Ντόροθι Κινγκ: «Θέλω τα Ελγίνεια στην Αθήνα, σαν ένα μεσαίο δάχτυλο υψωμένο προς τους Τζιχαντιστές»

Το όνειρο της ζωής της -στην παρούσα φάση, τουλάχιστον- όπως το εκθέτει η ίδια η Ντόροθι Κινγκ «έχει να κάνει με διάφορα εγχειρήματα, τα οποία καταλήγουν σε μία συνισταμένη εναντίον του φονταμενταλισμού και κάθε είδος φανατισμού. Θα ήθελα όλοι οι ειδικοί να παραδεχτούν τα λάθη που έχουν κάνει στις εκτιμήσεις τους για την Αμφίπολη, ότι δεν είναι ρωμαϊκό ή οτιδήποτε άλλο, είναι ένα ξεκάθαρα μακεδονικό μνημείο. Το οποίο, όποια και εάν ήταν η χρήση του, είναι τόσο μεγάλο και τόσο μεγαλοπρεπές ώστε δεν θα μπορούσε να έχει φτιαχτεί χωρίς την άδεια του Μεγάλου Αλεξάνδρου. 

Κυρίως όμως θα ήθελα να δω τα γλυπτά του Παρθενώνα όλα μαζί στην Ελλάδα, σαν ένα μεγάλο μεσαίο δάχτυλο υψωμένο στους τζιχαντιστές και όλους όσοι προσπαθούν να καταστρέψουν την πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας. Νομίζω ότι η καλύτερη απάντηση στην πολιτισμική γενοκτονία στην οποία επιδίδονται οι Τζιχαντιστές είναι να δείξουμε πόσο περήφανοι είμαστε για την κουλτούρα μας. Και γι' αυτό, μεταξύ άλλων λόγων, θα ήθελα να δω τα γλυπτά του Παρθενώνα να επιστρέφουν στην Αθήνα. Ναι, εντάξει, στο Βρετανικό Μουσείο τα προσέχουν, μπορεί κάποιος να τα μελετήσει, αλλά θα ήθελα να τα δω στην Αθήνα, υπό ένα καθεστώς μακροχρόνιου δανεισμού. Και, μεταξύ μας, δεν θα με πείραζε καθόλου εάν αυτός ο δανεισμός εξελισσόταν σε κάτι μόνιμο».



Ομως, την ίδια στιγμή που εκείνη εκθέτει το φιλελληνικό της όραμα, με πνεύμα που κινείται μεταξύ περιφρόνησης και φθόνου, οι επικριτές της αποκαλούν την Ντόροθι Κινγκ «αρχαιολόγο για το Sex & the City», «μπλόγκερ» κ.λπ κυρίως επειδή η εντατική παρουσία της στο twitter και στο προσωπικό της blog αντιμετωπίζονται σαν «καινά δαιμόνια» και θεωρούνται μέθοδοι παρέμβασης που απάδουν της επιστημονικής σοβαρότητας. Η υποτιθέμενη ελαφρότητα της Κινγκ τονίζεται επιπλέον από το γεγονός ότι είναι νέα, ξανθιά, φιλάρεσκη και αιωνίως χαμογελαστή, συστατικά μιας συνταγής που πολύ δύσκολα συνδυάζεται πχ με την ερμηνεία ενός μακεδονικού ταφικού συνόλου όπως αυτό του Τύμβου Καστά της Αμφίπολης. 

Στα κείμενά της η Ντόροθι Κινγκ προτιμά να διανθίζει τον επιστημονικό της λόγο με πινελιές χιούμορ, να προκαλεί με δηκτική ειρωνία τους Σκοπιανούς και τις παράλογες, όπως η ίδια τις θεωρεί διεκδικήσεις τους στη Μακεδονία, να επαινεί τον Γιάνη Βαρουφάκη ή να περιπαίζει δημοσίως τον διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου ο οποίος σνομπάρει επιδεικτικά τα ελληνικά αιτήματα για τον επαναπατρισμό των γλυπτών του Παρθενώνα. 

