Γρ. Νικολόπουλος

Οι βιολογικοί καθαρισμοί σε πάρα πολλές περιοχές δεν λειτουργούν ή υπολειτουργούν. Κάποιοι κατασκευάστηκαν και δεν δούλεψαν ποτέ, κάποιοι από αυτούς δεν μπορούν να δουλέψουν ούτε στο μέλλον γιατί είναι σχεδιασμένοι λάθος, κάποιοι άλλοι συνδέθηκαν στα δίκτυα, δούλεψαν για λίγο και μετά χάλασαν λόγω αδυναμίας συντήρησης ή λόγω αμέλειας.

Οι βιολογικοί καθαρισμοί, όπως και οι αφαλατώσεις που υπάρχουν σε διάφορα νησιά είναι αναγκαίες υποδομές, ιδιαίτερα σε όσες περιοχές έχουν πολλούς τουρίστες το καλοκαίρι. Είναι αναγκαίες για πρωτίστως λόγους υγιεινής και για την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και για την εικόνα του νησιού και της χώρας στους ξένους επισκέπτες.
Ποιό είναι το πρόβλημα;

Στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότερες από 400 ΔΕΥΑ δηλαδή Δημοτικές Εταιρίες Ύδρευσης και Αποχέτευσης. Αυτές έχουν την ευθύνη λειτουργίας των βιολογικών καθαρισμών, κάθε μια στο δήμο της. Διοικούνται κατά κανόνα από τον Δήμαρχο που έχει χρέη Προέδρου και η τεχνική υποστήριξη παρέχεται από έναν υδραυλικό της περιοχής και την τεχνική υπηρεσία του δήμου.

Όμως οι βιολογικοί καθαρισμοί για να συντηρηθούν σωστά χρειάζονται περισσότερα. Χρειάζονται μηχανικούς που να διαθέτουν τις ειδικές γνώσεις, χρειάζονται συστηματική επίβλεψη και πρόβλεψη των ζημιών που σταδιακά δημιουργούνται, χρειάζονται χρήματα για τη συντήρηση. Οι δήμοι δεν διαθέτουν τίποτα από όλα αυτά.

Ούτε μπορούν να τα βρουν. Αφενός διότι θα πρέπει να χρεώσουν περισσότερα στους δημότες τους - πολλοί από τους οποίους δυσκολεύονται να πληρώσουν έστω και τα λίγα- αφετέρου διότι δεν είναι εύκολο να βρεις ή να προσελκύσεις ειδικούς σε τουριστικούς προορισμούς που είναι έρημοι το χειμώνα.

Τώρα η ΕΥΔΑΠ έτρεξε στην Πάτμο, το Πάσχα έτρεχε στην Τήνο για να διορθώσει προβλήματα, πέρυσι στη Μύκονο που πλημμύρισαν οι δρόμοι από τις αποχετεύσεις, κάθε τόσο τρέχει χωρίς να είναι ευθύνη της να κλείσει τρύπες.

Το πρόβλημα είναι σύνθετο και γίνεται ακόμη πιο περίπλοκο διότι αν παραδεχτούμε ότι οι βιολογικοί καθαρισμοί που χρηματοδοτήθηκαν από ευρωπαϊκά προγράμματα δεν λειτουργούν, η ΕΕ θα ζητήσει πίσω τα λεφτά - που δεν υπάρχουν. Ούτε πρόκειται να δώσει επιπλέον χρήματα η ΕΕ για τις διορθώσεις ή για τη συντήρηση.

Αυτό που συμβαίνει με τους βιολογικούς συμβαίνει και με πολλές άλλες υποδομές. Η εκάστοτε κυβέρνηση θέλει να απορροφήσει τα διαθέσιμα (και πολλά) Ευρωπαϊκά κονδύλια για υποδομές. Λέει λοιπόν τους δήμους να υποβάλλουν προτάσεις για κατασκευή υποδομών και έτσι παίρνει τα χρήματα. Τις υποδομές κατασκευάζουν τεχνικές εταιρίες χωρίς ουσιαστικά να μπορεί η τοπική αυτοδιοίκηση να ελέγξει σε βάθος τι παραλαμβάνει, ούτε να κρίνει αν το σχέδιο κατασκευής είναι σωστό. Τελικά πολλοί βιολογικοί παραδίδονται αλλά δεν λειτουργούν ποτέ. Ο δήμος έχει πάρει τα λεφτά από τη ΕΕ, η κυβέρνηση πανηγυρίζει γιατί απορρόφησε κονδύλια, αλλά όφελος δεν υπάρχει για κανέναν με εξαίρεση το (δεδομένο πάντα) “κύκλωμα” που έβγαλε κάποιες μίζες. Οι πολίτες καλούνται να πληρώσουν αυξημένα τέλη για ένα έργο που δεν λειτουργεί, το έργο αφήνεται στην τύχη, του, αν λειτουργήσει για λίγα χρόνια δεν συντηρείται και χαλάει και έχουμε το φαινόμενο της Πάτμου να τρέχουν λύματα από τις βρύσες των σπιτιών.

Τι μπορεί να γίνει; Η κυβέρνηση σκέφτεται να ενώσει τις δημοτικές εταιρίες υπό έναν ενιαίο φορέα, ο οποίος όμως θα πρέπει να βρεί και χρήματα και ειδικά στελέχη για όλη την Ελλάδα. Και αυτός ο φορέας να δώσει την συντήρηση αλλά και την εκμετάλλευση σε τεχνικές εταιρίες του ιδιωτικού τομέα. Που πράγματι ίσως να συντηρήσουν και να λειτουργήσουν καλύτερα τους βιολογικούς αλλά με αμοιβή που θα πρέπει να χρεώνουν τους δημότες. Οι οποίοι εν θα πληρώνουν είτε διότι δεν έχουν, είτε διότι δεν θέλουν. Άρα θα έχει μπεί και εγγύηση του δημοσίου για την πληρωμή των τεχνικών εταιριών. Με λίγα λόγια εκατομμύρια ευρώ για να φτιαχτεί ένας φορέας και να συντηρηθούν από ιδιώτες έργα αναγκαία έργα υποδομής.

Τα ίδια περίπου ισχύουν για πολλές άλλες υποδομές.

Συνεπώς η λύση θα πρέπει να είναι συνολική, πρέπει να φτιαχτεί (στα ξένα πρότυπα αφού σε άλλες χώρες αυτά έχουν λυθεί) το πρόβλημα της συντήρησης έργων υποδομής που το κράτος δεν κάνει και οι δήμοι δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να συντηρήσουν.