Μιχάλης Στούκας

Όπως φάνηκε όμως στη συνέχεια, λεφτά δεν υπήρχαν, καθώς οδηγηθήκαμε στα Μνημόνια, στην επιτήρηση από διεθνείς οργανισμούς, στη δεκαετή και πλέον οικονομική κρίση, στο κλείσιμο πολλών επιχειρήσεων, στην ανεργία ,στη φτωχοποίηση και, σε μεγάλο βαθμό, στο brain drain.

Τα τελευταία χρόνια, ήρθαν να κάνουν ακόμα πιο δύσκολη την κατάσταση, ο κορονοϊός και όσα τον συνόδευσαν (λοκ ντάουν κλπ.) και η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Παρ’ όλα αυτά η ελληνική οικονομία δείχνει ότι αρχίζει να ανακάμπτει και το 2022 υπήρξαν αρκετά αισιόδοξα μηνύματα για ένα καλύτερο αύριο. Από την άλλη πλευρά όμως, ιδιαίτερα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, υπάρχει ένα μεγάλο κύμα ακρίβειας και ανατιμήσεων, που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με τα διάφορα... government pass.

Αν και υπάρχει, όπως αποτυπώνεται και στις δημοσκοπήσεις, ανησυχία και δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης για την ακρίβεια και τις ανατιμήσεις και διαρκής γκρίνια, συχνά στα όρια της υπερβολής, από κάποιους για την οικονομική τους κατάσταση ,από τα τέλη Νοεμβρίου, τουλάχιστον, μέχρι σήμερα η πραγματικότητα είναι μάλλον διαφορετική. Αν κάποιος, αποστασιοποιημένος από τα γεγονότα, ζούσε στην Ελλάδα τον τελευταίο ενάμιση μήνα, μάλλον θα είχε μια διαφορετική αντίληψη…

Με αφετηρία την Black Friday, η οποία στην Ελλάδα ξεχείλωσε και έγινε… Black Week υπήρξε ένα αμόκ, σε κάποιες περιπτώσεις, αγορών διαφόρων προϊόντων. Παρά την κάποια φυσιολογική κάμψη της αγοραστικής μανίας για ένα μικρό χρονικό διάστημα, όσο πλησίαζαν οι μέρες των εορτών οι καταναλωτές γέμιζαν τους εμπορικούς δρόμους των πόλεων και οι καταστηματάρχες έβλεπαν με ιδιαίτερη ικανοποίηση τα ταμεία τους να γνωρίζουν… πιένες. Αν υπολογίσει κάποιος και τις αγορές που γίνονται ηλεκτρονικά, τα ποσά που δαπανήθηκαν τον τελευταίο μήνα για αγορές προϊόντων πρέπει να ξεπέρασαν κάθε προσδοκία και κάθε προηγούμενο.

Δεν ήταν όμως μόνο τα καταστήματα που γέμιζαν από κόσμο. Γεμάτα ήταν τις γιορτές και τα κέντρα διασκέδασης, σε πολλά από τα οποία οι τιμές, για παράδειγμα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ήταν υψηλότατες. Αν και οι Έλληνες φημίζονται ως «λαός της τελευταίας της στιγμής», στο κλείσιμο τραπεζιών για το ρεβεγιόν της Πρωτοχρονιάς ήταν άκρως προνοητικοί. Καθημερινά ρεπορτάζ του protothema.gr έδειχναν ότι δεν υπήρχε τραπέζι στις μεγάλες πίστες, ούτε για δείγμα. Καλλιτέχνες, όπως ο τραγουδιστής Νικηφόρος που δήλωνε «στα νυχτερινά μαγαζιά γίνεται κάτι πρωτόγνωρο, χρόνια είχαμε να το δούμε αυτό», παραδέχονταν την επιστροφή του κόσμου στη διασκέδαση. Δεν ήταν όμως μόνο οι μεγάλες πίστες γεμάτες τις τελευταίες μέρες, αλλά και τα κάθε λογής μουσικά μεζεδοπωλεία, τα κουτούκια κ.λπ.

Όπως μας έλεγε χαρακτηριστικά ένας φίλος, λίγο μετά τις 10 Δεκεμβρίου επικοινώνησε με τουλάχιστον 6-7 ανάλογα καταστήματα στο Περιστέρι και το Χαϊδάρι, που σίγουρα δεν είναι οι πλουσιότερες συνοικίες της Αθήνας για να βρει τραπέζι την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, αλλά δεν κατάφερε να κλείσει κάπου, γιατί όλα ήταν πλήρη. Και με τιμές; 50 – 60 ευρώ το άτομο, δηλαδή 200– 250 ευρώ για μια τετραμελή οικογένεια. Κι ας μην αναφερθούμε σε μπαρ, καφετέριες και άλλα συναφή, όπου ιδιαίτερα οι νέες και οι νέοι, διασκέδαζαν γεμίζοντας τα ασφυκτικά… Πολλές και πολλοί από αυτούς φανταζόμαστε ότι αμείβονται με τον βασικό μισθό των 713 ευρώ. Ενώ σίγουρα ανάμεσά τους υπάρχουν και πολλοί που δεν εργάζονται ή εργάζονται περιστασιακά.

