Ο Φοίβος Δεληβοριάς και η Καλλιθέα του

Πάντα πιστεύω ότι κάθε καινούργιος δίσκος του Φοίβου Δεληβοριά είναι η πιο προσωπική του δουλειά. Και κάθε φορά πέφτω έξω. Ειδικά μετά τον «Αόρατο άνθρωπο» δεν μπορούσα να φανταστώ ότι κάτι τόσο εσωτερικό μπορούσε να ξεπεραστεί. Και όμως, η «Καλλιθέα» καταφέρνει κατ' αρχήν αυτό. Να μας βάζει ακόμα πιο πολύ μέσα στη ζωή του, στην ψυχή του, στον τρόπο που εκείνος αποφασίζει να δει και να αντιμετωπίσει το παρελθόν του.

Η Καλλιθέα είναι ο δικός του τρόπος να βλέπει τα πράγματα. Και παράλληλα ο τρόπος που μια ολόκληρη γενιά αντιμετωπίζει την παιδική της ηλικία μέσα από το πρίσμα του σήμερα. Δεν μπορώ να εξηγήσω ακριβώς πώς γίνεται, αλλά αυτός ο δίσκος είναι ο πιο εσωτερικός, ο μόνος που εμπεριέχει τόσο πολύ το θέμα του θανάτου, και ο μόνος που πρέπει οπωσδήποτε να ακούσεις ολόκληρο. Τα πρώτα δείγματα που είχαμε ακούσει σε προηγούμενες εμφανίσεις του αποκτούν άλλη υπόσταση μέσα στο σύνολο.



Ολα αυτά είχα στο μυαλό μου πριν τον συναντήσω στο αγαπημένο του καφέ στο Παγκράτι και μια ώρα μετά οι απορίες μου λύθηκαν και ο ενθουσιασμός μου μεγάλωσε. Γυρνώντας σπίτι άκουσα ακόμα μια φορά την «Καλλιθέα» και φαντάστηκα ότι θα μπορούσε να λέγεται «Πατήσια», «Περιστέρι», «Ιλίσια» και δεκάδες άλλα μέρη. Γιατί η Καλλιθέα του Φοίβου είναι η γειτονιά των παιδικών μας χρόνων. Οι φίλοι που χάσαμε, τα στέκια που δεν υπάρχουν πια, η παιδική μας ηλικία που τελείωσε εδώ και χρόνια. Χωρίς νοσταλγία, χωρίς μελοδραματισμούς, χωρίς δάκρυα.

«Δύο χρόνια μετά τον 'Αόρατο άνθρωπο' δεν είχα γράψει τίποτα. Ξαφνικά την άνοιξη του 2013 ένιωσα τρομερά την επιθυμία να πάω βόλτα στο πατρικό μου. Είχα να πάω 3-4 χρόνια λόγω δουλειάς και επειδή οι γονείς μου δεν μένουν πια εκεί. Το έβλεπα όμως συνέχεια στον ύπνο μου, ένιωθα ότι θέλει κάτι να μου πει. Οταν μπήκα στο σπίτι, κάθισα στο γραφειάκι που έγραφα τα τραγούδια μου όταν ήμουν έφηβος, είχε δίπλα και ανοιχτό ένα τετραδιάκι, πήρα την παλιά κιθάρα και αμέσως έγραψα το 'Ερημιά στην Καλλιθέα'. Ενιωσα τις μυρωδιές του σπιτιού, άκουσα τους ήχους του - ακόμα και τα ωδικά πτηνά της γιαγιάς μου που δεν υπάρχουν πια. Το τραγούδι μου βγήκε σαν νεράκι και αμέσως ήξερα ότι ξεκίνησα. Εκεί θα με πήγαινε αυτό το ταξίδι. Την άλλη μέρα μετέφερα στο πατρικό το πιάνο μου, το πικάπ, τα βιβλία μου. Ξανάρχισα να βλέπω παλιούς συμμαθητές, να πηγαίνω στα παλιά μου στέκια, να ξαναζώ στη γειτονιά», λέει ο ίδιος.

Η αφήγηση του Φοίβου προλαβαίνει την επόμενη ερώτησή μου, πώς καταφέρνει να μιλάει για το παρελθόν χωρίς να γίνεται μελό και νοσταλγικός. Μαθαίνω ότι από μικρός αντιπαθούσε τη νοσταλγία και αυτό που τον ενδιέφερε είναι να καταλάβει το παρελθόν μέσα από το παρόν. Θέλει να δει τα παιδικά του χρόνια μέσα από μια άλλη κάψουλα. Οχι νοσταλγική, αλλά ούτε και απαραίτητα φωτεινή. «Δεδομένου ότι υπάρχει και μια μόδα την τελευταία δεκαετία με την επιστροφή σε παλιές δεκαετίες -και όχι μόνο του '80, αλλά και πιο πίσω- ήθελα να κάνω ένα δίσκο για να αντιμετωπίσω αυτή την ανάγκη των ανθρώπων να κοιτάξουν προς τα πίσω», μου εξηγεί και συνεχίζει: «Πιστεύω ότι η ποπ κουλτούρα έχει μια σοφία κάθε φορά ως προς το πού απευθύνεται».

