Στέφανος Τζανάκης

Ήμασταν άλλωστε μόλις 32 χρόνια από την λήξη του Εμφυλίου και επτά χρόνια από την κατάρρευση της χούντας των συνταγματαρχών.

Από το ‘81 – και τις εκλογές που είχαν φέρει τον Ανδρέα Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία – έχουν περάσει άλλα 42 χρόνια, όπως έχουν περάσει και πέντε χρόνια από την ολοκλήρωση των Μνημονίων, που άλλαξαν σε μεγάλο βαθμό το πολιτικό μας σύστημα. Σήμερα, πέρα από τους νοσταλγούς του Παπαδόπουλου που πιστεύουν ακράδαντα ότι μόνον ο Κασιδιάρης δικαιούται «δια να ομιλεί» διότι «όλοι οι πολιτικοί είναι κλέφτες», ουδείς πιστεύει πραγματικά ότι η δημοκρατία στη χώρα μας απειλείται – πόσο μάλλον ότι έχουμε ξαναβρεθεί στην εποχή προς του ‘81, όταν κάποια από τα βασικά ήταν ακόμα ζητούμενα. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, έχει νόημα το δίλημμα «Δημοκρατία ή Νέα Δημοκρατία», όπως το θέτει ο Αλέξης Τσίπρας;

Η επίκληση των παρακολουθήσεων που έγιναν επί κυβέρνησης Μητσοτάκη από την ΕΥΠ – και μάλιστα με υπογραφή της αρμοδίας εισαγγελέως – προφανώς ακουμπά σε ένα σημαντικό πρόβλημα της ποιότητας των δημοκρατικών μας θεσμών και της αδυναμίας ελέγχου. Δεν έχει σημασία που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το ζήτημα δεν είναι στις προτεραιότητες των ψηφοφόρων, από την στιγμή που είναι υπαρκτό – και προφανώς πληγώνει την εμπιστοσύνη, τόσο προς την εκτελεστική, όσο και προς την δικαστική εξουσία.

Ωστόσο, η δημοκρατία μας επέζησε – αλλά και άνθισε – παρά τις παρακολουθήσεις του Τόμπρα του Μαυρίκη, όπως και της ΕΥΠ διαχρονικά. Μπορεί κάποιος να πιστέψει σήμερα ότι έχουμε γυρίσει 32 χρόνια πίσω; Ότι η χώρα αναζητεί τον νέο Ανδρέα Παπανδρέου, που θα αναγνωρίσει την εθνική αντίσταση και θα κάψει τους φακέλους; Ή...τα στικάκια με το υλικό των παρακολουθήσεων;

Παρά την οπισθοχώρηση των χρόνων της κρίσης, όταν σημαντικό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας γύρισε την πλάτη στα κόμματα του «κατεστημένου», η δημοκρατία μας έδειξε αξιοθαύμαστη αντοχή. Και είναι πλέον αρκετά τα κόμματα που έχουν δοκιμαστεί στην διακυβέρνηση – δεν είμαστε πια στο 2015, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα προβαλλόταν ως μία άφθαρτη, εναλλακτική επιλογή διακυβέρνησης μέσα στο χάος που είχαν επιφέρει τα Μνημόνια.

Αλλά και τότε, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε βγει πρώτο κόμμα επειδή υποσχέθηκε ότι θα επανέφερε τη δημοκρατία στη χώρα μας – απλώς είχε υποσχεθεί μία διαφορετική διαπραγμάτευση με τους δανειστές της χώρας, στην οποία απέτυχε οικτρά. Είναι μάλλον αδύνατο να πείσει το 2023 την πλειοψηφία ότι το πρόβλημα της χώρας σήμερα είναι η ποιότητα της δημοκρατίας.

Το «Δημοκρατία ή Νέα Δημοκρατία» είναι ένα σύνθημα, δεν συνιστά ένα πραγματικό δίλημμα. Εμψυχώνει τους οπαδούς του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά δεν απευθύνεται σε εκείνους που δεν είναι εκ των προτέρων πεπεισμένοι για το τι θα πράξουν την ώρα της κάλπης. Βεβαίως, υπάρχει ο κίνδυνος να εκληφθεί ως ένα κάλεσμα διχασμού – που είναι και παραείναι, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς. Ωστόσο, η δημοκρατία δεν κινδυνεύει – ούτε και από αυτό το σύνθημα.