Πώς... δουλεύουν τα apps που «καρφώνουν» κάμερες και μπλόκα της Τροχαίας

Ηταν 2013 όταν ο κολοσσός της τεχνολογίας Google, αγόραζε την εφαρμογή GPS και χαρτών Waze έναντι 1,1 δισ. δολαρίων. Με δεδομένο ότι η Google είχε δική της όμοια εφαρμογή, το Google Maps, πολλοί αναρωτήθηκαν τι το ξεχωριστό είχε αυτή η πλατφόρμα. Η απάντηση κρυβόταν στις ειδοποιήσεις που (απο)λαμβάνουν οι χρήστες για κάμερες ελέγχου ταχύτητας αλλά και για μπλόκα της Τροχαίας σε πραγματικό χρόνο, επάνω στον χάρτη της διαδρομής.

Αυτή η τελευταία λειτουργία, την οποία διαθέτουν και άλλες εφαρμογές, έχει προκαλέσει πονοκέφαλο στις αστυνομικές αρχές πολλών χωρών. Στη Γερμανία ή στη Γαλλία, εάν ο αστυνομικός συλλάβει τον οδηγό να χρησιμοποιεί το Waze για να ενημερώνεται για τα μπλόκα, θα του επιβάλλει πρόστιμο 70 ευρώ και θα του αφαιρέσει έναν βαθμό από το point system. Στην Ελλάδα, στη σκιά της σίγασης των ομαδικών συνομιλιών που ενημέρωναν για μπλόκα και τις συλλήψεις των διαχειριστών τους, κυβερνητικά στελέχη βρίσκονται σε συνεννόηση με τον αμερικανικό κολοσσό ώστε να αφαιρέσει για τους χρήστες του app στη χώρα μας τη δυνατότητα να ενημερώνονται και να ενημερώνουν για τα μπλόκα.

Κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν στο «ΘΕΜΑ» ότι, με δεδομένη την καλή συνεργασία της Google με την Ελλάδα, αναμένεται να γίνει δεκτό το αίτημα της ελληνικής πλευράς, η οποία εξετάζει το ενδεχόμενο να νομοθετήσει σχετικά.

Μπλόκα και κάμερες

«Το κλείσιμο των κοινοτήτων αυτών στο Viber είναι μια τρύπα στο νερό», σχολιάζει χρήστης του Viber, ο οποίος τονίζει ότι οι περισσότεροι από τους 200.000 που συμμετείχαν στις ομάδες που ενημέρωναν για μπλόκα, τώρα μετακινήθηκαν σε επίσημες πλατφόρμες που κάνουν την ίδια δουλειά, όπως το Waze, έστω και αν οι πιο πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι είναι κατά 50% περίπου πιο ακριβές στις προειδοποιήσεις που δίνει.

Η αλήθεια είναι πως, ιδιαίτερα σε σχέση με άλλες χώρες, το app τώρα έχει αρχίσει να παίρνει δημοτικότητα μόνο τα πολύ τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, καθώς όλο και περισσότεροι χρήστες το εμπιστεύονται. Πώς λειτουργεί λοιπόν αυτό το application; Σίγουρα όχι όπως περιέγραψαν κάποιοι χρήστες από το εξωτερικό όταν απάντησαν πως δείχνει τα μπλόκα της Τροχαίας με… μαγικό τρόπο.

Εν αρχή ην οι κάμερες. Είτε της Τροχαίας είτε της Περιφέρειας για τον έλεγχο ταχύτητας ή και για λεωφορειολωρίδες. Η εφαρμογή είναι ενημερωμένη σχετικά με τα σημεία που είναι τοποθετημένες οι κάμερες και, πριν ο χρήστης φτάσει στο σημείο, εμφανίζεται ειδοποίηση στην οθόνη του κινητού. Για νομικούς λόγους, σε ορισμένες χώρες, η ειδοποίηση για κάμερα ελέγχου ταχύτητας δεν έχει ήχο και δεν εμφανίζει σαφές κείμενο, παρά μόνο κοκκινίζει η οθόνη με την ειδοποίηση. Στην Ελλάδα, η προειδοποίηση για κάμερα ελέγχου ταχύτητας δεν είναι ηχητική, όμως στην οθόνη εμφανίζεται σαφώς η ένδειξη «κάμερα ελέγχου ταχύτητας» σε κόκκινο φόντο, με υπόδειξη του ακριβούς σημείου στο οποίο βρίσκεται.

