Νίκος Φελέκης

Πάντως, το ενδιαφέρον και η κριτική στο βιβλίο -το οποίο, όπως δείχνουν τα πρώτα στοιχεία, πάει για ρεκόρ πωλήσεων- δεν είναι στο τελευταίο κεφάλαιο, αλλά στα πρώτα έντεκα. Και κυρίως στα πρόσωπα, που κατά τη γνώμη μου συνετέλεσαν στις ήττες του ΣΥΡΙΖΑ. Και αυτά ουσιαστικά είναι πέντε. Σε αυτά ο Αλέξης ρίχνει όλο το ανάθεμα. Ο «νάρκισσος» Βαρουφάκης. Η «εμμονική» Ζωή Κωνσταντοπούλου. Ο «αλλού γι’ αλλού» Λαφαζάνης. Ο «κωμικοτραγικός» Κασσελάκης. Ο «ανακατώστρας» Πολλάκης. Και γι’ αυτό όλους τους αντέδρασαν. Όμως είναι ακόμη η αρχή. Θα υπάρξει και συνέχεια στις αντιδράσεις. Και εκ των πραγμάτων στο παιχνίδι θα μπουν και η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ αν θεωρήσουν πως τους συμφέρει η αντιπαράθεση με τον Τσίπρα, όχι μόνον για το 2015, το δημοψήφισμα, τη συγκυβέρνηση με Καμμένο και τις λάθος επιλογές προσώπων τις οποίες όμως, όπως μάς λέει χαρακτηριστικά διακεκριμένο στέλεχος της Χαριλάου Τρικούπη, «ο ίδιος έκανε και αφού τους λούστηκε, τώρα, με δέκα χρόνια καθυστέρηση, τους λούζει ο ίδιος». Επόμενη στάση για την «Ιθάκη» θα είναι στο Παλλάς. Μετά η ανά την επικράτεια παρουσιάσεις του βιβλίου. Και τελικός προορισμός η «ναυπήγηση» του κόμματος Τσίπρα. Εκεί όπου θα έχουμε και τις μεγαλύτερες αντιδράσεις ακόμη και τον πόλεμο μεταξύ συντρόφων, που μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω πολυδιάσπαση και αποδυνάμωση της πληθυντικής κεντροαριστεράς. Πόλεμο για τη ρότα του καραβιού: αν θα πλεύσει δυτικά (δεξιά)της Κουμουνδούρου ή ανατολικά (αριστερά) της Χαριλάου Τρικούπη. Πόλεμο που ευτυχώς δεν θα δει ο Αλέκος Φλαμπουράρης, ο μέντορας του Αλέξη Τσίπρα. Πάντως, σχεδόν όλοι όσοι παρακολούθησαν την πολιτική κηδεία του Αλέκου Φλαμπουράρη, μετά το τέλος της τελετής, σχολίαζαν δύο προτάσεις από τον επικήδειο του Αλέξη Τσίπρα. Η πρώτη: «Αλέκο, σήμερα είμαστε όλοι εδώ, αι γενεαί πάσαι της Αριστεράς». Και η δεύτερη: «Όλα τα μεγάλα και σημαντικά που μάς έδωσε, ο Αλέκος, θα μας συντροφεύουν πάντα». Το καταληκτικό σχόλιο και για τις δύο προτάσεις ήταν «παρά τα όσα λέγονται και γράφονται ο Αλέξης παραμένει στην Αριστερά». Δεν είναι όμως έτσι. Ολόκληρη η φράση του πρώην πρωθυπουργού είναι: «…αι γενεαί πάσαι της Αριστεράς και όχι μόνον». Και στο «όχι μόνον» περιλαμβάνονται οι γενιές του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς, που τον στήριξαν για να πάρει την κυβέρνηση το 2015 και να αναδειχθεί αξιωματική αντιπολίτευση το 2019. Και οι οποίες τον εγκατέλειψαν όταν την περίοδο 2019-2023 ουσιαστικά δεν έκανε τίποτε για να μετασχηματίσει -όπως του έλεγαν αρκετοί, κυρίως πασοκογενείς, σύντροφοί του- τον ΣΥΡΙΖΑ σε Προοδευτική Παράταξη.

