Παντελής Καψής

Είναι η Κάμαλα Χάρις η οποία μιλά στον Στίβεν Κολμπέρ,και απαντά σε ερώτηση για τον Τράμπ. Για το αν περίμενε δηλαδή την επίθεση την οποία εξαπέλυσε σε βάρος αντιπάλων του και σε βάρος των δημοκρατικών θεσμών. Ο Στίβεν Κολμπέρ αποτελεί μια τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση. Η εκπομπή του, η οποία ενοχλούσε τον Τραμπ, κόπηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό CBS, με αντάλλαγμα την έγκριση της συγχώνευσης της μητρικής εταιρείας με ανταγωνίστρια της. Μια κίνηση η οποία θα απέφερε αξίες 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ο ίδιος ο Κολμπέρ χαρακτήρισε την κίνηση δωροδοκία. Είχε προηγηθεί ο συμβιβασμός του CBS με τον Τραμπ έναντι 16 εκατομμυρίων δολαρίων μετά από μήνυση του αμερικανού προέδρου για μια συνέντευξη της Χάρις, στην εκπομπή 60 minutes, την οποία χαρακτήρισε στημένη. Νομικά δεν είχε ελπίδα να κερδίσει η εταιρεία ωστόσο δεν ήθελε να συγκρουστεί μαζί του. Το αποτέλεσμα ήταν ο παραγωγός της εκπομπής να παραιτηθεί επικαλούμενος την παραβίαση της εκδοτικής του ανεξαρτησίας.

Δεν πρόκειται για τα μοναδικά παραδείγματα υποχώρησης στις αξιώσεις του Τραμπ. Είχε προηγηθεί η παραίτηση για τον ίδιο λόγο, την εκδοτική ανεξαρτησία, του υπευθύνου των σελίδων γνώμης της Washington Post του Μπέζος. Παραιτήσεις όμως είχαμε και από νομικές εταιρείες οι οποίες υπέκυψαν στις απαιτήσεις του Τραμπ. Βρέθηκαν στο στόχαστρο του μόνο και μόνο επειδή είχαν αναλάβει υποθέσεις Δημοκρατικών πολιτικών. Το ίδιο έγινε και με πανεπιστήμια με μοναδική εξαίρεση το Harvard και βέβαια με πολλούς δημόσιους λειτουργούς οι οποίοι του αντιστάθηκαν. Τελευταία κρούσμα αυθαιρεσίας η απόλυση του επικεφαλής της στατιστικής υπηρεσίας για την απασχόληση ο οποίος παυλθηκε επειδή τα στοιχεία για τις νέες θέσεις εργασίας δεν ήταν της αρεσκείας του Τραμπ. Όπως κάθε επίδοξος αυταρχικός ηγέτης βλέπετε έτσι και ο Τραμπ κινείται πάντα στα όρια του γελοίου.

Δεν είναι μόνο στο εσωτερικό ωστόσο. Μια σειρά από χώρες έσπευσαν κι αυτές να συνθηκολογήσουν αποδεχόμενες αυξημένους δασμούς με την ελπίδα ότι θα αποφύγουν τα χειρότερα. Ο Καναδάς και η Κίνα είναι οι πιο σημαντικές από αυτές που αντιστέκονται. Από τις πρώτες που συνθηκολόγησαν το Ηνωμένο Βασίλειο με πρωθυπουργό τον Στάρμερ του Εργατικού Κόμματος. Πιο πρόσφατα και προς μεγάλη απογοήτευση των υποστηριχτών της πολιτικής ενοποίησης, υποχώρησε και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο εκβιασμός Τραμπ προς την Ευρώπη απέδωσε για μια σειρά από λόγους. Θα ξεχώριζα δύο. Ο πρώτος η γεωπολιτική συγκυρία. Με την απειλή της Ρωσίας η Ευρώπη φάνηκε πόσο είναι εξαρτημένη στρατιωτικά από τις ΗΠΑ. Ο δεύτερος λόγος είναι η απουσία ενιαίας πολιτικής έκφρασης και οι εσωτερικές αντιθέσεις της Ένωσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ ο Γάλλος πρωθυπουργός, έστω και υποκριτικά, δήλωσε απογοητευμένος από την συμφωνία, ο Ούγγρος πρωθυπουργός , σχεδόν περιχαρής, είπε ότι ο Τραμπ έφαγε για πρωινό την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φον Ντερ Λάιεν.

Η στάση του Ούγγρου πρωθυπουργού εκφράζει τη θεμελιώδη αντίθεση αλλά και την εσωτερική αντίφαση της ΕΕ. Η αντίθεση είναι ανάμεσα στις δυνάμεις και τις χώρες οι οποίες επιδιώκουν μεγαλύτερη οικονομική και πολιτική ενοποίηση και εκείνες οι οποίες θέλουν να περιορίσουν το πεδίο των κοινών πολιτικών και τις αρμοδιότητες των κοινοτικών οργάνων. Όσο για την αντίφαση, αυτοί οι οποίοι επιχαίρουν για την αδυναμία της Ευρώπης όπως ο Ορμπάν και την κατηγορούν για αυτό, είναι εκείνοι που περισσότερο εμποδίζουν την ενοποίηση και την ενδυνάμωση της.

Αυτή η αντίφαση, στην ελληνική της εκδοχή, ταλαιπωρεί και τη δική μας εξωτερική πολιτική. Είναι φανερό ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα. Η Ευρώπη υποχρεώνεται να αντιληφθεί ότι αν δεν διασφαλίσει την πολιτική και την αμυντική της αυτοδυναμία κινδυνεύει να υποβιβαστεί σε δύναμη β κατηγορίας. Αυτός είναι και ο λόγος που επιδιώκει να ενσωματώσει όλο και πιο πολύ την Τουρκία στους πολιτικούς και αμυντικούς της σχεδιασμούς. Την έχει ανάγκη για περισσότερο από έναν λόγους. Για την Ελλάδα μια τέτοια εξέλιξη δεν είναι αποτρέψιμη μπορεί ωστόσο να λειτουργήσει θετικά. Όσο ισχυρότερους δεσμούς αποκτά η Τουρκία με την Ένωση τόσο περισσότερο θα είναι υποχρεωμένη και θα έχει κίνητρο να λειτουργεί στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κεκτημένου, δηλαδή τον διάλογο και τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου. Αυτή τη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα οφείλει να πάρει υπόψη της η ελληνική εξωτερική πολιτική αξιοποιώντας και τη συμμετοχή της στον πυρήνα της Ένωσης. Χωρίς ψευδαισθήσεις ότι θα αλλάξουν οι τουρκικοί στόχοι. Αλλά και ανοιχτή σε πρωτοβουλίες οι οποίες θα μπορούσαν να αλλάξουν τα δεδομένα των Ελληνοτουρκικών σχέσεων.