Γεώργιος Κουκουδάκης

Χώρες οι οποίες παραμένουν μόνο τελικοί χρήστες της τεχνολογίας δεν μπορούν να εγγυηθούν την ελευθερία τους σε οποιονδήποτε τομέα». Με αυτά τα λόγια, μεταξύ άλλων, προλόγισε ο Τούρκος Πρόεδρος Ρεσέπ Ταγίπ Ερντογάν το 2022 το ειδικό αφιέρωμα του περιοδικού της Τουρκικής Ακαδημίας Επιστημών για την «Εθνική Τεχνολογική Πρωτοβουλία» της Τουρκίας.

Η εν λόγω πρωτοβουλία αναλήφθηκε από τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν το 2002 με βασικό οραματισμό την οικονομική και τεχνολογική ανεξαρτησία της Χώρας του. Στο πλαίσιο αυτό διατέθηκαν σημαντικά κεφάλαια σε ετήσια βάση για έρευνα και ανάπτυξη οπλικών συστημάτων. Μέσα σε λιγότερο από 20 χρόνια τα αποτελέσματα ήταν ορατά. Δημιουργήθηκαν δεκάδες νέες ιδιωτικές αμυντικές βιομηχανίες επτά εκ των οποίων το 2020 συγκαταλέχθηκαν στις 100 κορυφαίες του κόσμου. Συνακόλουθα ο κύκλος εργασιών των ιδιωτικών αμυντικών βιομηχανιών της Τουρκίας αυξήθηκε από ένα δισεκατομμύρια δολάρια που ήταν το 2002, όταν δηλαδή το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) ανέλαβε την διακυβέρνηση, στα 11 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020.

Έτσι το 2022 η Τουρκία κατάφερε να προμηθεύει το 80% του εξοπλισμού των ενόπλων δυνάμεων της σε σύγκριση με το 2004 που το ποσοστό αυτό με τα βίας έφτανε το 20%. Ταυτόχρονα οι τουρκικές εξαγωγές αμυντικού υλικού αυξήθηκαν δραστικά κατατάσσοντας την Τουρκία στην 12η θέση εξαγωγών μεγάλων οπλικών συστημάτων στον Κόσμο για το 2022. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η Άγκυρα εκμεταλλεύθηκε και διπλωματικά αυτές τις εξαγωγές. Το παράδειγμα της εξαγοράς, τον περασμένο Δεκέμβριο, της Ιταλικής «Piaggio Aerospace», η οποία εξειδικεύεται στην παραγωγή κινητήρων μαχητικών αεροσκαφών καθώς και μη επανδρωμένων αεροσκαφών από την τουρκική «Bayker» που κατασκευάζει τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη «Bayraktar», αναντίρρητα είναι κίνηση που καταδεικνύει την σαφή πρόθεση της Τουρκίας να διεκδικήσει ακόμη μεγαλύτερο μερίδιο στη τεράστια διεθνή αμυντική αγορά αλλά και να αποκτήσει μεγαλύτερη τεχνογνωσία σε αυτόν τον τομέα.

Επίσης η προσπάθεια της ανάπτυξης από την Τουρκική Αεροδιαστημική Εταιρεία (ΤΑΙ) του μαχητικού αεροσκάφους 5ης γενιάς «ΚΑΑΝ» με τεχνολογία «Stealth» στα πρότυπα του Αμερικανικού «F-35» αποτελεί μια ακόμη μεγάλη κίνηση προς της κατεύθυνση της πλήρους αμυντικής αυτονομίας από την πλευρά της Άγκυρας. Η ναυπήγηση επίσης ενός δεύτερου αεροπλανοφόρου στα Τουρκικά ναυπηγεία παράλληλα υποδηλώνει και τις προθέσεις της Χώρας να καταστεί και ναυτική δύναμη. Με άλλα λόγια και ανεξάρτητα από την ποιότητα των προϊόντων που παρήχθησαν, η «Εθνική Τεχνολογική Πρωτοβουλία» που ανέλαβε η κυβέρνηση του AKP είχε απτά αποτελέσματα.