Τα γλυπτά του Παρθενώνα

Πολυπράγμων, κοσμοπολίτισσα και εκ γενετής πολυπολιτισμική (γεννήθηκε από Αμερικανούς γονείς Πολωνοεβραϊκής καταγωγής στο Λονδίνο, μεγάλωσε μεταξύ Βρετανίας, Γαλλίας, Πολωνίας, ΗΠΑ και Μαρόκου), η αντισυμβατική Ντόροθι Κινγκ δεν συνιστά συνηθισμένη περίπτωση μιας δημόσια εκτεθειμένης προσωπικότητας. 

Το παράδοξο είναι, δε, ότι όσο περισσότερο μιλά κάποιος μαζί της, τόσο περισσότερο πυκνώνει το μυστήριο που την περιβάλλει. Η ζωή της Κινγκ είναι περιπετειώδης, η περιπλάνησή της στην υδρόγειο συνεχής, τα ενδιαφέροντά της πολλά και ποικίλα -ακόμη και οι απόψεις της μεταστρέφονται, όπως συνέβη με τα γλυπτά του Παρθενώνα: Παλαιότερα ήταν πεπεισμένη ότι «μια χαρά είναι στο Βρετανικό Μουσείο», σήμερα κάνει ό,τι μπορεί για να πιέσει τους Βρετανούς να εμπιστευτούν τους Ελληνες ώστε να υπάρξουν αμοιβαίοι δανεισμοί αρχαιοτήτων. Θεωρεί ότι η νομική διεκδίκηση, όπως και η διαμεσολάβηση της ΟΥΝΕΣΚΟ, είναι μια αδιέξοδη επιλογή: «Για να είμαι ειλικρινής, δεν είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξη ότι με τον νυν διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου, τον Νιλ ΜακΓκρέγκορ μπορεί να υπάρξει πρόοδος, είναι αμετακίνητος στις απόψεις του. Κάνει διάφορες διαρροές στις εφημερίδες αντί να συζητήσει το ζήτημα του δανεισμού. Από αυτή την άποψη δεν νομίζω ότι μπορεί να γίνει κάτι. Γνωρίζω όμως ότι υπάρχουν Βρετανοί βουλευτές που στηρίζουν την ελληνική πλευρά. Και όπως εξακολουθεί να λέει το Βρετανικό Μουσείο, τα γλυπτά του Παρθενώνα δεν είναι δική του ιδιοκτησία, τα αρχαία ανήκουν στον βρετανικό λαό. Επομένως, θεωρώ ότι η ελληνική πλευρά δεν πρέπει να χάνει το χρόνο της με αιτήματα κ.λπ, αλλά να πιέσει πολιτικά, να επιτύχει ενδεχομένως μια πράξη που θα έχει την κύρωση του κοινοβουλίου, (private members bill), μια τροπολογία σε νομοσχέδιο κ.ο.κ.

Ως άτομο, μόνη μου, δεν μπορώ να κάνω τίποτα για να βοηθήσω -και κανείς δεν μπορεί. Από την άλλη, όμως, γνωρίζω ότι υπάρχουν κάποιοι κύκλοι ανθρώπων στο Λονδίνο που τους αρέσει να συζητούν για θέματα πχ όπως τα γλυπτά του Παρθενώνα. Θα πρέπει να περάσουν στο επόμενο στάδιο και να αρχίσουν να δρουν. Μια τροπολογία, κάτι που γίνεται συνέχεια στη Βρετανία, θα είναι το πρώτο βήμα. Χρειάζεται επίσης όμως και μια σωστή πρόταση, όχι, κατά τη γνώμη μου σε ό,τι αφορά το νομικό σκέλος, αλλά προσφέροντας ανταλλάγματα. Δεν το λέω μόνο εγώ, το λένε και άλλοι, με δανεισμό από την Ελλάδα εκθεμάτων που θα μπορούσαν να γεμίσουν τον κενό χώρο που θα άφηναν τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Κανείς δεν θα έλεγε 'όχι' σε μια έκθεση στο Βρεανικό Μουσείο για τους Ολυμπιακούς αγώνες, πόσο μάλλον κατά τη διάρκεια μιας ολυμπιακής χρονιάς. Το ίδιο θα ίσχυε για εκθέματα από τη Βεργίνα. Σε αυτή την περίπτωση θα κέρδιζαν και οι δύο πλευρές, είναι win-win. 