Έστω και με καθυστέρηση χρόνων ο Τσίπρας κατάλαβε ότι για να επανέλθει η αντιδεξιά παράταξη στα κυβερνητικά έδρανα θα πρέπει «αι γενεαί πάσαι» να μην περιορίζονται μόνον στην Αριστερά, αλλά να περιλαμβάνουν το σύνολο των προοδευτικών δυνάμεων (κόμματα, συλλογικότητες, προσωπικότητες) που επιθυμούν να υπάρξει πολιτική αλλαγή. Επιθυμία, που σε όλες τις δημοσκοπήσεις εμφανίζεται να συγκεντρώνει ποσοστά άνω του 65%, αλλά δεν μπορεί, λόγω του κομματικού κατακερματισμού, να μετατραπεί σε ισχυρή και πλειοψηφούσα πολιτική δύναμη. Της άποψης αυτής, της ευρύτερης δηλαδή συνεργασίας, πολιτικής και εκλογικής, των προοδευτικών δυνάμεων ήταν και ο εκλιπών Φλαμπουράρης και το έλεγε συχνά πυκνά στον Τσίπρα. Γι’ αυτό «στα μεγάλα και σημαντικά του Αλέκου που θα μας συντροφεύουν πάντα» θα πρέπει (κατά τον Τσίπρα, αλλά και όσους συνομιλούσαν τακτικά με τον «Στάθη», όπως ήταν το ψευδώνυμο του Φλαμπουράρη στη δικτατορία) να συμπεριλάβουμε όλα όσα μπορούν να (ξανα)κάνουν την Αριστερά «κυβερνώσα». Και σε αυτά δεν περιλαμβάνονται η ιδεολογική καθαρότητα ούτε η εμμονή στη συγκρότηση ενός νέου αριστερού ριζοσπαστικού πόλου με τη συνένωση των κομμάτων που ξεπήδησαν από τη μήτρα του ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ. «Άλλοι καιροί, άλλα ήθη, άλλα καθήκοντα», μάς λένε συνομιλητές του Τσίπρα.

Ως «μεγάλα και σημαντικά» ο Αλέξης θεωρεί -και γι’ αυτά του μιλούσε συνεχώς ο Αλέκος- τέσσερα πράγματα: Πρώτον, νέο εθνικό αφήγημα αφού οι γεωπολιτικές αλλαγές που συντελούνται είναι δραματικές, έχοντας ανατρέψει, με βασικό πρωταγωνιστή τον Τραμπ, σχεδόν όλα τα δεδομένα σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, το ΝΑΤΟ, τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, τις παραδοσιακές σχέσεις με ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα καθώς και με όσα σχετίζονται με το κλίμα, την ενέργεια, την τεχνολογία, τη μετανάστευση, τις ανισότητες, αλλά και την ειρήνη. Στην περιοχή μας και σε ολόκληρο τον πλανήτη τα πάντα αλλάζουν. Ένας νέος, διαφορετικός, κόσμος αναδύεται. Δεύτερον, νέο πρόγραμμα διακυβέρνησης. Εναλλακτικό, ρεαλιστικό και φιλολαϊκό. Με άλλες προτεραιότητες και στοχεύσεις. Τρίτον, την πολιτική συμμαχία που θα μπορέσει να κερδίσει τις εκλογές και να δρομολογήσει τη χώρα σε διαφορετική, από τη σημερινή, τροχιά. Και τέταρτον, την ηγεσία που θα αντιπαρατεθεί στις κάλπες με τον Μητσοτάκη και θα τον κερδίσει.

Διαβάζοντας κάποιος το βιβλίο του έχει την αίσθηση ότι ο Τσίπρας με τα όσα γράφει προσπαθεί να αποσείσει αφενός τον χαρακτηρισμό «λαϊκιστής και ψεύτης», που του έχουν αποδώσει οι πολιτικοί του αντίπαλοι και αφετέρου να τους αφαιρέσει το επιχείρημα ότι «δεν έχει κάνει αυτοκριτική». Σύμφωνα με συνεργάτες του, «ο Αλέξης με την ‘’Ιθάκή’’καθαρίζει με τα θέματα της αυτοκριτικής και του λαϊκισμού». Όμως, ακόμη κι αν καταφέρει να τινάξει από το πέτο τους δύο αυτούς …λεκέδες δεν είναι αρκετό για να τον εμπιστευτούν ξανά οι ψηφοφόροι. Κάτι που, όπως λένε συνομιλητές του, παραδέχεται και ο ίδιος αφού τα θέματα των πολιτικών συμμαχιών, του κυβερνητικού προγράμματος και της ηγεσίας της Κεντροαριστεράς δεν (μπορεί να) είναι οι όποιες βιβλιογραφικές υπομνήσεις στην «Ιθάκη», αλλά οι πρωτοβουλίες, στο προβλεπτό μέλλον, για να επισυμβούν.

