Γρ. Νικολόπουλος

Ενίοτε δε αναβαθμίζονται από θέσεις ευθύνης σε ανώτερες θέσεις υψηλού κύρους αλλά διακοσμητικές, χωρίς ευθύνες ή συμμετοχή στη διοίκηση. Δεν εκδιώκονται με ύβρεις και απαξίωση, διότι αυτό θα αποκάλυπτε τις αδυναμίες της διοίκησης της επιχείρησης ή του κόμματος που τους επέλεξαν και θα κλόνιζε την εμπιστοσύνη των συνεργατών, των πελατών ή των ψηφοφόρων.

Στην περίπτωση του Αλέξη Τσίπρα συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Πρώτον, δεν εκδιώχθηκαν όσοι θεωρούσε ο πρόεδρος του κόμματος και πρωθυπουργός ότι ήταν ανίκανοι και, δεύτερον, αφού ο ίδιος αποχώρησε και το κόμμα του διαλύθηκε, έβγαλε ένα βιβλίο στο οποίο κατηγορεί όλη την ηγετική ομάδα του κόμματος και τους βασικούς του συνεργάτες ότι έφταιγαν για όλα και ότι ο ίδιος ουσιαστικά δεν έχει καμία σχέση με την καταστροφή που προκάλεσε η κυβέρνησή του και με τα τεράστια βάσανα που φόρτωσε στην πλάτη όλων των Ελλήνων.

Τους συνεργάτες αυτούς τους οποίους σήμερα χαρακτηρίζει ανίκανους ο ίδιος τους επέλεξε και τους έκανε υπουργούς, ο ίδιος τους ανέθεσε τη διαπραγμάτευση για την επίλυση της χειρότερης κρίσης που αντιμετώπισε ποτέ η χώρα, ο ίδιος ενέκρινε όλες τις εισηγήσεις τους και πήρε τις αποφάσεις που μας βύθισαν.

Με αυτούς καθημερινά συνεδρίαζε και ο ίδιος τους καθοδηγούσε. Εφόσον είχε καταλάβει ότι ήταν ανίκανοι, γιατί δεν τους έδιωχνε τότε; Θα μου πείτε: Και ποιους θα έβρισκε για να τους αντικαταστήσει;

Το ίδιο ερώτημα, λοιπόν, ισχύει και τώρα, και μάλιστα ακόμη πιο ισχυρό. Αφού απαξίωσε όλους τους παλιούς του συνεργάτες, αφού διέλυσε το ίδιο του το κόμμα, αφού έβγαλε και βιβλίο για να μείνουν όλα αυτά γραπτά -δεν είπε απλώς μια κουβέντα σε ώρα θυμού-, ποιους θα βρει τώρα για να τον στηρίξουν στην προσπάθειά του να φτιάξει νέο κόμμα και να επιστρέψει στην πολιτική σκηνή;

Οπως έλεγε ο Πλούταρχος (ο αρχαίος, όχι ο τραγουδιστής), «την προδοσία πολλοί αγάπησαν, τον προδότη κανείς». Και ο Τσίπρας αυτή τη στιγμή πρόδωσε τους παλιούς συντρόφους του, οπότε μάλλον κανείς από αυτούς δεν τον αγαπάει πια.

Πώς λοιπόν αυτός που απαξίωσε όλους τους παλιούς συντρόφους και συνεργάτες του, που τους έριξε όλες τις ευθύνες για να απαλλαγεί ο ίδιος, μπορεί τώρα να βρει νέους συνεργάτες που θα στηρίξουν την προσπάθειά του και θα πείσουν τους ψηφοφόρους να τον ψηφίσουν στις εκλογές - αν τελικά φτιάξει κόμμα και αν κατέβει στις εκλογές. Θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε ποιοι θα είναι εκείνοι που θα τον εμπιστευτούν και θα πάρουν τη θέση των παλαιών συνεργατών που λοιδορήθηκαν (μέχρι να έρθει η σειρά τους να φορτωθούν τις ευθύνες μιας νέας αποτυχίας).

Φταίει ο λαός;

Με αφορμή τον Τσίπρα, θέλω να επαναφέρω μια λεπτομέρεια για το δημοψήφισμα, που σχετίζεται κατά κάποιον (μαγικό) τρόπο με τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο.

Στο δημοψήφισμα οι πολίτες εκλήθησαν να απαντήσουν στο ερώτημα αν εγκρίνουν δύο συμβάσεις με τίτλους «Reforms for the Completion of the Current Program and Beyond» και «Preliminary Debt Sustainability Analysis». Φυσικά, ουδείς διάβασε τις συμβάσεις, ψήφισαν όμως όλοι και επεκράτησε το «Οχι» με 61,3%. Δηλαδή απάντησαν ότι δεν εγκρίνουν τις συμβάσεις. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, που είχε θέσει το ερώτημα, πέταξε στα σκουπίδια τις συμβάσεις και υπέγραψε μια άλλη, πολύ χειρότερη. Δηλαδή δεν έκανε κωλοτούμπα, όπως τον κατηγορούν, φρόντισε να εφαρμόσει την απόφαση του εκλογικού σώματος η οποία απεδείχθη ασφαλώς εις βάρος του εκλογικού σώματος. Την πάτησαν δηλαδή όσοι ψήφισαν «Οχι» επειδή δεν ήξεραν ούτε τι έλεγε η σύμβαση που απέρριψαν ούτε τι θα λέει η νέα που τους προέκυψε.

