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και τον κίνδυνο να ξανακυβερνήσουν αυτοί τους οποίους γελοιοποιεί ο ίδιος ο πρώην αρχηγός τους. Και ακόμη περισσότερο, κερδίζει καθώς απομακρύνεται η δημοσιότητα από δυσάρεστα για την κυβέρνηση τρέχοντα ζητήματα, όπως είναι ο ΟΠΕΚΕΠΕ, οι υποκλοπές, τα Τέμπη ή η ακρίβεια, καθώς τα επικαλύπτουν τα πολιτικο-δημοσιογραφικά κουτσομπολιά γύρω από την πολιτική σαπουνόπερα του Τσίπρα.