Reuters: Οι δασμοί του Τραμπ οδεύουν προς νομικό «ναρκοπέδιο»

Με αφορμή την ανακοίνωση του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για επιβολή δασμών 25% στις εισαγωγές χάλυβα και 10% στις εισαγωγές αλουμινίου, το Reuters παρουσιάζει το πως η Ουάσιγκτον θα πρέπει να παρουσιάσει την απόφαση της στον Παγκόσμια Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), ο οποίος επιβλέπει τους όρους ελεύθερου εμπορίου. 

Παρ' όλο που οι ΗΠΑ έχουν αρνηθεί να ανακοινώσουν τους δασμούς στον ΠΟΕ, μπορούν να συνεχίσουν να υπάγονται στη δικαιοδοσία του εάν οι χώρες που πλήττονται υποβάλλουν καταγγελίες. 

Αν και ο Τραμπ έχει πει ότι κάποιες χώρες όπως ο Καναδάς και το Μεξικό θα εξαιρεθούν, οι δασμοί απειλούν να αφήσουν τον υπόλοιπο κόσμο αντιμέτωπο με υπερπροσφορά αλουμινίου και χάλυβα.

Ο Τραμπ έχει δικαιολογήσει τους δασμούς επικαλούμενος τη ρήτρα «εθνικής ασφάλειας» σύμφωνα με το 232 του νόμου του 1962 για την επέκταση του εμπορίου στις ΗΠΑ, που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από την ίδρυση του ΠΟΕ το 1995.

Αυτό αποτελεί και το διαπραγματευτικό "χαρτί" του Τραμπ, καθώς η Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου του ΠΟΕ επιτρέπει μια εξαίρεση από τους κανόνες της για λόγους εθνικής ασφάλειας.

Ωστόσο, η εθνική ασφάλεια δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ ως υπεράσπιση σε μια διαμάχη του ΠΟΕ, αν και αναμένεται να προκύψει σε μια τρέχουσα διαφωνία μεταξύ του Κατάρ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. 

Οι δικηγόροι του εμπορικού δικαίου μιλούν για την εθνική ασφάλεια ως «ενδεχόμενο πυρηνικού πολέμου» ή «συστημικό κίνδυνο» - γιατί εάν γίνει συνήθης πρακτική, η πειθαρχία του ΠΟΕ θα καταρρεύσει και καμία χώρα δεν θα δεσμευτεί από τους διεθνείς εμπορικούς κανόνες.

Πάντως οι δικηγόροι βλέπουν κενά στην υπόθεση των ΗΠΑ, εν μέρει λόγω των φαινομενικά αυθαίρετων εξαιρέσεων του Τραμπ.

Καλύπτει τον Τραμπ η "δικαιολογία" της εθνικής ασφάλειας; 

Όσον αφορά τους δασμούς, οι δικαστές του ΠΟΕ έχουν ήδη αποφανθεί ότι η χώρα που επιβάλλει μια συγκεκριμένη εμπορική πολιτική δεν μπορεί να αποφασίσει ποια περιοχή των κανόνων του ΠΟΕ θα πρέπει να τηρεί.

Πολλοί ειδικοί εμπορίου λένε ότι οι δασμοί των ΗΠΑ φαίνεται να εμπίπτουν στην κατηγορία των «διασφαλίσεων» - ένα είδος προστασίας έκτακτης ανάγκης που επιτρέπεται σε περίπτωση που ξαφνικό, απρόβλεπτο και ζημιογόνο κύμα εισαγωγών απειλεί σοβαρά να βλάψει μια συγκεκριμένη βιομηχανία. 

Ωστόσο εάν πρόκειται για διασφαλίσεις, οι δασμοί του Τραμπ δεν καλύπτονται από την απαλλαγή για εθνική ασφάλεια. 

Όπως σημειώνει το Reuters, ευτυχώς για τον Τραμπ, οι έλεγχοι και τα υπόλοιπα των δασμών διασφάλισης είναι αδύναμοι, επιτρέποντας σε μια χώρα να ζητήσει αποζημίωση μόνο έπειτα από τρία χρόνια.  

Ωστόσο, αυτή η τριετής αναμονή ισχύει μόνο εάν οι δασμοί τιμολόγια πληρούν τα πρότυπα της συμφωνίας διασφάλισης του ΠΟΕ - και οι επικριτές του Τραμπ λένε ότι οι δασμοί δεν τα πληρούν. 

Εάν έχουν δίκιο, μια χώρα που θίγεται αδικαιολόγητα από τους δασμούς μπορεί να «απαντήσει» αμέσως, επιβάλλοντας εμπορικές κυρώσεις για να εξισορροπήσει τη ζημία που προκλήθηκε από τις διασφαλίσεις.  

Και δεν υπάρχει διάταξη περί «εθνικής ασφάλειας» που να την εμποδίζει.