Η Κωνσταντινούπολη μέσα από την πένα του Γιάννη Ξανθούλη

Ο Γιάννης Ξανθούλης δεν είναι μόνο ο συγγραφέας των γλυκόπικρων εικόνων, αυτός που έχει εντρυφήσει όσο κανείς στα απωθημένα και στα άδυτα της ελληνικής ψυχής. Με καταγωγή από τη Θράκη, ο Ξανθούλης εξοικειώθηκε από νωρίς με τις ιστορίες και τις περιγραφές της Ανατολής, με αποτέλεσμα να υιοθετήσει την Κωνσταντινούπολη ως το βασικό και αγαπημένο του προορισμό. Επιστρέφει κάθε φορά εκεί με την ίδια πλησμονή, μαθαίνοντας τούρκικα και αποτυπώνοντας την καθημερινότητα, τον πολιτισμό και την ιστορία σε μια σειρά από βιβλία. Το τελευταίο του βιβλίο, Κωνσταντινούπολη – Των Ασεβών μου Φόβων (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα), ενσωματώνει ένα παλαιότερο αφήγημα για την Πόλη, αλλά και τις εμπειρίες που αποκόμισε από τα όσα συνταρακτικά συνέβησαν στην ευρωπαϊκή πόλη της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια. Το βιβλίο είναι ήδη best seller και έχει αγαπηθεί από το ελληνικό κοινό, που δείχνει να τιμά τον Ξανθούλη κάθε φορά με την ίδια αναγνωστική θέρμη. Με αφορμή την Πόλη των φόβων και των ονείρων του, ο γνωστός συγγραφέας δεν δίστασε να μιλήσει στο People για τα απωθημένα και τους δικούς του φόβους.



Χρόνια τώρα, η Κωνσταντινούπολη επανέρχεται στα βιβλία και στα κείμενά σας με πολλαπλούς τρόπους. Τι είναι αυτό που καθιστά την Πόλη βασική σας αναφορά;
Η βαθύτερη σχέση μου με την Πόλη ξεκίνησε το 1998, όταν άρχισα να γράφω το μυθιστόρημα Ο Τούρκος στον Κήπο. Τότε θέλησα να μάθω τη γλώσσα, να διαβάσω πολλή ιστορία και να αποκρυπτογραφήσω την έλξη μου για την Κωνσταντινούπολη. Δεν ήταν, λοιπόν, μόνο η περιέργεια να επαναπροσδιορίσω την προσφυγική ανατολικοθρακιώτικη καταγωγή μου. Από τότε οι αναφορές μου είναι συχνές και σήμερα αποτελούν μία από τις ελάχιστες πια προφάσεις για να προκαλώ τον εαυτό μου.

Σε αντίθεση με τον τίτλο, η Κωνσταντινούπολη φαίνεται να εξολοθρεύει φόβους και για χάρη της να σας μετατρέπει σε ποιητή, μυστικό φιλόσοφο, ακόμη και ζωγράφο. Είναι τελικά πηγή έμπνευσης η Πόλη για εσάς;
Φυσικά και είναι. Ακόμη. Είναι μια σπουδαία, κοντινή όσο και μακρινή, αφορμή για να επιστρέψω σ’ έναν τέτοιο τόπο. Κιβωτός με νοσταλγία, επιθυμίες, μελαγχολία και ήχους. Δηλαδή να νιώθω πως δραπετεύω από το καθημερινό τεχνολογικό θαύμα της γενικότερης σχιζοφρένειας. Η σχιζοφρένεια τελικά της Πόλης με τα οξύμωρα αισθήματα είναι για μένα ιαματική. Ίσως γιατί είναι τόσο επίμονα παλιά όσο και εκνευριστικά «μοντέρνα».

