5 ιστορίες brain drain (χωρίς happy end)

5 ιστορίες brain drain (χωρίς happy end)

Πέντε επιστήμονες που διαπρέπουν στο εξωτερικό μιλούν στο «ΘΕΜΑ» και εξηγούν γιατί η πατρίδα εξακολουθεί να τους απωθεί. Αποδοχές, ρουσφέτι και εργασιακό περιβάλλον, τα τρία αγκάθια στον δρόμο για την Ιθάκη τους

Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
bd-0
Πιο δύσκολο απ’ όσο ελπίζουν όσοι έμειναν πίσω και απ’ όσο εκτιμά η κυβέρνηση είναι το εγχείρημα της επιστροφής των Ελλήνων, κυρίως των επιστημόνων, που έφυγαν για το εξωτερικό με αφορμή την οικονομική κρίση - και όχι μόνο. Κατά τα φαινόμενα και με βάση έρευνες, όπως αυτή που δημοσιεύει σήμερα το «ΘΕΜΑ», η προσπάθεια αντιστροφής του περιβόητου brain drain είναι σύνθετη και πολύπλοκη και δεν αφορά απλώς μια βελτίωση στους μισθούς ή την εύρεση μιας καλύτερης εργασίας, αλλά ένα σύνολο προϋποθέσεων που σχετίζονται με τη γενικότερη κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Οι ξενιτεμένοι Ελληνες θέλουν αλλά δεν βρίσκουν -τουλάχιστον όχι ακόμα- ικανό κίνητρο για να γυρίσουν στην πατρίδα, παρά μόνο για τις διακοπές, αφού όλοι συμφωνούν ότι ο μεσογειακός καιρός είναι υπέροχος. 

Το κίνητρο που θεσπίζει με τη νέα χρονιά η κυβέρνηση και προβλέπει επιδότηση θέσεων εργασίας για Ελληνες που θα επιστρέψουν από το εξωτερικό, ώστε να λαμβάνουν για τα δύο πρώτα χρόνια έστω έναν ικανοποιητικό μισθό της τάξης των 3.000 ευρώ, δεν μοιάζει πειστικό. Οι ξενιτεμένοι -και προφανώς απογοητευμένοι πολλαπλώς από όσα επικρατούν στη χώρα- θέτουν κι άλλα ζητήματα πέραν της βελτίωσης των μισθών. Ζητούν, για παράδειγμα, αξιοκρατία και να μην περιστρέφονται όλα γύρω από το ρουσφέτι, αλλά και καλύτερες προοπτικές καριέρας, κάτι που σχετίζεται με την ανάπτυξη, αλλά και ένα καλύτερο εργασιακό περιβάλλον. Αυτό το γεγονός, ότι δηλαδή απαιτούνται πολλές προϋποθέσεις που δεν υπάρχουν ακόμα, είναι ίσως η αιτία που το κύμα μετανάστευσης των Ελλήνων για την αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής όχι μόνο δεν αναστρέφεται, αλλά δεν έχει καν σταματήσει.
Το «ΘΕΜΑ» μίλησε με κάποιους από τους Ελληνες του εξωτερικού που εξιστορούν το γιατί έφυγαν και πώς ζουν τώρα. Ολοι, δε, λένε ότι δεν θα γυρίσουν. Αυτή είναι η κοινή αποκαρδιωτική απάντηση όλων: πέρα από την οικογένειά τους, τον ήλιο και τις διακοπές, δεν βρίσκουν κανένα κίνητρο.

Μιχάλης Δρακόπουλος [25 ετών]
Ατλάντα

«Δεν γυρίζω στην ανισότητα και στην αναξιοκρατία»