Τα αντικείμενα αυτά θα συνεχίσουν να λειτουργούν σαν πρεσβευτές για την Ελλάδα και τον ελληνικό πολιτισμό, ακριβώς όπως τα μάρμαρα του Παρθενώνα λειτούργησαν μόλις είχαν φτάσει από την Ελλάδα. Γιατί, επί του παρόντος ο Νιλ ΜακΓκρέγκορ καπηλεύεται αυτή την 'πολιτισμική διπλωματία', κάτι για το οποίο το βρετανικό υπουργείο εξωτερικών δεν έχει ιδέα. Για την ακρίβεια, γνωρίζω ότι το υπουργείο εξοργίστηκε με τον δανεισμό των αρχαιοελληνικών αντικειμένων από το Βρετανικό Μουσείο σε εκείνο του Ερμιτάζ στη Ρωσία, μόνο και μόνο επειδή ο ΜακΓκρέγκορ είναι φίλος με τον διευθυντή του Ερμιτάζ. Δεν ενεπλάκη η βρετανική κυβέρνηση, έγινε σε επίπεδο μουσείων, ανάμεσα στον ΜακΓκρέγκορ και τους φίλους του».


Η μεσολάβηση της ΟΥΝΕΣΚΟ και η Αμάλ Αλαμουντίν

Οι Βρετανοί έχουν απορρίψει επισήμως την έκκληση της ΟΥΝΕΣΚΟ για την ευνοϊκή αντιμετώπιση του ελληνικού αιτήματος σχετικά με την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα. Σύμφωνα με την Ντόροθι Κινγκ αυτό ήταν εξ αρχής αναμενόμενο: «Η ΟΥΝΕΣΚΟ δεν έχει καμία ισχύ ώστε να επιβάλει το ρόλο της ως μεσολαβητή. Οι άνθρωποί της είναι γραφειοκράτες, αυτό είναι όλο, που απλώς κάνουν αδιάκοπες συσκέψεις και συζητούν για το τι θα μπορούσε να γίνει. Η άποψή μου είναι ότι ο ορθός δρόμος είναι ο μακροχρόνιος δανεισμός, παραμερίζοντας τα ζητήματα ιδιοκτησίας. Είναι πολιτιστική ιδιοκτησία ολόκληρης της Ευρώπης, ας το αφήσουμε εκεί. 

Στη θέση των Ελλήνων δεν θα έκανα τίποτα, θα άφηνα τον ΜακΓκρέγκορ να κάνει ό,τι κάνει, γιατί οι άνθρωποι που τον στήριζαν πριν από 10-12 χρόνια, τώρα απλώς σιωπούν. Θα έλεγα να μην ανησυχείτε για 1-2 χρόνια, πριν δηλαδή τελειώσει η θητεία του ΜακΓκρέγκορ. Και τότε, θα κατέθετα δημόσια την πρόταση για τον αμοιβαίο δανεισμό, διότι μόνο έτσι το Βρετανικό Μουσείο δεν θα μπορέσει να το χειραγωγήσει όπως θέλει εκείνο.

Γνωρίζω ότι η Αμάλ Αλαμουντίν εξακολουθεί να εργάζεται στην υπόθεση, αλλά με ιδιωτική χρηματοδότηση -και νομίζω ότι αυτό είναι το σημαντικό, πέρα από τις υπηρεσίες της Αμάλ: Το ότι υπάρχουν Ελληνες του εξωτερικού, ενδεχομένως με οικονομική επιφάνεια, που θα ήταν πρόθυμοι να υποστηρίξουν μια προσπάθεια για τον αμοιβαίο δανεισμό των γλυπτών του Παρθενώνα, αποδεικνύοντας στην πράξη ότι είναι εφικτός. Νομίζω ότι το κοινό θα ενθουσιαζόταν με την ιδέα μιας έκθεσης με αντικείμενα από τον Παρθενώνα. Γιατί τα μουσεία, ούτως ή άλλως, δεν βασίζονται στην ιδέα της ιδιοκτησίας των εκθεμάτων τους, αλλά στον εκπαιδευτικό στόχο, στη διάδοση του πολιτισμού».


