Πόσο «ηθικά» είναι τα ρούχα που φοράμε; Οι τρόποι να γνωρίζουμε τις συνθήκες κατασκευής των ενδυμάτων μας

Κάθε πρωί, οι περισσότεροι από εμάς φοράμε τα ρούχα μας χωρίς δεύτερη σκέψη. Ένα πουκάμισο για τη δουλειά, ένα τζιν για τα ψώνια ή ένα φόρεμα για μια βραδινή έξοδο. Όμως, πίσω από κάθε ρούχο κρύβεται μια ιστορία: πού κατασκευάστηκε, ποιος το έφτιαξε και υπό ποιες συνθήκες. Αυτό το ερώτημα δεν αφορά απλώς τις προσωπικές αξίες, αλλά τα ανθρώπινα δικαιώματα, το περιβάλλον και το συλλογικό μας μέλλον. Για να απαντήσουμε σε αυτό, πρέπει να διερευνήσουμε τι σημαίνει πραγματικά «ηθικά ρούχα», τα προβλήματα που δημιουργεί η γρήγορη μόδα και πώς οι καταναλωτές μπορούν να κάνουν πιο ενημερωμένες και υπεύθυνες επιλογές.

Τι σημαίνει πραγματικά ηθική ένδυση;

Στην ουσία, η ηθική ένδυση αναφέρεται σε ενδύματα που κατασκευάζονται με τρόπο που σέβεται τόσο τους ανθρώπους, όσο και τον πλανήτη.

Περιλαμβάνει διάφορες διαστάσεις:

Δίκαιες εργασιακές πρακτικές

Η ηθική μόδα διασφαλίζει ότι οι εργαζόμενοι αμείβονται με μισθό που τους επιτρέπει να ζουν αξιοπρεπώς - όχι μόνο με τον νόμιμο κατώτατο μισθό - και ότι εργάζονται σε ασφαλές περιβάλλον. Τα εργοστάσια πρέπει να συμμορφώνονται με την εργατική νομοθεσία, να αποφεύγουν την παιδική εργασία και να προστατεύουν το δικαίωμα των εργαζομένων να συνδικαλίζονται.

Περιβαλλοντική ευθύνη

Η ηθική ένδυση ελαχιστοποιεί τη βλάβη στο περιβάλλον. Αυτό σημαίνει μείωση της χρήσης νερού και χημικών, αποφυγή τοξικών χρωστικών, χρήση βιώσιμων υλικών όπως οργανικό βαμβάκι, κάνναβη ή ανακυκλωμένα υφάσματα και διασφάλιση της σωστής διαχείρισης των αποβλήτων.

Καλή μεταχείριση των ζώων

Οι ηθικές μάρκες δεσμεύονται να αποφεύγουν την περιττή ταλαιπωρία των ζώων. Για παράδειγμα, μπορεί να απορρίπτουν γούνα, εξωτικά δέρματα ή πούπουλα που προέρχονται από ζωντανά πουλιά.

Διαφάνεια

Ίσως το πιο σημαντικό είναι ότι η ηθική ένδυση έχει να κάνει με τη διαφάνεια. Οι μάρκες πρέπει να μοιράζονται ανοιχτά πού και πώς κατασκευάζονται τα ρούχα τους, επιτρέποντας στους καταναλωτές να επαληθεύουν τους ισχυρισμούς τους.

Εν ολίγοις, η ηθική μόδα έχει να κάνει με την εξισορρόπηση του κέρδους με την ευθύνη — μια αρχή που συχνά απουσιάζει από τη σημερινή παγκόσμια βιομηχανία ένδυσης.

Το πρόβλημα της γρήγορης μόδας

Για να κατανοήσουμε γιατί η ηθική ένδυση έχει σημασία, πρέπει να εξετάσουμε το αντίθετό της: τη γρήγορη μόδα, ή αλλιώς fast fahion. Αυτό το επιχειρηματικό μοντέλο —που υποστηρίζεται από παγκόσμιους γίγαντες όπως η Zara, η H&M και η Shein— βασίζεται στην παραγωγή φθηνών, μοντέρνων ενδυμάτων με ταχύτητα αστραπής. Ο στόχος είναι απλός: να ενθαρρύνει τους καταναλωτές να αγοράζουν περισσότερα, να φορούν τα ρούχα λιγότερες φορές και στη συνέχεια να τα αντικαθιστούν με την επόμενη τάση.

