Καινοτόμες εκπαιδευτικές δράσεις στην Κεντρική Μακεδονία με στόχο ένα σύγχρονο σχολείο

Ένας συνολικός μετασχηματισμός της σχολικής πραγματικότητας έχει ξεκινήσει στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας - από την αναβάθμιση των υποδομών έως τα προγράμματα συμπερίληψης, από τις συνεργασίες με την αγορά εργασίας έως τα ευρωπαϊκά σχέδια κινητικότητας, η εκπαίδευση στην Κεντρική Μακεδονία διαμορφώνεται σταδιακά με στόχο ένα σχολείο σύγχρονο, συμπεριληπτικό, ευχάριστο, εξωστρεφές και δημοκρατικό. Με αυτό το όραμα οικοδομείται ο στρατηγικός σχεδιασμός στην Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, στον οποίο συμπεριλαμβάνονται δράσεις, προγράμματα, συνέδρια, επιμορφώσεις για την αναβάθμιση της Παιδείας, σύμφωνα με όσα αναφέρει στο protothema.gr o κ. Αλέξανδρος Κόπτσης, περιφερειακός διευθυντής εκπαίδευσης.

Σημειώνεται, ότι η εκπαιδευτική κοινότητα της Κεντρικής Μακεδονίας αριθμεί συνολικά 2.310 σχολικές μονάδες και 230.000 μαθητές. Συγκεκριμένα: 835 νηπιαγωγεία, 739 δημοτικά, 295 γυμνάσια, 179 γενικά λύκεια και 65 επαγγελματικά λύκεια. Τα σχολεία Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης είναι 17, τα Σχολικά Εργαστηριακά Κέντρα 21. Τα ιδιωτικά σχολεία της ΠΚΜ είναι 159. Επισημαίνεται, τέλος, ότι λειτουργούν και 10 Κέντρα Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕΔΑΣΥ).

Εκπαιδευτική φιλοσοφία και παιδαγωγικοί στόχοι

«Πέρα από τη διοικητική της ευθύνη, η Περιφερειακή Διεύθυνση δίνει ιδιαίτερη έμφαση και στον παιδαγωγικό της ρόλο. Απώτερος στόχος, να καλλιεργείται η κριτική σκέψη των μαθητών και να ενθαρρύνονται να μαθαίνουν αυτόνομα», συνοψίζει ο κ.Κόπτσης τη φιλοσοφία, που επιχειρεί να περάσει η Περιφερειακή Διεύθυνση, με την κατεύθυνση αυτή να επικοινωνείται διαρκώς στα στελέχη εκπαίδευσης, στους διευθυντές και στους εκπαιδευτικούς των σχολείων της Περιφέρειας.

Παράλληλα, δίνεται προτεραιότητα στην ασφάλεια των μαθητών και στην ισότιμη πρόσβαση όλων στην εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών με αναπηρίες και των παιδιών προσφύγων ή μεταναστών.

Σχολική στέγη: Έργα δεκαετιών σε φάση ολοκλήρωσης

Ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα για την Περιφερειακή Διεύθυνση τα τελευταία χρόνια είναι η αντιμετώπιση των στεγαστικών προβλημάτων, ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη. Ο κ. Κόπτσης επισημαίνει ότι «φέτος γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια να ολοκληρωθεί οριστικά το στεγαστικό ζήτημα της Κεντρικής Μακεδονίας, κυρίως στη Θεσσαλονίκη, όπου υπήρχαν προβλήματα δεκαετιών».

Σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη 17 νέα σύγχρονα βιοκλιματικά σχολικά κτίρια μέσω Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), εκ των οποίων τα 10 στη δυτική Θεσσαλονίκη, καθώς και 21 σχολικές μονάδες μέσω του προγράμματος «Κεντρική Μακεδονία 2021-27» και ΕΣΠΑ 2021-27, που είτε ανακαινίζονται είτε κατασκευάζονται εκ νέου. Επιπλέον, 78 σχολεία εντάσσονται στο πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου».

«Σε πέντε χρόνια δεν θα υπάρχει πλέον κτηριακό πρόβλημα στα σχολεία της Θεσσαλονίκης», εκτιμά ο κ. Κόπτσης, υπογραμμίζοντας ότι οι παρεμβάσεις αφορούν τόσο τη γενική όσο και την ειδική αγωγή.

Η Περιφέρεια συνεργάζεται με τους δήμους και τα υπουργεία Παιδείας και Εσωτερικών για τη χωροθέτηση νέων σχολικών μονάδων, ειδικά στη δυτική Θεσσαλονίκη και στο δήμο Ελευθερίου Κορδελιού, όπου προγραμματίζεται η ανέγερση τεσσάρων νέων σχολείων και ενός μεγάλου ειδικού σχολείου.

Παράλληλα, οι πρόσφατες μεταστεγάσεις σχολείων αντιμετώπισαν προσωρινά προβλήματα, με προσωρινές λύσεις μέσω ενοικιάσεων και παραχωρήσεων κτιρίων. «Σήμερα όλα τα σχολεία λειτουργούν χωρίς σοβαρά κτηριακά προβλήματα», αναφέρει ο Περιφερειακός Διευθυντής.

Αναφορικά με το κόστος, από το συνολικό προϋπολογισμό των 23.100.000ευρώ, τα 19.635.000 ευρώ αξιοποιούνται για τις δράσεις των κτηριακών υποδομών και τα 3.465.000 ευρώ για τον τεχνολογικό και εκπαιδευτικό εξοπλισμό των σχολικών μονάδων.

Δημογραφικές μεταβολές και μαθητικός πληθυσμός

Παρά τις νέες σχολικές υποδομές, παρατηρείται μια μείωση του μαθητικού πληθυσμού, ιδιαίτερα στις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεύθυνσης, η μείωση στην Α’ Δημοτικού φέτος φτάνει το 6-7%, δηλαδή περίπου 770 μαθητές λιγότεροι σε σχέση με πέρυσι.

Η τάση αυτή συνεχίζεται τα τελευταία χρόνια, αν και με μικρότερη ένταση. Ο κ. Κόπτσης αναγνωρίζει ότι «ίσως σε λίγα χρόνια να έχουμε περισσότερα κτήρια απ’ όσα χρειάζονται οι μαθητές». Ωστόσο, η προσέλευση παιδιών από προσφυγικούς πληθυσμούς βοηθά στην ισορροπία των αριθμών, χωρίς να αναιρεί τη συνολική μείωση.

Ένταξη προσφυγόπουλων και ενισχυτικά προγράμματα

Η Κεντρική Μακεδονία υποδέχεται ετησίως 3.000 έως 4.000 μαθητές προσφυγικής ή μεταναστευτικής προέλευσης. Όπως αναφέρει ο Περιφερειακός Διευθυντής, «καταφέρνουμε να εντάξουμε πάνω από το 90% των παιδιών αυτών στα σχολεία μας».

Η διαδικασία ένταξης γίνεται σε τρεις φάσεις: αρχικά λειτουργούν Δομές Υποδοχής Εκπαίδευσης Προσφύγων (ΔΥΕΠ- 24 συνολικά με 500 παιδιά ανά μήνα κατά μέσο όρο), στη συνέχεια τάξεις υποδοχής (248 συνολικά), και τέλος οι μαθητές εντάσσονται στα κανονικά τμήματα. Ειδικότερα, 338 σχολικές μονάδες φιλοξενούν πρόσφυγες μαθητές: 221 Α’θμιας και 117 Β’θμιας (σε ΔΥΕΠ, τάξεις υποδοχής ή κοινές τάξεις).

«Περίπου το 70-75% των παιδιών παρακολουθεί κανονικά το σχολείο», σημειώνει ο κ. Κόπτσης, προσθέτοντας ότι η επιτυχία οφείλεται στη συνεργασία με τα Κέντρα Φιλοξενίας και τις δημοτικές δομές, όπως επίσης με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ.

Ανθρώπινο δυναμικό και εξορθολογισμός προσωπικού

Παρά τους 50.000 διορισμούς εκπαιδευτικών πανελλαδικά (37.000 αναπληρωτές και 10.000 μόνιμοι), τα κενά παραμένουν σε ποσοστό περίπου 20-23% στην Κεντρική Μακεδονία, κυρίως λόγω ασθενειών, αδειών ή μη ανάληψης υπηρεσίας.