Η κόντρα με τον Ευάγγελο Βενιζέλο

Όσο αποκαλύπτεται σε μια εφ' όλης της ύλης συνέντευξη, τόσο πληθαίνουν τα ερωτηματικά για το ποια πραγματικά είναι η Ντόροθι Κινγκ. Για παράδειγμα, το μεγαλύτερο μέρος του κοινού αγνοεί ότι η σχέση της με την Ελλάδα περιλαμβάνει επεισόδια πολύ παλαιότερα από το «σήριαλ Αμφίπολη» του περσινού καλοκαιριού. Ηδη από το 2001 η Ντόροθι είχε συγκρουστεί με τον τότε υπουργό Πολιτισμού κ. Ευάγγελο Βενιζέλο για το κωπηλατοδρόμιο του Σχινιά: «Βρισκόμουν σε συνάντηση με έναν Ελληνα δημοσιογράφο, ο οποίος έτυχε να μιλά με τον Βενιζέλο στο τηλέφωνο» διηγείται η ίδια στο Πρώτο ΘΕΜΑ. «Μου πέρασε το κινητό ώστε να του μιλήσω απευθείας. Του είπα ότι το κωπηλατοδρόμιο κακώς σχεδιαζόταν να ανεγερθεί ακριβώς στον σημείο όπου είχε δοθεί η μάχη του Μαραθώνα. 

Οι αντιρρήσεις του υπουργού μού ακούστηκαν κάπως αστείες, για εμένα όμως παρέμενε ακατανόητο το πώς τη μία χρονιά όλοι οι τουριστικοί οδηγοί ανέφεραν την περιοχή σαν έναν ιδιαίτερα σημαντικό αρχαιολογικό χώρο και όταν αυτό δεν εξυπηρετούσε πλέον, το εξαφάνισαν. Εκείνη την εποχή δεν μπορούσα να κάνω κάτι περισσότερο από το να χρησιμοποιήσω όση επιρροή διέθετα ώστε να υπάρξει ένα σχετικό δημοσίευμα στους New York Times και να διοργανώσω μια πικετοφορία διαμαρτυρίας έξω από το ξενοδοχείο όπου διέμενε στο Λονδίνο ο κ. Βενιζέλος. Ηταν μικρά πράγματα, αλλά όχι ασήμαντα. Γιατί σε πενήντα χρόνια από τώρα μπορεί κανείς να μην θυμάται την Ολυμπιάδα της Αθήνας, ο Μαραθώνας όμως θα είναι πάντα ο Μαραθώνας, το πεδίο μιας ιστορικής σημασίας μάχης».


Στην επίδειξη μόδας για την Αμφίπολη

Χάριν της Αμφίπολης και της φρενίτιδας γύρω από την ανασκαφή, η Ντόροθι Κινγκ έγινε αίφνης διάσημη στην Ελλάδα -και όχι μόνο, εκφράζοντας απόψεις και ερμηνείες οι οποίες κατά κανόνα εκνεύριζαν την υπόλοιπη κοινότητα των αρχαιολόγων. Και αυτό ήταν παράξενο, διότι τα σχόλια της Ντόροθι, αντικειμενικά και όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων από την ίδια την αρχαιολογική έρευνα, ήταν πολύ πιο εύστοχα, ορθολογικά και τεκμηριωμένα από πολλές τολμηρές θεωρίες που πρότειναν καταξιωμένοι επιστήμονες οι οποίοι γνωμοδοτούσαν επί καθημερινής βάσης για το μνημείο. Πιθανώς αυτό που ενόχλησε το αρχαιολογικό κατεστημένο δεν είναι η σοβαρότητα των λόγων, αλλά η φαινομενική ελαφρότητα της προσέγγισης: Η Ντόροθι Κινγκ μιλά με την ίδια ευκολία για την αρχαιοελληνική γλυπτική, την μακεδονική τέχνη -αλλά και τα οπίσθια της Κιμ Καρντάσιαν. Κυνηγά απηνώς την αρχαιοκαπηλία σε όλο τον κόσμο μέσω του μηχανισμού lootbusters.com που η ίδια έχει δημιουργήσει, ενώ ταυτόχρονα παρακολουθεί ανελλιπώς τις νέες τάσεις στην υψηλή ραπτική. Και ακριβώς επειδή το προσωπικό της «περιτύλιγμα» ως αρχαιολόγου δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από το στερεότυπο της αφοσιωμένης θεραπαινίδος της επιστήμης η οποία παραμελεί ολοκληρωτικά τον εαυτό της και την εμφάνισή της, η «ανάλαφρη» Ντόροθι βρέθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Αθήνα, υποτίθεται για να λάβει μέρος σε μια επίδειξη μόδας -και μάλιστα ως VIP μοντέλο, εφόσον το θέμα και η βασική επιρροή της συγκεκριμένης κολεξιόν ήταν η Αμφίπολη και τα ανασκαφικά ευρήματα (Σφίγγες, «Καρυάτιδες» κ.ο.κ). 

