Γιώργος Πανταγιάς

Η εγχώρια σκηνή βρίθει από αντιφάσεις. Ο λαϊκισμός, η συντήρηση, ο ανορθολογισμός, ο εθνικισμός είναι υπαρκτές εκφάνσεις του δημόσιου βίου. Βρίσκονται, δε, σε διαρκή σύγκρουση με τον πραγματισμό, τον ορθολογισμό, την πρόοδο, την εξωστρέφεια, τον κοσμοπολιτισμό. Το σημαντικότερο, όλες τους συνυπάρχουν στους κομματικούς βιότοπους - αριστερόστροφους και δεξιόστροφους. Η συγκεκριμένη πραγματικότητα δεν συνδέεται μόνο με την «πολυσυλλεκτικότητα». Πρωτίστως, δείχνει την πολτοποίηση της πολιτικής και την άμβλυνση των παραδοσιακών διαχωριστικών γραμμών. Η κρίση προκάλεσε αναδιατάξεις τόσο στο κομματικό σύστημα όσο και στο εκλογικό σώμα. Οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, για παράδειγμα, δεν είναι μόνο οι πρώην Πασόκοι. Τμήμα τους προέρχεται και από τον δεξιό χώρο. Αντίστοιχα, μέρος των εκλογέων της Ν.Δ. έχει κεντροαριστερή προέλευση. Οι ετερόκλητες συμπράξεις του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Αλέξη Τσίπρα το αποδεικνύουν. Αμφότεροι επηρεάζουν δυνάμεις εκτός των παραδοσιακών τειχών τους.

Η διαμάχη δεν γίνεται πλέον στο μονοδιάστατο πεδίο «Αριστερά - Δεξιά». Συνεκτικό στοιχείο των κομμάτων δεν είναι οι ιδεολογικοί τους προσανατολισμοί, αλλά οι κοινές πολιτικές και προγραμματικές επιδιώξεις που τις περισσότερες φορές υποκρύπτουν και πολιτισμικές διαφορές. Στην εποχή μας ο οριζόντιος άξονας της πολιτικής καθίσταται κυρίαρχος. Το διαπιστώνουμε στο εσωτερικό των κομμάτων και στο εκλογικό σώμα. Τις οριζόντιες γραμμές φαίνεται να τις υπηρετεί αποτελεσματικότερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Εξάλλου, σε αυτές οφείλεται και η κυριαρχία του στον χώρο του Κέντρου. Οι αποκρατικοποιήσεις, η στήριξη του ιδιωτικού τομέα, οι μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση και την οικονομία τού επιτρέπουν να απευθύνεται σε ευρύτερα ακροατήρια. Αντιθέτως, ο Αλέξης Τσίπρας μοιάζει παγιδευμένος στους διαχωρισμούς του παρελθόντος. Ετσι ερμηνεύεται η δυστοκία του να απεξαρτηθεί απ’ όσους αποπνέουν αναχρονισμό και να υιοθετήσει σύγχρονες πολιτικές. Πολιτευόμενος εκτός κοινωνικής και οικονομικής πραγματικότητας, δεν δημιουργεί γέφυρες επικοινωνίας με τις δυνάμεις που αντιστρατεύονται τις συνταγές του κρατισμού, του λαϊκισμού, των συντεχνιών. Στην πολιτική πρωταγωνιστικό ρόλο αποκτούν εκείνοι που τοποθετούνται εύστοχα και βρίσκονται σε αρμονία με τις ανάγκες και απαιτήσεις της εποχής τους. Το πλεονέκτημα των οριζόντιων γραμμών τούς προσδίδει πρόσθετη αξία. Κι αυτό γιατί η πρόοδος και η συντήρηση σήμερα οριοθετούνται με διαφορετικά από το παρελθόν κριτήρια.