Σπύρος Γκουτζάνης

Το κατάλυμα σε προνομιακό σημείο, με θέα  στον κόλπο που είναι και μία από τις καλύτερες παραλίες στο κυκλαδονήσι που κάνουμε διακοπές εδώ και πολλά χρόνια. 

Μας υποδέχθηκε ο κυρ Νίκος, περί τα 70, ευγενέστατος:

- Να σας κάνω καφέ μέχρι να ετοιμαστεί το δωμάτιο;

-Ευχαριστούμε, έναν εσπρέσο και... 

-Α, μόνο ελληνικό και φραπέ, αν θέλετε.  

Η ρεσεψιόν στα ενοικιαζόμενα δεν διέθετε μηχανή εσπρέσο, κι ας έχει πολλούς Ιταλούς και Γάλλους τουρίστες το νησί. 

-Κάλα, ένα φραπέ. 

-Το ετοιμάζω και μέχρι να τον πιείτε δώστε μου και την ταυτότητα να γράψω και τα στοιχεία σας στο βιβλίο.

-Κυρ Νίκο γιατί δεν βάζεις ένα κομπιούτερ; 

-Δεν μπορώ να τα μάθω εγώ τώρα αυτά τα πράματα. Τα παιδιά μου κάνουν άλλες δουλειές στην Αθήνα. 

Προφανώς να προσλάβει κάποιο νέο για να βοηθά σε “αυτά τα πράματα” είναι εκτός υπολογισμού. 

Παρομοίως και με την απόδειξη, χειρόγραφη. 

-Σας έχουμε βάλει τα χρήματα στον λογαριασμό που μας δώσατε, μπορείτε να το κυττάξετε. 

-Μην ανησυχείτε σας εμπιστευόμαστε, αλλά πρέπει να τηλεφωνήσουμε στην τράπεζα και αυτές τις μέρες έχουν πολλή δουλειά. 

Οι online τραπεζικές συναλλαγές είναι άγνωστες για τους μισούς ιδιοκτήτες ενοικιαζόμενων του νησιού που είναι σαν τον κυρ Νίκο που μας δίνει και γενικότερες πληροφορίες: 

-Μέχρι να μας πιάσει η κρίση βγάζαμε και 60.000, τώρα με τις αυξήσεις στα έξοδα και τους φόρους καμιά σαρανταριά με το ζόρι. Και κάνουμε όλες τις δουλειές και την συντήρηση μόνοι μας. Τις τιμές δεν τις έχουμε αυξήσει. 

Ο κυρ Νίκος είναι συνταξιούχος, και βγάζει 40.000 σε τρεις μήνες αλλά του φαίνονται λίγα: “Τι τα θες είναι μικρή η σεζόν για μας”, εξηγεί. 

Το δωμάτιο, για τέσσερα άτομα, έχει μείνει σταθερό στα 100-110 ευρώ η διανυκτέρευση τα τελευταία χρόνια. Ο σύλλογος του νησιού σύστησε τον Χειμώνα αύξηση 10% στα μέλη του. Άλλοι το ακολούθησαν άλλοι όχι. 

Συνεχίζει την πληροφόρηση: “Είναι και αυτοί οι ξένοι, όλο απαιτήσεις έχουν. Να ξερες τι μας ζητάνε, άλλοτε θέλουν τηγάνι για την ομελέτα, άλλοτε πιατέλα για την σαλάτα...μέχρι καφετιέρα και τοστιέρα μας έχουν ζητήσει”. 

Κάπως έτσι με τον ευγενέστατο κυρ Νίκο, κινείται η βαριά βιομηχανία της χώρας τον 21ο αιώνα και ελπίζουμε να μας βγάλει από την κρίση.  

