Νίκος Φελέκης

«Μήνας περνά και φέρνει άλλον μήνα. Αυτά που έρχονται κανείς εύκολα τα εικάζει· είναι τα χθεσινά, τα βαρετά εκείνα. Και καταντά το αύριο πια σαν αύριο να μη μοιάζει». Αν ο Αλέξης Τσίπρας διάλεγε κάποιους στίχους για να περιγράψει στους συντρόφους του στην Κεντρική Επιτροπή, την επόμενη Παρασκευή 14 Οκτωβρίου, την πολιτική πραγματικότητα, αυτοί θα ήταν από τη «Μονοτονία» του Καβάφη.

Ακρίβεια, Ελληνοτουρκικά, υποκλοπές και ολίγη από πανδημία. Θα ειπωθούν τα ίδια πράγματα, θα ξαναειπωθούν. Θα γίνουν οι ίδιες δηλώσεις για τον πόλεμο, την ενεργειακή κρίση, τη ΔΕΗ, τους φουσκωμένους λογαριασμούς, τις τιμές στα σούπερ μάρκετ, την ανεπάρκεια της ευρωπαϊκής ηγεσίας. Και θα ξαναγίνουν. Τη μία μονότονη ημέρα άλλη μονότονη και απαράλλακτη ακολουθεί.

Και το χειρότερο για την αξιωματική αντιπολίτευση: οι δημοσκοπήσεις ίδιες και απαράλλαχτες κι αυτές. Είτε έχουμε κυβερνητικές αστοχίες, είτε έχουμε σκάνδαλα, είτε ο πληθωρισμός συνεχίζει να τραβάει την ανηφόρα και τα νοικοκυριά να γονατίζουν, είτε, είτε, είτε... ο Αράπογλου, ο Γεράκης, ο Μαύρος, ο Παναγόπουλος, ο Φαναράς συνεχίζουν να βλέπουν τη Ν.Δ. μπροστά με 7-8 μονάδες και τον ΣΥΡΙΖΑ κολλημένο στο 25%. Καμία αλλαγή. Καμία μετακίνηση. Μικροδιαφορές που όμως δεν απειλούν την κυριαρχία του Κυριάκου Μητσοτάκη βρίσκουν οι έρευνες της Pulse, της Marc, της MRB, της Alco, της Metron.

Κι ας είναι «άλλη η εικόνα στην κοινωνία» που συναντά ο Τσίπρας στις περιοδείες και τις επαφές του με παράγοντες της αγοράς. Μάλιστα, όπως λέει σε συνομιλητές του, «αν δεν υπήρχε η εικόνα των δημοσκοπήσεων, ο Μητσοτάκης θα είχε καταρρεύσει», ενώ στενοί του συνεργάτες υποστηρίζουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ σύντομα θα αποκαλύψει στοιχεία για «offshore και αναθέσεις εκατομμυρίων» που θα τεκμηριώνουν τα λεγόμενά τους για «στημένα γκάλοπ».

Σημειώνουμε, πάντως, ότι τις αιτιάσεις της ηγεσίας της Κουμουνδούρου δεν τις ενστερνίζονται όλοι στον ΣΥΡΙΖΑ. «Δεν μπορεί να έχουν συνωμοτήσει άπαντες», λένε και συμπληρώνουν: «Αν τα πράγματα είναι διαφορετικά, θα έπρεπε έστω μια εταιρεία να έχει άλλα αποτελέσματα. Ομως ακόμη και αυτές με τις οποίες συνεργάζεται ή εμπιστεύεται ο ΣΥΡΙΖΑ δεν δείχνουν κάτι άλλο». Και η αλήθεια αυτή είναι. Στην καλύτερη των περιπτώσεων για τον ΣΥΡΙΖΑ «η διαφορά δεν είναι 8 μονάδες, αλλά 4», μας λέει στέλεχος της αξιωματικής αντιπολίτευσης που ασχολείται επισταμένως και επί μακρόν με τις έρευνες της κοινής γνώμης. Διατείνεται δε ότι «από τη στιγμή που δεν έχουν προκηρυχθεί εκλογές, σημασία δεν έχουν τόσο τα ποσοστά όσο οι ποιοτικοί δείκτες, οι οποίοι συνεχώς χειροτερεύουν για την κυβέρνηση και τις πολιτικές της».

