Το 1821 των 3 καθηγητών

Ο Θάνος Μ. Βερέμης, ο Γιάννης Σ. Κολιόπουλος και ο Ιάκωβος Δ.Μιχαηλίδης είναι οι συγγραφείς που υπογράφουν το συλλογικό έργο «1821- Η δημιουργία ενός έθνους-κράτους» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Το βιβλίο έχει τη σφραγίδα της αξιοπιστίας και του κύρους ενός πανεπιστημιακού εγχειρίδιου αγγλοσαξωνικών προδιαγραφών αλλά και την αμεσότητα της συσσωρευμένης γνώσης που απευθύνεται στο ευρύτερο ακροατήριο. Πάνω από όλα έχει το χάρισμα της αφήγησης μιας ιστορίας που μας αφορά όλους- την « ιστορία της παλιγγενεσίας των Ελλήνων που αρχίζει το 1821 και ολοκληρώνεται το 1830 αποτελείτην αρχική πράξη στη δημιουργία της σύγχρονης Ελλάδας. Η συγκρότηση κράτους είναι το “επαναστατικότερο” αποτέλεσμα της Ελληνικής Επανάστασης. Πρόκειται για έθνος- κράτος που εμφανίζεται για πρώτη φορά μεταφέροντας τις πολυποίκιλες αποσκευές ενός μακραίωνος παρελθόντος. Σταθερό σημείο αναφοράς και παράγοντας διαμόρφωσης συνειδήσεων υπήρξε η ελληνική γλώσσα. Χάρη στους κορυφαίους διαφωτιστές, η ελληνική γλώσσα θα γίνει ο συνδετικός ιστός των πολιτών του νέου κράτους και μείζων φορέας εθνικής ταυτότητας» (από τα Προλεγόμενα της έκδοσης).

Από το βιβλίο δεν απουσιάζουν και οι μαύρες σελίδες του αγώνα της Ανεξαρτησίας. «Η κατακερματισμένη κοινωνία των επαναστατημένων στάθηκε εμπόδιο στη σύγκλιση και την ομοψυχία των αγωνιστών. Η οικογενειακή φατρία, οι πελάτες και οι προστάτες της αποτέλεσαν αντίπαλες ιεραρχίες, οι οποίες έτεμναν κάθετα την κοινωνική διαστρωμάτωση. Δεν είναι συνεπώς περίεργο ότι μετά τη συνεργασία των δύο πρώτων ετών της Επανάστασης ακολούθησαν οι εμφύλιες συγκρούσεις. Αξίζει ωστόσο να αναζητήσουμε τις αιτίες της τελικής επιτυχίας του Αγώνα». Μια επισήμανση από την εισαγωγή του βιβλίου.

Και δύο λόγια για τους συγγραφείς:

- Ο Θάνος Μ. Βερέμης γεννήθηκε στις 26 Αυγούστου 1943 στην Αθήνα. Σπούδασε πολιτική επιστήμη στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης και ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (Trinity College). Το 1978 ήταν Research Associate του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (Λονδίνο), το 1983 υπήρξε επισκέπτης ερευνητής στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, το 1987 επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον και το 1993-1994 επισκέπτης καθηγητής στο St. Antony’s College της Οξφόρδης. Διετέλεσε καθηγητής πολιτικής ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ από το 1988 έως το 1994 υπήρξε διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ και έως το 2000 πρόεδρός του. Το 2001-2003 ήταν Constantine Karamanlis Professor στο Fletcher School of Law and Diplomacy, και το 2004-2010 πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (ΕΣΥΠ). Εκλεγμένος δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Αθηναίων με το ψηφοδέλτιο του δημάρχου Γιώργου Καμίνη.

- Ο Γιάννης Σ. Κολιόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής ιστορίας των νεώτερων χρόνων στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Υπήρξε επίσης αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Μελετών Χερσονήσου Αίμου, μέλος της επιστημονικής επιτροπής του Κέντρου Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηριώσεως (ΚΕΠΙΤ) του Μουσείου Μακεδονικού Aγώνος. Επιπλέον, υπήρξε μέλος του 7μελουςΣυμβουλίου του ΑΠΘ και μέλος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών.

- Ο Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης είναι αναπληρωτής καθηγητής νεότερης και σύγχρονης ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τα, έως σήμερα, ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στη μελέτη των διαβαλκανικών σχέσεων, με επίκεντρο τον χώρο της γεωγραφικής Μακεδονίας (19ος - 20ος αιώνας).

Επιστρέφοντας στο βιβλίο των 3 καθηγητών – συγγραφέων μεταφέρω το κείμενο από το εκδοτικό σημείωμα: «H ανεξαρτησία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία ήρθε για τους Έλληνες έπειτα από σχεδόν μια δεκαετία σκληρού ένοπλου αγώνα και δοκιμασίας (1821-1830). Η κατακερματισμένη κοινωνία των επαναστατημένων στάθηκε εμπόδιο στον συντονισμό δυνάμεων οι οποίες συγκροτούσαν αντίπαλα δίκτυα, το καθένα με τη δική του ιεραρχία και τους δικούς του ξεχωριστούς στόχους. Δεν είναι συνεπώς περίεργο ότι μετά τη συνεργασία των δύο πρώτων ετών του Αγώνα ακολούθησαν οι εμφύλιες συγκρούσεις. Παρ’ όλα αυτά, η Επανάσταση ανταποκρίθηκε στη βασική φιλοδοξία όσων αγωνίστηκαν: τη δημιουργία ενός ενιαίου, ελεύθερου κράτους. Μια συνθετική προσέγγιση του θεμελιακού για τους Έλληνες γεγονότος και των πρώτων χρόνων του νέου ελληνικού κράτους».