Σπύρος Γκουτζάνης

Στο πρόσφατο βιβλίο του, «το κακό έρχεται από πιο μακριά», ο Γάλλος φιλόσοφος Αλαίν Μπαντιού παραθέτει κάποια στοιχεία για τον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό. 

Το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού νέμεται το 50% των πόρων. Το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού νέμεται το 86% των πόρων. Το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού δεν διαθέτει τίποτε. Το 40% που απομένει νέμεται το 14% των παγκόσμιων πόρων και είναι αυτό που κυρίως αποκαλείται μεσαία τάξη της Δύσης. 

Από το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού που δεν κατέχει τίποτε, δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι είναι εκτός εργασίας και ως εκ τούτου δεν καταναλώνουν, άρα αφού δεν είναι εργατικό δυναμικό ή καταναλωτές περισσεύουν στο παγκόσμιο σύστημα των αγορών. 

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο έχει ενδιαφέρον να αναλογιστεί κανείς πού ανήκει η Ελλάδα. Η χώρα είναι σε ύφεση ή στασιμότητα τα τελευταία οκτώ χρόνια, με διαρκώς επιδεινούμενο το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού της, με υψηλό το ποσοστό ανεργίας, περί το 25% στο σύνολο και πάνω από 40% στους νέους, με διαρκώς αυξανόμενο το ποσοστό της υποαπασχόλησης και της υποβάθμισης του εργασιακού πλαισίου για όσους εργάζονται. 

Από το 2010 αρχικά, η χώρα ετέθη σε διεθνή οικονομική επιτροπεία επειδή δεν μπορούσε να προσφύγει σε δανεισμό και για να αποφύγει την άτακτη χρεωκοπία. Στην συνέχεια η χώρα απώλεσε την οικονομική διακυβέρνηση, ακολούθως οι δανειστές παρενέβησαν σε όλες τις πτυχές της κρατικής διοίκησης στερώντας την κρατική κυριαρχία και την εθνική ανεξαρτησία. Είχε όμως και συνέχεια, με το νέο υπερταμείο να της αποσπούν το σύνολο της δημόσιας περιουσίας ενώ με αφορμή το μεταναστευτικό την έχουν θέσει εντός-εκτός του γεωγραφικού χώρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εάν ο Ερντογάν για δικούς του λόγους ανοίξει ξανά τις μεταναστευτικές ροές, η χώρα θα βρεθεί με κλειστά σύνορα, να υποδέχεται μερικές εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες. 

Η χώρα έχει περιέλθει σε θέση παρία του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού. Η δημοσιονομική προσαρμογή και υλοποίηση των μνημονίων είτε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είτε από την κυβέρνηση της ΝΔ που πιθανότατα θα τους διαδεχθεί καμία προοπτική δεν δίνει. 

Όσο το ελληνικό πολιτικό σύστημα και η κοινωνία συγκρούονται σε έναν συνεχή κοινωνικό εμφύλιο, μνημονιακοί, αντιμνημονιακοί, δεξιοί, αριστεροί, φιλελεύθεροι, μαρξιστές, ευρωπαϊστές, αντιευρωπαϊστές, κάποιοι άλλοι, εκτός χώρας με εγχώριους συνεργάτες, μεθοδικά παίρνουν την κυριαρχία και τον πλούτο της. 

Το πολιτικό σύστημα παρωχημένο και αυτιστικό, αναλώνεται σε ξεπερασμένες επικοινωνιακές μάχες. Δεν αδυνατεί μόνο, αλλά αδιαφορεί να αντιμετώπισει τα βαθύτερα αίτια -ακόμη μιλάμε για μεταρρυθμίσεις που θα έπρεπε να έχουν γίνει. 

Είναι εμφανής η ανάγκη δημιουργίας ενός σύγχρονου ριζοσπαστικού κέντρου, ως ένας συνασπισμός δυνάμεων -ο συνασπισμός προυποθέτει τις διαφορές-, που θα παραμερίσουν όμως τις διαφορές τους και θα προτάξουν τα κοινά σημεία και τον βασικό κοινό στόχο: να ανακτήσουν τον έλεγχο της χώρας και να διαμορφώσουν ένα σχέδιο επιβίωσης που να υπερβαίνει την οικονομία αλλά να επεκτείνεται στην δημόσια διοίκηση, στην δικαιοσύνη, στους θεσμούς.