Ο τουρισμός, που σημείωσε το 2022 εντυπωσιακά υψηλές επιδόσεις, συνέχισε τις πτήσεις του και κατά την εορταστική περίοδο. Πληρότητα σχεδόν 100% στους χειμερινούς προορισμούς, όχι μόνο σε παραδοσιακούς όπως η Αράχοβα, αλλά και σε άλλους που ανακαλύφθηκαν ή αναδείχτηκαν τα τελευταία χρόνια.

Τα αυτοκίνητα συνεχίζουν να γεμίζουν τις βασικές οδικές αρτηρίες των μεγάλων πόλεων ( με την ευκαιρία, αν η κοίτη του Κηφισού δεν είχε καλυφθεί, πόσες ώρες θα χρειαζόταν κάποιος να φτάσει από τον Πειραιά στην Κηφισιά και αντίστροφα;) ,παρά τις αυξημένες τιμές της βενζίνης.
Όλα αυτά και αρκετά ακόμα, δίνουν την εικόνα μιας χώρας στην οποία οι πολίτες ευημερούν και διασκεδάζουν σε πείσμα όσων προσπαθούν να παρουσιάσουν μια μίζερη εικόνα για την Ελλάδα.

Μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι πρόκειται για ένα ξέσπασμα του κόσμου μετά την περιπέτεια του κορονοϊού και ως ένα βαθμό έχει δίκιο. Όμως τόσα πολλά στοιχεία που αναφέραμε, πιστεύουμε ότι δεν δικαιολογούνται μόνο από αυτό. Κυρίως γιατί για να καλυφθούν οι οικονομικές ανάγκες κάποιων απαιτούνται χρήματα. Φαίνεται λοιπόν ότι τον τελευταίο ενάμιση μήνα κινήθηκε πολύ χρήμα στην ελληνική αγορά. Και όχι μόνο από τους «έχοντες και κατέχοντες», αλλά και από πολλούς άλλους. Πού βρέθηκαν όμως τόσα χρήματα; Οι χαμηλόμισθοι, οι επιδοματούχοι, οι άνεργοι και γενικά όλοι αυτοί που δεν ανήκουν στις υψηλές κοινωνικές τάξεις, παρέμειναν στα σπίτια τους και προέβησαν σε αγορές μόνο των απολύτως αναγκαίων; Δεν νομίζουμε…

Όλοι αυτοί που διαμαρτύρονται για τις υψηλές τιμές του ρεύματος, τα δυσβάσταχτα οικογενειακά έξοδα και τα χρέη που τους πνίγουν, απλώς προσέθεσαν μερικές ακόμη στις υπάρχουσες οφειλές τους; Μάλλον όχι…

Η άποψή μας είναι ότι η παραοικονομία όχι απλά ανθεί, αλλά μεγαλουργεί στη χώρα μας. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι το 2022 θα φτάσει το 25,4% του Α.Ε.Π. της Ελλάδας. Αν σκεφτούμε ότι το ελληνικό Α.Ε.Π. το 2021 ήταν 216,4 δισεκατομμύρια ευρώ, τα χρήματα από την παραοικονομία στην Ελλάδα ξεπερνούν τα 50 δις ευρώ ετησίως! Έτσι φαίνεται ότι ένα μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων όχι απλά επιβιώνει, αλλά ζει αξιοπρεπέστατα (τουλάχιστον…) χάρη και στα «μαύρα» χρήματα που εισπράττει.

Μπορεί βέβαια να κάνουμε λάθος και όλες/όλοι που βλέπαμε καθημερινά σχεδόν να περιφέρονται στους εμπορικούς δρόμους, απλά εκμεταλλεύτηκαν τον καλό καιρό και είπαν να βγουν μια βόλτα, οι δε θαμώνες των κάθε λογής κέντρων διασκέδασης έκαναν αιματηρές οικονομίες και είπαν να ξεδώσουν μια δύο φορές… Και του χρόνου με υγεία πάντως, γιατί η μιζέρια, οι άδειοι δρόμοι και τα καταστήματα χωρίς πελάτες δεν ταιριάζουν στην ιδιοσυγκρασία των Ελληνίδων και των Ελλήνων όπως πιστεύουμε και όπως φαίνεται..