Τελικά όμως η γρίπη κράτησε την Ντόροθι Κινγκ κλεισμένη στο δωμάτιο του ξενοδοχείου της, γεγονός που προκάλεσε εξίσου μεγάλο ντόρο με το εάν εμφανιζόταν κανονικά στην πασαρέλα της Athens Xclusive Designers' Week. Η Ντόροθι εξηγεί ότι «νομίζω ότι είναι υπέροχο που η Αμφίπολη αποτελεί πηγή έμπνευσης για τόσους πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπους. Η απουσία μου δεν είχε να κάνει με τη σχεδιάστρια, την Ελένη Κυριάκου η οποία φτιάχνει πολύ ωραία ρούχα, είναι νέα και ταλαντούχα. Απλώς αρρώστησα, είχα πυρετό και δεν σηκώθηκα από το κρεβάτι, έπεσα σε λήθαργο. Βέβαια, για να είμαι ειλικρινής, δεν ξέρω εάν δεν ήμουν άρρωστη εάν θα ανέβαινα στην πασαρέλα, μάλλον δεν θα ένιωθα άνετα. Είμαι μια μεσήλικη γυναίκα και τα έχω καλά με τον εαυτό μου, αλλά νομίζω ότι έγινε κάποια παρεξήγηση, στην πραγματικότητα ποτέ δεν ήθελα να είμαι στην πασαρέλα, απλώς τελικά είπα 'δεν βαριέσαι, πάμε κι ό,τι γίνει'. Την ίδια στιγμή, όμως, δεν είχα καταλάβει ότι θα στηνόταν ένα μιντιακό τσίρκο γύρω από την επίδειξη. Στην Αθήνα θα ερχόμουν ούτως ή άλλως, πρώτον επειδή λατρεύω την πόλη, δεύτερον γιατί ήθελα να βρεθώ με μία από τις κολλητές μου -είναι ηθοποιός και παίζει στο 'Ουζερί Τσιτσάνης'- και τρίτον για να χαρτογραφήσω σημεία ενδιαφέροντος για ένα επερχόμενο ιατρικό συνέδριο. Ο στόχος μου είναι, όσοι έρθουν στην Αθήνα με την αφορμή του συνεδρίου να τους αρέσει όσο μου αρέσει εμένα και να ξανάρθουν με τις οικογένειες, τους φίλους τους κ.λπ.

Η μόδα και η αρχαιολογία -απλώς έτσι είμαι εγώ, δεν είμαι 'αρχαιολόγος-Sex & the City', καμία σχέση. Συνήθως ντύνομαι πολύ απλά, η μόδα όμως μου αρέσει, την παρακολουθώ. Η μόδα είναι επιχείρηση και αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι, επειδή η μόδα απευθύνεται κυρίως στις γυναίκες, τείνουμε να την υποτιμούμε. Στους άντρες θεωρείται φυσιολογικό να έχουν ακριβά, γρήγορα αυτοκίνητα, ενώ οι γυναίκες υποτίθεται ότι είμαστε 'ελαφρές' και 'ασόβαρες' όταν ασχολούμαστε με τη μόδα».


