Σπύρος Πρωτοψάλτης

Στον πρωτογενή τομέα της πατρίδας μας κρύβεται όχι μόνο η παράδοσή μας, αλλά και το μέλλον μας.

Η αποστολή που μου ανατέθηκε είναι σαφής: εξυγίανση, εξορθολογισμός και ανάπτυξη με διαφάνεια και αποτέλεσμα. Το πλαίσιο αυτό έχει ήδη τεθεί από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη και τον Υπουργό Κώστα Τσιάρα.

Πρόκειται για μια κρίσιμη συγκυρία για την αγροτική πολιτική της χώρας. Η εμπιστοσύνη που μου δόθηκε συνοδεύεται από την ευθύνη να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία: να γυρίσουμε σελίδα, να χτίσουμε πάνω σε υγιή θεμέλια και να δώσουμε νέο περιεχόμενο στις έννοιες της αγροτικής ανάπτυξης και της δημόσιας διοίκησης.

Από την πρώτη στιγμή, προτεραιότητά μου είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο σύστημα ενισχύσεων και ελέγχων. Ξεκινάμε με αποφασιστικότητα μια νέα σελίδα στον ΟΠΕΚΕΠΕ, με στόχο την αξιοπιστία, τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα. Παράλληλα, οι παρατυπίες που έχουν εντοπιστεί στον τομέα πιστοποιήσεων των βιολογικών προϊόντων, δεν μπορεί να γίνουν ανεκτές. Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη ένα εκτεταμένο σχέδιο επανελέγχου, όλα τα νέα πιστοποιητικά έχουν «παγώσει» και τα υφιστάμενα επανεξετάζονται αναλυτικά. Όπου υπάρχει ασυδοσία, όπου υπάρχει παραβατική συμπεριφορά, θα μπουν κανόνες, θα υπάρξουν αναγκαίες διορθώσεις και αλλαγές. Όπου υπάρχει σύγχυση, θα μπει τάξη. Κάθε ευρώ θα πηγαίνει σε αυτόν που πραγματικά το αξίζει: στον αγρότη που παράγει, σέβεται τους κανόνες και επενδύει στο μέλλον της ελληνικής γεωργίας.

Ταυτόχρονα, η αγροτική ανάπτυξη δεν μπορεί να στηρίζεται μόνο σε ελέγχους.

Χρειάζεται όραμα. Και το όραμα αυτό έχει τέσσερις βασικούς άξονες:

Πρώτον, η προσέλκυση νέων ανθρώπων στην αγροτική παραγωγή. Η Ελλάδα δεν έχει μέλλον χωρίς την ύπαιθρο ζωντανή. Πρέπει να επενδύσουμε στην κατάρτιση, στην καινοτομία και στην τεχνολογική εκπαίδευση και υποστήριξη της νέας γενιάς αγροτών. Να δώσουμε ευκαιρίες για πρόσβαση σε γη, σε χρηματοδοτικά εργαλεία και σε εξαγωγικές αγορές. Το Στρατηγικό Σχέδιο για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΣΣ ΚΑΠ) 2023-2027, το οποίο εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στηρίζει ακριβώς αυτή την κατεύθυνση, προωθώντας την απασχόληση στις αγροτικές περιοχές, την ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού και την προσέλκυση νέων αγροτών.

Δεύτερον, η ποιότητα και η προστιθέμενη αξία των ελληνικών προϊόντων. Πολλοί νέοι παραγωγοί ή κτηνοτρόφοι αναγνωρίζουν ότι δεν μπορούν να ανταγωνιστούν την Ισπανία ή τη Γαλλία στην ποσότητα παραγωγής. Μπορούν όμως να διακριθούν στην ποιότητα. Εκεί πρέπει να στοχεύσουμε: στην ενίσχυση της ιχνηλασιμότητας, στη βελτίωση της διατροφής και της ευζωίας των ζώων, στη χρήση ψηφιακών εργαλείων, ώστε να εξασφαλίζεται το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα σε κάθε προϊόν. Η στροφή στη βιολογική και βιώσιμη παραγωγή, με επένδυση στη γνώση και τις καλές πρακτικές, θα αποτελέσει το ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα στις διεθνείς αγορές. Στο πλαίσιο αυτό, η χώρα μας υιοθετεί τον ευρωπαϊκό στόχο ώστε το 25% της καλλιεργούμενης γης να καλλιεργείται με βιολογικές μεθόδους έως το 2030, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την αναβάθμιση της ποιότητας και του brand των ελληνικών προϊόντων.