Tο ταξίδι από το 2008 (η παλαιότερη έκδοση της Κωνσταντινούπολης) έως το 2013, παρότι σύντομο χρονικά, φαντάζει πολύ μεγάλο συμβολικά, λαμβάνοντας υπόψη και τα όσα περιγράφετε στο βιβλίο σας. Ιδιαίτερη αναφορά κάνετε στο σύγχρονο προφίλ της Τουρκίας, αλλά και στα πολύ πετυχημένα και αγαπημένα στην Ελλάδα σίριαλ. Πώς εξηγείτε την επιτυχία τους;
Λυπάμαι για ό,τι χάνεται στην Πόλη εξ ονόματος αυτού του αμφίσημου μοντερνισμού. Ευτυχώς που θα μείνουν για τις ψαγμένες επόμενες γενιές οι θαυμάσιες ασπρόμαυρες φωτογραφίες του βετεράνου Άρα Γκιουλέρ να τη θυμίζουν. Όσο για τα σίριαλ, δηλαδή στις σαπουνόπερες, νομίζω πως, πέρα απ’ την ελαφρότητά τους (που όμως υποκριτικά υποστηρίζουν έξοχα), φέρνουν στο νου πολλών Νεοελλήνων ήθη καθημερινότητας που ξεχάστηκαν ανεπανόρθωτα. Πιστεύω ότι είναι ένα μνημόσυνο στην καλύτερη εκδοχή του παλιού στιλ μικροαστισμού μας.
Αγαπημένη φράση στα τούρκικα και γιατί.
«Μπασκά τουρλού ολαμάζ...» που θα πει «Αφού δεν γίνεται αλλιώς...».

Παρά την κρίση και τη γενικότερη αφασία, ο Ξανθούλης εξακολουθεί να γράφει, να εμπνέει, να ονειρεύεται. Τι τροφοδοτεί το καθημερινό σας μετερίζι;
Εμπνέομαι και ονειρεύομαι ελάχιστα πια. Απλά προσπαθώ να κάνω όσο γίνεται πιο υποφερτή την καθημερινότητά μου. Ίσως γι’ αυτό δηλώνω –μάλλον για να το ακούω ο ίδιος– πως το βιβλίο Κωνσταντινούπολη – Των Ασεβών μου Φόβων, που είναι αυτοβιογραφικό, δεν θα τελειώσει ποτέ. Δηλαδή θα προσθέτω κεφάλαια μαζί με ζωγραφιές.

Οι εμμονές είναι το βασικό γοητευτικό στοιχείο της λογοτεχνικής σας παλέτας. Είμαστε τελικά οι εμμονές μας και ποια είναι η μεγαλύτερή σας εμμονή;
Οι εμμονές μάς καθορίζουν. Δεν ψαρεύω αναγνώστες με τις εμμονές μου και δεν μ’ ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τα αναγνωστικά ποίμνια. Νομίζω, όμως, πως όσοι ακόμη επιμένουν να με διαβάζουν με θέλουν έτσι ακριβώς. Με τις εμμονές και τις αλήθειες μου. Η εμμονή που δεν με ξεπερνά είναι... να μην πλήξω γράφοντας. Ίσως γι’ αυτό τα τελευταία δύο χρόνια « παίζω» με μπογιές και πινέλα.



Τι φοβάται και τι προσδοκά περισσότερο ο Γιάννης Ξανθούλης;
Φοβάμαι μήπως προστεθούν κι άλλα καλώδια στα αυτιά ή σε άλλα σημεία του σώματος των Νεοελλήνων αυτιστικών πολιτών. Παλιά, ως παιδί, προσδοκούσα «ανάσταση νεκρών». Σήμερα πια αυτό που λέω είναι να αφήσουν τους νεκρούς στην ησυχία τους.

Ταξίδια που πραγματικά δεν θα ξεχάσετε ποτέ και ταξίδια που χαράζετε με τη φαντασία...
Κάποτε λαχταρούσα και ταξίδευα μ’ αυτή τη λαχτάρα στη Νέα Υόρκη, τότε που αγαπούσα σαν τρελός το θέατρο. Σήμερα τα ταξίδια μου είναι ασκήσεις νοημοσύνης. Μόνο.

Τι προσευχή θα έκανε ο Ξανθούλης μέσα στο ναό;
Δεν προσεύχομαι, αφού δεν διαθέτω ταλέντο πίστης. Όπως βλέπετε, είμαι μάλλον συνεπής στην «ασέβεια» των φόβων μου. Αλλά από μία άποψη οι φόβοι αυτοί είναι που με κρατούν ζωντανό.

Διαβάστε περισσότερα στο PEOPLE που κυκλοφορεί μαζί με το ΘΕΜΑ.