Φώφη Γιωτάκη

Στην πολιτική όμως, όπως έχει αποδειχθεί, οι πολιτικοί εμφανίζουν ιδιαίτερη ευελιξία και βρίσκουν σχεδόν πάντα τρόπους να αποφύγουν ερωτήσεις και να κατευθύνουν τη συζήτηση σε άλλα πιο ανώδυνα πεδία για τους ίδιους.

Δεν είναι πάντα εύκολο αλλά είναι μια γνωστή συνταγή, που ακολουθούν πιστά όταν θέλουν να κερδίσουν χρόνο και να προφυλάξουν τον σχεδιασμό τους από το πρόωρο άνοιγμα των χαρτιών τους. Μια λάθος απάντηση σε μια κρίσιμη στιγμή σε βγάζει εκτός δρόμου και άντε πάλι να επιστρέψεις χωρίς αμυχές στην προκαθορισμένη πορεία. Και είναι σίγουρο ότι αν δώσεις μια ‘λάθος» απάντηση θα ακολουθήσουν κι άλλες, ενδεχομένως πιο «αδιάκριτες» κι επίμονες. Στις προεκλογικές περιόδους γίνεται άλλωστε μάχη για το ποιος ή ποια θα στείλει το πλέον ευθύβολο μήνυμα, χωρίς να έχει δώσει απόλυτα ακριβείς απαντήσεις για τα επίδικα.

Στο ΠΑΣΟΚ, το τελευταίο διάστημα, εμφανίζονται έτοιμοι να βουλιάξουν στη συζήτηση περί μετεκλογικών συνεργασιών, ακόμη και αν δεν το προκαλούν οι βασικοί πολιτικοί τους αντίπαλοι. Μα και να το προκαλούν ποιο είναι το προφανές καθήκον τους για την αυτοπροστασία τους; Και είναι λύση να …πυροβολούν τη Ράνια Θρασκιά για να αρνηθούν την παραδοχή ότι υπάρχουν διαφορετικές τάσεις, όχι μόνο μεταξύ στελεχών αλλά και ψηφοφόρων για τις πιθανές συνεργασίες τους την επομένη των εκλογών; Πότε και γιατί το ΠΑΣΟΚ θα κληθεί να μας αποκαλύψει τι σκέπτεται σχετικά με αρραβώνες ή γάμους με άλλα κόμματα; Ίσως «ποτέ», υπό την έννοια ότι η κλήση θα έρθει μόνο εάν καταφέρει να κουνήσει τη βελόνα προεκλογικά και να αποκτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη μάχη της κάλπης. Αν δε τα καταφέρει – ακόμη κι αν λάβει την τρίτη διερευνητική εντολή- δύσκολα θα αποφύγει όλα όσα συμβαίνουν σε τέτοιες περιπτώσεις. Αν τα καταφέρει στο πλαίσιο των στόχων του, τότε και μόνο τότε θα κληθεί να λάβει καθοριστικής σημασίας αποφάσεις και ως εκ τούτου να απαντήσει σε όλα τα σχετικά ερωτήματα. Σε αυτή τη φάση, ίσως είναι η βελόνα που πρέπει να τους απασχολεί και να τους οδηγεί προς την αναζήτηση μιας ευφυούς απόδρασης από την στάσιμη εικόνα στις δημοσκοπήσεις- όπου το ΠΑΣΟΚ ακολουθεί σε μεγάλη απόσταση τη Νέα Δημοκρατία, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας ετοιμάζεται να διεκδικήσει την πρωτοκαθεδρία της κεντροαριστεράς με την ίδρυση νέου κόμματος.

Στις δημοσκοπήσεις μπορεί να δει κανείς τα δεδομένα. Στη βάση αυτών, αυτήν τη στιγμή, υπάρχει καταρχάς ένα σενάριο για τις επόμενες εκλογές. Η Νέα Δημοκρατία θα έρθει πρώτο κόμμα για τρίτη φορά (δεν το λες και επιτυχία της αντιπολίτευσης) αλλά χωρίς να μπορεί να περάσει τον πήχη της αυτοδυναμίας- που σημαίνει ότι είτε θα επιχειρήσει πράγματι να συνεργαστεί με άλλα κόμματα και να κάνει κυβέρνηση, είτε θα στήσει δεύτερες κάλπες κυνηγώντας τον στόχο της αυτοδυναμίας. Αυτήν την στιγμή, το μόνο που δηλώνει η Νέα Δημοκρατία με καθαρό λόγο δια του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι ότι ακολουθεί στρατηγική πρώτης κάλπης και διεκδικεί την αυτοδυναμία παρά τα διαφορετικά «σήματα» των γκάλοπ. Ούτε …κουβέντα για μετεκλογικές συνεργασίες, ούτε λέξη για την κινητικότητα στην κεντροδεξιά πολυκατοικία, χωρίς ιδιαίτερες αναφορές για το αν πρόκειται να συζητήσει πιθανή συνεργασία με έναν από τα κεντροαριστερά σχήματα που θα προκύψουν.