Αυτό για τις ελληνικές Αρχές δεν αποτελεί τόσο μεγάλο ζήτημα καθώς, όπως επισημαίνουν κυβερνητικά στελέχη στο «ΘΕΜΑ», σκοπός της τοποθέτησης και χρήσης των καμερών είναι να αναγκαστούν οι δυνητικά παραβατικοί οδηγοί να κόψουν ταχύτητα. Να λειτουργήσουν δηλαδή οι κάμερες αποτρεπτικά για τους παραβάτες και όχι να κόψουν κλήσεις.

Ωστόσο, δεν ισχύει το ίδιο για τα μπλόκα. Η προειδοποίηση σχετικά με το σημείο που βρίσκεται κλιμάκιο αστυνομικού ελέγχου, ευνοεί κυρίως κακοποιούς. Ετσι, κάποιος που κάνει λαθρεμπόριο, μεταφέρει ναρκωτικά, ή ακόμα και συμμορίες ληστών γνωρίζουν από πού θα πάνε για να μην συναντηθούν με τους αστυνομικούς. Το ίδιο ισχύει, φυσικά, και με τους μεθυσμένους οδηγούς. «Ενας μεθυσμένος οδηγός που θα αποφύγει το αλκοτέστ, μπορεί να σκοτώσει έναν δικό σου άνθρωπο που βρίσκεται στον δρόμο», εξηγεί κυβερνητικό στέλεχος.

Οι νόμιμες πλατφόρμες

Από την άλλη, το κλείσιμο των πολυπληθών γκρουπ στο Viber μοιάζει με κόψιμο κεφαλιού της Λερναίας Υδρας. Τα μέλη των ομαδικών αυτών μετακινούνται τώρα σε νόμιμες πλατφόρμες, με κυριότερη το Waze. Κατά έναν περίεργο τρόπο, η λογική και ο τρόπος λειτουργίας των νόμιμων πλατφορμών μοιάζει με αυτό που γινόταν στα γκρουπ του Viber, όπου ο κάθε συμμετέχων μπορούσε να ενημερώσει για ένα μπλόκο τους άλλους.

To Waze λειτουργεί επίσης σαν κοινότητα. Ο κάθε χρήστης μπορεί, επάνω στον χάρτη, την ώρα που κάνει τη διαδρομή, να πατήσει την επιλογή του συμβάντος και να επιλέξει εάν στο σημείο από το οποίο περνάει υπάρχει οξεία κίνηση, έργα στο οδόστρωμα, ακινητοποιημένο όχημα με βλάβη, λακκούβα, ομίχλη, λάδια, αλλά και αστυνομικό μπλόκο. Σε κάθε επιλογή εμφανίζεται και το ανάλογο εικονίδιο, ενώ στο μπλόκο εμφανίζεται το εικονίδιο ενός αστυνομικού με καπέλο και λεκτική επισήμανση «Αστυνομία».

Οι άλλοι χρήστες που έχουν ανοιχτό το Waze, βλέπουν σε πραγματικό χρόνο την προειδοποίηση για το μπλόκο. Βλέπουν επίσης και τον αριθμό των Wazers (των άλλων χρηστών της εφαρμογής) που υπάρχουν κοντά τους, ώστε να κρίνουν εάν οι παρεχόμενες πληροφορίες ευσταθούν. Ο σκοπός, άλλωστε, της εφαρμογής είναι να μοιραστούν τα μέλη της κοινότητας όλους τους πιθανούς κινδύνους και τα εμπόδια στον δρόμο τους και να μπορέσουν να κάνουν τη μετακίνησή τους από τη γρηγορότερη και ασφαλέστερη διαδρομή, χωρίς άγχος.

Το ότι δεν σκοπεύει σε προστασία του παραβατικού οδηγού, αλλά στο να κάνει τη διαδρομή του νόμιμα και χωρίς διαταράξεις, διαπιστώνεται και εμπειρικά από τους χρήστες του. Για παράδειγμα, είναι υποχρεωτική επιλογή στον χάρτη η ένδειξη της ταχύτητας με την οποία κινείται το όχημα, η οποία ένδειξη κοκκινίζει και αναβοσβήνει εάν περάσει από το όριο, το οποίο εμφανίζεται σε διπλανή ένδειξη. Σε κάποιες χώρες, το Waze έχει ηχητική προειδοποίηση υπερβολικής ταχύτητας.

Τι γίνεται στη Γερμανία

Το Waze και οι άλλες πλατφόρμες που ενημερώνουν για κάμερες ελέγχου ταχύτητας, λεωφορειολωρίδας και μπλόκα της Τροχαίας, έχει γίνει δημοφιλές εργαλείο από τους επαγγελματίες και μη οδηγούς, αλλά και πονοκέφαλος για τις διωκτικές αρχές, οδηγώντας ορισμένες φορές σε παραλογισμούς για τη δίωξή του, καθώς ακροβατούν μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας.