Εκ παραλλήλου, υποστηρίζει ότι η γεωμετρική καμπύλη των δημοσκοπήσεων δείχνει ότι την άνοιξη του 2023 τα ποσοστά των δύο κομμάτων (Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ) θα συγκλίνουν σε βαθμό που η διαφορά τους θα κυμαίνεται στα όρια του στατιστικού λάθους. Το 2020 η διαφορά, σύμφωνα με τους δημοσκόπους, ήταν μεγαλύτερη από 15 μονάδες, κοντά στις 20 και είχαμε ακόμη και νταμπλ σκορ, το 2021 συνέχιζε να είναι διψήφια (από 12% έως 14%) και τώρα κυμαίνεται μεταξύ 6,5%-8%. «Οποιον αναλογιστή και να ρωτήσεις», μας λέει, «θα σου πει πως την άνοιξη, εφόσον δεν υπάρξουν δραματικές ανατροπές, ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ. θα είναι ίσα βάρκα, ίσα πανιά».

Στον Τσίπρα δεν αρκεί, πάντως, να είναι μικρή η διαφορά με τον Μητσοτάκη, θέλει να είναι αυτός που θα κόψει πρώτος το νήμα των εκλογών. Αν δεν είναι πρώτο κόμμα ο ΣΥΡΙΖΑ, το όνειρο του Αλέξη να επιστρέψει, μέσω συμμαχικής κυβέρνησης, στο Μαξίμου θα σβήσει. Πρωταγωνιστής των εξελίξεων θα είναι ο Κυριάκος, είτε σχηματίσει κυβέρνηση από τις πρώτες εκλογές, με την απλή αναλογική, είτε με τις δεύτερες, με την ενισχυμένη. Μάλιστα, το χειρότερο σενάριο για τον Τσίπρα δεν είναι να χάσει αυτός τις εκλογές, αλλά να τις κερδίσει οριακά και με χαμηλό ποσοστό ο Μητσοτάκης.
Το ενδεχόμενο ανατροπών

Στην περίπτωση αυτή, λένε διακεκριμένα στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είναι πιθανό να υπάρξουν διεργασίες -και σοβαρές πιέσεις αν υπάρξουν και αρνητικές εξελίξεις στα Ελληνοτουρκικά- για σχηματισμό κυβέρνησης ευρύτερης αποδοχής, με επικεφαλής άλλο πολιτικό πρόσωπο. Και είναι το χειρότερο σενάριο επειδή μια τέτοια κυβέρνηση θα έχει, όπως πιθανολογείται, τη στήριξη των λεγόμενων «αστικών δυνάμεων», με πρωτεργάτες τους μεγαλοεπιχειρηματίες, αλλά και κέντρων της αλλοδαπής, με στόχο τη συνολική αναδιοργάνωση του πολιτικού συστήματος. Αναδιοργάνωση που εκ των πραγμάτων περικλείει και ανατροπές σε όλα τα κόμματα, συμπεριλαμβανομένων και των ηγεσιών τους.

Ο Αλέξης για τη διεκδίκηση της κυβέρνησης προτιμά, όπως λέει σε συνομιλητές του, να έχει αντίπαλο τον Μητσοτάκη, επειδή τον θεωρεί «πολυτραυματία» λόγω των υποκλοπών και των φουσκωμένων λογαριασμών, ενώ τον βολεύει και η παρουσία του Νίκου Ανδρουλάκη στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ καθώς, διαγενομένου του χρόνου, ο διάδοχος της Φώφης Γεννηματά δεν δείχνει ικανός να αμφισβητήσει την ηγεμονία του Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ στην ευρύτερη Κεντροαριστερά. Ο τέως πρωθυπουργός, σύμφωνα με τα λεγόμενα των επιτελών του, θα συνεχίσει να ομνύει στην προοδευτική διακυβέρνηση και να προτρέπει τους προοδευτικούς ψηφοφόρους να υπερψηφίσουν τον ΣΥΡΙΖΑ.

Η στρατηγική συγκρότησης αντιδεξιού μετώπου είναι η μόνη, κατά τον Τσίπρα, που μπορεί να αποδώσει εκλογικά στην αντιπολίτευση. «Οσοι θέλετε να φύγει η Δεξιά, θα πρέπει να αναδείξετε πρώτο κόμμα τον ΣΥΡΙΖΑ», θα επαναλαμβάνει σε κάθε ευκαιρία. Και θα συμπληρώνει: «Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι πρώτο κόμμα, θα συνεχίσει να κυβερνά η Δεξιά με πρωθυπουργό είτε τον Μητσοτάκη, είτε κάποιον άλλον που θα επιβάλλουν εξωπολιτικά κέντρα».
Με αυτή τη γραμμή ελπίζει αφενός να συγκρατήσει τους ψηφοφόρους του λεγόμενου «ιστορικού ΠΑΣΟΚ» που τον είχαν ψηφίσει στις προηγούμενες εκλογές και τώρα, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, κάποιοι εξ αυτών φλερτάρουν με την αποχή και κάποιοι άλλοι με την επιστροφή στα... πατρώα εδάφη της Χαριλάου Τρικούπη. Και αφετέρου να προσελκύσει αριστερούς και αριστερόστροφους ψηφοφόρους που ψηφίζουν από ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ μέχρι Γιάνη Βαρουφάκη και ΑΝΤΑΡΣΥΑ, αλλά θέλουν, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, να αλλάξει βάρδια η εξουσία.