Τι λέει το ΠΑΣΟΚ; Νίκη έστω και με μία ψήφο. Γιατί το λέει; Για να πείσει ότι μπορεί να λάβει στο τέλος της ημέρας την πρωτιά και άρα το μπόνους των εδρών. Και να κάνει παιχνίδι για έναν μετεκλογικό γάμο, αφού, νίκη με μία ψήφο, κάθε άλλο παρά αυτοδυναμία σημαίνει. Τι άλλο δηλώνει; Από τον περασμένο Ιανουάριο σε συνέντευξή του στον ΣΚΑΙ ο Νίκος Ανδρουλάκης υποστήριξε ότι δεν υπάρχει περίπτωση συνεργασίας με τη Νέα Δημοκρατία, ενώ άλλα στελέχη άνοιγαν ταυτόχρονα τη συζήτηση για διάλογο με τον ΣΥΡΙΖΑ, τη Νέα Αριστερά κα- δεν είχε ακόμη «ξεμυτίσει» η απόφαση Τσίπρα για επιστροφή και για το ξεφύλλισμα του βιβλίου. Είχε όμως ξεμυτίσει η μόχλευση σεναρίων από το ίδιο το ΠΑΣΟΚ για τις πιθανές μετεκλογικές συνεργασίες, γνωρίζοντας δε ότι ένα σημαντικό κομμάτι ψηφοφόρων δεν λέει «όχι» στη συνεργασία με τη ΝΔ, ένα άλλο καλοβλέπει συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ και ένα ακόμη διατηρεί ακέραια την άποψη ότι είναι καλή και χρήσιμη η αυτόνομη πορεία.

Η επίσημη θέση του ΠΑΣΟΚ συνεχίζει να είναι η αυτόνομη πορεία- στη βάση όμως του προηγούμενου Συνεδρίου. Στο επόμενο Συνέδριο που θα γίνει τον Μάρτιο (εκτός κι αν αυξηθεί επ’ αόριστον ο χρόνος των προσυνεδριακών ζυμώσεων) το ΠΑΣΟΚ θα συζητήσει για το θέμα, αλλά είναι στο χέρι του να μετατρέψει τη συζήτηση σε συγκριτικό πλεονέκτημα, αντί να βουλιάξει στη μειονεκτική θέση των αχρείαστων συγκρούσεων. Αυτό θα συμβεί μόνο εάν δεν «αποκλείσει» από το τραπέζι των συζητήσεων τη διαφορετική άποψη όχι για τις ενδεχόμενες μετεκλογικές συνεργασίες αλλά για την στρατηγική ανάδειξης του ΠΑΣΟΚ σε εναλλακτική κυβερνητική δύναμη.

Ένας τόσο φιλόδοξος στόχος δεν μπορεί παρά να βασιστεί σε ένα καθαρό σχέδιο και στην ανάδειξη μιας ηγετικής ομάδας που πείθει ότι μπορεί να αναλάβει κρίσιμους ρόλους στην επόμενη κυβερνητική ημέρα. Για να συγκυβερνήσεις απαιτούνται όροι προγραμματικής συνάφειας, ενταγμένοι σε ένα σαφές πλάνο με τα βήματα που πρέπει να κάνει η χώρα στον επόμενο τόνο. Και η μάχη δεν δίνεται χωρίς συνεννόηση και καθαρή στρατηγική στο εσωτερικό του κάθε κόμματος. Τα αδιέξοδα δεν ξεπερνιούνται στο …παραπέντε, αλλά ξεπερνιούνται σε ένα βαθμό, εφόσον διαμορφώνουν τη σχετική συνθήκη, κάθε φορά, ηγεσία και ηγετική ομάδα.

Το ΠΑΣΟΚ έχει λοιπόν ζητήματα να λύσει. Φαίνεται από τις παρεμβάσεις των κορυφαίων στελεχών του. Ο Χάρης Δούκας λέει για παράδειγμα ότι πρέπει στο Συνέδριο να ανοίξουν οι πόρτες του διαλόγου προς τις προοδευτικές δυνάμεις (και προς το κόμμα Τσίπρα) και να κλείσουν προς τη μετεκλογική συνεργασία με τη Νέα Δημοκρατία. Ο Παύλος Γερουλάνος βλέπει θετικά το άνοιγμα διαλόγου με παρόμοια διατύπωση. Η Άννα Διαμαντοπούλου πιστεύει ότι το ΠΑΣΟΚ θα κερδίσει έδαφος προς το στόχο του αν στραφεί προς το Κέντρο, όπου κυριάρχησε στις εκλογές του 2019 ο Κυριάκος Μητσοτάκης και έκτοτε διατηρεί σημαντικές δυνάμεις, επικαιροποιώντας κάθε φορά το σχέδιο με τις γέφυρες προς την συγκεκριμένη εκλογική δεξαμενή.

Σε κάθε περίπτωση οι απαντήσεις περί μετεκλογικών συνεργασιών δίνονται πάντα από την απόφαση των πολιτών, δηλαδή από τους πολιτικούς συσχετισμούς που προκύπτουν κάθε φορά. Και αυτό είναι καταρχάς για τα κόμματα ένα σκληρό, απαιτητικό και μοναχικό παιχνίδι. Μετά έρχονται, αν έρχονται, οι συνεργασίες…