Τρία είναι τα βασικά συμπεράσματα από το παράδειγμα της Τουρκίας που μπορούν να φανούν χρήσιμα στην Χώρα μας. Το πρώτο καταδεικνύει περίτρανα ότι απολύτως απαραίτητη προϋπόθεση για την εδραίωση και ανάπτυξη εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας είναι η ύπαρξη οραματισμού και στρατηγικού σχεδιασμού με προοπτική τουλάχιστον εικοσαετίας. Αυτό για τα δεδομένα της Ελλάδας προϋποθέτει συναίνεση των βασικών τουλάχιστον πολιτικών δυνάμεων καθώς και την ενίσχυση της τεχνολογικής παιδείας και κουλτούρας της κοινωνίας μας.

Το δεύτερο βασικό συμπέρασμα είναι ότι χρειάζεται, μέσω ενός θεσμοθετημένου συντονιστικού οργάνου, η άμεση και επαρκής διάθεση κονδυλίων για Έρευνα και Ανάπτυξη αμυντικών τεχνολογικών συστημάτων τα οποία πρωτίστως θα εξυπηρετούν τις ανάγκες των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Τέλος το τρίτο βασικό συμπέρασμα είναι ότι θα πρέπει ως πολιτικό σύστημα και ως κοινωνία να απαλλαγούμε από τις ξεπερασμένες αντιλήψεις του παρελθόντος και να εμπιστευτούμε ακόμη περισσότερο την ιδιωτική πρωτοβουλία και το επιστημονικό προσωπικό της Πατρίδας μας που βρίσκονται είτε εντός των συνόρων είτε στο εξωτερικό.

Η Ελληνική κυβέρνηση το τελευταίο διάστημα δείχνει να κινείται προς την σωστή κατεύθυνση. Η δημιουργία του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Έρευνας και Ανάπτυξης Καινοτομίας, οι διεθνείς τεχνολογικές συνεργασίες και συμπαραγωγές, η διάθεση κονδυλίων για Έρευνα και Ανάπτυξη και η Ευρωπαϊκή «Αμυντική Αφύπνιση» με την υιοθέτησή βασικών και διαχρονικών ελληνικών θέσεων το αποδεικνύουν. Η ιδιωτική πρωτοβουλία, με το πλέον αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της «νεκρανάστασης» των ναυπηγείων «Σκαραμαγκά» και «Ελευσίνας» δείχνει και αυτή να αναλαμβάνει τον εθνικής σημασίας ρόλο της.

Αυτό που απομένει είναι ως κοινωνία να συνειδητοποιήσουμε τη μεγάλη σημασία που έχει για την ασφάλεια και για το μέλλον της Χώρας μας η ανάπτυξη και η εδραίωση εγχωρίας πολιτικής και αμυντικής τεχνολογικής παραγωγικής βάσης. Αυτό που είναι σίγουρο πάντως με δεδομένη την αναβίωση του αναθεωρητισμού σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο είναι ότι οι υπάρχουσες συγκυρίες προσφέρουν ίσως την τελευταία σημαντική ευκαιρία στην Χώρα μας να κάνει αυτό που απέτυχε να κάνει εδώ και δεκαετίες παρά το γεγονός ότι δαπάνησε δισεκατομμύρια δραχμές και ευρώ σε εξοπλισμούς χωρίς κάποιο ουσιαστικό πάγιο όφελος όπως αυτό της εδραίωσης της δικής της αμυντικής βιομηχανίας.

Και σίγουρα η γειτονική χώρα στον τομέα αυτό αποτελεί ένα παράδειγμα που εδώ στην Ελλάδα για πολλούς και ευνόητους λόγους πρέπει να το μελετήσουμε. Αν πιστέψουμε όμως στις πραγματικές δυνάμεις του λαού και της κοινωνίας μας δεν χρειάζεται να το μιμηθούμε. Αυτό που μας χρειάζεται σίγουρα είναι η δημιουργία συναντίληψης, η ενίσχυση της μεταξύ μας ομοψυχίας και συνεργασίας για να αναπτύξουμε την δική μας εθνική αμυντική βιομηχανία με τον δικό μας τρόπο και προς όφελος της επόμενης γενιάς Ελλήνων.

* Ο κ. Γεώργιος Κουκουδάκης είναι δήμαρχος Ύδρας

* Ο κ.