Και πρωτίστως, της δημιουργίας, από τον Αλέξη, ενός νέου πολιτικού φορέα, που θα απευθύνεται στο σύνολο της προοδευτικής και αντιδεξιάς αντιπολίτευσης. Το πότε θα το φτιάξει, ποιά νέα, φρέσκα και ικανά πρόσωπα θα βάλει στη μαρκίζα και ποιές λύσεις για τα προβλήματα των πολιτών και της χώρας θα προτείνει, είναι αυτά που ενδιαφέρουν. Και όσο αυτά καθυστερούν μεγαλώνουν και οι ενστάσεις για την τελική επιτυχία του ριμπράντινγκ του Αλέξη. Και οπωσδήποτε συνδέονται με τη μορφή που τελικά θα έχει το λεγόμενο «κόμμα Τσίπρα». Αν καθυστερήσει η ίδρυσή του είναι προφανές ότι ο πρώην πρωθυπουργός προσανατολίζεται όχι στη δημιουργία πολιτικού φορέα, αλλά σε κάποιου είδους εκλογική λίστα. Και είναι λογικό αφού δεν μπορείς για τουλάχιστον 16 μήνες να ανταποκριθείς στην πολιτική αντιπαράθεση με «λίστα». Χρειάζονται στελέχη που να μπορούν να σταθούν με επάρκεια στις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα, αλλά και στις ζυμώσεις στα συνδικάτα, στους συνεταιρισμούς, στην αυτοδιοίκηση, στα πανεπιστήμια, στους κοινωνικούς και επιστημονικούς συλλόγους και φυσικά στα σόσιαλ μήντια.

Η αναφορά στα σόσιαλ μήντια δεν γίνεται τυχαία αφού στο επιτελείο του Αλέξη Τσίπρα είναι αρκετοί αυτοί που υποστηρίζουν πως «είναι καλύτερο να έχουμε 200 επιδραστικούς μαχητές στο διαδίκτυο παρά 2000 οργανωτικά και πολιτικά που θα οργώνουν τη χώρα». Δεν παραγνωρίζουν την αναγκαιότητα της οργανωμένης δράσης, κάθε άλλο, όμως λαμβάνουν σοβαρά υπόψιν τους το εύρημα της ετήσιας έκθεσης του Reuters Institute, σύμφωνα με το οποίο οι Έλληνες ενημερώνονται κυρίως από τα σόσιαλ μήντια. Μάλιστα βρίσκονται στην πρώτη θέση πανευρωπαϊκά. Κατά συνέπεια, τις εκλογές θα τις κερδίσει, λένε, αυτός που θα επικρατήσει στον ψηφιακό πόλεμο και όχι στις μάχες που θα δοθούν στη γειτονιά, στα χωριά και στα σωματεία. Δεν αρκούν λοιπόν οι ικανοί τεχνοκράτες, με επιστημονική επάρκεια και πολιτική εμπειρία, χρειάζονται και σοβαροί διαδικτυακοί παίχτες που θα προμοτάρουν τον Αλέξη και θα γραντζουνάνε τον Μητσοτάκη ή τον Ανδρουλάκη, εφόσον ο επικεφαλής του ΠΑΣΟΚ συνεχίσει να αρνείται πεισματικά τη συνεργασία των προοδευτικών δυνάμεων προκειμένου να αλλάξει χέρια το γκουβέρνο. Κάτι που, σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις, δεν μπορεί να γίνει όσο η δημοκρατική αντιπολίτευση παραμένει κατακερματισμένη και τα κόμματά της κινούνται σε αποκλίνουσα πορεία.

Και επειδή αναφερθήκαμε στις δημοσκοπήσεις δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε ότι τα ποσοστά που δίνουν στο «κόμμα Τσίπρα» οι εταιρείες MRB, Merton Analysis και Pulse δεν (μπορεί να) είναι και τόσον ικανοποιητικά για τον Αλέξη. Ο σκληρός πυρήνας, αυτοί δηλαδή που θα τον ψηφίσουν σίγουρα, είναι στο 10-12%. Βεβαίως, προηγούμενες μετρήσεις τον τοποθετούσαν στο 8-9%. Ο σκληρός πυρήνας βελτιώθηκε, το ίδιο και η «περίμετρος», η δυνητική δηλαδή ψήφος. Από το 18-19% ανεβαίνει στο 23-24%. «Και ακόμη», λένε συνεργάτες και συνομιλητές του Τσίπρα, «δεν έχει ιδρυθεί το κόμμα του Αλέξη». Μάλιστα, υποστηρίζουν πως με το βιβλίο, τις συζητήσεις, τις παρουσιάσεις και τις περιοδείες του πρώην πρωθυπουργού στην επαρχία το «κόμμα Τσίπρα» θα αποχτήσει πρόσθετη δυναμική.