Για την κάλυψη των κενών εφαρμόζεται ορθολογική και αξιοκρατική διαχείριση του προσωπικού. Οι εκπαιδευτικοί καλούνται να συμπληρώνουν το ωράριό τους με μετακινήσεις σε κοντινά σχολεία, ώστε να μη χαθεί καμία διδακτική ώρα. «Δεν θα υπάρχει δάσκαλος με μειωμένο ωράριο», τόνισε ο κ. Κόπτσης, επισημαίνοντας ότι η ορθολογική κατανομή συμβάλλει και στην καλύτερη λειτουργία του ολοήμερου σχολείου.

Παράλληλα, πραγματοποιούνται σεμινάρια επιμόρφωσης εκπαιδευτικών σε ευρύ πεδίο ενδιαφερόντων με απώτερο σκοπό την επαγγελματική τους ανάπτυξη και τη βελτίωση της παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου, μέσα και από την εξοικείωσή τους με πρότυπες και καινοτόμες μεθόδους διδασκαλίας.

Συνεργασίες με επιχειρήσεις και φορείς - Μαθητεία και επαγγελματικός προσανατολισμός

Η Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας έχει αναπτύξει σειρά συνεργασιών με παραγωγικούς και κοινωνικούς φορείς.

Με τον Σύνδεσμο Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ) υλοποιείται πρόγραμμα επιχειρηματικότητας στα ΕΠΑΛ, μέσω του οποίου στελέχη επιχειρήσεων ενημερώνουν τους μαθητές για τις ειδικότητες, τις ανάγκες της αγοράς και τις επαγγελματικές προοπτικές.

Παράλληλα, συνεργασία με τη Cisco παρέχει σε μαθητές της Γ’ Λυκείου εκπαίδευση και διεθνώς αναγνωρισμένη πιστοποίηση πληροφορικής, χωρίς οικονομικό κόστος, δίνοντάς τους πρόσβαση σε θέσεις εργασίας και στο εξωτερικό.

Επιπλέον, μέσω συνεργασίας με την Περιφέρεια, δημιουργήθηκε μητρώο εθελοντών επαγγελματικού προσανατολισμού, όπου επιχειρήσεις επιλέγουν σχολεία και συμμετέχουν σε δράσεις ενημέρωσης μαθητών για τις επαγγελματικές επιλογές.

Η μαθητεία αποφοίτων ΕΠΑΛ αποτελεί, επίσης, βασικό άξονα της εκπαιδευτικής πολιτικής. Περίπου 1.800 μαθητές συμμετέχουν φέτος στο πρόγραμμα, το οποίο λειτουργεί μέσω ΕΣΠΑ, με τέσσερις ημέρες πρακτικής σε επιχειρήσεις και μία ημέρα μαθημάτων στο σχολείο. Συμμετέχουν περισσότερες από 2.500 επιχειρήσεις, αριθμός που ξεπερνά τη ζήτηση των μαθητών.

Κοινωνικές δράσεις και υποστηρικτικοί θεσμοί

Η Διεύθυνση δίνει ιδιαίτερη σημασία και σε προγράμματα κοινωνικού χαρακτήρα.
Μεταξύ αυτών, η εθελοντική αιμοδοσία, στην οποία συμμετείχαν πέρσι περίπου 1.700 μαθητές, καθώς και δράσεις ευαισθητοποίησης για τη δωρεά μυελού των οστών.

Ιδιαίτερη απήχηση έχει και η τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης που λειτουργεί κάθε Παρασκευή στην Περιφερειακή Διεύθυνση, προσφέροντας βοήθεια σε γονείς, εκπαιδευτικούς και μαθητές για ζητήματα καθημερινότητας, πειθαρχίας ή βίας στα σχολεία.