Οι συνέπειες είναι συγκλονιστικές και τα παραδείγματα ακόμα πιο τρομακτικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κατάρρευση του εργοστασίου Rana Plaza, το 2013, στο Μπαγκλαντές, η οποία προκάλεσε το θάνατο περισσότερων από 1.100 εργαζομένων και τον τραυματισμό χιλιάδων άλλων. Η τραγωδία έφερε στο φως τις επικίνδυνες συνθήκες που αντιμετωπίζουν πολλοί εργαζόμενοι στον κλάδο της ένδυσης. Μια δεκαετία αργότερα, αμέτρητοι εργαζόμενοι σε χώρες όπως το Μπαγκλαντές, το Βιετνάμ και η Αιθιοπία εξακολουθούν να υπομένουν χαμηλούς μισθούς, πολλές ώρες εργασίας και επικίνδυνες συνθήκες για να παράγουν ρούχα.

Η γρήγορη μόδα όμως δεν αφορά μόνο τα φθηνά ρούχα, αλλά είναι ένα σύστημα που ευδοκιμεί χάρη στην εκμετάλλευση και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Πιο συγκεκριμένα, η βιομηχανία της μόδας μολύνει όσο καμία άλλη τον κόσμο, ευθυνόμενη για περίπου το 10% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα — περισσότερο από όλες τις διεθνείς πτήσεις και μεταφορές θαλάσσης μαζί. Είναι επίσης υπεύθυνη για περίπου το 20% των παγκόσμιων λυμάτων, κυρίως λόγω των διαδικασιών βαφής. Ο πολυεστέρας, η πιο κοινή ίνα στη γρήγορη μόδα, προέρχεται από ορυκτά καύσιμα και αποβάλλει μικροπλαστικά με κάθε πλύση. Μάλιστα, μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, εκτιμάται ότι 11,3 εκατομμύρια τόνοι υφασμάτων καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής κάθε χρόνο. Πολλά ρούχα φοριούνται μόνο λίγες φορές πριν απορριφθούν. Οι αναπτυσσόμενες χώρες φέρουν επίσης το βάρος: βουνά από απορριφθέντα ρούχα από τη Δύση φράζουν τους χώρους υγειονομικής ταφής και μολύνουν τους ποταμούς στη Γκάνα, την Κένυα και τη Χιλή.

Γιατί πρέπει να μας ενδιαφέρει;

Κάποιοι μπορεί να ρωτήσουν: «Γιατί πρέπει να με ενδιαφέρει από πού προέρχονται τα ρούχα μου, αν είναι προσιτά και μοντέρνα;» Η απάντηση βρίσκεται στην αναγνώριση του αλληλένδετου κόσμου μας.

Όταν αγοράζουμε, για παράδειγμα, ένα μπλουζάκι 5 δολαρίων, κάποιος άλλος πληρώνει το κρυφό κόστος και αυτός είναι συχνά ένας εργάτης της βιομηχανίας ενδυμάτων που κερδίζει λιγότερο από τον βασικό μισθό σε επικίνδυνες συνθήκες. Επιπλέον, η κλιματική κρίση δεν είναι κάτι αφηρημένο και μελλοντικό. Αν η βιομηχανία της μόδας συνεχίσει με τον τρέχοντα ρυθμό, οι εκπομπές της θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 50% έως το 2030, υπονομεύοντας τους παγκόσμιους στόχους για την βελτίωση του περιβάλλοντός μας.

