Γλυκό μου καναρίνι, η μυθική Ρόζα Εσκενάζι

Με το ντοκιμαντέρ «Γλυκό μου καναρίνι» άνοιξε την αυλαία του χθες το βράδυ το 13ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Σε μια σεμνή και λιτή τελετή, ο κατάμεστος από κόσμο κινηματογράφος Ολύμπιον πλημμύρισε με εικόνες και μουσικές μιας άλλης εποχής. Μιας εποχής που σημαδεύτηκε από την καταστροφή της Σμύρνης, τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και την απαρχή του ρεμπέτικου τραγουδιού.

Την έναρξη του Φεστιβάλ  κήρυξε ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης κ. Γιάννης Μπουτάρης, ενώ τους θεατές, τους εκπροσώπους της πολιτικής ηγεσίας αλλά και θεσμικούς φορείς -μεταξύ των οποίων ο Αντιπρόεδρος της Βουλής κ. Αναστάσιος Κουράκης, ο Υφυπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων κ. Σπύρος Βούγιας και ο δημοφιλής τραγουδιστής κ. Γιώργος Νταλάρας- καλωσόρισε ο διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης κ. Δημήτρης Εϊπίδης.

Στη συνέχεια στη σκηνή βρέθηκε η δεκαμελής νεοσύστατη φωνητική ομάδα Golfo, η οποία ερμήνευσε παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια, καθώς και ένα κομμάτι στα τουρκικά, το οποίο ακούγεται στο ντοκιμαντέρ, αποσπώντας το θερμό χειροκρότημα του κοινού και δημιουργώντας την κατάλληλη ατμόσφαιρα για την προβολή της ταινίας αμέσως μετά.

Με τη βοήθεια τριών νέων μουσικών, του ισραηλινού ερμηνευτή ουτιού και μπουζουκιού Τομερ Κατζ, της ελληνοκύπριας τραγουδίστριας και συνθέτριας Μάρθα Λιούις και της τουρκάλας τραγουδίστριας και μουσικού Μεχτάπ Ντεμίρ παρακολουθούμε ένα οδοιπορικό από την Κωνσταντινούπολη, στη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα, ακολουθώντας τα μουσικά ίχνη μιας από τις μεγαλύτερες ρεμπέτισσες που γεννήθηκαν ποτέ, της θρυλικής Ρόζας Εσκενάζυ.

Το πρώτο μεγάλου μήκους φιλμ του ισραηλινού σκηνοθέτη Ρόι Σερ έχει διάρκεια 89’ και είναι αρκετό για να ξυπνήσει μνήμες και συναισθήματα από τον περασμένο αιώνα. Όπως αποκάλυψε ο ίδιος ο σκηνοθέτης, η ιδέα για αυτό το ντοκιμαντέρ του ήρθε όταν άκουσε για πρώτη φορά ένα τραγούδι της Εσκενάζυ σε μαγαζί του Ισραήλ, και παρότι δεν καταλάβαινε καμία λέξη από αυτά που έλεγε, η ερμηνεία της και ο λυγμός της φωνής της τον έκαναν να τη λατρέψει.

Μέσα από το εν λόγω ντοκιμαντέρ ο θεατής κάνει ένα μεγάλο ταξίδι στο χώρο και το χρόνο, και με αφορμή τη ζωή της Εσκενάζυ αποκαλύπτονται οι κοινωνικοπολιτικές προεκτάσεις του ρεμπέτικου τραγουδιού ως φαινόμενο. Η ρεμπέτικη μουσική από τα τέλη του 19ου αιώνα, οπότε και πρωτοεμφανίστηκε, μέχρι και σήμερα είναι ένα από τα δημοφιλέστερα είδη μουσικής, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σχεδόν σε όλες τις χώρες της Μεσογείου και των Βαλκανίων.

Η Ρόζα Εσκενάζυ γεννήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1890 και πέθανε στις 2 Δεκεμβρίου του 1980. Υπήρξε μια από τις διασημότερες ελληνίδες ερμηνεύτριες του Ρεμπέτικου και της παραδοσιακής μουσικής. Η μουσική της σταδιοδρομία ξεκίνησε από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 και διήρκεσε μέχρι και την δεκαετία του ‘70. Η ζωή της ήταν πολυτάραχη. Γεννήθηκε σε μια φτωχογειτονιά της Κωνσταντινούπολης, στη συνέχεια πήγε στη Θεσσαλονίκη και μετά στην Αθήνα. Η Ρόζα, που το κανονικό της όνομα ήταν Σάρα Σκιναζί, ταξίδεψε με την μουσικής της σε πολλά μέρη του κόσμου και απέκτησε ένα παιδί, τον Παράσχο, όταν ήταν ακόμα έφηβη.

Με τραγούδια προκλητικά, που τον καιρό της Δικτατορίας κάποια από αυτά απαγορεύτηκαν, και με συνεργασίες με σπουδαίους μουσικούς όπως ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο Βασίλης Τούντας που την ανακάλυψε αλλά και με ένα αποκλειστικό συμβόλαιο με την Columbia Records, η Ρόζα Εσκενάζυ έδωσε το έναυσμα σε πολλές νέες τραγουδίστριες, όπως η Χαρούλα Αλεξίου.

Το ντοκιμαντέρ «Γλυκό μου καναρίνι» είναι μια συμπαραγωγή της Ισραηλινής, Γαλλικής και Ελληνικής τηλεόρασης και για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το φιλμ μπορείτε να μπείτε στην διεύθυνση www.mysweetcannary.com