Πρόληψη, υγεία και ασφάλεια στα σχολεία

Ένα από τα πιο πρωτοποριακά προγράμματα που εφαρμόζονται, είναι η τοποθέτηση απινιδωτών στα σχολεία σε συνεργασία με τον οργανισμό Kids Save Lives. «Σε κάθε σχολείο εκπαιδεύονται δύο εκπαιδευτικοί και δύο μαθητές ανά τμήμα στη χρήση τους και στην παροχή πρώτων βοηθειών. Μέχρι σήμερα έχουν τοποθετηθεί 17 απινιδωτές στη Θεσσαλονίκη και συνολικά πάνω από 440 σε όλη την Κεντρική Μακεδονία (209 στην πρωτοβάθμια και 234 στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση)», επισημαίνει ο περιφερειακός διευθυντής εκπαίδευσης της ΠΚΜ.

Διαμεσολάβηση και σχολές γονέων

Η Περιφέρεια επενδύει, επίσης, σε προγράμματα πρόληψης βίας και προαγωγής της επικοινωνίας στα σχολεία. Το πρόγραμμα διαμεσολάβησης, που εφαρμόζεται πιλοτικά σε νηπιαγωγεία της Θεσσαλονίκης, εκπαιδεύει εκπαιδευτικούς και μαθητές στη διαχείριση συγκρούσεων και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας. Στόχος είναι η καθολική εφαρμογή του μέσα στην επόμενη τριετία.

Παράλληλα, λειτουργούν «σχολές γονέων» σε συνεργασία με δήμους της Κεντρικής Μακεδονίας, όπου ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί πραγματοποιούν συναντήσεις και συζητήσεις για ζητήματα ανατροφής και επικοινωνίας στην οικογένεια.

Ειδική αγωγή και συμπερίληψη

Η Περιφερειακή Διεύθυνση αναπτύσσει προγράμματα και για την ειδική αγωγή, με καινοτόμες πρωτοβουλίες όπως το EyeHarp, το οποίο επιτρέπει τη μουσική έκφραση με κινήσεις των ματιών ή του κεφαλιού σε μαθητές με αναπηρία.

Εφαρμόζονται επίσης δράσεις συμπερίληψης, όπως η «Μπάλα για όλους» – ένα πρόγραμμα που επιτρέπει τη συμμετοχή μαθητών με οπτική αναπηρία σε αθλητικές δραστηριότητες – καθώς και προγράμματα πρώτων βοηθειών προσαρμοσμένα για αναπήρους.

Ευρωπαϊκά προγράμματα και εξωστρέφεια

Ιδιαίτερη σημασία δίνεται και στα ευρωπαϊκά προγράμματα κινητικότητας. Η Περιφερειακή Διεύθυνση εξασφάλισε φέτος διαπίστευση Erasmus+, συγκεντρώνοντας βαθμολογία 92/100 και καταλαμβάνοντας την 6η θέση πανελλαδικά στις αιτήσεις του ΙΚΥ. Η διαπίστευση εξασφαλίζει τριετή χρηματοδότηση για ανταλλαγές σχολείων και εκπαιδευτικών επισκέψεων.

Παράλληλα, λειτουργεί γραφείο ευρωπαϊκών προγραμμάτων, το οποίο υποστηρίζει τα σχολεία στην υποβολή προτάσεων, διοργανώνει σεμινάρια και εκπαιδεύει στις εκπαιδευτικούς στη διαχείριση ευρωπαϊκών σχεδίων.

Στο πλαίσιο αυτών των δράσεων, παράγεται καινοτόμο εκπαιδευτικό υλικό σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια στις Θεσσαλονίκης, το οποίο αφορά θέματα στις η βία, η διαπολιτισμικότητα και η συμπερίληψη.

Υποστήριξη μαθητών στις Πανελλαδικές Εξετάσεις

Κατά την περίοδο των Πανελλαδικών, η Περιφερειακή Διεύθυνση λειτουργεί γραμμές ψυχολογικής υποστήριξης για μαθητές και γονείς, με ψυχολόγους διαθέσιμους καθ’ όλη τη διάρκεια των εξετάσεων.

Επιπλέον, υλοποιείται κάθε χρόνο Μήνας Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού, σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια της Θεσσαλονίκης, όπου παρουσιάζονται διαδικτυακά όλες οι σχολές και οι επαγγελματικές κατευθύνσεις, με τη συμμετοχή εξειδικευμένων επιστημόνων.