Μια αναγεννησιακή γυναίκα

Η Δρ.Ντόροθι Λουίζ Βικτόρια Λομπέλ Κινγκ ζει μόνιμα στο Λονδίνο και ασχολείται κυρίως με την αναχαίτιση της αρχαιοκαπηλίας, αποκαλύπτοντας ότι συγκεκριμένα αντικείμενα που πωλούνται σε συλλέκτες στην πραγματικότητα είναι κλεμμένα από μουσεία, συλλογές κ.λπ. Η Ντόροθι Κινγκ έχει διδακτορικό στην αρχαιολογία, ένα πεδίο που για την ίδια συνιστά κάτι πολύ περισσότερο από επιστήμη. Εχει δημιουργήσει μια τράπεζα δεδομένων βάσει της οποίας αναγνωρίζει πολλά από τα προϊόντα αρχαιοκαπηλίας που διακινούνται στην παγκόσμια αγορά. Προσφέρει τις υπηρεσίες της αφιλοκερδώς, υπό προϋποθέσεις δέχεται χορηγίες, η οργάνωση lootbusters.com όμως βασίζεται στην προσπάθεια ενός εκτενούς δικτύου εθελοντών -με πρώτη την ίδια την Ντόροθι Κινγκ: «Χρειάζεσαι μόνο καλή θέληση, όχι χρήματα. Εμείς προσπαθούμε να σταματήσουμε την αρχαιοκαπηλία καθιστώντας αδύνατη την πώληση των εκάστοτε αντικειμένων. Μιλάω με τους συλλέκτες και δεν θίγω καθόλου το ηθικό ζήτημα, απλώς τους λέω ότι, εάν αγοράσουν κάτι που θεωρείται χαμένο επί 10-15 χρόνια, εγώ μπορώ να αποδείξω ότι είναι προϊόν αρχαιοκαπηλίας. 

Και αν γίνει αυτό, τότε θα χάσουν όλα τα χρήματα που έδωσαν για να το αποκτήσουν. Συνήθως μου λένε 'α, δεν το είχα σκεφτεί έτσι'. Και σταματούν την αγοραπωλησία». Η Ντόροθι Κινγκ λέει ότι συνεργάζεται με πολλούς κρατικούς φορείς ανά τον κόσμο, ακόμη και με την Τουρκία -όχι όμως με την Ελλάδα: «Το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού δεν δημοσιοποιεί στοιχεία, φωτογραφίες κ.λπ των αντικειμένων που έχουν κλαπεί από τα μουσεία της χώρας. Υπάρχουν χιλιάδες αρχαιοελληνικά αντικείμενα που διακινούνται στην αγορά, χωρίς όμως επίσημα στοιχεία, κανείς δεν γνωρίζει ότι είναι κλεμμένα».

Προτού αποδυθεί σε αυτή την, κάπως ρομαντική -αν και αποτελεσματική- σταυροφορία κατά της αρχαιοκαπηλίας, η Ντόροθι Κινγκ είχε αναλάβει την κηδεμονία του μικρότερου αδελφού της και ενώ εκείνη ήταν μόλις 18 ετών, συμμετείχε ως αρχαιολόγος σε ανασκαφές στη Σπάρτη, κατόπιν -και έως ότου συνειδητοποιήσει ότι δεν της ταιριάζει η ρουτίνα ενός γραφείου- εργάστηκε για λίγο ως ασκούμενη στον οίκο δημοπρασιών Sotheby's. Εν συνεχεία προσέφερε ως εθελόντρια τις υπηρεσίες της στην έρευνα, ενημέρωση και εφαρμογή του εμβολίου κατά του AIDS, ενώ προ δεκαετίας περίπου διετέλεσε μέλος μιας επιτροπής ειδικών συμβούλων της κυβέρνησης Τζορτζ Μπους Τζούνιορ για τις αρχαιότητες «ευαίσθητων» χωρών της Ασίας και της Μέσης Ανατολής: «Ποτέ δεν με ενθουσίαζε η πολιτική» λέει η Ντόροθι Κινγκ «αλλά σκέφτηκα ότι αντί να διαμαρτύρομαι, καλύτερα να προσπαθήσω να κάνω κάτι καλό. Πρότεινα να ενεργοποιήσουμε τους ντόπιους στο Αφγανιστάν να προστατέψουν την κληρονομιά τους, δίνοντας έμφαση στην προ Ταλιμπάν ιστορία του τόπου. Στη θεωρία αυτό ήταν καλό, γιατί το Αφγανιστάν έχει τεράστια πολιτιστική κληρονομιά, αλλά στην πράξη ο στρατός δεν πρόσφερε την κάλυψη που έπρεπε και, δυστυχώς, τέσσερις αρχαιολόγοι έχασαν τη ζωή τους». 