Τρίτον, η βιωσιμότητα και η ανθεκτικότητα. Η κλιματική κρίση μας αναγκάζει να προσαρμόσουμε τις πολιτικές μας. Με έξυπνες καλλιέργειες, ορθολογική χρήση του νερού, επενδύσεις σε υποδομές και έμφαση στην κυκλική οικονομία, μπορούμε να προστατεύσουμε το περιβάλλον και να στηρίξουμε την παραγωγή μακροπρόθεσμα. Το ΣΣ ΚΑΠ θέτει σε προτεραιότητα την προστασία των φυσικών πόρων και της βιοποικιλότητας και εναρμονίζεται πλήρως με τις απαιτήσεις της Πράσινης Συμφωνίας της Ε.Ε. Η Ελλάδα εφαρμόζει ήδη οικολογικά σχήματα (eco-schemes) για ενισχύσεις σε φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές, προωθώντας μια γεωργία πιο ανθεκτική και περιβαλλοντικά υπεύθυνη.

Τέταρτον, η επισιτιστική ασφάλεια. Οφείλουμε να διασφαλίσουμε την επάρκεια τροφίμων και την αυτάρκεια σε βασικά αγροτικά αγαθά. Η παγκόσμια αναταραχή των τελευταίων ετών έδειξε πόσο σημαντικό είναι να βασιζόμαστε σε εγχώριες, σταθερές παραγωγικές δομές. Το ελληνικό Στρατηγικό Σχέδιο ενισχύει τη βιωσιμότητα της εγχώριας παραγωγής και την οργάνωση αλυσίδων αξίας που μπορούν να αντέξουν κρίσεις.

Η αλιεία αποτελεί επίσης έναν κρίσιμο πυλώνα της πρωτογενούς παραγωγής. Η στήριξη των επαγγελματιών αλιέων ενισχύεται μέσα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, με δράσεις για τον εκσυγχρονισμό του αλιευτικού στόλου, την ανανέωση του εξοπλισμού, την ενίσχυση της μεταποίησης και την προώθηση της βιώσιμης διαχείρισης των θαλάσσιων πόρων. Παράλληλα, η δημιουργία δύο νέων θαλάσσιων πάρκων στο Ιόνιο και το Νότιο Αιγαίο, που ανακοίνωσε πρόσφατα ο Πρωθυπουργός, σηματοδοτεί τη δέσμευση της χώρας στη θαλάσσια προστασία και στη βιώσιμη ανάπτυξη. Χρειαζόμαστε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο στην αλιεία: πιο πράσινο, πιο δίκαιο και περισσότερο προσανατολισμένο στην ποιότητα και στην εξωστρέφεια.

Η Ελλάδα μπορεί να γίνει πρότυπο αγροτικής ανασυγκρότησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Για να το πετύχουμε, χρειάζεται να οικοδομήσουμε μια νέα σχέση κράτους-παραγωγού. Μια σχέση ειλικρίνειας, αποτελεσματικότητας και σεβασμού. Με στοχευμένες επενδύσεις, ουσιαστική στήριξη στην καθημερινή λειτουργία της αγροτικής εκμετάλλευσης και πολιτικές που απαντούν στις πραγματικές ανάγκες της παραγωγής. Χρειαζόμαστε ένα κράτος που ενισχύει τον αγρότη στην πράξη – από το χωράφι μέχρι την αγορά.

Η εμπειρία μου στη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης με δίδαξε ότι ακόμα και οι πιο δύσκολες μεταρρυθμίσεις μπορούν να πετύχουν, όταν βασίζονται σε στρατηγικό σχέδιο, σε διαφάνεια και σε συνεχή διάλογο με την κοινωνία. Το ίδιο μοντέλο θα εφαρμόσω και εδώ.

Στην καρδιά της αγροτικής πολιτικής πρέπει να μπει ο άνθρωπος της υπαίθρου – του χωριού, της καλλιέργειας, της εκτροφής, της θάλασσας – όχι ως αποδέκτης επιδοτήσεων, αλλά ως ισότιμος εταίρος ανάπτυξης.

Στόχος μου είναι να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, ώστε ο πρωτογενής τομέας να γίνει κινητήριος μοχλός ανάπτυξης, απασχόλησης και κοινωνικής συνοχής. Να διασφαλίσουμε ότι οι αγρότες της χώρας μας θα μπορούν να ζουν με αξιοπρέπεια από τη δουλειά τους και ότι η ελληνική ύπαιθρος θα παραμείνει ζωντανή, δυναμική και αισιόδοξη.

Με σχέδιο. Με αλήθεια. Με επιμονή.

*Ο Σπύρος Πρωτοψάλτης είναι Γενικός Γραμματέας Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων