Νίκος Φελέκης

Στο επόμενο κύμα δημοσκοπήσεων το πιθανότερο είναι τα ποσοστά των κομμάτων να είναι περίπου τα ίδια με αυτά των τελευταίων μετρήσεων που είδαν το φως της δημοσιότητας. Ενδεχομένως, το ΠΑΣΟΚ να χάσει λίγο περισσότερο από τη Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ επειδή η Διαμαντοπούλου και ο Γερουλάνος σήκωσαν μεγάλη φουρτούνα στη Χαριλάου Τρικούπη. Η πρώτη επιτέθηκε απρόκλητα, ακατανόητα και ανεπίτρεπτα, όπως διατείνονται σύντροφοί της, στη Μαρία Καρυστιανού. Η φράση της «μη γίνουμε Καρυστιανού» κατέληξε τελικά να κάνει ζημιά αφενός στην ίδια, αφού στα social media κάνει θραύση το «μη γίνεις σαν τη Διαμαντοπούλου», και αφετέρου στον Νίκο Ανδρουλάκη, επειδή μετά τον Ανδρέα Λοβέρδο ένα άλλο στέλεχος της πάλαι ποτέ σημιτικής πτέρυγας, στην οποία και ο ίδιος ανήκει, εκθέτουν με δηλώσεις και συμπεριφορές το κόμμα το οποίο ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου και σήμερα επικεφαλής του είναι ο Ηρακλειώτης πολιτικός. Ο δεύτερος, ο Παύλος, είπε μάλλον την αλήθεια όταν παραδέχτηκε πως η κλεψύδρα του χρόνου για την ανάκαμψη του ΠΑΣΟΚ αδειάζει. Το δίμηνο που έδωσε ως προθεσμία για «να ξεκολλήσει η βελόνα των δημοσκοπήσεων» γνωρίζει και ο ίδιος -αφού συνομιλεί με τους σοβαρούς δημοσκόπους και αναλυτές- ότι δεν είναι αρκετός χρόνος. Η βελόνα έχει ισχνή ταλάντωση.

Δημοσκοπική «πρέσα»

Εξάλλου, το ΠΑΣΟΚ, όπως μας επισημαίνει σοβαρός και έγκυρος αναλογιστής, είναι σε δημοσκοπική πρέσα. Το πάνω μέρος του βρίσκεται στο 14% και το κάτω στο 12%. Το εύρος της εκλογικής παλίρροιας (πλημμυρίδα και άμπωτη) της Χαριλάου Τρικούπη είναι μόλις 2% και παραπέμπει στο ποσοστό που είχε λάβει το 2012 με επικεφαλής τον Ευάγγελο Βενιζέλο (13,18% τον Μάιο και τον 12,28% τον Ιούνιο). Δεν κινδυνεύει κοινοβουλευτικά, αλλά ούτε και αποτελεί κίνδυνο για το πρώτο κόμμα. Η Ν.Δ. στην πρόθεση ψήφου, όχι στην εκτίμηση ή στις αναγωγές, θυμίζει pole dancing. Περιστρέφεται -όπως η χορεύτρια στον στύλο- γύρω από το 25%. Ανάλογα με τα γεγονότα και την επικαιρότητα μπορεί να είναι ελαφρώς πιο πάνω ή πιο κάτω από το όριο είσπραξης του μπόνους των εδρών. Οπως μας επισημαίνει επαΐων των δημοσκοπήσεων, είναι η πρώτη φορά που ο πρωθυπουργός δεν κερδίζει σε δημοτικότητα από τις εξαγγελίες στη ΔΕΘ.

Πάντα, μετά την ομιλία στις παραγωγικές τάξεις και στη συνέντευξη Τύπου, κέρδιζε 4-5 μονάδες. Αν ήταν στο 35% πήγαινε στο 40% ή στο 45% αν η δημοτικότητά του πριν από τη ΔΕΘ ήταν στην περιοχή του 40%. Φέτος, ούτε κέρδισε ούτε έχασε. «Ενδεχομένως, επειδή οι εξαγγελίες, με εξαίρεση τον ΕΝΦΙΑ, δεν έχουν γίνει κατανοητές», υποστηρίζει ο συνομιλητής μας. Και προσθέτει: «Αν δεν προκύψει κάτι δραματικό, η δημοτικότητα του Κυριάκου μπορεί να ανέβει όταν αρχίσουν, από τον Ιανουάριο και μετά, να εφαρμόζονται τα μέτρα».

Στο «κάτι δραματικό» περιλαμβάνονται είτε απρόβλεπτα αρνητικά γεγονότα για την κυβέρνηση σε ό,τι αφορά τα Ελληνοτουρκικά, τα Τέμπη, τον ΟΠΕΚΕΠΕ και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, είτε θεαματικές εξελίξεις στην αντιπολίτευση και ιδιαίτερα στον χώρο της ευρύτερης Κεντροαριστεράς. Και φυσικά από την -πιθανή;- ίδρυση κομμάτων από Τσίπρα, Σαμαρά και Καρυστιανού.

Στην πορεία προς τις εκλογές, οι αποφάσεις που τελικά θα λάβουν οι δύο πρώην πρωθυπουργοί και η χαροκαμένη μάνα των Τεμπών είναι αυτές που θα καθορίσουν σε σημαντικό βαθμό τους μελλοντικούς κομματικούς και κοινοβουλευτικούς συσχετισμούς και θα διαμορφώσουν τους όρους για το κυβερνητικό παιχνίδι. Οι εξελίξεις θα είναι διαφορετικές εάν πάμε στις εκλογές με τα υφιστάμενα κόμματα. Και εντελώς διαφορετικές εάν φτιαχτούν ένα, δύο ή και τρία νέα κόμματα. Γι’ αυτό, όπως μας επισημαίνεται, «θα πρέπει όλοι να κρατάμε μικρό καλάθι» τόσο για τη δύναμη των κομμάτων, τη σειρά κατάταξής τους όσο και για τα σενάρια μονοκομματικής, δικομματικής ή και τρικομματικής διακυβέρνησης που πλάθονται και διακινούνται από διαφόρους «Κεντυρίωνες» του δημοσίου βίου.

Επίσης, τα πιθανολογούμενα ποσοστά που θα λάβουν τα «υπό ίδρυση» (;) κόμματα Τσίπρα, Σαμαρά και Καρυστιανού είναι αβάσιμα, αφού διαφορετικά αντιμετωπίζεται από τους ψηφοφόρους κάτι υπαρκτό και διαφορετικά κάτι εικαζόμενο. Γνώστες κυλιόμενων μετρήσεων, που δεν βλέπουν το φως της δημοσιότητας, υποστηρίζουν πως το «κόμμα Καρυστιανου» θα πήγαινε καλύτερα από το «κόμμα Τσίπρα» και το «κόμμα Σαμαρά». Βέβαια, όπως συμπληρώνουν: «Η Καρυστιανού ως χαροκαμένη μάνα έχει αποδοχή, αλλά είναι άγνωστο πώς θα την αντιμετωπίσουν οι ψηφοφόροι ως πολιτικό. Είναι διαφορετικό να καλείς τους πολίτες να διαμαρτυρηθούν για το έγκλημα των Τεμπών και διαφορετικό να τους καλείς να σε ψηφίσουν για να τους κυβερνήσεις». Σε κάθε περίπτωση, ένα «κόμμα Καρυστιανού» πιθανολογείται, βασίμως, πως θα έχει διψήφιο ποσοστό και οπωσδήποτε θα συμπιέσει την Πλεύση Ελευθερίας, ενώ δεν αποκλείεται να βρεθεί να διεκδικεί ακόμη και τη δεύτερη θέση από το ΠΑΣΟΚ.

Η δεύτερη θέση

Το ποιος θα βρεθεί στη δεύτερη θέση είναι σύνθετο πρόβλημα και συνδέεται ευθέως με τα τρία «υπό ίδρυση» (;) κόμματα. Αν ο Τσίπρας, που σήμερα οι κυλιόμενες μετρήσεις τον δείχνουν στο 8-9%, αποκτήσει δυναμική -προσώρας κάτι τέτοιο δεν φαίνεται- στον ευρύτερο χώρο της Κεντροαριστεράς, τότε το ΠΑΣΟΚ, από το οποίο ο Αλέξης φαίνεται να «τσιμπάει» μια-δυο μονάδες, μπορεί να πέσει στην τρίτη θέση ή και στην τέταρτη αν ο Σαμαράς δεν φτιάξει κόμμα και ωφεληθεί από αυτό ο Βελόπουλος. Αρα ο Ανδρουλάκης απειλείται από τον Τσίπρα και τις ευρύτερες, εφόσον υπάρξουν, εξελίξεις στην Κεντροαριστερά, αλλά και από την Καρυστιανού, που εκφράζει τον θυμό της κοινωνίας και το αίτημα για δικαιοσύνη και αλλαγή πορείας. Ενδεχομένως γι’ αυτό ο Ανδρουλάκης επιτίθεται στον Τσίπρα και η Διαμαντοπούλου στην Καρυστιανού. Φτιάχνουν οχυρωματικά έργα για να αντιμετωπίσουν πιθανολογούμενους κινδύνους στην πορεία προς τις εκλογές.

Η Ζωή, όπως προαναφέραμε, χάνει το διψήφιο ποσοστό εφόσον φτιάξει κόμμα η Μαρία Καρυστιανού, αλλά η δύναμη πυρός των δύο γυναικών αυξάνεται θεαματικά εάν ενώσουν τις δυνάμεις τους. Και πιθανότατα θα είναι αυτές που θα βρεθούν στη δεύτερη θέση. Ο Βελόπουλος θα πρέπει να παρακαλάει τον Ιησού να μη φτιάξει κόμμα ο Σαμαράς. Αν ο πρώην πρωθυπουργός αποφασίσει -κάποια στιγμή το 2026 και εφόσον υπάρξουν εξελίξεις που θα επιβαρύνουν έτι περαιτέρω το κλίμα για την κυβέρνηση- να φτιάξει κόμμα, τότε ο Βελόπουλος θα βρεθεί να παλεύει, αντί για τη δεύτερη-τρίτη θέση, για την έκτη-έβδομη, αφού ας μην ξεχνάμε ότι το 7%-8% το έχει καπαρωμένο το ΚΚΕ. Στην Κουμουνδούρου τα πράγματα είναι δραματικά.

Η φημολογία περί ιδρύσεως νέου κόμματος από τον Αλέξη Τσίπρα δεν επιφέρει μια ακόμη διάσπαση στον ΣΥΡΙΖΑ -μετά από αυτές του Κασσελάκη, της Νέας Αριστεράς και παλαιότερα του Βαρουφάκη (ΜέΡΑ25), της Ζωής Κωνσταντοπούλου (Πλεύση Ελευθερίας) και του Παναγιώτη Λαφαζάνη (ΛΑΕ)-, αλλά ουσιαστικά τον διαλύει. Φάμελλος και Χαρίτσης προσπαθούν να συμπήξουν μέτωπο για να αποκρούσουν την απειλή Τσίπρα, όμως παρ’ όλες τις φιλότιμες προσπάθειες που γίνονται το πιθανότερο είναι να καταλήξουν όπως οι συφοριασμένοι Τρώες του Καβάφη.

Μάλιστα, ιστορικό στέλεχος της ανανεωτικής Αριστεράς μάς λέει πως στην επόμενη συνάντηση που θα γίνει κάποιος πρέπει μαζί με την εισήγηση για το «τι να κάνουμε να αποκρούσουμε τον Αλέξη» να τους μοιράσει και από μια φωτοτυπία του ποιήματος του μεγάλου Αλεξανδρινού, υπογραμμίζοντας όχι την «πτώση που είναι βεβαία», αλλά το «Κομμάτι κατορθώνουμε· κομμάτι παίρνουμ’ επάνω μας· κι αρχίζουμε να ’χουμε θάρρος και καλές ελπίδες. Μα πάντα κάτι βγαίνει και μας σταματά. Ο Αχιλλεύς στην τάφρον εμπροστά μας βγαίνει και με φωνές μεγάλες μάς τρομάζει». Το ίδιο ισχύει και για τις δημόσιες συναθροίσεις. Αντί να συζητούν η Κατσέλη, ο Τζανακόπουλος, ο Τεμπονέρας, ο Μπουλμπασάκος, ο Κόκκαλης κι ο Καραμέρος πώς θα αναγκάσουν τον Ανδρουλάκη και τον Τσίπρα να συμφωνήσουν σε μια μεγάλη Κεντροαριστερά να αναλογιστούν μήπως «όταν η μεγάλη κρίσις έλθει, η τόλμη κι η απόφασίς μας χάνονται· ταράττεται η ψυχή μας, παραλύει· κι ολόγυρα απ’ τα τείχη τρέχουμε ζητώντας να γλιτώσουμε με την φυγή».

Γιατί στο τέλος, δυστυχώς, αυτό θα συμβεί. Οσο δεν υπάρχει θελκτική ηγετική προσωπικότητα και συνεγερτικό εναλλακτικό αφήγημα, με πρόγραμμα και προτεραιότητες, που να μετατρέψει την κοινωνική διαμαρτυρία σε πλειοψηφικό πολιτικό ρεύμα, οι αντιθέσεις μεταξύ των υφιστάμενων αντιπολιτευτικών κομμάτων θα παροξύνονται. Αλλωστε στις μεταξύ τους συζητήσεις -άτυπες ή και στα κομματικά όργανα- ολοένα περισσότεροι από τα ηγετικά στελέχη το διαπιστώνουν.

Αμηχανία

Αν συζητήσει κάποιος με έναν-έναν ξεχωριστά από τους δέκα που κάλεσε προ ημερών ο Χαρίτσης στο γραφείο του Βούτση (Αχτσιόγλου, Ηλιόπουλος, Καρπόζηλος, Σακελλαρίδης, Σκουρλέτης, Τσακαλώτος, Τζανακόπουλος, Φίλης), θα διαπιστώσει πως δεν υπάρχει μία αλλά πολλές και αποκλίνουσες απαντήσεις στο ερώτημα «τι κάνουμε με τον ΣΥΡΙΖΑ, τον Τσίπρα και το ΠΑΣΟΚ». Ενδεχομένως, όταν επιστρέψει η Εφη Αχτσιόγλου από το Λονδίνο, όπου συμμετέχει σε συνέδριο προοδευτικών ηγετών (μεταξύ των οποίων και πρωθυπουργοί όπως ο Ισπανός Σάντσεθ, η πρώην πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας Τζασίντα Αρντερν, η πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος Ιταλίας Ελι Σλάιν κ.ά.) από όλο τον κόσμο, που γίνεται υπό την αιγίδα των Δημοκρατικών των ΗΠΑ, να υπάρχει μία ακόμη απάντηση για το πώς θα μπορέσουν οι προοδευτικές δυνάμεις να αντιμετωπίσουν τη Δεξιά και την Ακροδεξιά, που μετά και την εκλογή Τραμπ κερδίζει συνεχώς έδαφος.

Ανεξάρτητα από τις απαντήσεις που ψάχνουν τα κόμματα της ευρύτερης Κεντροαριστεράς για να αντιμετωπίσουν την εκλογική και δημοσκοπική πρωτοκαθεδρία Μητσοτάκη, υπάρχει μια πραγματικότητα την οποία το βράδυ των εκλογών της 7ης Μαρτίου 2027 θα πρέπει να διαχειριστούν. Και αυτή δεν είναι άλλη από τη διακυβέρνηση της χώρας. Με τα σημερινά δεδομένα, η αυτοδυναμία του πρώτου κόμματος είναι αδύνατη. Το δίλημμα της Ν.Δ., λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τη Βαβέλ της προοδευτικής αντιπολίτευσης, λογικά θα είναι: «Μητσοτάκης ή χάος».

Σήμερα, στις δημοσκοπήσεις οι πολίτες στο δίλημμα απαντούν «χάος». Αλλο είναι όμως σήμερα και διαφορετικά θα σκεφτούν οι ψηφοφόροι πίσω από το παραβάν, ειδικά αν το διεθνές περιβάλλον συνεχίζει να είναι επικίνδυνο και η αντιπολίτευση δεν εκπέμπει εικόνα σοβαρότητας και ικανότητας διαχείρισης των κυβερνητικών υποθέσεων. Οπως θα είναι διαφορετικές οι εξελίξεις στο εκλογικό και κυβερνητικό παιχνίδι αν φτιάξουν κόμματα ο Σαμαράς, ο Τσίπρας και η Καρυστιανού, έτσι θα είναι και διαφορετικές οι εκλογικές επιδόσεις των κομμάτων αν στον χρόνο που στηθούν οι κάλπες κυριαρχούν άλλες προτεραιότητες στο εκλογικό σώμα.

