Τάσος Καραμήτσος

Ολα αυτά βέβαια είναι αρκετά ρευστά, αφού πριν από λίγες ώρες έκλεισε μια σημαντική και «πλούσια» τουριστική αγορά για την Ελλάδα, αυτή του Ισραήλ, ενώ πάντοτε υπάρχει ο κίνδυνος ενός ευρύτερου προβλήματος από τις ταραχές στην ευρύτερη γειτονιά μας στη Μέση Ανατολή. Αν για παράδειγμα κλείσει μονίμως η ισραηλινή αγορά για φέτος, θα χαθούν περί τις 500 χιλιάδες αφίξεις, άρα οι σημερινές εκτιμήσεις είναι λάθος εξαρχής - ας ελπίσουμε πως όχι.

Πέραν των έκτακτων γεγονότων, όμως, θεωρώ απολύτως λογικό ο αριθμός των τουριστών να κάνει ένα πλατώ, όπου να ’ναι, στα 40 εκατομμύρια (μαζί με την κρουαζιέρα) που ήταν πέρυσι, αφού από το 2019 και μετά έχει κάνει ένα άλμα της τάξεως των 6 εκατομμυρίων επισκεπτών. Δεν είναι λοιπόν μόνο τα εθνικά στατιστικά στον τουρισμό που κάποια στιγμή θα σταματήσουν να αυξάνονται με ρυθμούς 10%-15%, αλλά και τα παγκόσμια χαρακτηριστικά της οικονομίας τα οποία δεν θα επιτρέπουν την ετήσια άνοδό του - ας μην ξεχνάμε ότι σε αδρές γραμμές η Ευρώπη είναι σε ύφεση.

Ερώτημα, λοιπόν, προς απάντηση: Είναι πρόβλημα για την εθνική οικονομία και την ανάπτυξη αν ο τουρισμός από φέτος -ή από το 2026- φρενάρει σε νούμερα αφίξεων ή ακόμα και σε συνάλλαγμα που εισρέει στην Ελλάδα; Η απάντηση είναι ναι, αν έχεις μάθει κάθε χρόνο άκοπα να «κονομάς» σαν επιχειρηματίας που εμπλέκεται με τον τουρισμό, αλλά στη ζωή και τις δουλειές, όπως είναι σε όλους μας γνωστό, τίποτα δεν είναι γραμμικό, τίποτα δεν κρατάει για πάντα.

Η Ελλάδα, λοιπόν, κάποια στιγμή -που ίσως έφτασε, μπορεί όμως και όχι ακόμα- θα σταματήσει κάθε χρόνο να «φορτώνει τουρίστες» και να σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο για διάφορους λόγους. Το ζήτημα είναι πώς τα υψηλά νούμερα αφίξεων, αλλά και η εισοδηματική ισχύς των τουριστών (τι ξοδεύουν) θα μπορέσουν να διατηρηθούν, αλλά και να αυξηθούν, ειδικά όσον αφορά την ποιότητά τους. Αυτό που συνηθίζουμε να λέμε, ότι μας ενδιαφέρει περισσότερο η ποιότητα και όχι μόνο η ποσότητα των ξένων τουριστών.

Αυτό, λοιπόν, είναι το ζητούμενο, αλλά και το πιο δύσκολο να γίνει, γιατί αφορά και εξαρτάται από πολλές πλευρές. Πρώτα απ’ όλα από το κράτος και το κεντρικό αλλά και από τους δήμους που καθορίζουν το περιβάλλον ενός τουριστικού προορισμού. Αν το τουριστικό θέρετρο είναι βρώμικο, επικρατεί κυκλοφοριακό χάος, στοιβάζονται οι άνθρωποι με τα αυτοκίνητα, τα μαγαζιά έχουν παντού τραπεζοκαθίσματα στους κοινόχρηστους χώρους, η ηχορύπανση είναι αφόρητη, οι βόθροι ξεχειλίζουν από παντού μαζί με τα σκουπίδια, τι να σου κάνει ο καλός και ευσυνείδητος επιχειρηματίας και πώς να ξεχωρίσει από τον κακό επιχειρηματία;

Αν η δόμηση είναι άναρχη και χτίζονται μεγαθήρια στις Κυκλάδες, αν δεν μπει μια περιβαλλοντική τάξη ώστε να μην καταστρέφονται με γοργούς ρυθμούς όσα λίγα αυθεντικά μέρη έχουν απομείνει, το «προϊόν Ελλάδα» θα υποβαθμίζεται συνεχώς και θα χάσει την ελκυστικότητα που απέκτησε -για διάφορους λόγους- την τελευταία δεκαετία.

Ευθύνη φυσικά πλην του κράτους θα έχουν πάντοτε και οι επιχειρηματίες του κλάδου αν δεν προσφέρουν ανταγωνιστικές τιμές και καλές υπηρεσίες που, δυστυχώς, τα τελευταία πέντε χρόνια λόγω υψηλής ζήτησης έχουν ξεφύγει στα περισσότερα μέρη της Ελλάδος, κυρίως στα πιο τουριστικά, αλλά όχι μόνο.

Το πιο ενδεικτικό παράδειγμα του δυσμενούς φαινομένου είναι η Σαντορίνη, η οποία φέτος έχει υποστεί ένα αρκετά βαρύ πλήγμα, όχι λόγω των σεισμών, όπως υποστηρίζουν αρμόδιες πηγές, αλλά εξαιτίας της υποβάθμισης του περιβάλλοντος και των εξωπραγματικών της τιμών, στα ξενοδοχεία κυρίως.

Βεβαίως η αγορά, η ιδιωτική πρωτοβουλία, νομίζω ότι τελικώς αυτορρυθμίζεται. Αν σε λίγα χρόνια η Σαντορίνη είναι ακριβή και την πνίγουν οι κρουαζιέρες, θα φτηνύνει, θα εκλογικευτούν οι τιμές και θα περιοριστούν οι 30 χιλιάδες ημερήσιοι επισκέπτες που είναι αμφίβολο τι αφήνουν στο νησί σε σχέση με την επιβάρυνση της κυκλοφορίας και τον συνωστισμό που δημιουργούν μόνο και μόνο για να δουν το ηλιοβασίλεμα και να ξαναγυρίσουν στο πλοίο.

Αυτό που δεν αλλάζει είναι η καταστροφή του περιβάλλοντος που, δυστυχώς, συντελείται καθημερινά και με πολύ λίγες αντιδράσεις.