Βέβαια, η αλήθεια είναι πως με αυτά τα ποσοστά δεν μπορεί το «κόμμα Τσίπρα» να κερδίσει τη ΝΔ του Μητσοτάκη. Και κατά συνέπεια δεν μπορεί να αποκτήσει τη δυναμική που έχει ένα κόμμα, το οποίο διεκδικεί είτε αυτοδύναμα είτε με συμμαχική μορφή τη διακυβέρνηση. Επιπροσθέτως, και εφόσον η πρωτιά μοιάζει, με τα σημερινά δεδομένα, απίθανη, είναι λογικό το ταβάνι του κόμματος Τσίπρα να είναι περίπου στο ίδιο ύψος (12-14%) με αυτό του Ανδρουλάκη. Η προοπτική να δοθεί μάχη για τη δεύτερη θέση και όχι για την πρώτη εξ αντικειμένου ψαλιδίζει τα φτερά και του Αλέξη και του Νίκου. Μάλιστα, εάν δεν φτιάξει κόμμα ο Σαμαράς, οι δημοσκόποι δεν αποκλείουν την πιθανότητα κοντά στο ΠΑΣΟΚ και το «κόμμα Τσίπρα» να βρεθεί και η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου, η οποία φαίνεται να κερδίζει τη μάχη με τη Ζωή Κωνσταντοπούλου και το ΚΚΕ για την τρίτη θέση και να κατοχυρώνει διψήφιο ποσοστό.

Η πιθανότητα να ανταγωνίζεται ο πρώην πρωθυπουργός τον Ανδρουλάκη, ενδεχομένως και τον Βελόπουλο, για τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης εκ των πραγμάτων δεν δικαιώνει, έστω και αναδρομικά, την απόφαση του Τσίπρα να εγκαταλείψει την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. «Πήρε 17,8% και έφυγε για να γυρίσει διεκδικώντας ένα μικρότερο ποσοστό και έχοντας απαξιώσει, λόγω Κασσελάκη και των διασπάσεων που ακολούθησαν, το κόμμα, του οποίου ουσιαστικά ήταν ο ιδρυτής. Ε, δεν το λες και έξυπνη τακτική», μάς λέει πρώην υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ. Ανεξαρτήτως του τι θα συμβεί το σίγουρο είναι πως από τα λάθη του Τσίπρα, την απαξίωση του ΣΥΡΙΖΑ και τα γλίσχρα ποσοστα της Νέας Αριστεράς και του ΚΙΔΗ του Κασσελάκη δεν ωφελείται το ΠΑΣΟΚ, το οποίο μετά τη διπλή διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ έγινε αξιωματική αντιπολίτευση. Η φοβικότητα την οποίαν επιδεικνύει η Χαριλάου Τρικούπη είναι πρωτοφανής. Αντί ο Ανδρουλάκης να ηγηθεί του αντιπολιτευτικού αγώνα, προτείνοντας να συγκροτηθεί Προοδευτικό Μέτωπο, με πρωταγωνιστικό ρόλο, εκ των πραγμάτων, του ΠΑΣΟΚ, κάνει ασκήσεις φραξιονισμού στο ίδιο του το κόμμα.

Με τη συμπεριφορά και την τακτική του δείχνει πως προτεραιότητά του δεν είναι να φύγει ο Μητσοτάκης, αλλά να μην του πάρει τη δεύτερη θέση ο Τσίπρας εφόσον κάνει κόμμα. Βασικό του μέλημα, όπως φαίνεται, δεν είναι η προοδευτική διακυβέρνηση, αλλά η κατοχύρωση -και εκλογικά, όχι μόνον θεσμικά, όπως είναι τώρα- της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η έγνοια του είναι περισσότερο στο τι κάνουν ο Δούκας, ο Γερουλάνος, η Διαμαντοπούλου ή στο ρόλο που θα μπορούσε μελλοντικά να παίξει ο Παπανδρέου στην αναδιοργάνωση της Προοδευτικής Παράταξης και όχι πως υπό την ηγεσία του μπορεί να ξαναγίνει μεγάλο και κυβερνητικό κόμμα. Δεν είναι τυχαίο πως στη Χαριλάου Τρικούπη έφτασαν να τσακώνονται όχι για την πολιτική κληρονομιά του Ανδρέα και του Σημίτη ή για τα πεπραγμένα του Γιώργου και του Βενιζέλου, αλλά για την κυρία Θρασκιά!!! Ναι, ναι το κόμμα, που για τέσσερεις δεκαετίες κυριάρχησε στον πολιτικό και δημόσιο βίο των Ελλήνων, συζητά και διχάζεται αν η πρώην τηλεπερσόνα, ψυχολόγος και οικογενειακή σύμβουλος, που το 2023 έγινε βουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ και το 2025 μετακόμισε στο ΠΑΣΟΚ, έχει δίκαιο για τις πολιτικές και εκλογικές συμμαχίες που πρέπει να συνάψει η Χαριλάου Τρικούπη!

