Χριστοδουλίδης σε Χαν: Χάσαμε 2,5 χρόνια, η ΕΕ μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για λύση

Σαφές μήνυμα ότι ποντάρει στην ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ στο Κυπριακό έστειλε ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης, υποδεχόμενος τον Ειδικό Απεσταλμένο της ΕΕ για το Κυπριακό, Γιοχάνες Χαν.

Η συνάντηση έγινε λίγες ώρες πριν από το τετ α τετ του Κύπριου προέδρου με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, με τον Νίκο Χριστοδουλίδη να ξεκαθαρίζει ότι στόχος του είναι η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από εκεί που διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά, το καλοκαίρι του 2017.

«Χάσαμε δυόμισι χρόνια και τώρα είναι η ώρα να συζητήσουμε την ουσία», είπε, τονίζοντας ότι η εμπλοκή της ΕΕ και προσωπικά του Χαν «μπορεί να βοηθήσει να ανοίξει ο δρόμος για την επανέναρξη των συνομιλιών και, φυσικά, για τη λύση του Κυπριακού».

«Αν εξαρτιόταν από εμένα, θα είχαμε ήδη λύση»

Ο Κύπριος Πρόεδρος, έχοντας δίπλα του την υφυπουργό Ευρωπαϊκών Θεμάτων Μαριλένα Ραουνά, υποδέχθηκε τον Ευρωπαίο απεσταλμένο με εμφανή διάθεση να αναβαθμίσει τον ρόλο των Βρυξελλών στο τραπέζι.

Εξέφρασε την ικανοποίησή του που ο Χαν θα έχει επιτέλους συνάντηση και με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, υπογραμμίζοντας ότι Λευκωσία και Βρυξέλλες μπορούν από κοινού να δώσουν ώθηση σε μια νέα προσπάθεια.

Απαντώντας στο μήνυμα του Χαν ότι «τώρα είναι η ώρα για αποτελέσματα» και ότι διαμορφώνεται μια νέα ευκαιρία για το Κυπριακό, ο Νίκος Χριστοδουλίδης έστειλε και ένα πιο προσωπικό σήμα βούλησης: «Να είστε σίγουρος πως αν εξαρτιόταν από εμένα, θα είχαμε επιτυχή κατάληξη».

Χαν: Ώρα για αποτελέσματα, όχι θεωρίες

Από την πλευρά του, ο Γιοχάνες Χαν μίλησε για «ώρα για αποτελέσματα» μετά από μια μακρά περίοδο δύσκολων στιγμών στο Κυπριακό, σημειώνοντας ότι σήμερα υπάρχει ένα παράθυρο ευκαιρίας, χωρίς να το χαρακτηρίσει «τελευταία ευκαιρία».

Ο Ευρωπαίος απεσταλμένος τόνισε ότι η ΕΕ «επενδύει πολύ» στη σχέση του Προέδρου Χριστοδουλίδη με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, ώστε να ανοίξει ο δρόμος όχι μόνο για επανέναρξη των συνομιλιών, αλλά για «οριστική, θετική λύση» του Κυπριακού.

Η τοποθέτησή του συνδέεται ευθέως με τον ρόλο που του ανέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Μάιο, όταν ο Χαν ορίστηκε Ειδικός Απεσταλμένος για την Κύπρο, με αποστολή να στηρίξει, σε στενό συντονισμό με την απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ Μαρία Άνχελα Ολγκίν, την προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλιών στη βάση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας και των αρχών της ΕΕ.

Ο ρόλος της ΕΕ και τα μηνύματα προς την Άγκυρα

Η Λευκωσία βλέπει την παρουσία Χαν στην Κύπρο ως εργαλείο για να μπουν στο τραπέζι και θέματα που συνδέονται με την επιθυμία της Άγκυρας για στενότερη σχέση με την ΕΕ. Η ΕΕ παραμένει ο βασικός οικονομικός και πολιτικός εατίροςγια την Τουρκία, ακόμη και αν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις είναι παγωμένες εδώ και χρόνια.

Τα τελευταία εικοσιτετράωρα, ο Νικος Χριστοδουλίδης έχει συνδέσει ευθέως τη στάση της Τουρκίας στο Κυπριακό με το μέλλον της ευρωτουρκικής σχέσης, υπενθυμίζοντας ότι η επιμονή της Άγκυρας σε «δύο κράτη» αποτελεί μείζον εμπόδιο για οποιαδήποτε πρόοδο προς την ΕΕ.

