Το δόγμα Τραμπ: «Μία κρύο και μία ζέστη» με τον Πούτιν
Στην Ουκρανία ο Τραμπ επιχείρησε να εφαρμόσει το ίδιο μοντέλο με τη Γάζα - Ανακοίνωσε συνάντηση με τον Πούτιν, την οποία ακύρωσε αργότερα γιατί «δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή» - Νέες κυρώσεις στις ρωσικές Rosneft και Lukoil, που πλήττουν τον ενεργειακό κορμό της Μόσχας, αλλά ανεβάζουν τις τιμές των καυσίμων στην Ευρώπη
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στη διεθνή σκηνή θυμίζει περισσότερο πολιτικό ριάλιτι παρά κλασική διπλωματία. Μεγάλα λόγια, αιφνίδιες πρωτοβουλίες, εξαγγελίες χωρίς πλάνο. Η λογική του «πάμε και βλέπουμε» έχει γίνει δόγμα - μια μέθοδος που στηρίζεται στη θεατρικότητα και την πίστη ότι η αμερικανική ισχύς αρκεί για να λύνει τα πάντα.
Ομως, ανάμεσα στην υπόσχεση και το αποτέλεσμα απλώνεται μια μεγάλη απόσταση. Η ειρήνη δεν γεννιέται με δηλώσεις ούτε με φωτογραφίες από προεδρικές επισκέψεις. Και το τελευταίο διάστημα η Μέση Ανατολή και η Ουκρανία δείχνουν πόσο κοστίζει αυτή η πολιτική της στιγμής.
Στο χείλος της κατάρρευσης
Από τις 9 Οκτωβρίου, όταν υπεγράφη η νέα συμφωνία εκεχειρίας ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς, η περιοχή κρατιέται σε εύθραυστη ισορροπία. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ μίλησε για «ιστορική ειρήνη», όμως πρόκειται για κάτι πολύ πιο περιορισμένο - μια αναγκαστική παύση πυρός υπό διαρκή επιτήρηση.
Η παρουσία του ιδίου και του αντιπροέδρου Τζέι Ντι Βανς στο Ισραήλ έδωσε την εικόνα ισχυρής δέσμευσης. Στην πράξη, όμως, λειτούργησε ως υπενθύμιση ότι χωρίς την αμερικανική ομπρέλα, η συμφωνία θα είχε ήδη καταρρεύσει. Η Κνεσέτ, λίγες ημέρες αργότερα, ψήφισε υπέρ της προσάρτησης τμημάτων της Δυτικής Οχθης. Μια ενέργεια που λειτούργησε σαν σπίθα σε ξερό δάσος.
Ο Βανς χαρακτήρισε την ψήφο «προσωπική ύβρη». Ο Τραμπ αναγκάστηκε να κρατήσει αποστάσεις λέγοντας πως «η Αμερική δεν θα ανεχθεί μονομερείς κινήσεις». Ηταν μια αμήχανη στιγμή, απόδειξη ότι οι σύμμαχοι δεν ελέγχονται εύκολα όταν το μόνο εργαλείο είναι η προσωπική επιρροή.
Η εκεχειρία παραμένει λειτουργική χάρη στην τεχνική επιτήρηση. Παρά ταύτα, μικρά επεισόδια, επιθέσεις χαμηλής έντασης και κατηγορίες για παραβιάσεις δείχνουν ότι η φωτιά καίει ακόμη κάτω από την επιφάνεια. Το Ισραήλ πιέζει για πλήρη αποστρατιωτικοποίηση, ενώ οι Παλαιστίνιοι ζητούν ανοικοδόμηση και επιστροφή αιχμαλώτων. Καμία από τις δύο πλευρές δεν εμπιστεύεται την άλλη.
Η Σύνοδος του Σαρμ Ελ Σέιχ με την οποία ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε το τέλος του πολέμου ήταν εντυπωσιακή, αλλά με αμφίβολο αποτέλεσμα. Κάτι που διαπίστωσε κατά την επίσκεψή του στο Ισραήλ και ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς
Κλείσιμο
Σχέδιο 20 σημείων
Ο Τραμπ ανακοίνωσε το περίφημο «Σχέδιο 20 σημείων για τη Γάζα». Απομάκρυνση της Χαμάς, διεθνής επιτροπή εποπτείας, προσωρινή διοίκηση, ανοικοδόμηση με αμερικανική χρηματοδότηση. Στα χαρτιά, μια ολοκληρωμένη προσέγγιση. Στην πράξη, μια διπλωματική μακέτα.
Οι μηχανισμοί εφαρμογής απουσιάζουν, οι όροι είναι ασαφείς και οι δεσμεύσεις των πλευρών περιορισμένες. Οι περισσότεροι αναλυτές βλέπουν το σχέδιο ως σκηνικό επικοινωνίας, όχι ως πολιτική διαδικασία. Η Κνεσέτ με την απόφαση για προσάρτηση αποκάλυψε το κενό ισχύος: το Ισραήλ κάνει τα δικά του ακόμη και μέσα σε συμφωνίες που φέρουν αμερικανική υπογραφή.
Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου κινείται υπό ασφυκτική πίεση από την ακροδεξιά πτέρυγα. Η Ουάσινγκτον προσπαθεί να ισορροπήσει, γνωρίζοντας πως κάθε κίνηση μπορεί να διαλύσει την εκεχειρία. Οι επισκέψεις, οι δηλώσεις, οι φωτογραφίες - όλα κρατούν τη βιτρίνα. Ωστόσο, η ουσία είναι πως ειρήνη δεν υπάρχει. Υπάρχει μόνο μια συμφωνία που επιβιώνει μέρα με τη μέρα.
Ο Τραμπ δεν ασκεί παραδοσιακή εξωτερική πολιτική. Παράγει εικόνες. Η δύναμή του είναι η επικοινωνία, όχι η συνέχεια. Επιστρέφει στη διεθνή σκηνή ως κεντρικός παίκτης, αλλά χωρίς σταθερή δομή πίσω του. Μιλά για «νέο ξεκίνημα» στη Μέση Ανατολή, όμως δεν έχει οικοδομήσει τους μηχανισμούς για να το στηρίξει.
Η προσέγγισή του είναι απολύτως προσωποκεντρική. Αντί για θεσμική διπλωματία, προτιμά απευθείας επαφές, κινήσεις αιφνιδιασμού, ρητορική υψηλής έντασης, πίεση με χρήματα και όχι επιχειρήματα. Η Μέση Ανατολή, όμως, δεν συγχωρεί τις δοκιμές. Η αστάθεια παραμονεύει σε κάθε κίνηση και τα χρονικά περιθώρια απλώς αποδεικνύουν ότι «πρόχειρες και εύκολες λύσεις» δεν υπάρχουν σε τέτοια αδιέξοδα.
Αριθμητική ψυχρότητα
Από το 1948 μέχρι σήμερα καμία συμφωνία δεν κατάφερε να στεριώσει, καμία δεν μετουσιώθηκε σε πραγματική ειρήνη. Οι Συμφωνίες του Οσλο έμοιαζαν με ευκαιρία. Κατέληξαν σε απογοήτευση. Τριάντα χρόνια μετά, η λύση των δύο κρατών δεν υπάρχει καν στον χάρτη.
Η τρέχουσα εκεχειρία, υπογεγραμμένη στις 9 Οκτωβρίου 2025, είναι η πρώτη υπό άμεση αμερικανική επιτήρηση. Η χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης της Γάζας φτάνει τα 50 δισ. δολάρια - χωρίς ακόμη να έχουν εξασφαλιστεί τα κεφάλαια. Η ισραηλινή εξάρτηση από τη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ παραμένει σταθερή στα 3,8 δισ. δολάρια ετησίως, ενώ το ποσοστό των Ισραηλινών που στηρίζουν τη λύση δύο κρατών έχει πέσει κάτω από το 25%.
Αυτή είναι η πραγματική εικόνα: μια περιοχή που ζει σε παύση, όχι σε ειρήνη.
Στην Ουκρανία, ο Τραμπ επιχείρησε να εφαρμόσει το ίδιο μοντέλο. Ανακοίνωσε συνάντηση με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στη Βουδαπέστη μόνο και μόνο για να την ακυρώσει λίγες ημέρες αργότερα. «Δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή», είπε. Ηταν η επιτομή της τακτικής του - εξαγγελία, εντύπωση, αναδίπλωση.
Παράλληλα, επέβαλε νέες κυρώσεις στις ρωσικές εταιρείες Rosneft και Lukoil, πλήττοντας τον ενεργειακό κορμό της Μόσχας. Οι αγορές αντέδρασαν άμεσα, οι τιμές του πετρελαίου ανέβηκαν, η Ρωσία μίλησε για «οικονομικό πόλεμο». Η Ουάσινγκτον, ωστόσο, θεώρησε τη συγκυρία κατάλληλη για να επαναφέρει το αφήγημα της «ισχυρής Αμερικής».
Το επόμενο βήμα: συζήτηση για παροχή όπλων μεγάλου βεληνεκούς στην Ουκρανία. Μια απειλή που λειτουργεί ως διαπραγματευτικός μοχλός, αλλά εγκυμονεί τον κίνδυνο κλιμάκωσης.
Το déjà vu της ισχύος
Οι κινήσεις του Τραμπ ειρωνικά θυμίζουν τις πολιτικές του Τζο Μπάιντεν. Κυρώσεις, πίεση, στρατιωτική υποστήριξη στο Κίεβο, οικονομικός αποκλεισμός της Μόσχας. Η διαφορά είναι ο τρόπος. Ο Μπάιντεν το έκανε θεσμικά σχεδόν σιωπηλά. Ο Τραμπ το κάνει φωναχτά, με προσωπική προβολή και κυρίως απειλές.