Εκεί πάντως που οι τιμές ανέβηκαν ήταν στα εστιατόρια του νησιού. Στα περισσότερα, η χωριάτικη - μία ντομάτα περί τα 150-200 γραμμάρια με πολύ κρεμύδι και ολίγην από φέτα- πήγε από τα 6,5 ευρώ στα 7 ευρώ. Φαινόταν στους καταλόγους η παλιά και η νέα τιμή. Γιατί αυτή η αύξηση, ρώτησα έναν γνωστό. “Α είναι λόγω της αύξησης του ΦΠΑ” απάντησε. Τι στο καλό πότε ο ΦΠΑ αυξήθηκε 15% και δεν το καταλάβαμε; Για τα υπόλοιπα ας μην το συζητάμε, η πιο φθηνή μερίδα ήταν 7-8 ευρώ, κοτόπουλο, για τα υπόλοιπα πιάτα η τιμή είχε ανέβει από τα 9 στα 10 ή από τα 10 στα 11 ευρώ, μέση αύξηση 10%. Για το γκουρμεδομάγαζα δεν το συζητάμε, το ίδιο πιάτο που στα κοινά εστιατόρια έχει 10 εκεί ανεβαίνει στα 14. 

Μέχρι και την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου, υπήρχε σχετική πληρότητα. Οι περισσότεροι, μεσήλικες με παιδιά για διακοπές από πέντε έως επτά ημέρες. Οι νέοι άρχισαν να έρχονται από τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου. Τουριστικός παράγοντας του νησιού έλεγε: “οι νέοι, όσοι δουλεύουν δεν έχουν μεγάλες άδειες, δεν έχουν και λεφτά, ούτε οι γονείς τους πια μπορούν να τους δίνουν και έρχονται μετά την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου. Για δύο με τρεις εβδομάδες το νησί έχει νεαρόκοσμο. Είναι εμφανές ότι έχει αλλάξει η σύνθεση του κόσμου. Παλιότερα όλο τον Ιούλιο και τον Αύγουστο η πλειοψηφία ήταν νέοι από 25-40 ή ζευγάρια με μικρά παιδιά”. 

Έτερος παράγοντας που έχει συνολικότερη εικόνα καθώς μέχρι πέρυσι εργαζόταν σε μεγάλο ξενοδοχείο των Αθηνών έλεγε ότι η προσφυγική κρίση είχε επιπτώσεις: “Οι ξένοι δεν μπορούν να καταλάβουν ότι άλλο η Λέσβος και άλλο οι Κυκλάδες, τους φαίνεται μία μικρή θάλασσα. Μπορεί να λένε μπράβο στους Έλληνες που έδειξαν ανθρωπιά, αλλά στις διακοπές τους δεν θέλουν να έχουν τις εικόνες των κατατρεγμένων προσφύγων”. 

Πάντως οι μόνοι που δεν παραπονιούνταν ήταν οι ιδιοκτήτες των σούπερ μάρκετ και των μπακάλικων του νησιού, όπως και των σουβλατζίδικων. Ξένοι και Έλληνες όλο και περισσότερο περιορίζουν τα έξοδα για φαγητό ή καταφεύγουν στα σουβλάκια. Ακόμη και στις παραλίες με πέντε ευρώ την ξαπλώστρα -για μία οικογένεια 20 ευρώ-, κυνηγούν τις σκιές στα αρμυρίκια ή απλώς κάθονται στον ήλιο. 

“Τι τα θες, τρώνε στα καταλύματα και βγαίνουν το βράδυ για κανά ποτό”, παραπονείται εμπορευάμενος. Τώρα τι να του πεις, ότι με 7 ευρώ για ολίγην από χωριάτικη πάλι καλά που έχουν πελάτες τα εστιατόρια; Μία τετραμελής οικογένεια πρέπει να πληρώσει 500 ευρώ για το πλοίο, 100 ευρώ διανυκτέρευση και από 50 ευρώ και πάνω την ημέρα για φαγητό. 

Αλλά είπαμε, την βαριά βιομηχανία της χώρα την σέρνει ο ευγενέστατος κυρ Νίκος και όλοι εκείνοι που θέλουν σε δύο μήνες να βγάλουν τα έσοδα όλης της χρονιάς. 

Υ.Γ. Πρόκεται για εμπειρικές παρατηρήσεις, ενδεικτικές ίσως αλλά δεν αξιώνουν την ισχύ γενικού κανόνα.