Η μετάβαση από την υγειονομική στην οικονομική κρίση που επιφέρει η πανδημία του κορωνοϊού, αλλά και οι αντοχές της ελληνικής οικονομίας απασχόλησαν την εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών, σε μια προσπάθεια να αποτυπωθούν προκλήσεις και προβλήματα στην ελληνική οικονομία την επόμενη ημέρα, δηλαδή αυτή της επανεκκίνησης.
«Η πανδημία ως έκτακτη κατάσταση επηρεάζει την κοινωνική ζωή, τη σωματική κίνηση, το δημόσιο χώρο. Είναι μία πρωτοφανής κρίση γιατί αποτελεί κρίση ζήτησης, καθώς οι άνθρωποι δεν αγοράζουν φοβούνται, αλλά και κρίση παράγωγής γιατί δεν μπορούν να δουλέψουν οι επιχειρήσεις» εξήγησε ο πρώην Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Ευάγγελος Βενιζέλος, εκτιμώντας ότι «δεν θα είμαστε στην ίδια αφετηρία όταν μπήκαμε στην κρίση, ούτε όταν θα βγούμε». Ο ίδιος τόνισε πως «Είμαστε σε μια εποχή που η πολιτική έχει πάρει το πάνω χέρι από την οικονομία. Όλοι προσβλέπουν στο εθνικό κράτος και δευτερευόντως στην ΕΕ για να καλυφθούν τα προβλήματα της αγοράς», ενώ δεν έκρυψε τον προβληματισμό του για την πρόβλεψη του ΟΟΣΑ για την Ελλάδα, η οποία μπορεί να αγγίξει και το 35%, με το Μεξικό να ακολουθεί. Αναφερόμενος στο ρόλο της ΕΕ, «γίνεται μεγάλη προσπάθεια η ΕΕ να συγκροτήσει μια μεγάλη οικονομική δύναμη πυρός, εντούτοις η πολιτική αντιμετώπιση» της πανδημίας περνά μέσα από την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση», κατέληξε.
«Μπήκαμε μέσω μιας πρωτόγνωρης υγειονομικής κρίσης σε αχαρτογράφητα νερά. Δεν θυμάμαι στη γενιά μου να έχει ζήσει ξανά τέτοιο πράγμα» περιέγραψε από πλευράς του ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος MYTILINEOS. «Η καθήλωση της ζήτησης σε ποσοστά ανήκουστα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα δεν έχει προηγούμενο. Ούτε στη διάρκεια ΒΠΠ δεν υπήρξε τέτοια καθίζηση» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μυτιληναίος και διαπίστωσε πως «γρήγορα η υγειονομική κρίση εξελίσσεται σε οικονομική κρίση και -σε κάθε περίπτωση- δυτικές χώρες, όπως η Ελλάδα, δεν μπορούν να μετράνε πτώματα με ευρώ». Ταυτόχρονα, «οι επιπτώσεις στην οικονομία θεωρώ ότι είναι πάρα πολύ μεγάλες. Χωρίς ωραιοποίηση και με απόλυτο ρεαλισμό το οικονομικό πρόβλημα από την καθίζηση της ζήτησης είναι πρωτοφανές» σημείωσε ο ίδιος, ενώ προσδιόρισε το δεύτερο τρίμηνο του έτους την καθίζηση του ΑΕΠ «να ξεπερνά το 20%, ίσως και παραπάνω».
Παρότι «δεν υπάρχουν ούτε σε περίοδο πολέμου αυτά που βιώνουμε», όπως περιέγραψε ο κ. Μυτιληναίος, «η ενεργειακή αγορά λειτουργεί άψογα» υπογράμμισε, σε μια στιγμή μάλιστα που «οι επιχειρήσεις είναι σε τροχιά επιβίωσης (survival mode)» σε ποσοστό άνω του 80%. «Το πρώτο πράγμα που κοιτάμε είναι η προστασία των εργαζομένων από τον ιό και γενικά στην ασφάλειά τους σε ένα προστατευμένο, σωστό περιβάλλον που πρέπει να έχει μια επιχείρηση» συμπλήρωσε, ενώ δεν απέκλεισε η επόμενη ημέρα «να μας επιφυλάξει και ευχάριστες εκπλήξεις», καθώς είναι τόσο «το χρήμα που τυπώνεται» που κάποια στιγμή αυτό θα φτάσει στην πραγματική οικονομία.
Η πανδημία οδηγεί στην αβεβαιότητα, αλλά και στην από- παγκοσμιοποίηση υποστήριξε ο Κώστας Κωστής, Καθηγητής Ιστορίας ΕΚΠΑ, δεδομένου ότι «οι διεθνείς συνδέσεις έχουν αρχίσει να αποσυναρμολογούνται». «Τελειώνοντας η κρίση τα πράγματα θα είναι πολύ διαφορετικά για τον τρόπο που συνδέονται οι χώρες μεταξύ τους, από ότι πριν αυτή ξεκινήσει» διέβλεψε ο κ. Κωστής, εστιάζοντας εκτός από τα μέτρα ανακούφισης και στα «μέτρα επανεκκίνησης» ως μοχλούς υποστήριξης της οικονομίας την επόμενη μέρα.