Στη Γερμανία -όπου πληροφορίες για κάμερες μεταδίδονται και από τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς-, ο αστυνομικός που θα σταματήσει έναν οδηγό, εάν διαπιστώσει ότι έχει ανοιχτούς τους χάρτες για να συμβουλεύεται τα σημεία που υπάρχουν μπλόκα, μπορεί να του επιβάλλει ποινή και πρόστιμο. Φυσικά, αρκεί ο οδηγός να κλειδώσει την οθόνη και να μην φαίνεται, αν και σε αυτή την περίπτωση ο αστυνομικός μπορεί να ζητήσει από τον οδηγό να κάνει χρήση των βιομετρικών του στοιχείων και να ξεκλειδώσει το τηλέφωνό του, όπως έκρινε πρόσφατη δικαστική απόφαση. Δεν μπορεί, όμως, να επιβάλλει πρόστιμο εάν η εφαρμογή λειτουργεί στα χέρια του συνοδηγού ή άλλου επιβάτη του οχήματος. Μάλιστα ο επιβάτης έχει το δικαίωμα όχι μόνο να το συμβουλεύεται, αλλά ακόμα και να διαβάζει τις πληροφορίες στον οδηγό!

Ποικιλία εφαρμογών

Ακριβώς επειδή υπάρχουν αυτά τα νομικά μπλεξίματα, σε ορισμένες χώρες το Waze παρέχει την πληροφορία για τις κάμερες χωρίς ηχητική προειδοποίηση. Υπάρχουν επίσης και άλλες εφαρμογές οι οποίες κάνουν την ίδια δουλειά και είναι και… dedicated, δηλαδή έχουν στόχο να προειδοποιούν τους χρήστες για τα μπλόκα και τις κάμερες ελέγχου ταχύτητας. Λειτουργούν, φυσικά, όλες με δεδομένα που λαμβάνουν από την κοινότητα η οποία δημιουργείται, ενώ κάποια είναι συνδρομητικά. Οι πιο γνωστές τέτοιες εφαρμογές είναι η Radarbot, η Oono, η TomTom Amigo, αλλά και η γερμανική Blitzer app, η οποία έχει περισσότερους από 5 εκατομμύρια χρήστες. Μεγάλος αριθμός, αλλά αμελητέος εάν σκεφτεί κανείς ότι το Waze έχει περισσότερα από 500 εκατομμύρια χρήστες σε όλο τον κόσμο.

Οι πλατφόρμες που διαθέτουν αυτή την υπηρεσία έχουν μικρές διαφορές στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν. Η εφαρμογή Radarbot χρησιμοποιεί δορυφορικά δεδομένα και λειτουργεί και offline, δείχνοντας ειδοποιήσεις για μπλόκα της Τροχαίας. Εντελώς από το μέλλον είναι βγαλμένη η επιλογή που έχει το Radarbot για drone της Τροχαίας. Πρόκειται για επιλογή που λειτουργεί στις ΗΠΑ, όπου η Αστυνομία χρησιμοποιεί και drones για τον εντοπισμό παραβατικών οδηγών.

Το Waze έχει επιλογή ενημέρωσης εάν το μπλόκο είναι κρυφό (δηλαδή εάν οι αστυνομικοί είναι κρυμμένοι για να αιφνιδιάσουν τους οδηγούς, αλλά ακόμα και αν περιπολικό εισέρχεται στον ίδιο δρόμο με τον χρήστη), ενώ το Blitzer λειτουργεί συνδρομητικά, ως κλειστή κοινότητα. Στην τελευταία περίπτωση, αυτό σημαίνει ότι ξεδιαλέγει τους χρήστες του και αποτρέπει τους αστυνομικούς να συμμετέχουν σε αυτό.

Καθώς είχε γίνει για ένα διάστημα δημοφιλές σε χρήστες να επισημαίνουν στον χάρτη ψευδείς πληροφορίες, το Waze και άλλες πλατφόρμες έχουν εφαρμόσει ένα σύστημα βαθμολογίας των χρηστών. Σε περίπτωση που κάποιος βάζει ψευδείς επισημάνσεις, οι άλλοι χρήστες τον βαθμολογούν χαμηλά, κάτι που επηρεάζει την ορατότητα των ειδοποιήσεων-alerts που ανεβάζει ο συγκεκριμένος χρήστης. Ακόμα κι έτσι πάντως, οι μέχρι στιγμής έρευνες, κυρίως στις ΗΠΑ, δείχνουν ότι το ποσοστό… ευστοχίας στην παρουσία αστυνομικών στον δρόμο από τις πλατφόρμες πλησιάζει το 50%.