Ο Μιχάλης έχει φύγει στο εξωτερικό από το 2012 και πλέον ζει στην Ατλάντα, αλλάζοντας πέντε διαφορετικές πόλεις και τρεις χώρες. Δηλώνει πολύ ευχαριστημένος, επισημαίνοντας ότι η αγορά εργασίας στην Αμερική είναι τεράστια και ότι μπορείς να εξελιχθείς, αρκεί να έχεις μεράκι. Δεν θα γύριζε στην Ελλάδα παρά μόνο για διακοπές. «Δυστυχώς η χώρα μας δεν μου παρέχει κανένα απολύτως κίνητρο εργασίας, οικονομίας, περίθαλψης και εξέλιξης», λέει. Οταν του ζητάμε να μας σχολιάσει την κατάσταση που επικρατεί με τα ρουσφέτια, ο Μιχάλης λέει με παράπονο: «Δυστυχώς η Ελλάδα δούλευε μόνο με χάρες... Βέβαια, το ανάλογο ρουσφέτι υπάρχει κι εδώ. Ομως, είναι άλλο το να σου κάνει κάποιος μια γνωριμία. Στο εξωτερικό αν δεν αξίζεις κανένας δεν θα ρισκάρει για σένα».
Οσο για την πιθανότητα επιστροφής, ο Μιχάλης μάς λέει ότι «πρέπει να αλλάξει ο Ελληνας, κάτι που θέλει πολλή προσπάθεια, είναι πολλοί οι βολεμένοι. Δεν νομίζω να θυσιάσω όλα αυτά που φτιάχνω στο εξωτερικό για να γυρίσω πίσω στην ανισότητα και στην αναξιοκρατία. Το πιο σημαντικό είναι να εκτιμώνται οι κόποι και να μπορεί ο καθένας να πραγματοποιήσει τα όνειρά του». Και συνεχίζει: «Ως αθλητής υδατοσφαίρισης ήμουν με την εθνική ομάδα, γι’ αυτό δεν μπορώ να σταματήσω να πιστεύω ότι κάποια στιγμή η κατάσταση θα βελτιωθεί».
bd-5
Ο Μιχάλης Δρακόπουλος εργάζεται στο Supply Chain Management. Εφυγε από την Ηλιούπολη για να δουλέψει μπάρμαν στο Μάντσεστερ, αλλά και να σπουδάσει Product Design Engineering στη Γλασκόβη
Κλείσιμο

Στα 18 πήγε με υποτροφία στο Long Beach State University της Καλιφόρνιας, ενώ μετά γύρισε στην Αγγλία, στη Σχολή Μηχανικών Μηχανολόγων. Εργάστηκε στο Μάντσεστερ ως μπάρμαν και συνέχισε τις σπουδές του στη Γλασκόβη σχετικά με το Product Design Engineering. Βρήκε δουλειά στο Supply Chain Management στην NCR και μετά από δύο χρόνια η εταιρεία τον μετέφερε στην Ατλάντα.
Αποφάσισε ότι θα φύγει ήδη από το 2009, όταν ήταν 14 ετών! Εβλεπε τα πράγματα στην Ελλάδα και δεν μπορούσε να σκεφτεί τη ζωή του σε αυτό το περιβάλλον. «Η δυσκολία είναι ότι αφήνεις πίσω ένα περιβάλλον που είναι οικείο και έχει όλα τα καλά και ξεκινάς μια ζωή από το μηδέν και μόνος σου. Κανένας δεν μπορεί να καταλάβει τι περνάει ένας νέος στα 18 του σε μια άλλη χώρα. Το πιο σημαντικό είναι να φτιάξεις μια ζωή που να σου αρέσει και να μη νιώθεις ξένος. Υπήρξαν δύσκολες στιγμές, ειδικά όταν πήρα το πτυχίο μου και ήμουν σε αναζήτηση εργασίας. Δούλευα ως σερβιτόρος για να βγάζω τα έξοδά μου. Ποτέ όμως δεν σκέφτηκα να γυρίσω πίσω, ήξερα ότι θα τα καταφέρω».

Μαριέττα Βαμβακούλη [24 ετών]
Γκέτεμποργκ

«Στο εξωτερικό οι πόρτες ανοίγουν αξιοκρατικά».