Πώς συνδέεται αυτό με τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο; Με δύο τρόπους: πρώτον, όπως οι ψηφοφόροι του δημοψηφίσματος δεν κατάλαβαν τι ψήφιζαν, ούτε και οι δανειολήπτες σε ευρώ κατάλαβαν τι δάνεια υπέγραφαν. Και δεύτερον, όπως οι πολίτες που ψήφισαν «Οχι» είχαν την προσδοκία ότι θα γλιτώσουν τα μνημόνια και τους προέκυψαν βαρύτερα, έτσι και οι δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο πίστευαν ότι θα γλιτώσουν τόκους και πληρώνουν πολλαπλάσια.

Οι τράπεζες προσέγγισαν τους δανειολήπτες και τους πρότειναν είτε να δανειστούν σε ελβετικό φράγκο αντί για ευρώ, είτε να μετατρέψουν τα υφιστάμενα δάνειά τους σε δάνεια ελβετικού φράγκου. Για να τους πείσουν, τους είπαν ότι το ελβετικό φράγκο έχει χαμηλότερο επιτόκιο, συνεπώς η δόση τους θα είναι μειωμένη. Οι δανειολήπτες δέχτηκαν αμέσως με χαρά τη συμβουλή της «καλής» τράπεζας που φρόντιζε για το συμφέρον τους. Δεν ήταν φυσικά σε θέση να προβλέψουν (όπως γνώριζαν οι τράπεζες) ότι αν το ελβετικό φράγκο ανατιμηθεί, θα χρωστάνε πολύ περισσότερα λεφτά στις τράπεζες. Και πράγματι, ανατιμήθηκε το ελβετικό, με αποτέλεσμα σήμερα ένα δάνειο 100.0000 ευρώ, που θα είχε συνολικό κόστος αποπληρωμής (μαζί με τόκους και εισφορές) 127.470 ευρώ, με ρήτρα ελβετικού φράγκου να έχει κόστος αποπληρωμής 172.500 ευρώ. Αυτά για τα ενήμερα δάνεια, διότι στη διάρκεια της κρίσης πάρα πολλοί δανειολήπτες έμειναν άνεργοι και δεν μπορούσαν να πληρώσουν τίποτα, συνεπώς τώρα χρωστάνε πολλαπλάσια.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι καλά να πάθουν αφού επέλεξαν το δάνειο με ρήτρα ελβετικού. Συμφωνώ για όσους ήταν οι ίδιοι τραπεζικοί, χρηματιστές, παίκτες συναλλάγματος στις διεθνείς αγορές, διαχειριστές κεφαλαίων ή έστω και επιχειρηματίες. Αυτοί θα μπορούσαν να αντιληφθούν τον συναλλαγματικό κίνδυνο που αναλάμβαναν δανειζόμενοι σε ξένο νόμισμα. Ωστόσο, όλοι οι υπόλοιποι, ακόμη κι αν ήταν επιστήμονες και φυσικά οι νοικοκυρές και οι γιαγιάδες που εγγυόνταν για τα δάνεια των παιδιών και των εγγονών τους, δεν είχαν ιδέα τι κινδύνους κρύβει ένα δάνειο σε ξένο νόμισμα.

Οι τραπεζίτες θα έπρεπε να χρεωθούν το λάθος τους να παρασύρουν τους δανειολήπτες σε δανεισμό με ρήτρα ξένου νομίσματος, ακόμη κι αν διαβεβαιώνουν ότι είχαν εξηγήσει τους κινδύνους. Η ρύθμιση για τα δάνεια σε ελβετικό θα έπρεπε να έχει έναν μόνο όρο: όλα τα δάνεια αποπληρώνονται στην αρχική ισοτιμία που ίσχυε την ημερομηνία εκταμίευσής τους επιβαρυνόμενα φυσικά με όλους τους αντίστοιχους τόκους του ευρώ. Να εξαλείφει δηλαδή την αύξηση από τη μεταβολή της ισοτιμίας.

Οχι για κανέναν άλλον λόγο, αλλά επειδή πρέπει οι τραπεζίτες να μη δίνουν δάνεια με όρους που δεν είναι κατανοητοί στον δανειολήπτη και ακόμη περισσότερο με όρους που κρύβουν απρόβλεπτους κινδύνους, όπως είναι οι κίνδυνοι από τις μεταβολές των ισοτιμιών. Και αν αυτό δεν περιλαμβάνεται στους βασικούς κανόνες δικαίου, καιρός είναι να συμπεριληφθεί γιατί τα χρηματοοικονομικά προϊόντα γίνονται ολοένα πιο περίπλοκα.