Σε αυτούς θα πρέπει να προσθέσουμε και τους ψηφοφόρους που στις ιδεολογικές και εκλογικές τους προτιμήσεις έχουν υψηλά τα θέματα του πατριωτισμού και συνακόλουθα τη διαχείριση των λεγόμενων «εθνικών θεμάτων», με αιχμή τα Ελληνοτουρκικά. Το τελευταίο διάστημα ολοένα πιο συχνά ο Τσίπρας υιοθετεί θέσεις που ακούγονται μάλλον ευχάριστα στα αυτιά αυτών των ψηφοφόρων, στους οποίους παραδοσιακά είχε απήχηση η ρητορική του Ανδρέα Παπανδρέου, συμπυκνωμένη στη φράση-σύνθημα: «Η Ελλάδα ανήκει στους Ελληνες».

Τελευταίο δείγμα τα όσα είπε ο Αλέξης στη Σύνοδο των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και στις επαφές του στην Πράγα. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης έθεσε μετ’ επιτάσεως το θέμα των κυρώσεων στην Τουρκία, που το 2019, επί πρωθυπουργίας του, είχε αποφασίσει το Συμβούλιο Κορυφής της Ε.Ε. και οι οποίες δεν έχουν ενεργοποιηθεί, παρότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζει το κρεσέντο των απειλών κατά της Ελλάδας αμφισβητώντας κυριαρχικά δικαιώματά της σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.

Συνεργάτες του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης επισημαίνουν και το γεγονός ότι ο Τσίπρας, σε αντίθεση με τον Μητσοτάκη, τάσσεται υπέρ της άμεσης επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια στην Κρήτη προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και εμπράκτως και το τουρκολιβυκό σύμφωνο για την οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών.

Επίσης, όπως λένε, δεν μπορεί κάποιος -και εν προκειμένω η κυβέρνηση- να κατηγορεί τον ΣΥΡΙΖΑ για μειοψηφικές θέσεις στα θέματα εξωτερικής πολιτικής όταν η αξιωματική αντιπολίτευση και την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ ψήφισε στη Βουλή, και στο Μεταναστευτικό τάσσεται υπέρ της προστασίας των συνόρων, και καταδικάζει την εργαλειοποίηση που επιχειρεί η Αγκυρα, και επιμένει στην εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου για τους πρόσφυγες και την επίλυση των διαφορών με τη γείτονα.

Μέτωπο δυνάμεων

Μάλιστα, διατείνονται ότι ο Τσίπρας, παρά τις αντιξοότητες που υπάρχουν εξαιτίας και της ανεπάρκειας των ευρωπαϊκών ηγεσιών, συμπεριλαμβανομένων και των προοδευτικών, θα συνεχίσει να προωθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο τα συμφέροντα της χώρας και στο μέτρο του δυνατού θα πρωταγωνιστήσει στη σύμπηξη μετώπου των δυνάμεων της Αριστεράς και της Σοσιαλδημοκρατίας για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργούν ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις, οι μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές και η τριπλή (ενεργειακή, υγειονομική, κλιματική) κρίση και τους επόμενους μήνες, σύμφωνα με όλους τους αναλυτές, θα κάνουν κόλαση τη ζωή ανθρώπων, νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Στα τέλη Οκτωβρίου ο Τσίπρας σχεδιάζει να καλέσει στην Αθήνα προσωπικότητες, διανοούμενους και εκπροσώπους προοδευτικών κομμάτων προκειμένου να συζητήσουν το μέλλον της Ευρώπης και τη στρατηγική των προοδευτικών δυνάμεων απέναντι στον πόλεμο, στην Ακροδεξιά και την επαπειλούμενη νέα δημοσιονομική και οικονομική κρίση στην Ε.Ε. Το γεγονός ότι πέρυσι νίκησε η Κεντροαριστερά σε Γερμανία, Πορτογαλία και Νορβηγία και φέτος είναι η Ακροδεξιά σε Ιταλία και Σουηδία που πανηγυρίζουν δείχνει ότι στην Ευρώπη είναι τεκτονικές οι αλλαγές που συντελούνται, λόγω αφενός του πολέμου στην Ουκρανία, της ενεργειακής και επισιτιστικής κρίσης και αφετέρου της οικονομικής και στρατιωτικής επικυριαρχίας των ΗΠΑ στην ανύπαρκτη, ουσιαστικά, Ευρωπαϊκή Ενωση.