Σαν καταναλωτές λοιπόν έχουμε μια τεράστια ευθύνη σε αυτό που καταναλώνουμε, είτε είναι μια κάλτσα, είτε ένα σετ κουστουμιού. Τα καλά νέα λοιπόν είναι ότι δεν είμαστε ανίσχυροι. Εμείς οι ίδιοι μπορούμε με μερικά πρακτικά βήματα να βεβαιωθούμε ότι τα ρούχα μας παράγονται με ηθικό τρόπο:

Κάντε την έρευνά σας

Αναζητήστε μάρκες που δημοσιεύουν διαφανείς πληροφορίες για την αλυσίδα εφοδιασμού. Ιστοσελίδες όπως το Good On You ή το Fashion Revolution’s Transparency Index μπορούν να σας βοηθήσουν να εντοπίσετε εταιρείες που δίνουν προτεραιότητα.

Ελέγξτε τις πιστοποιήσεις

Οι ανεξάρτητες πιστοποιήσεις μπορούν να σας προσφέρουν ασφάλεια.

Μερικές από τις πιο αξιόπιστες είναι:
Fair Trade Certified: Εξασφαλίζει δίκαιους μισθούς και ασφαλείς συνθήκες εργασίας.
Global Organic Textile Standard (GOTS): Επαληθεύει την παραγωγή βιολογικών και φιλικών προς το περιβάλλον κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.
OEKO-TEX Standard 100: Ελέγχει τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα για την παρουσία επιβλαβών ουσιών.
B Corporation Certification: Αναγνωρίζει εταιρείες που πληρούν υψηλά κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα.
Αν και καμία πιστοποίηση δεν είναι τέλεια, είναι καλύτερες από μη επαληθευμένες ισχυρισμούς όπως «φιλικό προς το περιβάλλον» ή «βιώσιμο».

Αγοράστε λιγότερα, επιλέξτε ποιότητα, κάντε τα να διαρκέσουν

Ίσως η πιο ισχυρή πράξη είναι απλά να καταναλώνετε λιγότερα. Η επιλογή ποιοτικών ενδυμάτων που διαρκούν περισσότερο, η επισκευή ρούχων όταν είναι δυνατόν και η αντίσταση στην παρόρμηση να αγοράζετε κάθε τάση μειώνουν τη ζήτηση για γρήγορη μόδα.

Υποστηρίξτε τις αγορές μεταχειρισμένων και ενοικιαζόμενων ειδών

Τα καταστήματα μεταχειρισμένων ειδών, τα vintage καταστήματα και οι υπηρεσίες ενοικίασης ρούχων παρατείνουν τη διάρκεια ζωής των ενδυμάτων και μειώνουν τα απόβλητα. Η αγορά μεταπώλησης προβλέπεται να διπλασιαστεί τα επόμενα πέντε χρόνια, αντανακλώντας τις μεταβαλλόμενες συνήθειες των καταναλωτών.

Μην ξεχνάτε ότι οι αγοραστικές μας επιλογές διαμορφώνουν την αγορά. Αντιμετωπίζοντας με επιβράβευση τις ηθικές μάρκες, ενθαρρύνουμε τις καλύτερες πρακτικές. Αν τις αγνοούμε, διαιωνίζουμε απλά την εκμετάλλευση και τη ρύπανση. Τελικά, το να ενδιαφερόμαστε για την ηθική ένδυση είναι κάτι περισσότερο από μόδα — έχει να κάνει με τη δικαιοσύνη, τη βιωσιμότητα και τον σεβασμό για τον κόσμο στον οποίο ζούμε.

Ειδήσεις σήμερα:

Πλεύρης: Κυκλώματα διακινητών έστελναν μαζικά μηνύματα «αποφύγετε την Ιταλία, πηγαίνετε στην Ελλάδα» - Δείτε βίντεο

Exathlon: Αυτοί είναι οι 20 παίκτες του νέου ριάλιτι του ΣΚΑΪ

«Μπλοκάρουμε τα πάντα»: Στις 10 Σεπτεμβρίου οι Γάλλοι βγαίνουν στους δρόμους - Το αντιευρωπαϊκό κίνημα «Essentiels» πίσω από τις κινητοποιήσεις