Τρία νέα στοιχεία στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

To Σπαθουράκι και το Σπαθόλαδο της Δράμας, ο γυναικείος χορός «Βάλε» του Ασπρόπυργου και το Έθιμο της Μεγάλης Φωτιάς στην Άρτα είναι τα τρία νέα στοιχεία που εγγράφονται στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, εφαρμόζοντας τη Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003).
Τη σύνταξη και επεξεργασία των στοιχείων ανέλαβε η Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του υπουργείου Πολιτισμού. Τα στοιχεία εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με τη συμμετοχή των κοινοτήτων και των φορέων που φέρουν και διαφυλάσσουν αυτή τη ζώσα πολιτιστική κληρονομιά.

«Η εγγραφή των τριών νέων στοιχείων στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς αναδεικνύει τον πλούτο και την πολυφωνία της πολιτισμικής δημιουργίας, η οποία διατρέχει όλη την ελληνική επικράτεια, ενδυναμώνοντας τη συλλογική μνήμη και την ιστορική συνέχεια, συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν και ταυτόχρονα διαμορφώνοντας το μέλλον. Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά είναι ζωντανή, βιωματική και αντικατοπτρίζει τον τρόπο ζωής και συμμετοχής στην κοινότητα» δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και πρόσθεσε: «Η εγγραφή των στοιχείων αποτυπώνει τη σταθερή προτεραιότητα της πολιτιστικής μας πολιτικής, όχι μόνο ως αντικείμενο προστασίας, αλλά ως ενεργό πεδίο συμμετοχής, εκπαίδευσης και διαγενεακής ανταλλαγής, ενώ, παράλληλα αντανακλά την σταθερή στήριξη του ΥΠΠΟ στις κοινότητες και τους φορείς που εργάζονται για τη διαφύλαξη και την ανάδειξή της».

Σπαθουράκι και Σπαθόλαδο: Εθνοβοτανικές γνώσεις και πρακτικές στο Δοξάτο Δράμας
Το σπαθόχορτο, αυτοφυές σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, αποτελεί σημαντικό στοιχείο της λαϊκής φαρμακευτικής παράδοσης. Στον κάμπο του Δοξάτου, αλλά και μέσα στον οικισμό, το φυτό συλλέγεται για την παρασκευή δύο παραδοσιακών γιατροσοφιών: του σπαθουρακιού και του σπαθόλαδου. Τα παράγωγα αυτά αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της τοπικής νοικοκυροσύνης και μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά, διατηρώντας ζωντανές τις εθνοβοτανικές γνώσεις της κοινότητας.

«Βάλε» – Χορός των γυναικών στον Ασπρόπυργο Αττικής
Το εθιμικό χορευτικό δρώμενο «Βάλε» τελείται την Κυριακή της Τυρινής στον Ασπρόπυργο Αττικής, με πρωταγωνίστριες τις γυναίκες της πόλης. Μετά τα σκωπτικά προλεγόμενα δρώμενα στην πλατεία του 1ου Δημοτικού Σχολείου, σχηματίζεται μεγάλος κύκλος νέων γυναικών που χορεύουν αρβανίτικους χορούς και τραγουδούν στα Αρβανίτικα χωρίς μουσική. Ακολουθεί ζωντανή μουσική από τοπικούς οργανοπαίκτες, με τις γυναίκες να χορεύουν Καλαματιανά και Συρτά, ενώ το δρώμενο ολοκληρώνεται με τη συμμετοχή των ανδρών, που χορεύουν χορούς του γλεντιού και τον τοπικό ανδρικό Αποκρεάτικο Χορό.

Έθιμο της Μεγάλης Φωτιάς τη Μεγάλη Πέμπτη στην Αγία Θεοδώρα Άρτας
Ένα μήνα πριν από το Πάσχα, οι ενορίτες της Αγίας Θεοδώρας ξεκινούν τη συλλογή ξύλων για την αναβίωση του εθίμου. Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης, κάτοικοι κάθε ηλικίας συγκεντρώνονται στην πλατεία για το στήσιμο της κωνικής ξύλινης κατασκευής. Κατά την ακολουθία των Παθών, με το 6ο Ευαγγέλιο και το πένθιμο χτύπημα της καμπάνας, δίνεται το σήμα για το άναμμα της Μεγάλης Φωτιάς, που συμβολίζει τις φωτιές έξω από το κυβερνείο του Ποντίου Πιλάτου. Η φλόγα φωτίζει τον επιβλητικό βυζαντινό ναό, δημιουργώντας ένα εντυπωσιακό, κατανυκτικό θέαμα.