Στην ουσία, οι δύο πολιτικές συγκλίνουν: διατήρηση πίεσης χωρίς ορατή στρατηγική εξόδου. Ο Τραμπ προσπαθεί να δείξει ότι μπορεί να επιβάλει λύσεις, όμως επαναλαμβάνει τα βήματα του προκατόχου του με διαφορετικό φόντο. Η συνάντηση της Βουδαπέστης που ακυρώθηκε θυμίζει τον ίδιο του τον εαυτό - έναν πρόεδρο που προτιμά την εικόνα του διαπραγματευτή από το δύσκολο έργο της διαπραγμάτευσης.
Οι νέες κυρώσεις είχαν άμεσο αντίκτυπο. Οι τιμές του Brent ανέβηκαν πάνω από 5% σε δύο ημέρες, ενώ η Ευρώπη ετοιμάζεται για ακόμη έναν δύσκολο χειμώνα. Η Ρωσία μείωσε τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς τη Δύση, στρέφοντας το εμπόριό της προς την Ασία. Η Μόσχα δεν υποχωρεί, αλλά εξακολουθεί να έχει τον τρόπο και, όπως φαίνεται, τα μέσα για να προσαρμόζεται.
Η Ουκρανία, από την άλλη, εξαρτάται ακόμη από την αμερικανική στρατιωτική υποστήριξη. Αν η Ουάσινγκτον αποφασίσει να παγώσει τις παραδόσεις, το Κίεβο κινδυνεύει να χάσει οποιαδήποτε πρωτοβουλία στο πεδίο.
Το σενάριο παροχής Tomahawk ή άλλων πυραύλων μεγάλης εμβέλειας ενισχύει τη διαπραγματευτική θέση της Δύσης, αλλά ανοίγει και τον κίνδυνο γενικευμένης σύγκρουσης. Ο Τραμπ μπορεί κάλλιστα, παρά το ότι απέρριψε το αίτημα Ζελένσκι την περασμένη εβδομάδα για το αμερικανικό υπερόπλο, να συναινέσει τελικώς σε αποστολή - και μάλιστα με πλήρη ζωντανή κάλυψη από τα δυτικά μέσα...
Η πολιτική του εφήμερου
Ο Αμερικανός πρόεδρος λειτουργεί με τη λογική της στιγμής. Επενδύει στο αποτέλεσμα της ημέρας, όχι στο σχέδιο της επόμενης δεκαετίας. Αντιδρά, δεν προγραμματίζει. Το κάνει με αυτοπεποίθηση και ενίοτε με επιτυχία, αλλά σε τόσο εύφλεκτα πεδία η απουσία στρατηγικής είναι ρίσκο. Στη Μέση Ανατολή η εκεχειρία μπορεί να καταρρεύσει με ένα μόνο χτύπημα. Στην Ουκρανία, η κλιμάκωση παραμένει πιθανή.
Και στις δύο περιπτώσεις η Αμερική παίζει με ταυτόχρονα μέτωπα χωρίς σαφή πολιτικό ορίζοντα.
Η διπλωματία του «πάμε και βλέπουμε» είναι το απόσταγμα του τραμπισμού στην εξωτερική πολιτική: θόρυβος, εικόνα, προσωπική προβολή. Δουλεύει και παράγει αποτελέσματα για λίγο - ποτέ για πολύ ή για πολλούς.
Η Μέση Ανατολή δεν ζει ειρήνη, ζει παύση. Και αυτή η παύση χρειάζεται καθημερινή αμερικανική επέμβαση για να αντέξει. Η Ουκρανία δεν βρίσκεται κοντά σε συμφωνία, αλλά σε νέα φάση στρατιωτικής πίεσης, έχοντας μάλιστα προ των πυλών έναν χειμώνα που θα θυμίζει έντονα τις πρώτες ημέρες του πολέμου, τον Φεβρουάριο του 2022.
Ο Τραμπ ταξιδεύει, υπόσχεται, δηλώνει «θα λύσω τα πάντα». Ομως η διεθνής πολιτική δεν λειτουργεί με προεκλογικούς τίτλους. Θέλει υπομονή, συνέπεια και θεσμούς. Και αυτό ακριβώς είναι που λείπει.
Η ειρήνη δεν γράφεται με tweets. Και όσο η Ουάσινγκτον στηρίζεται στην προσωποκεντρική διπλωματία του θεάματος, τόσο η απόσταση ανάμεσα στα λόγια και την πράξη θα παραμένει χαώδης - όση, τουλάχιστον, χωρίζει τη Γάζα από το Κίεβο.
Η τεχνολογία, η τεχνητή νοημοσύνη αλλά και οι πρωτοπόρες επιχειρήσεις δημιουργούν νέα δεδομένα στην αγροτική παραγωγή, συνδυάζοντας την αποδοτικότητα, με τη βιωσιμότητα και την παραγωγή με την αειφορία. Διότι η γεωργία του 21ου αιώνα οφείλει να είναι έξυπνη.
Ανακαλύπτουμε νέες συνταγές για cocktails χωρίς αλκοόλ συνδυάζοντας φρούτα, αρωματικά και φυσικώς ανθρακούχο νερό - Δημιουργούμε μοναδικούς συνδυασμούς για κάθε γιορτινή στιγμή, βήμα βήμα.