Επίσης, σημαντικό ρόλο θα παίξει και η επιθυμία των ψηφοφόρων, ειδικά αν πάμε σε δεύτερη εκλογική αναμέτρηση. Αν δηλαδή θέλουν μονοκομματική κυβέρνηση ή δικομματική, ακόμη και τρικομματική, προκειμένου να υπάρξουν αντίβαρα στα φαινόμενα αλαζονείας και διαφθοράς, αλλά και για μια διαφορετική προσέγγιση στα Ελληνοτουρκικά, στις σχέσεις με την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ του Τραμπ. Επίσης, η κυβερνητική σύνθεση θα εξαρτηθεί και από τις θέσεις που θα καταλάβουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Αν για παράδειγμα το ΠΑΣΟΚ είναι τρίτο και όχι δεύτερο κόμμα, δύσκολα θα αρνηθεί τη συγκυβέρνηση, ειδικά αν η Διαμαντοπούλου και οι λεγόμενοι «Σημιτικοί» έχουν δύναμη. Επίσης, θα είναι άλλοι οι κυβερνητικοί εταίροι αν η Ν.Δ. μαζί με τα κόμματα που βρίσκονται στα δεξιά της έχουν πλειοψηφία στη Βουλή. Οπως διαφορετικά θα εξελιχθεί το κυβερνητικό παιχνίδι αν τα κόμματα των Τσίπρα και Σαμαρά, εφόσον φτιαχτούν, μπορούν να επηρεάσουν τη σύνθεση της κυβέρνησης.

Να σημειώσουμε ότι ενώ το «κόμμα Σαμαρά» στις μετρήσεις δείχνει να υπολείπεται του «κόμματος Τσίπρα», μελλοντικά μπορεί να έχει καλύτερη τύχη επειδή ο Αντώνης θέλει, ανεξάρτητα από το ποσοστό που θα λάβει, να επηρεάσει το κυβερνητικό παιχνίδι, ενώ ο Αλέξης προσπαθεί να ανακατέψει την τράπουλα στην αντιπολίτευση. Ο ένας φαίνεται να έχει στο στόχαστρο τον Μητσοτάκη και ο άλλος τον Ανδρουλάκη.

Αλλαγή δεδομένων

Οταν προκηρυχθούν οι εκλογές οι ψηφοφόροι θα διαλέξουν κυβέρνηση -μονοκομματική ή συνεργατική, δεξιάς ή κεντρώας κατεύθυνσης- και όχι αντιπολίτευση. Ενώ λοιπόν το «κόμμα Τσίπρα» φαίνεται, στις τωρινές κυλιόμενες μετρήσεις, να γράφει μεγαλύτερο ποσοστό από το «κόμμα Σαμαρά», στην πορεία προς τις κάλπες μπορεί τα πράγματα να αλλάξουν. Οχι μόνο επειδή ο Αντώνης παίζει στο κυβερνητικό ταμπλό και ο Αλέξης στο αντιπολιτευτικό, αλλά και επειδή ο Σαμαράς έχει μεγαλύτερη δεξαμενή άρδευσης ψήφων (Ν.Δ., Βελόπουλος, Λατινοπούλου, Νίκη κ.ά.) απ’ ό,τι ο Τσίπρας, τον οποίο ούτε η πλειοψηφία των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ τον θέλει, ενώ και οι μισοί από τους αριστερούς και κεντροαριστερούς ψηφοφόρους που τον είχαν ψηφίσει το 2023 είτε δεν συμφωνούν με τη στροφή του προς το Κέντρο και τη μετριοπαθή σοσιαλδημοκρατία, είτε προτιμούν τον Κασελάκη, που φαίνεται να βρίσκεται στο όριο του 3%, είτε αρνούνται να εγκαταλείψουν τη ριζοσπαστική Αριστερά ακόμη και αν τα ποσοστά της πλέον παραπέμπουν στον βάτραχο και το ζουμί του.

Τέλος, κι αυτό είναι σημαντικό για τη σχέση των αρχηγών με τους οπαδούς τους, ο Σαμαράς μπορεί πιο εύκολα να πει σε έναν δεξιό ψηφοφόρο «χωρίς εσένα έχω πάντα μια λόγχη στο πλευρό» παρά ο Τσίπρας σε έναν αριστερό. Πάντως, κινήσεις είτε από τον έναν είτε από τον άλλον δεν θα δούμε άμεσα. Με το Νέον Ετος και βλέπουμε. Προσώρας, προτιμούν και οι δύο να διαχειρίζονται τη φήμη για νέο κόμμα παρά το ίδιο το γεγονός. Εξάλλου, οι τελικές αποφάσεις και των δύο θα συναρτηθούν, σύμφωνα με τα λεγόμενα συνομιλητών τους, από τις «επερχόμενες και αυξανόμενες δυσκολίες της κυβέρνησης»...