Και όχι μόνον αυτό. Βάζουν την δύσμοιρη να κάνει και διευκρινιστική δήλωση, λέγοντας ότι η συζήτηση με τον Τσίπρα πρέπει να γίνει μετά και όχι πριν τις εκλογές. Κι δεν σκέφτηκαν οι μικρόνοες ότι αν ο Τσίπρας λάβει, στις εκλογές, μεγαλύτερο ποσοστό από τον Ανδρουλάκη θα πρέπει αυτός, κατά τη δεύτερη δήλωση Θρασκιά, να βάλει τους όρους και το ΠΑΣΟΚ θα (πρέπει να) τον ακολουθήσει. Ο Ανδρουλάκης και οι συνεργάτες του προφανώς φοβήθηκαν ότι η δήλωση Θρασκιά θα ενισχύσει τη συζήτηση για Προοδευτικό και Αντιδεξιό Μέτωπο κάτι που αυτοί το αποφεύγουν όπως ο διαβητικός τη ζάχαρη. Δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα Τετάρτη με πρωτοβουλία του «Κόσμος» γίνεται εκδήλωση στην οποίαν θα μιλήσουν ο Χάρης Δούκας, ο Πέτρος Κόκκαλης, ο Σωκράτης Φάμελος, ο Αλέξης Χαρίτσης, ο γενικός διευθυντής της Greenpeace Νίκος Χαραλαμπίδης και η εκπρόσωπος της WWF Ελλάς Θεοδότα Νάντσου. Η εικόνα -και μάλιστα χωρίς τον Τσίπρα, που ο Ανδρουλάκης τον βλέπει και αλλάζει πεζοδρόμιο για μην χαιρετηθούν και πουν έστω ένα γεια- θα ήταν ότι καλύτερο για τον Ανδρουλάκη, το ΠΑΣΟΚ και την αντιπολιτευτική προοδευτική αντζένα αφού τα θέματα που θα συζητηθούν δεν αφορούν αόριστα το Περιβάλλον αλλά την Κλιματική Κρίση, την Αγροτική Παραγωγή, την Υγεία, την Ασφάλεια και το πως μπορούν να μειωθούν οι λογαριασμοί του ρεύματος στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Παρά τις εκκλήσεις των διοργανωτών να παρευρεθεί -ακόμη και ότι «είναι λάθος του να αφήσει τον Δούκα να καρπωθεί την πρωτοβουλία και να πρωτοστατεί στη συννενόηση της προοδευτικής αντιπολίτευσης», λέγεται πως του ειπώθηκε- ο επικεφαλής της Χαριλάου Τρικούπη προτιμά την μοναξιά και την απομόνωση της «αυτόνομης πορείας», η οποία όμως δεν επιβραβεύεται, όπως δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις, από τους πολίτες. Η «βελόνα», που, κατά τον Γερουλάνο, πρέπει να κουνηθεί δεν κουνιέται και πιθανότατα εάν φτιάξει κόμμα ο Τσίπρας μπορεί να κουνηθεί και προς τα κάτω. Και μπορεί να πάει και πιο κάτω αν φτιάξουν κόμματα ο Σαμαράς και η Καρυστιανού ή στο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ τα πράγματα δεν εξελιχθούν τόσο ευχάριστα όσο περιμένουν ο Ανδρουλάκης και οι επιτελείς του. Και δυστυχώς για τη Χαριλάου Τρικούπη και τα δύο μπορούν να συμβούν. Τουλάχιστον, αυτό μας λένε, με κρύα καρδιά είναι η αλήθεια, έμπειρα (και με πλούσια κομματική, κοινοβουλευτική και κυβερνητική δράση στο παρελθόν) στελέχη του ΠΑΣΟΚ, τα οποία, κατά ένα περίεργο τρόπο δεν περιλαμβάνονται στους συμβουλάτορες του Ανδρουλάκη και της ομάδας διεύθυνσης, σήμερα, της Χαριλάου Τρικούπη…