Δημήτρης Καμμένος

Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της κρίσης πολλοί κληρονόμοι δηλώνουν αδυναμία να εξοφλήσουν τον φόρο κληρονομιάς, με αποτέλεσμα ή να προβαίνουν σε αποποίησή της για να μην αποκτήσουν την περιουσία των συγγενών τους που έχουν αποβιώσει, δημιουργώντας ένα νέο φαινόμενο-κίνημα «Δεν κληρονομώ», ή να καθίσταται το συγκεκριμένο χρέος  ληξιπρόθεσμο, με ό,τι συνέπειες μπορεί να έχει γι’ αυτούς μια τέτοια εξέλιξη.

Σήμερα οι φορολογούμενοι που είτε έχουν κληρονομήσει μια περιουσία, είτε πρόκειται να κληρονομήσουν και δεν έχουν τα χρήματα να πληρώσουν τον φόρο κληρονομιάς είναι σε αδιέξοδο. Οι μεν πρώτοι που έχουν κάνει αποδοχή βρίσκονται να χρωστούν φόρους που διαρκώς προσαυξάνονται, οι δε δεύτεροι αναγκάζονται τελικά να μην αποδεχτούν την κληρονομιά καθώς δεν έχουν τα χρήματα για την εξόφληση του φόρου.
Το φαινόμενο αυτό, που τείνει να λάβει χαρακτηριστικά χιονοστιβάδας, είχα αναδείξει ήδη από τον Οκτώβριο του 2016 με επίκαιρη ερώτησή μου στη Βουλή  προς τον τότε αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Τρύφωνα Αλεξιάδη.

Σύμφωνα με στοιχεία από τα Ειρηνοδικεία όλης της χώρας (όπου κατατίθενται τα αιτήματα αποποίησης), οι αποποιήσεις κληρονομιάς μέσα στο τρέχον έτος θα αγγίξουν τις 150.000, ενώ, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Δικαιοσύνης, μέσα σε τρία χρόνια, από το 2013 έως το 2016, οι αποποιήσεις αυξήθηκαν κατά 86%. Ενδεικτικά, το 2013 έγιναν 29.199, ενώ το 2016 ο αριθμός αυξήθηκε σε 54.422 αποποιήσεις κληρονομιάς.

Μετά από πρότασή μου ο τότε υπουργός μάλιστα είχε παραδεχτεί την ύπαρξη του προβλήματος, το οποίο είχε αρχίσει να λαμβάνει τεράστιες διαστάσεις, και είχε αποκαλύψει ότι στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων βρίσκεται σε τελική φάση επεξεργασίας η υπουργική απόφαση με την οποία θα δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να κρατήσουν την περιουσία τους και να ρυθμίσουν τον φόρο κληρονομιάς αποκλειστικά με εκχώρηση ακινήτου.
Μάλιστα το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο υφίσταται εδώ και χρόνια και συγκεκριμένα σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 82 Ν.2961/2001, όπως ισχύουν, προβλέπεται η δυνατότητα εξόφλησης φόρου κληρονομιάς με παραχώρηση ακινήτου, με τους όρους και τις προϋποθέσεις των ως άνω διατάξεων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 82 του Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, προβλέπεται το εξής: «Με πράξη της Φορολογικής Διοίκησης επιτρέπεται η εξόφληση του συνόλου ή μέρους οφειλόμενου φόρου κληρονομιάς από οφειλέτη που βρίσκεται σε αδυναμία να τον καταβάλει με μετρητά, μετά από αίτησή του, με μεταβίβαση στο Ελληνικό Δημόσιο της πλήρους κυριότητας ολοκλήρου αξιόλογου κληρονομιαίου ή άλλου ακινήτου, το οποίο βρίσκεται εντός σχεδίου πόλης και δεν βαρύνεται με οποιοδήποτε εμπράγματο δικαίωμα, αγωγή ή άλλο βάρος. Σε καμία περίπτωση δεν αποδίδεται στον οφειλέτη η τυχόν διαφορά μεταξύ της αξίας του ακινήτου που προσφέρεται και του φόρου κληρονομιάς που οφείλεται. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζεται η διαδικασία εξόφλησης του φόρου και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου».

Δυστυχώς,14 μήνες μετά την επίκαιρη ερώτησή μου η νέα ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών δεν έχει προβεί στην υπογραφή της συγκεκριμένης απόφασης που θα έδινε οριστικά λύση στις αποποιήσεις κληρονομιών. 
Πρέπει άμεσα να δοθεί λύση όχι μόνο για να στηριχθούν οι πολίτες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες και δεν μπορούν να λάβουν τις κληρονομιές ώστε να μπει ένα τέλος στο φαινόμενο «Δεν κληρονομώ», αλλά και για να μπορέσει το κράτος να λάβει έσοδα άμεσα, τα οποία τώρα έτσι και αλλιώς αδυνατούσε να λάβει.

Η αποποίηση κληρονομιάς στην οποία οδηγούνται οι περισσότεροι συμπολίτες μας σήμερα έχει αρνητικές συνέπειες και για τους ίδιους τους κληρονόμους που χάνουν την περιουσία τους, αλλά και για το ίδιο το κράτος, διότι τα ακίνητα που αποποιείται κάποιος δεν πηγαίνουν κατευθείαν στο Δημόσιο, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι, καθώς το Δημόσιο κληρονομεί, έκτο κατά σειρά, όταν δεν υπάρχει κανένας συγγενής για να αποδεχθεί την κληρονομιά. Επίσης, αν τελικά περιέλθουν στην κυριότητα του Δημοσίου δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος αξιοποίησής τους, ενώ η διαδικασία πλειστηριασμών είναι τόσο κοστοβόρα, εξαιτίας των δικαστικών εξόδων, όσο και χρονοβόρα.

Η πρόταση είναι απλή και μένει απλά να τεθεί σε λειτουργία η δυνατότητα αποπληρωμής του φόρου κληρονομιάς με παραχώρηση ακινήτου στο Δημόσιο, με την αποτίμηση της αξίας του ακινήτου που θα παραχωρεί ο φορολογούμενος να γίνεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων. Το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού των αξιών, παρά τις αδυναμίες του, θεωρείται το πλέον αξιόπιστο αυτή τη στιγμή, απαλλάσσοντας τις αρμόδιες υπηρεσίες από χρονοβόρες διαδικασίες που απαιτεί ο προσδιορισμός της εμπορικής αξίας των ακινήτων και από τριβές με τους φορολογούμενους. 

Ο στόχος της ρύθμισης είναι αφενός να διευκολυνθούν οι φορολογούμενοι που θέλουν να εξοφλήσουν τον φόρο κληρονομιάς αλλά αντικειμενικά δεν μπορούν και αφετέρου να μειωθούν τόσο ο χρόνος όσο και τα κόστη του Δημοσίου για κατασχέσεις και πλειστηριασμούς ακινήτων.
Η κληρονομιά πρέπει να συνεχίσει, αφενός, να αποτελεί εύνοια,  αλλά και μια ενίσχυση για τις επόμενες γενιές, ειδικά μάλιστα όταν μια κληρονομιά έχει συμβολικό χαρακτήρα και αξία για τον κληρονόμο και, αφετέρου, οι φορολογούμενοι να πάψουν να φοβούνται να κληρονομήσουν και να το απεύχονται διότι οι φόροι κληρονομιάς πολύ συχνά καθιστούν την αποδοχή της περιουσίας απαγορευτική για τους ίδιους.
Αλλωστε η Πολιτεία μόνο κερδισμένη μπορεί να βγει από μια τέτοια πρωτοβουλία.