Στις διεθνείς προοπτικές που διανοίγονται από τους «πάρα πολύ πετυχημένους χειρισμούς από πλευράς της κυβέρνησης στη διαχείριση της κρίσης» επικεντρώθηκε ο Γιάννης Ρέτσος, Πρόεδρος ΣΕΤΕ, CEO Electra Hotels & Resorts, με την Ελλάδα να δεσπόζει ως «καλή πρακτική» απέναντι στην πανδημία. Η κεφαλαιοποίηση αυτής της στάσης στο εθνικό τουριστικό brand αποτελεί μια σημαντική παρακαταθήκη κατά τον κ. Ρέτσο, παρόλο που 1,5-2 δις ευρώ θα χρειαστεί άμεσα ο τουριστικός κλάδος, για να επανεκκινήσει. Δυσκολότερη καθιστά την εξίσωση αποκατάστασης των απωλειών στο κλάδο το γεγονός ότι «για το 2020 από τις 5 βασικές αγορές μας ( Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, ΗΠΑ) ελάχιστα θα μπορούμε να προσδοκούμε» γνωστοποίησε ο κ. Ρέτσος, προκρίνοντας το Ισραήλ, την Κύπρο και τα Βαλκάνια ως δυνητικές τουριστικές αγορές. «Ο τουρισμός θα είναι τραυματισμένος, θα χρειαστεί πάρα πολύ δουλειά και δεν ξέρω αν θα καταφέρουμε όλοι», κατέληξε.
Αντιπαραβάλλοντας την πανδημία με τις επιθέσεις στους δίδυμους πύργους το 2001, για το ρόλο και τις προοπτικές του τραπεζικού συστήματος την επόμενη μέρα τοποθετήθηκε ο Φωκίων Καραβίας, Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank. Είναι «η πιο σοβαρή κρίση μετά το 1929» υποστήριξε ο ίδιος, αφού «για πρώτη φορά έχουμε ένα πλήρες lockdown της παγκόσμιας οικονομίας». Μολονότι η Ελλάδα αναφέρεται ανάμεσα στις πιο ευάλωτες χώρες, ο κ. Καραβίας απαρίθμησε τρείς παράγοντες ευοίωνων προοπτικών την επόμενη ημέρα. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα κερδίζει τις εντυπώσεις διεθνώς σε υγειονομικό επίπεδο και αυτό θα έχει θετικές επιπτώσεις στην οικονομία αύριο, σε συνάρτηση με το γεγονός ότι δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή μεγάλες ανάγκες αναχρηματόδοτησης του χρέους. Επιπλέον, η Ελλάδα μπορεί να αντλήσει κεφάλαια από τις αγορές, όταν η κρίση αυτή δεν είναι μόνο ελληνική αλλά παγκόσμια και ευρωπαϊκή, με το τραπεζικό σύστημα να εμανίζεται πολύ καλύτερα προετοιμασμένο σε σχέση με το 2008. Στο πλαίσιο αυτό, οι τράπεζες λειτούργησαν με γνώμονα το ρόλο τους ως «βασική υποδομή» της χώρας τις ημέρες της πανδημίας, επικεντρώνοντας τη δραστηριότητά τους στην ασφάλεια των εργαζομένων, την εξασφάλιση των συναλλαγών και τη στήριξη οικονομίας, επιχειρήσεων και νοικοκυριών, σύμφωνα με τον κ. Καραβία. Μεσομακροπρόθεσμα, όμως, ως προτεραιότητες αναδύονται η εξασφάλιση και η διατήρηση της ευρωστίας τραπεζικού συστήματος, η χρηματοδότηση όλων των βιώσιμων επιχειρήσεων με νέο κεφάλαιο κίνησης, αλλά και η διαχείριση του σοβαρού κινδύνου δημιουργίας μιας νέας γενιάς κόκκινων δανείων, ώστε να μην καταστεί η κρίση «ευκαιρία γενικής παύσης πληρωμών».
«Το 2010 -2011 δεν υπήρχε λύση, δεν μπορούσε να υποκατασταθεί η χρηματοδότηση τη αγοράς ούτως ή άλλως. Σήμερα υπάρχουν δυνατότητες χρηματοδότησης της οικονομίας όχι άπειρες, αλλά μεγάλες» τόνισε ο Γιώργος Προκοπάκης, Οικονομικός αναλυτής, Σύμβουλος επιχειρήσεων, θέτοντας ως βασικότερο παράγοντα για την παρούσα κρίση το πόσο χρόνο τελικά θα διαρκέσει. «Η Ελλάδα έχει περισσότερο ανάγκη σε ρευστό χρήμα» υποστήριξε ο κ. Προκοπάκης, ενώ αναλύοντας τις δυνατότητες αξιοποίησης του «μαξιλαριού ασφαλείας» προς αυτήν την κατεύθυνση ο ίδιος συμπέρανε πως «οι συντονισμένες ενέργειες και η ολιστική προσέγγιση Ευρώπης βοηθά σε διάφορα σημεία την ελληνική οικονομία». «Χρειάζεται διαπραγμάτευση με τους εταίρους τώρα και αντικατάσταση του «μαξιλαριού» για τις εξόδους στις αγορές των ομολόγων με κάποιο εργαλείο εγγυοδοτικό» περιέγραψε ο κ. Προκοπάκης, δηλαδή «μια προληπτική γραμμή στήριξης με μεγαλύτερο ορίζοντα και όχι δύο εξάμηνα», κατέληξε.
