Σπύρος Γκουτζάνης

Η επόμενη ημέρα στην Τουρκία βρίσκει ενισχυμένο τον Ερντογάν και αποσυναμωμένη την Τουρκία με υποβαθμισμένη την διεθνή της θέση. 

Ο Ερντογάν σαν σύγχρονος λαϊκιστής ηγέτης που αντλεί την δύναμή του από την αδιαμεσολάβητη σχέση του με τον λαό, περιφρονώντας τους θεσμούς και την έννομη τάξη, βρήκε ευκαιρία να εξαπολύσει πογκρόμ εναντίον των πολιτικών του αντιπάλων. Μέσα σε λίγες ώρες από την εκδήλωση και την αποτυχία του πραξικοπήματος είχαν συλληφθεί ή παυθεί από την θέση τους περί του 3.000 ανώτατους και ανώτερους αξιωματικούς και περί τους 2.800 δικαστικούς. Το εάν όλοι αυτοί πλαισίωναν την παράλληλη δομή στον κρατικό μηχανισμό για την οποία ο Ερντογάν κατηγορεί το κίνημα “Χιζμέτ”, του εξόριστου στις ΗΠΑ Φετουλάχ Γκιουλέν, μένει να αποδειχθεί. Το βέβαιο όμως είναι πως ήταν εχθροί του καθεστώτος Ερντογάν. 

Το ότι απομακρύνθηκαν και θα κατηγορηθούν ως “προδότες” χιλιάδες αξιωματικοί, μεταξύ των οποίων σχεδόν όλοι οι επικεφαλής των μάχιμων επιτελικών μονάδων, σε κάθε περίπτωση μειώνει το αξιόμαχο του τουρκικού στρατού. Επιπλέον βαθαίνει το χάσμα ανάμεσα στον στρατό και στην τουρκική κοινωνία. Η απαξίωση του στρατού όμως σε μία χώρα σαν την Τουρκία, που συγκροτήθηκε σε έθνος και κράτος γύρω από την κυρίαρχη, πολιτική και κοινωνική δομή του στρατού θα έχει ευρύτερες συνέπειες. 

Σε ένα άλλο επίπεδο ο Ερντογάν, εκκαθαρίζοντας τα τελευταία ερείσματα στον κρατικό μηχανισμό των εσωτερικών του αντιπάλων, θα νιώσει ακόμη πιο ισχυρός και θα καταστεί απολύτως ανεξέλεγκτος. Οι εκκαθαρίσεις όμως θα εντείνουν το έλλειμμα δημοκρατίας στην Τουρκία. Ήδη προανήγγειλε την επαναφορά της θανατικής ποινής και μάλιστα την εμφανίζει ως λαϊκή απαίτηση, την οποία βέβαια ο ίδιος εκφράζει αυθεντικά και κανένας άλλος.  

Γενικότερα όμως το πραξικόπημα στέλνει το μήνυμα στην διεθνή κοινότητα ότι η Τουρκία δεν είναι το πρότυπο της ισλαμικής δημοκρατίας και πόρω απέχει από το να είναι μία σύγχρονη δημοκρατία με δυνατούς θεσμούς και εμπεδωμένα δικαιώματα. Η απόστασή της από την Ευρωπαϊκή Ένωση αυξάνεται, οι τριβές με τις ΗΠΑ αυξάνονται, ενώ οι εχθροί στην γειτονική του περιοχή που φρόντισε να δημιουργήσει με την μεγαλομανία του ο Ερντογάν θα μυριστούν την αδυναμία. Έναντι, ισραηλινών, ρώσων, ιρανών κλπ, ο Ερντογάν είναι πολύ πιο αδύναμος. 

Όσον αφορά την χώρα μας, η κυβέρνηση και ο πολιτικός κόσμος είναι υποχρεωμένοι να τάσσονται με την δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση. Καίτοι, το “δημοκρατική Τουρκία”, ακούγεται σαν ανέκδοτο, ο Ερντογάν νομιμοποιείται στον λαό του. 

Φυσικά η αποδυνάμωση της Τουρκίας λειτουργεί προς όφελος της Ελλάδας, εφόσον η γείτων χώρα συμπεριφέρεται απειλητικά και εχθρικά. 

Όσο θα δυναμώνει και θα ενισχύεται η Τουρκία τόσο θα αποδυναμένεται η δική μας χώρα. Η ανάλυση αυτή δεν είναι ιδεολογική, δεν έχει σχέση με την αριστερή ή την δεξιά προσέγγιση. Μεταξύ δύο χωρών με προαιώνιες ανταγωνιστικές σχέσεις, που δεν μπορούν να αλλάξουν, (γιατί με κάθε βεβαιότητα ο ένας, και ενδεχομένως και ο δεύτερος δεν μπορούν και ίσως δεν θέλουν να αλλάξουν), ο μεγαλύτερος πόλος, θα επιβάλλεται και θα απορροφά τον μικρότερο και λιγότερο ισχυρό. (Προοίμιο του Παναγιώτη Κονδύλη στο "Θεωρία του πολέμου")