Η Μαριέττα ζει στο εξωτερικό από το 2014 και πλέον μένει στο Γκέτεμποργκ, απ’ όπου μας μεταφέρει τη σουηδική νοοτροπία. Τονίζει ότι η ισορροπία προσωπικής ζωής και εργασίας είναι δόγμα και γι’ αυτό οι άδειες είναι πολυήμερες. «Η πρώτη τους ερώτηση ήταν “έχετε παιδί;”. Αν ναι, να ξέρετε ότι παρέχουμε φύλαξη και πιο ευέλικτα ωράρια”», θυμάται η Μαριέττα. Πήρε Bachelor στη Βιοϊατρική από το Royal Holloway, University of London και στη συνέχεια έκανε μεταπτυχιακό Drug Discovery and Pharma Management στο UCL. Τελείωσε τις σπουδές της το 2018 και έκτοτε εργάζεται σε μεγάλη φαρμακευτική εταιρεία.
Η επιλογή του εξωτερικού, τονίζει, ήταν ξεκάθαρη από νωρίς, εξ ου και από το Λύκειο επέλεξε τον δρόμο του International Baccalaureate (ΙΒ) και όχι των Πανελλαδικών. Οπως αναφέρει, στην Ελλάδα οι πανεπιστημιακές σπουδές είναι αμιγείς (Ιατρική, Βιολογία, Φυσική, Μαθηματικά κ.ο.κ.), πράγμα που για εκείνη θα σήμαινε άχρηστα χρόνια σπουδών χωρίς άμεσο αντίκρισμα καριέρας. «Ο,τι αποκλίνει ή συνδυάζει επιστήμες είναι για την Ελλάδα “άσ’ το, θα το κάνεις μεταπτυχιακό”», σχολιάζει.
bd-4
Η Μαριέττα Βαμβακούλη έχει σπουδάσει Βιοϊατρική και εργάζεται σε μεγάλη φαρμακευτική εταιρεία. Κατάγεται από την Αθήνα, δεν έδωσε Πανελλαδικές Εξετάσεις, ενώ έκανε μεταπτυχιακό Drug Discovery and Pharma Management στο UCL

Δυσκολίες; Φυσικά και υπάρχουν. Δηλώνει ότι «σίγουρα για μια 18χρονη που έφυγε πρώτη φορά από το ασφαλές περιβάλλον του σπιτιού της τα πράγματα μόνο εύκολα δεν ήταν. Η οικογένεια και οι φίλοι μου μακριά, κανένας κοινωνικός κύκλος, ελάχιστες οι ευκαιρίες να μιλάω τη μητρική μου γλώσσα και μια βίαιη ανεξαρτησία που σε κάνει να θυμώνεις που αναγκάστηκες να ξεσπιτωθείς. Ευτυχώς, όμως, το άψογο περιβάλλον του πανεπιστημίου βοήθησε να το θεωρήσω δεύτερο σπίτι».
Με χιούμορ μάς λέει ότι το κλισέ του καιρού είναι γεγονός. Ειδικά στη Σκανδιναβία, ο χειμώνας σε κάνει να θέλεις να γυρίσεις στον ήλιο «κι ας περνάω δύσκολα. Οι συνεχείς πληροφορίες όμως που έρχονται από την Ελλάδα, ότι οι δουλειές εκεί είναι δυσεύρετες ή κακοπληρωμένες, σε κάνουν να συνέρχεσαι». Μας τονίζει, δε, ότι δεν σκέφτεται να γυρίσει στο άμεσο μέλλον. Για την Ελλάδα δηλώνει πως είναι αισιόδοξη: «Η ζωή κάνει κύκλους. Ακόμα όμως πιστεύω ότι είναι νωρίς για να ανοίξει έναν καινούριο».
Σε ερώτηση για το ρουσφέτι απαντά γελώντας: «Η λέξη μού θυμίζει φαγητό, δεν μου χρειάστηκε ποτέ. Στο εξωτερικό οι πόρτες ανοίγουν αξιοκρατικά. Και είμαι υπερήφανη γι’ αυτό». Μεταφέροντας το πώς βιώνει το εργασιακό περιβάλλον της, τονίζει ότι «υπάρχει απίστευτος σεβασμός, η γνώμη σου μετράει και οι άνθρωποι ακούνε. Νομίζω πως αν κάποιος δουλέψει στη Σουηδία θα καταλάβει τι πάει να πει ζω και όχι ζω για να δουλεύω».