Θα μπει… κόφτης;

Σε κάθε περίπτωση, στην Ελλάδα αναζητείται φόρμουλα για να σταματήσουν εκτός από τις ομάδες στα κοινωνικά δίκτυα, και οι χάρτες. «Υπονομεύει την τεράστια προσπάθεια της Τροχαίας να σώσει ζωές», έχει επισημάνει σχετικά με το θέμα ο υφυπουργός Μεταφορών Κωνσταντίνος Κυρανάκης, ο οποίος έχει ζητήσει δημοσίως από την Google να αφαιρέσει τη δυνατότητα εμφάνισης των σημείων που γίνονται έλεγχοι της Τροχαίας στον χάρτη.

«Οπως και να ’χει, όσο συνεργάσιμοι και αν είναι οι άνθρωποι της Google και όσο καλή και άμεση επικοινωνία και να έχουμε μαζί τους, λόγω και του γεγονότος ότι λειτουργούν στην Ελλάδα, θα πρέπει να νομοθετήσουμε για να σταματήσουμε τη δημοσίευση σημείων τροχονομικών ελέγχων», επισημαίνει κυβερνητικός παράγοντας στο «ΘΕΜΑ».
Η αλήθεια είναι ότι όπως στο εξωτερικό, έτσι και στην Ελλάδα υπάρχει μια σύγκρουση στους νόμους που επιστρατεύονται από τις δύο πλευρές. Από τη μία, το άρθρο 292Β του Ποινικού Κώδικα προβλέπει τιμωρία για όσους παρεμποδίζουν συγκοινωνίες ή έργο δημόσιας υπηρεσίας - και η συστηματική ενημέρωση για ελέγχους μπορεί να θεωρηθεί ότι παρεμποδίζει το έργο της Αστυνομίας αφού βοηθά τυχόν παραβατικούς να αποφύγουν τον έλεγχο. Από την άλλη, υπάρχει η ερμηνεία ότι η δημοσίευση των σημείων που βρίσκονται μπλόκα, αποτελεί δημοσίευση πληροφορίας σε ανοιχτή πλατφόρμα επικοινωνίας.

Ενα ερώτημα επίσης είναι το πώς θα παρέμβουν οι Αρχές σε συνδρομητική πλατφόρμα η οποία μεταδίδει τέτοιες πληροφορίες, αλλά έχει την έδρα της σε άλλη χώρα και λειτουργεί βάσει των νόμων εκεί.

Πάντως σχετική συζήτηση είχε ανοίξει πριν από μερικά χρόνια (και) στην Ελλάδα σχετικά με τα λεγόμενα αντιραντάρ. Επρόκειτο για μια δημοφιλή συσκευή η οποία εντόπιζε έγκαιρα το «πιστόλι-ραντάρ» που χρησιμοποιεί η Τροχαία για να μετρήσει την ταχύτητα των διερχόμενων οδηγών και, είτε ειδοποιούσε με ηχητικό και οπτικό σήμα τον οδηγό, είτε του έκανε jamming. Είτε του μπλόκαρε το σήμα, με αποτέλεσμα να μην βλέπει τίποτα, είτε το μπέρδευε δείχνοντάς του λανθασμένες πληροφορίες. Αυτό φροντίστηκε και στον νέο ΚΟΚ, που, μπορεί να μην αντιμετωπίζει τα αντιραντάρ ως ποινικό αδίκημα, όπως σε κάποιες χώρες (π.χ. Γαλλία, Ισπανία), όμως κατατάσσει την κατοχή και χρήση αντιραντάρ και jammer στις σοβαρές παραβάσεις, προβλέποντας αφαίρεση της άδειας οδήγησης για έναν μήνα και πρόστιμο ύψους 350 ευρώ.

Και πώς θα προειδοποιούν οι οδηγοί τους άλλους οδηγούς για μπλόκο; Ακόμα και αν θέλουν να υιοθετήσουν τη συνήθεια των 90s να κάνουν σινιάλο με τα φώτα για το μπλόκο που έχουν δει νωρίτερα, δεν θα μπορούν, καθώς ο ΚΟΚ προβλέπει πρόστιμο 80 ευρώ γι’ αυτό. Υπάρχουν οι εφαρμογές λοιπόν, μέχρι νεωτέρας, ή, ακόμα καλύτερα, για κάποιον οδηγό που δεν το είχε σκεφτεί, η επιλογή της νόμιμης, συνετής και ασφαλούς οδήγησης…