Και βέβαια εξαιτίας και της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών σε όλους τους τομείς, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τους θεσμούς μέχρι την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και όλα τα κέντρα αποφάσεων και ελέγχου που αρνούνται να συμφωνήσουν ακόμη στα προφανή (έκδοση ευρωομολόγου, πλαφόν στις τιμές και τα κέρδη των ενεργειακών εταιρειών κ.ά.) για την αντιμετώπιση από κοινού της κρίσης, με αποτέλεσμα να μεγαλώνουν οι ανισότητες και να βαθαίνει η κοινωνική, οικονομική και θεσμική κρίση στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Τα ανωτέρω είναι τμήμα του προβληματισμού που θα εισαγάγει για συζήτηση στην Πολιτική Γραμματεία και την Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ ο Τσίπρας.

Εξειδίκευση των προτάσεων

Ενώ η εντολή που έχει δώσει στους «30 εμπειρογνώμονες» του γραφείου του είναι να καταλήξουν όσο γίνεται πιο γρήγορα στις εξειδικεύσεις των έξι γενικών πολιτικών προτάσεων διακυβέρνησης που παρουσίασε ο ίδιος στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης, προκειμένου αυτές να τυπωθούν σε βιβλιαράκι και να διανεμηθούν σε ολόκληρη την επικράτεια από τα μέλη της Κουμουνδούρου - πάντως, τα περισσότερα από τα 150.000 νέα μέλη δεν έχουν εισέτι ενεργοποιηθεί.

Τέλος, για τις υποκλοπές ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα περιμένει όχι τόσο τα πορίσματα της εξεταστικής επιτροπής της Βουλής όσο τα συμπεράσματα της PEGA, της επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ερευνά την υπόθεση παρακολούθησης του τηλεφώνου του Ανδρουλάκη. Συνεργάτες του Τσίπρα υποστηρίζουν ότι ακόμη κι αν δεν πάει να καταθέσει ο Μητσοτάκης θα είναι δύσκολο να αρνηθούν να καταθέσουν οι άλλοι μάρτυρες που πρότειναν ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ και η πλειοψηφία της Ν.Δ. τούς απέρριψε.

Επίσης, διατείνονται ότι «θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε τι θα γίνει στην κυβέρνηση και τη Ν.Δ. όταν υπάρξει πρόταση για παραπομπή ενός ή περισσότερων υπευθύνων σε δίκη». Θεωρούν δηλαδή σίγουρο ότι η PEGA θα καταλήξει σε πρόταση παραπομπής προσώπου ή προσώπων επειδή, όπως λένε, «δεν μπορεί η Επιτροπή, διά στόματος της αντιπροέδρου Γιούροβα, να δέχεται ότι υπήρξε σκάνδαλο και να μην καταλογίσει ευθύνες».

Από την Εξεταστική της Βουλής το καλύτερο για την Κουμουνδούρου θα ήταν να συμφωνήσει το ΠΑΣΟΚ στην έκδοση κοινού πορίσματος από τα δύο κόμματα. Κατά κάποιον τρόπο, όπως μας λέει μέλος της επιτροπής, «εκτός της καταδίκης της κυβέρνησης για την ωμή παραβίαση των κανόνων του κράτους δικαίου, θα ήταν και μια μικρή πρόβα, ένα καλό προηγούμενο, για την προοδευτική διακυβέρνηση».

Σημειώνουμε, πάντως, ότι η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ στο θέμα των υποκλοπών θα περιμένει να δει αν θα αποκαλυφθούν κι άλλα ονόματα πολιτικών που υπήρξαν θύματα επισυνδέσεων ή (και το πιθανότερο) παράνομων λογισμικών όπως το Predator, το Pegasus κ.ά. ώστε να πράξει ανάλογα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο μήνες για να τεκμηριώσουν τα θύματα, εφόσον υπάρχουν στοιχεία, τις καταγγελίες τους. Μέχρι τότε ο Αλέξης θα ασκεί αντιπολίτευση χαμηλών πτήσεων. Θα κάνει τη... χελώνα, αφήνοντας τον ρόλο του... λαγού στον Μητσοτάκη. Και ευελπιστώντας ότι, όπως και στον μύθο, θα κερδίσει τελικά αυτός την κούρσα των εκλογών.

Την τακτική της χελώνας και του λαγού επιλέγει και στο θέμα της ακρίβειας ο Τσίπρας και γενικά στον τρόπο που θα ασκεί αντιπολίτευση τους επόμενους δυο-τρεις μήνες. Αφήνει τον Μητσοτάκη να παινεύεται για τις επιδόσεις του και από Δεκέμβρη - Γενάρη θα περάσει στην επίθεση, «όταν αρχίσουν οι διακοπές ρεύματος και ο κόσμος θα πρέπει να διαλέξει αν θα φάει ή θα ζεσταθεί»...