Αρια Μωυσόγλου [26 ετών]
Μεγάλη Βρετανία

«Ρουσφέτι υπάρχει παντού, αλλά όχι στον βαθμό της Ελλάδας»

Φοιτήτρια ελληνικού πανεπιστημίου, η Αρια αποφάσισε να φύγει για μεταπτυχιακό στη Μεγάλη Βρετανία και, όπως μας λέει, αυτό έγινε μόλις συνειδητοποίησε τον χρόνο αναμονής που είχε μπροστά της μέχρι να ανοίξει θέση για την έναρξη της ειδικότητας. Αρκετές φορές σκέφτηκε «αυτό ήταν, τέλος» και πως «αυτή η χρονιά και γυρνάω πίσω», καθώς, όπως μας τονίζει, «όταν φεύγεις αφήνεις μια ζωή πίσω και δεν είναι καθόλου εύκολο. Αλλά βάζεις προτεραιότητες». Μοιάζει γεμάτη θετική ενέργεια όταν μας επισημαίνει πως είναι στο στάδιο που ακόμα χτίζει τις γνώσεις της, τις βάσεις, και επενδύει στην εκπαίδευσή της ώστε να καταφέρει να σταθεί επάξια. Εχει ολοκληρώσει τις προπτυχιακές σπουδές της στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης. Τον Σεπτέμβριο έφυγε από την Ελλάδα για μεταπτυχιακές σπουδές πάνω στον τομέα της Αναπαραγωγής με στόχο την εξειδίκευση στην εξωσωματική γονιμοποίηση.
bd-1
Η Αρια Μωυσόγλου έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στην Αναπαραγωγή. Ξεκίνησε με προπτυχιακό στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης

Στην αγαπημένη όλων ερώτηση για το ρουσφέτι απαντά: «Ο γνωστός, του γνωστού, τον γνωστό, ω γνωστέ. Δυστυχώς είναι ένα φαινόμενο στο οποίο δεν υπάρχουν γεωγραφικά σύνορα. Ισως όχι στον ίδιο βαθμό με τον οποίο το βιώνουμε στη χώρα μας. Απλώς δεν θα είναι αυτό το οποίο θα παίξει καθοριστικό ρόλο».
Για την επιστροφή στην Ελλάδα ελπίζει ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν σε μεγάλο βαθμό αναφορικά με τις συνθήκες εργασίας και μισθολογικά. Πολλοί είναι οι Ελληνες του εξωτερικού που αδημονούν γι’ αυτή την αλλαγή. Ωστόσο η ίδια μας λέει πως, αν και η επιστροφή είναι κάτι που έχει πάντα στο μυαλό της, κίνητρο δεν υπάρχει προς το παρόν.
Ποιες είναι οι δυσκολίες και οι συνθήκες στην Αγγλία; «Οι ρυθμοί είναι απίστευτα γρήγοροι», μας λέει η Αρια, «δεν συνειδητοποιείς πώς περνάει ο χρόνος». Επίσης, ο καιρός είναι ένα αρνητικό, αλλά όσο κι αν την πιέσαμε δεν μπόρεσε να σκεφτεί κάτι άλλο, εκτός από το γεγονός ότι στην Ελλάδα έχουμε συνηθίσει σε έναν τελείως διαφορετικό τρόπο ζωής και η μετάβαση σε ένα καινούριο περιβάλλον δεν είναι εύκολη.


Δημήτρης Τζανιδάκης [26 ετών]
Λονδίνο

«Κίνητρα επιστροφής η ανάπτυξη και η κανονικότητα»

Ο Δημήτρης είναι από εκείνους που έφυγαν ενώ ήδη είχαν δουλέψει στην Ελλάδα. Αλλο ένα παράδειγμα νέου που φεύγει για μεταπτυχιακά στο εξωτερικό. Σπούδασε Οικονομικά στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με κατεύθυνση την Πολιτική Οικονομία και επί μία διετία εργάστηκε στις πωλήσεις, στο μάρκετινγκ και στην καινοτομία. Από το 2018 βρίσκεται στη Μεγάλη Βρετανία για μεταπτυχιακές σπουδές (μεταπτυχιακό πάνω στο Business Management & Marketing στο Πανεπιστήμιο Oxford Brookes, ενώ φέτος είναι στο δεύτερο master European Politics στο UCL).
bd-3
Ο Δημήτρης Τζανιδάκης σπούδασε Oικονομικά στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, δούλεψε δύο χρόνια στην Ελλάδα στο μάρκετινγκ, έφυγε για πρώτο μεταπτυχιακό στην Οξφόρδη και τώρα είναι στο δεύτερο master European Politics στο UCL