Το βιβλίο που δεν γράφει

Κάπου ενδιάμεσα σε όλες τις προηγούμενες δραστηριότητές της, η Ντόροθι Κινγκ μετείχε σε αρχαιολογικά συνέδρια, έδωσε πάμπολλες ομιλίες σε διάφορα μέρη του κόσμου, αποπειράθηκε να κάνει οικογένεια -αλλά ατύχησε, καθώς ο σύζυγός της απεβίωσε και δημοσίευσε ένα βιβλίο για τα Ελγίνεια τις θέσεις του οποίου σήμερα έχει αποκηρύξει. Και, όχι, δεν γράφει βιβλίο για την Αμφίπολη: «Αυτό που έκανα ήταν να διαδώσω ότι γράφω βιβλίο -έχω τελειώσει, μάλιστα και ένα κεφάλαιο, επίτηδες- ελπίζοντας ότι αυτό θα διαδοθεί στον διεθνή εκδοτικό χώρο και έτσι θα αποθαρρυνθούν άλλοι να γράψουν για την Αμφίπολη. Γιατί οι μόνοι που δικαιούνται να εκδώσουν ένα έργο σχετικά με το μνημείο, είναι οι πραγματικοί ήρωες της ανασκαφής, η κα Κατερίνα Περιστέρη, ο αρχιτέκτων κ. Μιχάλης Λεφαντζής και ο πολιτικός μηχανικός κ. Δημήτρης Εγγλέζος μαζί με τους συνεργάτες τους. Αυτοί κράτησαν το μνημείο όρθιο, χάρη σε αυτούς αποκαλύφθηκε. Για εμένα η Αμφίπολη είναι πιο συναρπαστική ακόμη και από την Βεργίνα, γιατί στις Αιγές είχαμε τα χρυσά ευρήματα, ήταν προφανές ότι επρόκειτο για ένα βασιλικό νεκροταφείο. Στην Αμφίπολη προσπαθούμε να αποκωδικοποιήσουμε αυτό που βλέπουμε, την ενδεχόμενη σύνδεση με την μακεδονική δυναστεία κ.λπ.



Ομως πριν από όλα θα ήθελα να διαβάσω ένα βιβλίο γραμμένο από τους ανασκαφείς, που να εξηγεί στο κοινό τα καθέκαστα της εργασίας τους, όχι το εάν ήταν θαμμένη εκεί η Ολυμπιάδα ή ο Μέγας Αλέξανδρος -που δεν θα μπορούσαν να είναι. Πάντα έλεγα ότι τα μεγάλα ονόματα θα πρέπει να κρατηθούν μακριά από την ανάλυση. Η Αμφίπολη είναι το πιο συναρπαστικό γεγονός που έχει υπάρξει στην Ελλάδα τον τελευταίο καιρό -εκτός ίσως από τις εκλογές του Ιανουαρίου. Ηταν ατυχές το ότι η ανασκαφή έμπλεξε τόσο πολύ με την πολιτική, αλλά νομίζω ότι τα πράγματα θα ηρεμήσουν. Ισως για την υπερβολική προβολή να φταίει το ότι σήμερα υπάρχει το ίντερνετ και τα social media που διογκώνουν τα πάντα. Πάντως, είναι η πρώτη ανασκαφή που είδα ποτέ με συνεχείς συνεντεύξεις τύπου, υπήρχε τεράστια λαιμαργία στην Ελλάδα για ειδήσεις σχετικά με την πρόοδο της αρχαιολογικής εργασίας, υπήρχε το μυστήριο, αλλά τελικά ήταν κάτι πραγματικά θαυμάσιο που ο κόσμος βρήκε ενδιαφέρον στην αρχαιολογία και την μακεδονική ιστορία».

Στην προβολή της Αμφίπολης, η Ντόροθι Κινγκ χρωστά, υπό οιανδήποτε έννοια, μεγάλο μέρος της δικής της προβολής -αν και αυτό ξύπνησε το μίσος των Σκοπιανών εναντίον της: «Οι απαιτήσεις τους στερούνται σοβαρότητας, στο κάτω-κάτω μόνο ένα μικρό κομμάτι αυτής της χώρας είχε καταληφθεί από τους Μακεδόνες. Ομως, το ίδιο είχε συμβεί και στο Αφγανιστάν όπως και πολλές άλλες χώρες. Υπήρξαν κάποιοι μεμονωμένοι που έγραφαν άσχημα πράγματα για εμένα στα social media, όπως εκείνος που με απεκάλεσε 'Ελληνίδα πόρνη'. Του απάντησα 'καλύτερα Ελληνίδα παρά Σκοπιανή πόρνη'».