Την ίδια στιγμή, στις Βρυξέλλες συζητείται ευρύτερο πακέτο για την Τουρκία, που περιλαμβάνει αναβάθμιση τελωνειακής ένωσης, διαχείριση μεταναστευτικού και συνεργασία σε ενέργεια και ασφάλεια. Η Λευκωσία επιδιώκει αυτά τα εργαλεία να συνδεθούν με συγκεκριμένα βήματα της Άγκυρας στο Κυπριακό, όχι με γενικόλογες διαβεβαιώσεις.

Η Κύπρια Υφυπουργός Ευρωπαϊκών Θεμάτων, Μαριλένα Ραουνά, μιλώντας μετά τη συνάντηση, Χριστδουλίδη - Χαν, ανέφερε πως «δεν μπορεί να υπάρξει συνολική λύση του Κυπριακού χωρίς την Ευρωπαϊκή Ένωση, ακριβώς επειδή η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτος μέλος της ΕΕ».

Όπως είπε, ο κ. Χαν ενημέρωσε τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη για σειρά επαφών που έχει με Υπουργούς Εξωτερικών κρατών - μελών της ΕΕ και για την προσπάθεια που καταβάλλεται ώστε να επισκεφθεί την Άγκυρα, στο πλαίσιο της εντολής που έλαβε από την Κομισιόν ως ειδικός απεσταλμένος για την Κύπρο.

Παράλληλα, όπως σημείωσε, αναμένεται συνάντησή του και με τον ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας, κάτι που η Λευκωσία θεωρεί κρίσιμο για να αποκτήσει πρακτικό περιεχόμενο η ευρωπαϊκή παρέμβαση.

Εργαλεία πίεσης στα ευρωτουρκικά

Η κ. Ραουνά επέμεινε ότι η ΕΕ «έχει τα εργαλεία που μπορούν να λειτουργήσουν θετικά και καταλυτικά» τόσο για την επανέναρξη των συνομιλιών όσο και για την επίτευξη προόδου, εφόσον αυτές αρχίσουν.

Τα «εργαλεία» δεν κατονομάστηκαν ένα προς ένα, ωστόσο είναι σαφές ότι η Λευκωσία αναφέρεται στο πακέτο ευρωτουρκικών σχέσεων με την αναβάθμιση τελωνειακής ένωσης, τη βίζα για Τούρκους υπηκόους, τον πολιτικό διάλογο, τις χρηματοδοτήσεις, αλλά και τη συμμετοχή ή τον αποκλεισμό της Τουρκίας από ευρωπαϊκές αμυντικές πρωτοβουλίες, όπου η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ουσιαστικό λόγο.

Η εμπλοκή της ΕΕ πέρα από ρόλο παρατηρητή

Απαντώντας σε ερώτηση για το αν η ΕΕ μπορεί να έχει ενεργότερη εμπλοκή και όχι απλώς ρόλο παρατηρητή, η Κύπρια Υφυπουργός υπογράμμισε ότι αυτό «ήδη συμβαίνει», παραπέμποντας στον διορισμό του Χαν, τον οποίο χαρακτήρισε «πολιτική προσωπικότητα με βαθιά γνώση των ευρωτουρκικών σχέσεων».

Η ίδια υπενθύμισε ότι στον προηγούμενο γύρο συνομιλιών, στο Κραν Μοντανά, η παρουσία της ΕΕ είχε «εξαιρετικά θετική επίδραση» στην επίτευξη προόδου, ειδικά στα κεφάλαια που άγγιζαν την εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου μετά τη λύση. Το μήνυμα που βγαίνει τώρα από τη Λευκωσία είναι ότι αυτό το πλαίσιο πρέπει να επανέλθει στο τραπέζι, πιο οργανωμένα και με σαφέστερο πολιτικό βάρος.

Στο πλευρό του ΟΗΕ, όχι στη θέση του

Η κα. Ραουνά ξεκαθάρισε ότι οι διαπραγματεύσεις τελούνται υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, κάτι που, όπως είπε, είναι «εξαιρετικά σημαντικό» για τη δική μας πλευρά, καθώς στα ψηφίσματα του ΟΗΕ βρίσκεται η βάση λύσης.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, σημείωσε, «έρχεται να στηρίξει και να ενισχύσει τις προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών», και όχι να τις υποκαταστήσει. Την ίδια γραμμή είχαν διαμηνύσει και οι Βρυξέλλες, κατά τον διορισμό του Χαν ως ειδικού απεσταλμένου που θα συνεργάζεται στενά με την προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ, Μαρία Άνχελα Ολγκίν.