Στην απόφασή του να φύγει σημαντικό ρόλο έπαιξαν η έλλειψη αξιοκρατίας, η αβεβαιότητα και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα μιζέριας. Οι μεγαλύτερες δυσκολίες για τον Δημήτρη είναι «να σου λείπουν οι δικοί σου άνθρωποι, το υψηλό κόστος ζωής και ο βροχερός καιρός». Βασικό κίνητρο για να γυρίσει πίσω θα είναι έστω και το κλίμα ανάπτυξης αλλά και κανονικότητας. «Πιστεύω ωστόσο ότι θα χρειαστεί χρόνος ώστε να αλλάξει ουσιαστικά η κατάσταση», σχολιάζει. Για το ρουσφέτι ο Δημήτρης απαντά ότι ακούγοντας τη λέξη «το πρώτο πράγμα που σκέφτομαι είναι οι λεγόμενοι κομματικοί στρατοί. Δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο της Ελλάδας, ωστόσο η συχνότητα και ο τρόπος που γίνονται είναι εντονότερα και πιο φανερά στη χώρα μας».

Αλεξάνδρα Αργυρίου [24 ετών]
Στοκχόλμη

«Αν δεν γυρίσουμε εμείς, ποιος θα κάνει κάτι καλό για την Ελλάδα;»

Απόφοιτη Βιολογίας του Πανεπιστημίου της Αθήνας, η Αλεξάνδρα επέλεξε να φύγει στο εξωτερικό για μεταπτυχιακές σπουδές. Παρακολουθεί Βιοϊατρική στο Karolinska Institutet, όπου επικεντρώνεται σε αυτοάνοσα νοσήματα. Μας λέει ότι η πίεση είναι πάρα πολύ μεγάλη, ενώ ο καιρός δεν βοηθάει καθόλου, η ζωή είναι ακριβή, ο κόσμος απόμακρος και ότι ως προς το θέμα της διασκέδασης δεν υπάρχει καμία σχέση με την Ελλάδα.
Σχετικά με την αγορά εργασίας, αναφέρει αυτό που μεταφέρουν όλοι οι Ελληνες στο εξωτερικό: υπάρχει σεβασμός. «Οι μισθοί είναι σαφώς καλύτεροι, το κράτος παρέχει τα πάντα και, το κυριότερο, οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζονται με απίστευτο σεβασμό από αφεντικά και συνεργάτες, όλοι είναι ίσοι και τα εργασιακά δικαιώματα ανέπαφα και αυτονόητα». Ξεκαθαρίζει ότι θα γύριζε ευχαρίστως, αλλά προς το παρόν δεν βλέπει κάποιο κίνητρο εκτός από την οικογένεια και τον καιρό. Ωστόσο, αναφέρει πως «αν δεν γυρίσουμε εμείς με τόσα εφόδια, νέες ιδέες και ανοιχτά μυαλά, ποιος θα κάνει κάτι καλό για την Ελλάδα;». Αισιοδοξεί μάλιστα ότι «θα φτιάξουν τα πράγματα. Η νέα γενιά έχει αληθινά τη διάθεση να το κάνει. Για εμένα οι συνθήκες μετράνε περισσότερο, γιατί αν αυτές είναι καλές θα έρθει και το μισθολογικό».
bd-2
Η Αλεξάνδρα Αργυρίου αποφοίτησε από το Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου της Αθήνας, και το εργαστήριο Ανοσολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, και πήγε για μεταπτυχιακές σπουδές Βιοϊατρικής στο Karolinska Institutet

Οταν της ζητάμε να μας σχολιάσει τα περί ρουσφετιού, λέει: «Κυρίως πολιτικοί, νοσοκομεία, δημόσιες θέσεις, τέτοια πράγματα. Παντού υπάρχει, αλλού περισσότερο, αλλού λιγότερο. Ο Ελληνας γενικά έχει μάθει να φοβάται, οπότε κυνηγάει το σίγουρο, το βόλεμα. Θέλω να ελπίζω ότι κανένας νέος δεν σκέφτεται ή, τουλάχιστον, δεν πρέπει να σκέφτεται έτσι».
Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ειδήσεις Δημοφιλή Σχολιασμένα

BEST OF NETWORK

Δείτε Επίσης