Αυτή η απόφασή του για το ταξίδι στην Καλλιθέα έπρεπε με κάποιο τρόπο να δοθεί και μέσα από τη μουσική. Γιατί οι στίχοι μας λένε όμορφες ιστορίες, αλλά η ιδιαιτερότητα με αυτό τον δίσκο είναι ότι ακούμε αυτές τις ιστορίες να τις αφηγείται ο πρωταγωνιστής και οι μουσικοί μέσα στο ίδιο το περιβάλλον που περιγράφουν. Για αυτό τον λόγο μεγάλο μέρος του υπέροχου αποτελέσματος οφείλεται στον παραγωγό Χρήστο Λαϊνά που πήρε το ρίσκο να στήσει ολόκληρο στούντιο ηχογράφησης στο σπίτι του Φοίβου στην Καλλιθέα και να χρησιμοποιήσει στις μίξεις όλους τους ήχους που σπιτιού και της γειτονιάς. «Ο Χρήστος είναι ένας παραγωγός πολύ περιπετειώδης και ταλαντούχος. Για να υλοποιήσει την ιδέα έκανε μεγάλη έρευνα για ηχογραφήσεις σε φυσικούς χώρους και το υπηρέτησε ακραία. Στον δίσκο υπάρχουν η γιαγιά μου που μιλάει, τα παιδιά από το φροντιστήριο που λένε ένα τραγούδι, ακόμα και εγώ που ανεβαίνω από το κλιμακοστάσιο».

Μοιάζει περίπλοκο και ριψοκίνδυνο. Αλλά στο τέλος ακούγεται πολύ όμορφο. Το μόνο όργανο που δεν ηχογραφήθηκε στο σπίτι ήταν τα ντραμς, όμως και αυτά έχουν στηθεί με τέτοιο τρόπο που δένουν τέλεια με τα υπόλοιπα. «Και η φωνή;» ρωτάω πεπεισμένη ότι έχει γραφτεί στο στούντιο. «Η φωνή είναι και αυτή γραμμένη στο σπίτι», με διαψεύδει ο Φοίβος. «Εδώ μιλάμε για έναν δίσκο που υπηρετεί ένα συγκεκριμένο πράγμα, που είναι το σπίτι. Επρεπε να βρούμε κάτι που να υπηρετεί αυτή την ιδέα: ο άνθρωπος μέσα στο σπίτι, μέσα στα φαντάσματά του. Και το πετύχαμε. Δεν ξέρω πόσο δύσκολο ή εύκολο ήταν. Ξέρω ότι για να γίνει όλο αυτό σωστά χρειάζεται να υπάρχει ένας ταλαντούχος άνθρωπος από πίσω. Και αυτός είναι ο Χρήστος Λαϊνάς».



Δεν αναφέρομαι επίτηδες σε συγκεκριμένα τραγούδια του δίσκου, γιατί όλα είναι πτυχές μιας συγκεκριμένης ιστορίας. Δεν μπορώ βέβαια να μην αναφερθώ στην «Κική», το πρώτο τραγούδι του δίσκου που γράφτηκε όταν ο Φοίβος ήταν 22 ετών. Σε αυτή την εκδοχή το μισό είναι ηχογραφημένο ακριβώς όπως το πρωτότυπο, στο ίδιο πιάνο, στο ίδιο δωμάτιο και το υπόλοιπο έγινε γκόσπελ με κιθάρες και φωνητικά, όπως έγινε με τα χρόνια η «Κική», μια από τις καλύτερες στιγμές σε κάθε συναυλία του. Πάντως, τα τραγούδια που ξέρουμε ήδη έχουν αλλάξει εντελώς και αυτό ήταν συνειδητή απόφαση. Οπως μου λέει ο Φοίβος, ο ίδιος επέλεξε να εκθέσει τις πιο εξωστρεφείς στιγμές της «Καλλιθέας», όπως είναι ο «Μπάσταρδος γιος», παρόλο που ήξερε ότι έβγαινε κάτι πιο βαθύ στο τέλος. Ηθελε τα κρυφά φαντασματάκια, τις νύμφες και τις νεράιδες να τις ανακαλύψει ο καθένας μόνος του. Και όταν παρατηρώ ότι την «Καλλιθέα» πρέπει να την ακούσεις από την αρχή ως το τέλος για την καταλάβεις, τον βλέπω απέναντί μου να χαμογελά. «Εγώ ακόμα δουλεύω με πρώτη και δεύτερη πλευρά δίσκου», μου λέει και επιβεβαιώνει τους ισχυρισμούς μου.

Οταν το κασετοφωνάκι κλείνει, συζητάμε για το πώς νιώθει όταν αποχωρίζεται έναν δίσκο, για τη ζωή του που πολλές φορές είναι εκτεθειμένη στα χέρια όλων μας, για την πολιτική κατάσταση, τον θάνατο που έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας, αλλά και την ευτυχία του να μεγαλώνεις ένα παιδί. «Δεν μπορείς παρά να εκτίθεσαι αν θέλεις αυτό που κάνεις να είναι πραγματικά εμπειρία και να δώσεις το καλύτερο κομμάτι του εαυτού σου», μου λέει και ανανεώνουμε το ραντεβού μας για το Gagarin στις 28 του μήνα όπου θα παίξει για πρώτη φορά όλο τον δίσκο ζωντανά και θα μας μυήσει στα μυστικά της δικής του Καλλιθέας.